Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การส่งเสริมภาวะโภชนาการ - Coggle Diagram

- - - - ภาวะที่ร่างกายได้รับอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ
    - - ภาวะโภชนาการต่ำกว่าเกณฑ์ (Malnutrition)
        
        ภาวะที่ร่างกายได้รับสารอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการ
      - ภาวะโภชนาการเกิน (Over nutrition)
        
        ภาวะที่ร่างกายได้รับอาหาร
        มากเกินความต้องการของร่างกาย
- - - - เป็นพลังงานที่เพียงพอหรือเหมาะสมกับความต้องการของร่างกายในการสร้าง Adenosinetriphosphate: ATP
    - - พลังงานที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดกระบวนการเมทาบอลิสซึมของร่างกายก่อนที่จะมีการทำงานของอวัยวะอื่น ๆ
    - - ผลรวมของพลังงานทั้งหมดใน 1 วัน
- - - - BMI = น้ าหนักตัว (กิโลกรัม) /ส่วนสูง (เมตร)2
  - - - ผิวหนัง
      - เหงือก
      - ผม
      - เปลือกตา
- - - - คำนวณพลังงานที่ควรได้รับต่อวัน
      - จำกัดมื้ออาหารและสัดส่วนของอาหารตามพีระมิดอาหาร
      - จำกัดการใช้น้ำมัน ไขมัน น้ำตาล
      - หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่แป้งและไขมันสูง
      - รับประทานอาหารครั้งละน้อย แต่บ่อยครั้งและจำกัดอาหารมื้อเย็น
      - หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารขณะดูโทรทัศน์
      - เพิ่มการรับประทานอาหารที่มีใยอาหารจากผักผลไม้ และธัญพืชที่ไม่ขัดสี
      - ส่งเสริมให้ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอหรือสัปดาห์ละ 3 วัน
  - - - ภาวะเบื่ออาหารเป็นความรู้สึกไม่อยากรับประทาน
        อาหาร อาจรู้สึกต่อต้าน
    - - เป็นความผิดปกติของพฤติกรรมการรับประทาน โดยจะ
        รับประทานวันละหลาย ๆ ครั้ง ครั้งละมาก ๆ
    - - หาสาเหตุ ที่พบได้บ่อย ๆ
      - ส่งเสริมความรู้สึกอยากอาหารให้มากที่สุดและลดความรู้สึกเบื่ออาหาร
      - ดูแลด้านจิตใจ พยายามให้ช่วงเวลารับประทานอาหารเป็นเวลาที่จิตใจสบายสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายขณะที่รับประทานอาหารเท่าที่ทำได้
      - การใช้ยา
      - การดูแลให้ผู้ป่วยได้รับอาหารเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย
        
        พยายามให้รับประทานอาหารทางปากมากที่สุด
        
        พิจารณาและแนะนำเลือกอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ
        
        ส่งเสริมให้มีการเคลื่อนไหวของร่างกาย หรือทำกิจกรรมตามสภาพ
        ร่างกายของผู้ป่วย
        
        การให้อาหารด้วยวิธีพิเศษ
  - - - การพยาบาลผู้ป่วยขณะอาเจียน
        
        จัดหาภาชนะรองรับอาเจียน
        
        จัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่อาเจียนออกได้สะดวก ช่วยลูบหลังลงเบา ๆ
        
        คอยอยู่เป็นเพื่อนขณะที่ผู้ป่วยกำลังอาเจียน
      - สังเกตสิ่งต่าง ๆ เพื่อบันทึกและรายงานอย่างถูกต้อง
      - การพยาบาลผู้ป่วยหลังอาเจียน
        
        ดูแลความสะอาดของร่างกายและเครื่องใช้
        
        จัดสิ่งแวดล้อม
        
        ให้ผู้ป่วยพักผ่อนในบรรยากาศที่สงบ ลดการรบกวนจากภายนอก
        
        น้ำและอาหาร
      - การป้องกันและแก้ไขอาการอาเจียน
        
        พยายามหาสาเหตุแล้วแก้ไขที่สาเหตุ
        
        พยายามหลีกเลี่ยงและลดแหล่งของความเครียดต่าง ๆ
        
        ให้ผู้ป่วยสูดหายใจเข้าออกลึก ๆ ยาว ๆ ภายหลังอาเจียน และเมื่อรู้สึกคลื่นไส้
        
        หลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวร่างกายหรือเปลี่ยนท่าเร็ว ๆ
        
