Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การดูแลผู้ป่วยที่ได้รับออกซิเจนและการดูดเสมหะ - Coggle Diagram

- - - - 3.ควรระวังการให้ออกซิเจนในผู้ปุวยที่ได้รับพิษ
      - ขณะท าผ่าตัดด้วยวิธีเลเซอร์ในทางเดินหายใจ
      - อาจเกิดภาวะปอดแฟบ
      - ควรระวังการให้ความชื้นร่วมกับออกซิเจนโดยเฉพาะการให้ความชื้น
      - อาจเกิดภาวะกดการหายใจผู้ปุวยที่หายใจเอง
      - การมีความเข้มข้นระดับสูงของออกซิเจน
    - - เกิดภาวะบาดเจ็บขั้นรุนแรง(severe trauma)
      - ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดชนิดเฉียบพลัน
      - เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ hypoxemia
      - การให้ออกซิเจนเป็นเวลาช่วงสั้น ๆ
      - 1.มีภาวะขาดออกซิเจนในเลือด
    - - อัตราการเต้นของชีพจรเร็วขึ้น
      - ในช่วงแรกอัตราการหายใจเร็วและลึก
      - แสดงพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไป
      - ความดันโลหิตลดลง
      - มีอาการวิงเวียนศีรษะคล้ายบ้านหมุน
      - หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ
      - ความอ่อนเพลีย เหนื่อยล้าเพิ่มขึ้น
      - มีภาวะซีด
      - ระดับความรู้สึกตัวลดลง
      - มีอาการเขียวคล้ำ
      - ระดับการมีสมาธิลดลง
      - กรณีเป็นภาวะขาดออกซิเจนเรื้อรัง พบนิ้วปุูม
      - วิตกกังวล (anxiety) กระสับกระส่าย
      - อาการหายใจล าบาก
    - - เป็นการลดอาการขาดออกซิเจนเรื้อรัง โดยเฉพาะผู้ปุวยโรคถุงลมโป่งฟอง
      - เป็นการช่วยการทำงานของระบบทางเดินหายใจหัวใจและระบบการไหลเวียนโลหิต
      - เป็นการรักษาภาวะพร่องออกซิเจนทำให้ออกซิเจนในเลือดต่ำ
    - - 3.ดูแลทางเดินหายใจโดยท่าทางเดินหายใจ(Clear air way)
        
        2ดูดเสมหะที่ค้างตามท่าทางเดินหายใจเป็นระยะๆ เพื่อปูองกันการอุดตัน
        
        3 สอนการไออย่างถูกวิธี เพื่อให้ระบายเสมหะออกมาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
        
        1 การจัดท่านอน ท่านั่ง ให้ผู้ปุวยรู้สึกสบาย
        
        4 กระตุ้นให้ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ เพื่อให้น้ าช่วยละลายเสมหะให้ขับออกได้ง่าย
      - ดูแลความสะอาดของจมูกและปากบ่อยๆ หรือ ทุก2-3 ชั่วโมง
        
        3 ทาริมฝีปากด้วย กลีเซอรีน บอแรกซ์
        
        4 ทำความสะอาดช่องจมูก
        
        2 ถ้าเจ็บคอ ให้ล้างปากด้วยน้ำยา หรือบ้วนด้วยน้ าสะอาดบ่อยๆ
        
        5 ดูแลความสะอาดบริเวณหน้า โดยเฉพาะในผู้ปุวยที่ได้รับ Oxygen mask จะมีเหงื่อออกมาก ควรเช็ด mask
        
        1 ให้จิบน้ำบ่อยๆ
      - 2.หมั่นตรวจดูอุปกรณ์ที่ให้ออกซิเจน
        
        3 ออกซิเจนไม่รั่วจากขวดทำน้ำกลั่นที่ทำความชื้น
        
        4ถ้าเป็นออกซิเจนถัง จะต้องให้มีออกซิเจนอยู่เสมอ
        
        2ขวดทำความชื้นมีน้ำอยู่พอเหมาะไม่มากหรือน้อยจนเกินไป
        
        5 เปลี่ยนและนำอุปกรณ์การใช้ออกซิเจน ไปทำความสะอาดและทำให้ปลอดเชื้อ
        
        1 ตรวจดูสายยาง ให้อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง
        
        6ถ้าให้ออกซิเจนจากระบบ pipeline ที่มีรูเปิด (outlet) สำหรับเสียบ flow meter จะต้องดูให้ flow meterเสียบเข้าที่
      - 5.ดูแลด้านจิตใจ เพื่อลดความวิตกกังวลของผู้ป่วยและญาติ
        
