บทที่ 7 ความเป็นครู
จิตวิญญาณความเป็นครู
ความหมายของจิตวิญญาณ
การปลูกฝัง "จิตวิญญาณครู"
ความสำคัญของจิตวิญญาณของความเป็นครู
การพัฒนาจิตวิญญาณของความเป็นครู
แนวการเสริมสร้างศักยภาพ
ให้มีจิตวิญญาณของความ
เป็นครู
ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนมีพลังอย่างหนึ่งเชื่อมโยงกันอย่างมีระบบ มีคุณค่า (Value) ที่เราสัมผัสสิ่งนี้ คือ "จิตวิญญาณ (Spirituality)"
จิตวิญญาณประกอบด้วยหลายสิ่งเป็นเนื้อแท้ในความเป็นตัวตนของเรา เป็นพลังจิตใจภายใน อารมณ์ พลังชีวิต บุคลิกภาพ อำนาจ ศักดิ์ศรี ความรักสวยรักงาม
- จิตวิญญาณเป็นเรื่องภายในและเป็นเรื่องส่วนบุคคล ต้องปฏิบัติเองจึงจะรู้ จึงจะเข้าใจ
- จิตวิญญาณเป็นเรื่องภายนอกเกี่ยวข้องเชื่อมโยงหรือสัมพันธ์กับสังคมกับวัฒนธรรมหรือพูดในระดับที่ไกลหรือเหนือออกไปอีก
- จิตวิญญาณเชื่อมโยงสัมพันธ์กับโลกกับจักรวาลแลกับสรรพสิ่งแยกกันไม่ออกเป็นส่วนหนึ่งของกันและกัน
- จิตวิญญาณเป็นเรื่องที่เกียวกับปัญญาไม่เกี่ยวกับหรือไม่ใช่ปัญญาและก็เหนือปัญญา
- จิตวิญญาณเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับศาสนา ไม่เกี่ยวกับศาสนา และก็เหนือศาสนา
จิตวิญญาณครู
จิตวำนึก ความคิด ทัศนคติ พฤติกรรมการแสดงออกที่ดี ลุ่มลึกสงบเย็น เป็นประโยชน์ตามกรอบของจริยธรรม คุณธรรม ค่านิยม จารีตประเพณี วัฒนธรรม และความคาดหวังของสังคม อันเป็นองค์รวมธาตุแท้ของบุคคลผู้ใฝ่รู้ ค้นหา สร้างสรรค์ ถ่ายทอด ปลูกฝัง และเป็นแบบอย่างที่ดีของสังคม ซึ่งมีขึ้นได้ในทุกคนไม่เฉพาะผู้ที่ประกอบอาชีพครูเท่านั้น จิตวิญญาณของความเป็นครูจึงเป็นบทบาทในการหล่อหลอมให้ศิษย์เป็นคนดีด้วยครูเป็นผู้สั่งสอนศิษย์ ผู้ถ่ายทอดความรู้ให้แก่ศิษย์
ต้องอาศัยกุศโลบายหรือวิธีการอันแยบคายในการประพฤติปฏิบัติประกอบ 5 ประการ
- การสร้างศรัทธาความเชื่อถือในงานที่กระทำ ซึ่งเป็นพละกำลังส่งเสริมให้เกิดความพอใจและความเพียรพยายามอย่างสำคัญในอันที่จะทำการงานให้บรรลุผลเลิศ
- การไม่ประมาทมีสติปัญญา ความรู้ ความฉลาด ความสามารถทั้งของตนเองและผู้อื่น ซึ่งเป็นเครื่องช่วยทำงานได้ก้าวหน้ากว้างไกล
- การรักษาความจริงใจทั้งต่อตัวเองและผู้อื่น ซึ่งเป็นเครื่องช่วยทำให้ไว้วางใจ ร่วมมือกันและกัน และทำให้งานสำเร็จได้โดยราบรื่น
- การกำจัดจิตใจที่ต่ำทราม ซึ่งเป็นเครื่องช่วยสร้างเสริมความคิด จิตใจที่สะอาดและเข้มแข็ง และช่วยให้ฝักใฝ่แต่การปฏิบัติดีให้เกิดความก้าวหน้า
- การรู้จักสงบใจ ซึ่งเป็นเครื่องช่วยให้ยั้งคิดเมื่อมีเหตุทำให้เกิดความหวั่นไหว ฟุ้งซ่าน และสามารถพิจารณาแก้ไขปัญหาได้โดยถูกต้อง
จิตวิญญาณครู มีคุณลักษณะที่บ่งบอกให้เห็นถึงพฤติกรรมการก้าวข้ามขีดจำกัดของบริบททางสังคมและสิ่งแวดล้อมของบุคคล
การพัฒนาจิตวิญญาณความเป็นครูเบื้องต้นเพื่อส้รางความสำเร็จในการทำงานฐานะวิชาชีพครู ซึ่งจัดเป็นวิชาชีพชั้นสูงด้วยหลักการของ "D-E-V-E-L-O-P"
D : Development ไม่หยุดยั้งการพัฒนา
E : Endurance มุ่นเน้นความอดทน
V : Versatile หลากหลายความสามารถ
E : Energetic กระตือรือร้นอยู่เสมอ
L : Love รักงานที่ทำ
O : Organizing จัดการที่เป็นเลิศ
P : Positive thinking คิดเชิงบวก