        พิจารณาให้ยาระงับอาเจียน (Antiemetic drug) ตามแผนการรักษา
        
        ถ้าผู้ป่วยมีอาเจียนอย่างต่อเนื่องมักใส่สายเข้าทางจมูกลงสู่กระเพาะอาหารเป็นทางให้อาเจียนออก
  - - - จัดให้นอนศีรษะสูง 45-60องศาเพื่อช่วยลดอาการแน่นท้อง และผายลมสะดวก
      - งดอาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส
      - แสดงความเข้าใจและเห็นใจ และยินดีให้การช่วยเหลืออย่างจริงใจ
      - ค้นหาสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะท้องอืดและช่วยเหลือตามสาเหตุ
  - - - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะกลืนลำบากและกลืนไม่ได้
        
        สังเกตและประเมินอาการเกี่ยวกับการกลืนไม่ได้หรือกลืนลำบากว่าเกิดขึ้น
        ทันทีทันใดหรือค่อย ๆ มากขึ้น
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำและอาหารอย่างเพียงพอ
        
        ดูแลการได้รับยาตามแผนการรักษา
        
        ระมัดระวังการสำลัก
        
        ดูแลด้านความสะอาดของร่างกาย โดยเฉพาะความสะอาดของปากและฟัน
        
        การเตรียมผู้ป่วยเพื่อตรวจหรือรักษา
        
        การดูแลด้านจิตใจ ปลอบโยน ให้กำลังใจ
      - ภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia)
        
        เป็นความรู้สึกที่ผู้ป่วยเกิดความลำบากในการกลืน
      - ภาวะกลืนไม่ได้(Aphagia)
        
        ไม่สามารถกลืนได้ไม่ว่าจะเป็นอาหารแข็ง อาหารธรรมดา อาหารอ่อน อาหารเหลวรุนแรงมากที่สุด คือ กลืนไม่ได้เลยแม้แต่น้ำหรือน้ำลาย
- - - - การเตรียมผู้ป่วยและสิ่งแวดล้อม
        
        ก่อนเวลาอาหาร แนะนำให้ผู้ป่วยออกกำลังกายบ้าง
        
        จัดให้อยู่ในท่านั่ง กรณีที่นั่งไม่ได้จัดให้นอนตะแคงขวาเล็กน้อย
        
        ปูผ้ากันเปื้อนตั้งแต่ใต้คางลงไป
        
        วางถาดอาหารในตำแหน่งที่ผู้ป่วยสามารถมองเห็นชนิดของอาหารได้
        
        วางเครื่องใช้อื่น ๆ ในตำแหน่งที่สามารถหยิบได้สะดวก
        
        ล้าางมือให้สะอาดและเช็ดให้แห้ง
      - การป้อนอาหาร
        
        ขณะป้อนอาหารตักอาหารให้มีปริมาณที่เหมาะสม
        
        จังหวะในการป้อนต้องสัมพันธ์กับความสามารถในการรับประทานอาหารเคี้ยวและกลืนของผู้ป่วย
        
        ไม่ควรจ้องหน้าผู้ป่วย
        
        หลังป้อนอาหารให้ผู้ป่วยดื่มน้ำ บ้วนปาก หรือแปรงฟัน และเช็ดปากให้สะอาด
        
        เก็บถาดอาหาร และเครื่องใช้ต่าง ๆ เมื่อผู้ป่วยรับประทานเสร็จ
        
        ลงบันทึกทางการพยาบาล
      - สำหรับผู้ป่วยพิการ
        
        ถ้าผู้ป่วยจับช้อนไม่ถนัดควรสาธิตการใช้ช้อนและส้อมในการตักอาหารใส่ปากหรือดัดแปลงที่จับของให้จับได้สะดวก
        
        ถ้าผู้ป่วยรับประทานอาหารได้น้อย ควรรับประทานอาหารเหลวที่สอดคล้องกับการแผนรักษาของแพทย์
      - สำหรับผู้ป่วยกลืนลำบาก
        
        จัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่งหรือศีรษะสูงในลักษณะก้มเล็กน้อย
        
