Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ป่วยที่มีแผล - Coggle Diagram

- - - - surgical wound
      - sterile wound
      - incision wound
    - - cut wound
        
        แผลจากโดนมีดฟัน
        
        ถูกเศษแก้วบาด
    - - stabwound หรือ peneturatingwound
        
        แผลถูกแทงด้วยมีด
        
        แผลจากการเหยียบตะปู
    - - explosive wound
    - - crush wound
        
        แผลถูกเครื่องบดนิ้วมือ
    - - traumatic wound
        
        แผลของอวัยวะภายในช่องท้องถูกกระแทกจากพวงมาลัยรถยนต์ขณะเกิดอุบัติเหตุ
    - - gunshot wound
    - - lacerated wound
    - - abrasion wound
    - - infected wound
    - - stump wound
        
        แผลตัดเหนือเข่า
    - - pressure sore
      - bedsore
      - decubitus
      - ulcer
      - pressure injury
    - - จากไฟไหม้น้ำร้อนลวก (burn and scald)
      - จากสารเคมีที่เป็นด่าง(alkaline burn)
      - จากสารเคมีที่เป็นกรด(acid burn)
      - จากถูกความเย็นจัด(frost bite)
      - จากไฟฟ้าช็อต (electrical burn)
      - จากรังสี(radiation burn)
    - - แผลที่เกิดจากการปลูกผิวหนังซึ่งจะทำให้เกิดแผล 2 ตำแหน่ง
        
        ส่วนที่ตัดผิวหนังออกมา(donor site)
        
        ส่วนที่เป็นแผลเดิมที่นำผิวหนังส่วนที่ตัดออกมาปลูกผิวหนัง
  - - - ลักษณะของแผลมีขอบแผลติดกัน อาจเกิดกํารติดกันเอง หรือจากการเย็บด้วยวัสดุเย็บแผล ไม่มีสํารคัดหลั่ง
        
        แผลผ่าตัดเย็บปิด
    - - ลักษณะของขอบแผลไม่ติดกัน หรือขอบแผลกว้าง มีสารคัดหลั่ง
        
        แผลผ่าตัดยังไม่เย็บปิด (delayedsuture)
  - - - ลักษณะเป็นแผลที่ไม่มีการติดเชื้อ
      - ไม่มีการอักเสบมาก่อน
      - การผ่าตัดไม่ผ่านระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร,อวัยวะสืบพันธุ์, ท่อปัสสาวะ,blunt trauma
      - ที่ไม่มีการแทงทะลุหรือฉีกขาด
      - เป็นแผลผ่าตัดชนิดปิด
      - ถ้ามีท่อระบายต้องเป็นชนิดระบบปิด (closed drainage)
        
        THR
        
        TKR
        
        Mastectomy
        
        Thyroidectomy
    - - ลักษณะแผลที่มีการผ่าตัดผ่านระบบทางเดินหายใจ, ระบบทางเดินอาหาร, ระบบทางเดินปัสสาวะ
      - เป็นการผ่าตัดที่เกี่ยวกับท่อน้ำดี, อวัยวะสืบพันธุ์ และช่อง oropharynx ที่ควบคุมการเกิดปนเปื้อนได้ขณะทำผ่าตัด
        
        Tracheostomy
        
        Tonsillectomy
        
        Gastrectomy
        
        Kidney transplantation
        
        Cholecystectomy
        
        Appendectomy (normal appendix)
        
        A-P repair
        
        Circumcision
        
        TAH
    - - แผลเปิด (open wound)
      - แผลจากการได้รับอุบัติเหตุแผลที่เกิดการปนเปื้อนสํารคัดหลั่งจากระบบทางเดินอาหาร
      - แผลสด (fresh wound)
      - เป็นแผลที่มีการอักเสบเฉียบพลัน
        
        แผลถูกแทง (stabbedwound)
        
        แผลถูกยิง (gunshot wound)
    - - แผลเก่า (old traumatic wound)
      - แผลมีเนื้อตาย (gangrene)
      - แผลมีการติดเชื้อมาก่อน
      - แผลกระดูกหักเกิน 6 ชั่วโมง
      - แผลไส้ติ่งแตก (Ruptured appendicitis) เยื่อหุ้มช่องท้องอักเสบ (Peritonitis)
  - - - ดามกระดูกด้วยเหล็กหรือแผ่นเหล็กและตะปูเกลียว
      - การใช้เครื่องตรึงกระดูกภายนอกร่างกาย (external fixator) จึงมีแผลที่รอยเจาะกระดูก และแผลที่ผิวหนัง
    - - เป็นการรักษาแผลที่มีเนื้อตาย หรือแผลเรื้อรังโดยการปิดแผลสุญญากาศ
      - มีวัตถุประสงค์ เพื่อช่วยให้แผลหํายเร็วขึ้น และมีกลไกกํารทำงาน ดังนี้
        