        2พยาบาลควรมีความช านาญในการใช้เครื่องมือ
        
        3 แนะน า อธิบายให้ผู้ปุวยรู้จักเครื่องมือต่างๆได้ง่าย
        
        1บอกประโยชน์ของการได้รับออกซิเจน
        
        4 ดูแลควบคุมอัตราการไหของออกซิเจนให้เพียงพอ ไม่ให้ผู้ปุวยอึดอัด
        
        5 สนใจ รับฟังความต้องการของผู้ปุวยอย่างจิงจัง
        
        6ให้เวลาผู้ปุวยในการพูดคุย
      - 1.หมั่นสังเกตและประเมินภาวะของผู้ป่วยเกี่ยวกับ
        
        3ระดับความรู้สึกตัว
        
        4วัดปริมาตรหายใจเข้า-ออกต่อครั้ง
        
        2ความผิดปกติของสีผิว ดูลักษณะบริเวณริมฝีปาก เล็บมือ เล็บเท้า ผิวหนังว่ามีอาการเขียว
        
        1ตรวจวัดสัญญาณชีพ ดูลักษณะ และอัตราเร็วของการหายใจ
        
        5ติดตามผลค่าก๊าซให้ออกซิเจน(Blood gas)
- - - - ไอแห้งๆ ไม่มีเสมหะเช่น ไอเนื่องจากมีฝุุนละอองมาก
      - ไอมีเสมหะ ซึ่งเสมหะที่เป็นหนองมักเกิดจากการติดเชื้อในทางเดินลมหายใจ เช่นโรคปอดบวม
    - - 1.การอักเสบหรือการบวมบริเวณทางเดินหายใจ
      - ความร้อน -เย็นของอากาศจะท าให้การไอมากขึ้น
      - ฝุุน ควัน สารเคมี อาหารหรือน้ำที่สำลักเข้าไป
  - - - ไอจนมีเลือดปนออกมาคือ มีเสมหะและเลือดปนเป็นเนื้อเดียวกัน
      - ไอจนมีเลือดออกเป็นสาย มีเลือดเป็นสายปนกับเสมหะ
      - ไอจนมีเลือดสดออกมาพบในวัณโรคปอด
      - ไอจนมีเสมหะสีคล้ายสนิม จากมีเลือดเก่าๆ ปนออกมาด้วย
    - - 1.อุบัติเหตุ
      - 2.การอักเสบ
      - 3.เนื้องอก และมะเร็ง
      - ความผิดปกติของหลอดเลือดและโรคปอดต่างๆ
  - - - 2.สาเหตุเกี่ยวกับหัวใจเช่นการทำงานของหัวใจไม่ดี
      - 3.สาเหตุเกี่ยวกับประสาท ทำให้การควบคุมการหายใจไม่ดี เช่น โรคไขสันหลังอักเสบ
      - 1.สาเหตุเกี่ยวกับทางเดินหายใจ เช่น ทางเดินหายใจอุดกั้น
    - - ดูแลให้ผู้ปุวยนอนศีรษะสูง และให้ออกซิเจนร่วมด้วย
      - เตรียมอุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ สำหรับช่วยเหลือผู้ปุวยฉุกเฉิน
      - 2.ดูแลประคับประคองด้านจิตใจ
      - ดูแลให้ยาขยายหลอดลม หรือยาขับเสมหะ ตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ออกซิเจนชนิดละอองฝอย (nebulizer)เพื่อให้หายใจสะดวก
      - ฝึกให้ผู้ปุวยหายใจและการไออย่างมีประสิทธิภาพ
  - - - 3) อาการเจ็บหน้าอกสาเหตุจาก เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบมักเป็นตรงบริเวณหัวใจ
      - 4) อาการเจ็บหน้าอกสาเหตุจากหัวใจเช่นภาวะหลอดเลือดแดงหัวใจโคโรนารี
      - 2) อาการเจ็บหน้าอกสาเหตุจากเยื่อหุ้มปอดอักเสบ
      - 5) อาการเจ็บหน้าอกสาเหตุจากหลอดลมอักเสบ
      - 1) อาการเจ็บหน้าอกสาเหตุจากกล้ามเนื้ออักเสบ