        สอบถามผู้ป่วยถึงความรู้สึกเกี่ยวกับอาหารในปาก เพื่อดูว่ามีอาหารที่เหลือค้างในปาก
        
        สอนวิธีการใช้ลิ้นและการกลืน เพื่อช่วยให้การกลืนได้ดีขึ้น
        
        ควรเริ่มจากอาหารกึ่งแข็งกึ่งเหลวก่อน
        
        ให้อาหารครั้งละน้อยแต่บ่อยครั้ง
        
        ในขณะรับประทานอาหารควรหยุดพักเป็นระยะ ๆ จะช่วยให้ได้รับประทานอาหารได้มากขึ้น
  - - - ตรวจสอบความถูกต้องของคำสั่งการรักษา
      - ล้างมือให้สะอาด
      - นำอุปกรณ์ที่เตรียมไว้ไปที่เตียงผู้ป่วย
      - บอกให้ผู้ป่วยทราบถึงวัตถุประสงค์ของการใส่สายยางจากจมูกถึงกระเพาะอาหาร
      - จัดท่าให้ผู้ป่วย จัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่งหรือนอนศีรษะสูง
      - ใส่ถุงมือสะอาด และ Mask ตรวจดูรูจมูก ผนังกั้นจมูก โดยให้ผู้ป่วย
        หายใจเข้าออกแรง ๆ ทีละข้าง ดูการผ่านของลมหายใจ
      - เปิดซองสาย NG tube จากนั้นบีบ K.Y. jelly ลงด้านในของซองสาย NG tube โดยยังไม่หล่อลื่นสาย NG tube
      - นำสาย NG tube วัดตำแหน่งที่จะใส่สาย
      - เปิดห่อ Toomey syringe แล้วใส่ Plunger ให้เรียบร้อย
      - บอกให้ผู้ป่วยตั้งศีรษะให้ตรงหรือเงยหน้าเล็กน้อย ใช้มือขวาจับปลายสายด้านที่หล่อลื่นแล้ว ค่อย ๆ สอดเข้าทางรูจมูกแนวด้านข้างของจมูกเอียงเล็กน้อย ให้แนวโค้งของสายเข้าสู่แนวโค้งตามกายวิภาคของลำคอ
      - เมื่อสายผ่านถึงคอ (Posterior nasopharynx) ผู้ใส่หักข้อมือเล็กน้อยให้ผู้ป่วยก้มศีรษะลงให้ผู้ป่วยช่วยกลืนสายโดยกลืนน้ำลายหรือดูดน้ำที่เตรียมไว้พร้อมทั้งค่อย ๆ ดันสายอย่างนุ่มนวลตามจังหวะการกลืนจนถึงตำแหน่งที่ทำเครื่องหมายไว
      - ตรวจสอบว่าสาย NG เข้าไปถึงกระเพาะอาหาร
      - ใช้พลาสเตอร์พันสายติดกับจมูก ให้สายอยู่ตรงกลางรูจมูกโค้งปลายสาย
      - ทำความสะอาดปาก และจมูก
      - นำเครื่องใช้ไปทำความสะอาด เก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย
      - ลงบันทึกทางการพยาบาล
  - - - Bolus dose
        
        เป็นการให้อาหารทางสาย NG โดยใช้ Toomey syringe เหมาะ
        สำหรับผู้ป่วยทั่วไปที่ไม่สามารถรับประทานอาหารทางปากได้เอง
      - Drip feeding
        
        เป็นการให้อาหารทางสาย NG โดยใช้ชุดให้อาหาร (Kangaroo)เหมาะส าหรับผู้ป่วยที่ใช้เครื่องช่วยหายใจ
    - - อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจเหตุผล ข้อดีและประโยชน์ในการให้อาหารทางสายให้อาหาร
      - ไขหัวเตียงสูงเพื่อจัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่ง
      - ทำความสะอาดปาก ฟัน
      - ปูผ้ากันเปื้อนรองตรงปลายสายให้อาหาร
      - ปลดผ้าก๊อซที่หุ้มปลายสายให้อาหารออกท าความสะอาดปลายสายด้วยสำลีชุบ 70% Alcohol
      - ทดสอบตำแหน่งของสายให้อาหาร
        
        วิธีที่ 1 ใช้ Toomey syringe ต่อกับปลายสาย ดูด Gastric content
        ออกมาตรวจดูปริมาณ
        
        วิธีที่ 2 วาง Stethoscope ที่บริเวณ Epigastrium และใช้ Toomey
        syringe ดันอากาศประมาณ 5-10 มล. เข้าไปทางสายให้อาหาร
      - หักพับสาย ถอด Toomey syringe แล้วดึง Plunger ออก และต่อกระบอกสูบเข้ากับส่วนปลายของสาย NG
      - เทอาหารใส่กระบอก Syringe คลายรอยพับออก และปล่อยให้อาหารไหลลงช้า ๆ
      - กรณีให้ยาหลังอาหาร
        