ผู้ที่จะประสบคงามสำเร็จในหน้าที่การงานและพัฒนาจิตวิญญาณความเป็นครูได้ จัดต้องเป็นคนที่มีหัวใจของการพัฒนาอยู่เสมอ ทั้งเรื่องบุคลิกภาพ พฤติกรรมหรือแม้แต่วิธีการทำงาน
ความอดทนเป็นพลังของความสำเร็จในการพัฒนาจิตวิญญาณความเป็นครู
สถาบันการศึกษาย่อมต้องการที่มีความรู้และความสามารถให้เข้ามาพัฒนาและปรับปรุงผู้เรียนให้ดีขึ้น
ต้องมีความกระตือรือร้นและมีความตื่นตัวที่จะแสวงหาความรู้ใหม่ๆ การรับฟังข้อมูลข่าวสาร ปัญหาและอุปสรรคต่างๆ ที่เกิดขึ้น พร้อมทั้งมีความมุ่งมั่นที่จะแก้ไขปัญหาและอุปสรรคที่เกิดจากการเรียนการสอนให้ประสบผลสำเร็จ
คนเราไม่สามารถเลือกงานที่รักได้เสมอไป แต่เราสามารถเลือกที่จะรักงานที่ทำอยู่ได้
การจัดการงานที่ดีจะทำให้ครูรู้ว่าควรจะทำอะไรก่อนและหลังบ้าง สามารถจัดสรรเวลาและทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิดประสิทธิภาพได้อย่างเต็มที่
ความคิดทางบวกจะเป็นสิ่งที่ช่วยทำให้ครูมองโลกในแง่ดีและพัฒนาจิตวิญญาณความเป็นครู มีกำลังใจและพลังที่จะทำงานต่างๆ ที่ได้รับมอบหมายให้ประสบผลสำเร็จ คนที่มีความคิดทางบวกจะเป็นคนที่สนุกและมีความสุขกับงานที่ทำ
มีการพัฒนา 3 ช่วง
- ช่วงพัฒนาสู่การเป็นผู้มีจิตวิญญาณความเป็นครู คือ ระยะที่
เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาวะทางจิตและพฤติกรรมจกาารทำงาน
ในอาชีพครูไปสู่สภาวะทางจิตและพฤติกรรมของการเป็นผู้มีจิต
วิญญาณความเป็นครู
- ช่วงการเป็นผู้มีจิตวิญญาณความเป็นครู คือ ระยะที่เกิดสภาวะทางจิตและพฤติกรรมของการเป็นครูผู้มีจิตวิญญาณความเป็นครูขึ้นภายในตัวบุคคลแสดงให้เห็นถึงความหมายของ "การเป็นผู้มีจิตวิญญาณความเป็นครู"
- ช่วงการคงอยู่ของการเป็นผู้มีจิตวิญญาณความเป็นครู คือ ระยะที่สภาวะทางจิตและพฤติกรรมของการเป็นผู้มีจิตวิญญาณความเป็นครูคงอยู่ในตัวบุคคล
- การมีตัวแบบจิตวิญญาณ
- แรงจูงใจในการเข้าสู่อาชีพครู
- มีประสบการณ์ในการเผชิญและพบเห็นสภาพชีวิตที่ยากลำบาก
- ความผูกพันระหว่างครูกับศิษย์
- คุณลักษณะพื้นฐานทางจิตวิทยา
บุคคลมีความตระหนักรู้ในความเป็นครู ปฏิบัติตนอยู่บนวิถีแห่งความเป็นครู มีเป้าหมายในการทำงานเพื่อเด็ก และการปฏิบัติต่อผู้เรียนด้วยความรักและความเมตตา
- ความสุข
- ความภาคภูมิใจ
- ความผูกพันระหว่างครูกับศิษย์
- ศรัทธาต่อบุคคลผู้ทรงคุณค่าของแผ่นดิน
ครูที่มีความเชื่อมั่นว่าตนเองสามารถสร้างภาพลักษณ์ของครูที่ดีได้ นั่นคือ ครูศรัทธาต่ออาชีพครู รักษาเกียรติและศักดิ์ศรีแห่งความเป็นครูที่เป็นวิชาชีพชั้นสูง เห็นคุณค่าของวิถีชีวิตที่เป็นครู
ครูจะต้องถ่ายทอดพันธุกรรมแห่งความดีไปยังผู้เรียนด้วยจิตสำนึกและวิญญาณของความเป็นครูอย่างแท้จริง
วิธีปฏิบัติสู่ความพร้อมแห่งจิตวิญญาณครู
- ความเจริญและสมดูลด้านความเฉลียวฉลาดทางสติปัญญา (Intelligence Quotient : IQ) และด้านความฉลาดทางเชาว์อารมณ์ (Emotion Quotient : EQ)
- ยึดหลักศาสนธรรม
- เคารพต่อตนเองและผู้อื่น
- ใช้ชีวิตอยู่ทั่วจักรวาล
- ครึ่งหนึ่งของชีวิตอุทิศเพื่อสังคม
ครู คือ ผู้สร้างค่านิยม กระแสสังคม การกระทำใดๆ จะต้องใส่่ใจและรับผิดชอบต่อสังคม ไม่ใช่เพื่อตอบสนองต่อมายาคติของตนเท่านั้น
บทที่ 7 ความเป็นครู - จิตวิญญาณความเป็นครู
นางธนิดา วงศ์สัมพันธ์ 6220160339