      - 6) อาการเจ็บหน้าอกสาเหตุจากเส้นประสาทเช่นโรครากประสาทสันหลัง
    - - 1.สังเกตอาการควรแนะนำให้นอนตะแคงทับด้านที่เป็น
      - 2.ประเมินหาสาเหตุของอาการว่า อาการเจ็บหน้าอกเกิดจากหัวใจหรือ ปอด
      - จัดเตรีมอุปกรณ์การให้ออกซิเจนและพิจารณาให้ออกซิเจนแก่ผู้ปุวย
- - - - การขนส่งคาร์บอนไดออกไซด์โดย hemoglobin ในเม็ดเลือดแดง
      - คาร์บอนไดออกไซด์ไปรวมกับน้ า เพื่อเกิดสารประกอบ กรดคาร์บอนิก(H2CO3) และแตกตัวเป็นไฮโดรเจนไออน(H+)กับไบคาร์บอเนต(HCO3)
- - - - แนะนำให้ผู้ปุวยหยุดหายใจช้าๆ หลังหายใจเข้าลึกเต็มที่แล้วเปุาลมออกทางปากช้าๆ โดยการห่อปาก
      - กระตุ้นให้ผู้ปุวยหดเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้องไล่อากาศออกจากปอดให้มากที่สุด
      - สอนผู้ปุวยให้หายใจเข้าลึกๆ ทางจมูก (ปิดปากให้สนิท) ขณะผู้ปุวยสูดหายใจให้ดันกระบังลมลงให้ต่ าและใช้แรงดันผนังหน้าท้องให้ขยายออก
      - ช่วยเหลือผู้ปุวยจัดท่าให้อยู่ในท่าที่สบาย อาจอยู่ในท่านั่งหรือนอนศีรษะสูงเล็กน้อย ท าให้หน้าท้องหย่อ
      - หลังจากฝึกปฏิบัติจนช านาญแล้ว อาจใช้ของหนักประมาณ 5 ปอนด์
      - ให้ผู้ปุวยฝึกหายใจโดยใช้กล้ามเนื้อหน้าท้องหรือกระบังลมหายใจครั้งละ10–20 นาที ทุกชั่วโมง จนเกิดความเคยชิน
      - ตรวจดูให้แน่ใจว่าจมูก หลอดลม ไม่มีน้ำมูก หรือเสมหะ และไม่มีอาการบวมคั่ง ถ้ามีน้ ามูกหรือเสมหะให้พ่นละอองไอน้ำ ดูดเสมหะออก
      - อธิบายให้ผู้ปุวยเปุาลมออกทางปากช้าๆ ประมาณ 2 –3 เท่า ของระบบการหายใจเข้า
    - - แนะน าผู้ปุวยให้หายใจเข้าลึกๆ ทางจมูก (ปิดปากให้สนิท) และค่อยๆ หยุดหายใจช้าๆ เมื่อหายใจเข้าเต็มที่ ท าติดต่อกัน 3 ครั้ง
      - แนะน าผู้ปุวยให้หายใจออกทางปากช้าๆ โดยการห่อปาก
      - ช่วยเหลือผู้ปุวยจัดท่าให้อยู่ในท่าที่สบาย
      - อธิบายให้ผู้ปุวยตั้งใจเปุาลมออกทางปากช้าๆ
      - ใช้วิธีการหายใจ เมื่อผู้ปุวยมีการหายใจสั้น และฝึกการหายใจ 5-10 นาทีวันละ 4ครั้ง
      - เนื่องจากหายใจล าบาก ถ้าผู้ปุวยฝึกปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จะช่วยลดความวิตกกังวลของผู้ปุวย
    - - 2.รวบตรึงบริเวณผ่าตัดด้วยหมอน โดยใช้มือกอดหมอน
      - 3.แนะนำให้ผู้ปุวยหายใจเข้าลึกๆ อย่างช้าๆ ในกรณีผู้ปุวยหลังการผ่าตัด ควรให้ยาระงับปวดก่อน 20 –30 นาที
      - 1.จัดท่าให้ผู้ปุวยหายใจเข้าลึกๆและไอได้สะดวก
      - 4.แนะน าผู้ปุวยให้กลั้นหายใจและไอออกแรงๆ
      - 5.เตรียมกระดาษเยื่อและชามรูปไต หรือกระโถนให้ผู้ปุวยนอกจากนี้อุปกรณ์ที่ช่วยในการส่งเสริมการได้รับออกซิเจนเรียกว่า spirometer (tri-flow)
      - ยาขยายหลอดลม เป็นการส่งเสริมการได้รับออกซิเจนในบทบาทกึ่งอิสระโดยพิจารณาให้ยาขยายหลอดลมตามแผนการรักษา สามารถท าได้ ดังนี้
        