        ลดการบวมของแผลและเนื้อเยื่อใกล้เคียงทันทีที่เปิดเครื่องดูดสุญญากาศ
        
        เพิ่มปริมาณเลือดมาสู่แผล ผลจากแรงระหว่างเนื้อเยื่อแผลกับแผ่นโฟมทำให้เลือดไหลมาสู่แผล
        
        กระตุ้นการงอกใหม่ของเซลล์ แรงจากการยืด
        
        ลดแบคทีเรียในแผล
    - - tube drain
      - jackson’ Patt drain
      - redivac drain
      - hemovac drain
      - nephrostomy tube drain
      - ส่วนท่อระบายระบบเปิด
        
        Penrose drain
    - - เป็นแผลท่อระบายที่ศัลยแพทย์ ทำการผ่าตัดเปิดหลอดลมเพื่อใส่ท่อช่วยหายใจในผู้ป่วยที่มีปัญหาของระบบทางเดินหายใจ
    - - เป็นแผลท่อระบํายที่ศัลยแพทย์ทำกํารเจาะปอด เพื่อใส่ท่อระบายของเสียออกจากปอดในผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพของปอด
        
        ผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดออกในปอด (hemothorax)
        
        ผู้ป่วยที่มีภาวะลมรั่วในปอด (pneumothorax)
    - - เป็นแผลท่อระบายที่ศัลยแพทย์ทeผ่ําตัดเปิดลeไส้ใหญ่ออกทํางหน้าท้อง เพื่อระบายอุจจาระในผู้ป่วยที่มีปัญหาของระบบทํางเดินอาหาร
  - - - แรงกด (pressure)
      - ภาวะแวดล้อมแห้ง (dry environment)
      - การได้รับอันตรายและอาการบวม (trauma and edema)
      - การติดเชื้อ (infection)
      - ภาวะเนื้อตาย (necrosis)
        
        slough มีลักษณะเปียก (moist) สีเหลือง (yellow)เหนียว (stringy) หลวมยืดหยุ่น (loose) ปกคลุมบาดแผล
        
        eschar
        
        มีลักษณะหนา เหนียว (thick) คล้ายหนังสัตว์มีสีดำ (black) ลักษณะเนื้อตายนี้ต้องตัดออกก่อนการทำความสะอาดแผล จะทำให้แผลหายได้ดีตามลำดับ
      - ความไม่สุขสบาย (incontinence)
    - - อายุ (age)
      - โรคเรื้อรัง(chronic disease)
      - น้ำในร่างกาย (body fluid)
      - การไหลเวียนของโลหิตบกพร่อง (vascular insufficiencies)
      - ภาวะกดภูมิคุ้มกันและรังสีรักษา
      - ภาวะโภชนาการ (nutritional status)
- - - - การรักษาโดยการเย็บดึงขอบแผลเข้าหากัน
      - แผลขนาดเล็กน้อยแล้วแผลสมานหายได้เองตามธรรมชาติ
    - - การรักษาโดยการทำแผลจนเกิดมีเนื้อเยื่อใหม่ มาปกคลุม ซึ่งต้องใช้ระยะเวลานาน เนื่องจากแผลมีขนาดกว้าง จึงมีโอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อสูง
    - - ศัลยแพทย์จะพิจารณาปลูกถ่ํายผิวหนัง (skin graft) โดยนำผิวหนังของผู้ป่วยมาปะติดคลุมแผล
  - - - จะเกิดขึ้นก่อน ในเวลา 5-10 นําที
      - ระยะนี้แผลปกติจะใช้เวลา1-3 วัน
    - - เป็นระยะการสร้ํางเนื้อเยื่อใหม่จะเริ่มตั้งแต่วันที่ 4-12 วัน
      - หลังการเกิดบาดแผลในระยะนี้แผลจะเริ่มแข็งแรงขึ้น และการหดตัวมากขึ้นแผลจะเริ่มแห้ง ตกสะเก็ด และสารคัดหลั่ง ลดลง
    - - เป็นระยะสุดท้ายของกํารสร้างและความสมบูรณ์ของคอลลาเจน
      - ระยะที่บาดแผลเริ่มมีความแข็งแรงมากขึ้น แผลเริ่มเล็กลงและแข็งแรงมากขึ้น
  - - - ความยาว (length)
      - ความกว้าง (width)
      - ความลึก (depth)
      - ช่องโพรง(tunneling)
    - - ชนิดของบาดแผล
        