        ก่อนที่อาหารจะหมดควรเหลืออาหารไว้ใน Syringe ประมาณ 10 ซีซี
        และควรรินยาลงไปตรง ๆ
        
        ก่อนยาจะหมด เหลือค้างใน Syringe ประมาณ 5 ซีซีเติมน้ำสะอาด
        เพื่อไล่เศษอาหารและยาที่ตกค้างอยู่ในสายให้อาหาร
      - หักพับปลายสายให้อาหาร และเช็ดปลายสายด้วยสำลีชุบ 70% Alcohol
      - ปิดจุกสาย NG ใช้ก๊อสปิดไว้ให้เรียบร้อย
      - ให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าเดิมอย่างน้อย 30 นาที
      - เก็บเครื่องใช้ทำความสะอาด และเก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย
      - ลงบันทึกทางการพยาบาล
  - - - อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจเหตุผล
      - ไขหัวเตียงสูงเพื่อจัดให้ผู้ป่วยอยู่ท่านั่ง
      - ตรวจคำสั่งการรักษา เพื่อยืนยันแผนการรักษา
      - ล้างมือให้สะอาด เช็ดให้แห้งและใส่ถุงมือ สวมmask
      - ปูผ้ากันเปื้อนหรือผ้าขนหนูและแกะพลาสเตอร์ที่ยึดสายจมูกออก
      - หักพับสาย และดึงสายออก ขณะดึงสายให้ผู้ป่วยอ้าปากหายใจยาว ๆ ใช้ผ้าก๊อสจับสายที่ดึงออกมาด้วยมืออีกข้างหนึ่ง
      - เช็ดรอยพลาสเตอร์ด้วยเบนซินเช็ดตามด้วยน้ำเกลือและแอลกอฮอล์แล้วเช็ดให้แห้ง
      - ทำความสะอาดปาก ฟัน และจมูก เพื่อช่วยให้รู้สึกสะอาด และสดชื่น
  - - - แจ้งและอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจจุดประสงค์และวิธีทำ
      - จัดให้อยู่ในท่านั่ง หรือนอนในท่าศีรษะสูง
      - เปิดเสื้อผ้าบริเวณ Gastrostomy tube หรือ Jejunostomy tube ออก ปูผ้ากันเปื้อนไว้ใต้ Tube
      - ล้างมือให้สะอาด ใส่ Mask
      - ตรวจสอบคำสั่งการรักษา
      - ปลดผ้าก๊อซที่หุ้มปลายสายให้อาหารออกทำความสะอาดปลายสายด้วยสำลีชุบ 70% Alcohol
      - ใช้ Toomey syringe ต่อกับปลายสายดูด Gastric content เพื่อตรวจสอบความสามารถของกระเพาะอาหารในการบีบไล่อาหารไปยังลำไส้เล็ก
      - หักพับสาย ถอด Syringe แล้วดึง Plunger ออก และต่อกระบอกสูบเข้ากับสายให้อาหาร
      - เทอาหารใส่กระบอก Syringe และปล่อยให้อาหารไหลเข้าช้า ๆ ต่อเนื่องกัน
      - กรณีให้ยาหลังอาหาร
        
        ก่อนที่อาหารจะหมดควรเหลืออาหารค้างใน Syringe ประมาณ 10 ซีซีและควรรินยาลงไปตรง ๆ
        
        ก่อนยาจะหมด เหลือค้างใน Syringe ประมาณ 5 มล. เติมน้ำสะอาด
        เพื่อไล่เศษอาหารและยา ที่ตกค้างอยู่ในสายให้อาหาร
      - เช็ดปลายสายให้อาหารด้วยสำลีชุบ 70% Alcohol
      - หักพับปลายสายให้อาหาร เพื่อป้องกันอากาศเข้าไปในกระเพาะอาหาร
      - ปิดปลายสายอาหารให้เรียบร้อย
      - ให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าเดิมอย่างน้อย 30 นาที เพื่อป้องกันอาหารไหลย้อน และสำลักได้
      - เก็บเครื่องใช้ทำความสะอาด และเก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย
      - ลงบันทึกทางการพยาบาล
- - - - ประเมินความสุขสบายของผู้ป่วย สังเกตสีหน้าท่าทางของผู้ป่วย
    - - ประเมินการปฏิบัติถูกต้องครบและเป็นไปตามขั้นตอนของแนวปฏิบัติ
      - ประเมินผลภายหลังผู้ป่วยได้รับอาหารทางสายยางทางจมูกถึงกระเพาะอาหาร ไม่มีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้น