        1. การให้ยาขยายหลอดลมชนิด Metered –Dose Inhaler (MDI) ป็นการให้ยาตามแผนการรักษาของแพทย์เพื่อแก้ปัญหาที่ระบบทางเดินหายใจ
        
        2.การให้ยาขยายหลอดลมโดยผ่านออกซิเจนละอองฝอย(oxygen nebulizer) อาจเรียกว่า hand-hold nebulizerตามแผนการรักษาของแพทย์
  - - - 1.การดูดเสมหะทางจมูก(Nasopharygeal) หรือปาก (oropharyngealsuction)
      - 2.การดูดเสมหะทางท่อช่วยหายใจ(Endotracheal) หรือทางท่อหลอดคอ (tracheostomy suction)
    - - 1.เครื่องดูดเสมหะชนิดเคลื่อนที่ (mobile suction)
      - ชนิดติดฝาผนัง (wall suction)
    - - สังเกตอาการเหนื่อย หายใจล าบาก ได้ยินเสียงดังขณะหายใจเข้าและออก
      - สังเกตลักษณะสีผิว เล็บ และริมฝีปาก มีอาการ cyanosis
      - สังเกตอาการซึมลงของผู้ปุวย
      - ประเมินอาการไอมีประสิทธิภาพที่จะขับเสมหะออกได้ลดลง
      - ฟังเสียงปอดได้ยินเสียงเสมหะ
      - สังเกตลักษณะเสมหะ เหนียว และมีจ านวนมาก
      - สังเกตแบบแผนและลักษณะการหายใจค่อนข้างแรงมาก อัตราการหายใจเร็ว
      - สังเกตอาการอาเจียนหรือขย้อนอาหารอยู่ในปาก
    - - สายดูดเสมหะที่สะอาดปราศจากเชื้อ ตามขนาดผู้ปุวย
      - ท่อต่อ (connector) ใช้ต่อสายดูดเสมหะกับเครื่องดูดเสมหะ
      - สายหล่อลื่นหรือน้ำกลั่น
      - ไม้กดลิ้นที่สะอาด
      - เครื่องดูดเสมหะ
      - ถุงมือสะอาด
      - oral airway หรือ nasal airway
      - ขวดน้ำเกลือใช้ภายนอก
    - - จัดท่าผู้ปุวยให้นอนตะแคงศีรษะต่ าเล็กน้อย
      - 5.ปรับแรงดันเครื่องดูดเสมหะให้เหมาะสมตามประเภทของผู้ปุวย
      - สวมถุงมือ เพื่อหลีกเลี่ยงการเปื้อนเสมหะ
      - ให้ผู้ปุวยช่วยอ้าปาก กรณีไม่รู้ตัวใช้ไม้กดลิ้นช่วยในการอ้าปากผู้ปุวย จากนั้นใส่สายดูดเสมหะในบริเวณที่ต้องการจะดูดเสมหะ อาจเป็นแก้ม ใต้ลิ้น และบริเวณด้านหลังของปาก
      - ล้างมือให้สะอาดใส่mask เพื่อลดการแพร่ของเชื้อโรค
      - ขณะทำการดูดเสมหะ พบว่า ดูดไม่ขึ้นหรือดูดไม่ออกให้หยุดทำการดูดเสมหะไว้ก่อน
      - อธิบายให้ผู้ปุวยและญาติเข้าใจเพื่อลดความวิตกกังวลและให้ความร่วมมือ
      - การดูดเสมหะแต่ละครั้งไม่ควรนานเกิน 10วินาที หรือประมาณเวลาเท่ากับการกลั้นหายใจของผู้ดูดเสมหะ
      - 9.ล้างสายดูดโดยการดูดผ่านน้ำเกลือใช้ภายนอกเป็นการท าความสะอาดสายดูดเสมหะ 1-2ครั้ง
      - 10.เช็ดท าความสะอาดบริเวณที่มีน้ าเปียก เช็ดน้ าตาผู้ปุวยที่อาจไหลขณะดูดเสมหะ จัดท่าให้ผู้ปุวยสุขสบาย เพื่อให้หายใจได้สะดวก
      - ถอดสายดูดเสมหะ เก็บของให้เข้าที่เรียบร้อย ถอดถุงมือออกทิ้ง
    - - 1. การเก็บเสมหะส่งตรวจ(Sputum examination) ควรตรวจดูให้แน่ใจว่าเป็นเสมหะไม่ใช่น้ าลายโดยเสมหะควรมีลักษณะเป็นเมือกเหนียวขุ่นข้นมีสีเหลืองสีเขียวหรือสีแดงปนปิดฝาให้สนิทน าส่งห้องปฏิบัติการ
      - 2. การตรวจเสมหะแบบเพาะเชื้อ(Sputum culture) การเก็บเสมหะแบบเพาะเชื้อ มีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการทราบว่าผู้ปุวยติดเชื้อชนิดใด และมีปฏิกิริยาต่อยาปฏิชีวนะตัวใด และเพื่อปรับเปลี่ยนแผนการรักษา
- - - - (2) การให้ออกซิเจนทางหน้ากาก (mask)
        
        2) Reservoir bag (partial rebreathing mask) ให้ความเข้มข้นสูงกว่าร้อยละ60–90
        
        3) Non rebreathing mask ลักษณะคล้าย partial rebreathing ยกเว้นรูระบายอากาศส่วนหน้ากากลักษณะเป็นลิ้นไหลทางเดียว (unidirectional valve) ทั้ง2 ข้าง
        
        1) Simple mask เป็นชนิดที่ให้ออกซิเจนความเข้มข้นร้อยละ 40-50
      - (1) การให้ออกซิเจนชนิดเขี้ยว (nasal cannula)หรือnasal prongs
        
        ข้อเสีย อาจมีการระคายเคืองช่องจมูกทั้งสองข้าง ทำให้เยื่อบุจมูกบวมและมีน้ ามูกออกมาอุดท าให้ท่อตันได้ จึงควรท าความสะอาดท่อและรูจมูกทุก 8 ชั่วโมง
        
        เป็นการให้ออกซิเจนทางจมูก วิธีนี้ผู้ปุวยจะได้รับออกซิเจนที่มีความเข้มข้นต่ า ซึ่งจะได้ออกซิเจนร้อยละ30 –40
    - - (3) การให้ออกซิเจนชนิด croupette tent เป็นอุปกรณ์ให้ออกซิเจนที่ครอบตัวผู้ปุวยลักษณะคล้ายเต็นท์
      - (4) การให้ออกซิเจนชนิด hood หรือ oxygen box เป็นอุปกรณ์ใช้ครอบศีรษะและไหล่ผู้ปุวยเด็ก
      - (2) การให้ออกซิเจนทางท่อหลอดลม (tracheostomy collar) เป็นอุปกรณ์คล้ายหน้ากากคล้องไว้กับคอ ครอบบนท่อเจาะหลอดลมคอ
      - (5) การให้ออกซิเจนทางท่อช่วยหายใจ(endotracheal tube: ET) เป็นท่อช่วยหายใจซึ่งแพทย์จะใส่ท่อนี้เข้าไปในหลอดลมของผู้ปุวย แล้วต่อเข้ากับเครื่องช่วยหายใจ
      - (1)การให้ออกซิเจนชนิดT-piece เป็นอุปกรณ์ให้ออกซิเจนผู้ปุวยที่มีท่อทางเดินหายใจ
  - - - ให้ความชื้นในทางเดินหายใจที่อยู่ลึกเหมาะกับผู้ปุวยที่มีเสมหะเหนียว มักเห็นเป็นหมอก สายให้ออกซิเจนมักมีขนาดใหญ่และเป็นลูกฟูก
    - - ให้ความชื้นในส่วนต้นของทางเดินหายใจ 30–40%สายให้ก๊าซมีขนาดเล็กน้ าจะปุดเป็นฟองเมื่อเปิดให้กับผู้ปุวยมักใช้กับ oxygen cannula