        แผลผ่าตัด(incision wound)
        
        เย็บกี่เข็ม (stitches)
      - 2.ตำแหน่ง/บริเวณ เช่น
        
        ตำแหน่ง RLQ
      - 3.ขนาด
        
        ควรระบุเป็นเซนติเมตร
      - 4.สี
        
        แดง (readiness)
        
        เหลือง (yellow)
        
        ดำ (black) หรือปนกัน
      - 5.ลักษณะผิวหนัง
        
        ผื่น (rash)
        
        เปียกแฉะ (Incontinence)
        
        ตุ่มน้ำพองใส (bruises)
      - 6.ขั้นหรือระยะความรุนแรงของบาดแผล
        
        แผลกดทับขั้น 4(4thstage)
      - 7.สิ่งที่ปกคลุมบําดแผลหรือสารคัดหลั่ง (discharge)
        
        หนอง (pus)
        
        สารคัดหลั่งเหนียวคลุมแผล(slough)
  - - - Continuous method
      - Interrupted method
        
        Simple interrupted method
        
        Interrupted mattress method
      - Subcuticular method
      - Retention method (Tension method)
    - - วัสดุที่ละลายได้เอง (Absorbable sutures)
        
        เส้นใยธรรมชาติ
        
        polyglycolic acid (dexon), polyglycan (vicryl) และ polydioxanone (PDS
        
        เส้นใยสังเคราะห์
        
        catgut ทำมาจาก collagen ใน submucosa ของลำไส้แกะหรือวัว
        
        เริ่มยุ่ยสลาย4-5 วัน และจะหมดไปภายใน 2 สัปดาห์
      - วัสดุที่ไม่ละลายเอง (Non-absorbable sutures)
        
        เส้นใยตามธรรมชาติ
        
        ไหมเย็บแผล(silk) ราคาถูก
        
        เส้นใยสังเคราะห์
        
        nylon เส้นเหล่านี้มีความแข็งแรงมากกว่าไหมเย็บแผล
        
        วัสดุที่เย็บเป็นโลหะ
        
        ลวดเย็บ (staples) เป็นวัสดุเย็บแผลสำเร็จรูป แต่ต้องมีเครื่องมือสำหรับใส่ลวดเย็บ
- - - - กํารทำแผลที่ไม่ต้องใช้ความชุ่มชื้นในการหายของแผล
    - - การทำแผลที่ต้องใช้ความชุ่มชื้นในการหายของแผล
  - - - ชุดทำแผล (dressing set)
      - สารละลาย(solution)
        
        แอลกอฮอล์ที่นิยมใช้ คือ alcohol 70%
        
        น้ ําเกลือล้ํางแผล(normal saline solution) 0.9% NSS external use
        
        เบตาดีน หรือโปรวิโดน ไอโอดีน
    - - ผ้าก๊อซ (gauze dressing) สำหรับปิดแผลขนาดเล็กและมีสารคัดหลั่งเล็กน้อย
      - ผ้าก๊อซหุ้มสำลี (top dressing) สำหรับปิดแผลที่มีสารคัดหลั่งจำนวนมําก
      - ผ้าซับเลือด (abdominal swab) ใช้ปิดแผลขนาดใหญ่ที่มีสารคัดหลั่งจำนวนมากบางทีเรียกว่า “fluff”
      - วํายก๊อซ (y-gauze) เป็นผ้าก็อซที่ตัดตรงกลางแผ่นเป็นรูปตัว Y ใช้ปิดแผลที่มีกํารใส่ท่อเพื่อระบํายสํารคัดหลั่ง
      - วาสลินก๊อซ (vaseline gauze) เป็นก๊อซชุบวาสลิน สำหรับปิดแผลเพื่อไม่ให้อากาศเข้าสู่แผล
      - ก๊อซเดรน (drain gauze) ผ้าก๊อซลักษณะเป็นสายยาว ใช้ใส่แผลที่มีรูโพรงขนาดเล็ก
      - transparent filmเป็นพลาสเตอร์กันน้ที่มี gauze สำเร็จรูป
      - แผ่นเทปผ้าปิดแผล เป็นแผ่นปิดแผลสำเร็จรูป มี gauze และแผ่นเทปพร้อมใช้
      - antibacterial gauze dressing เป็น gauze ปิดแผลชุบด้วยพาราฟิน และยาปฎิชีวนะฆ่ําเชื้อแบคทีเรียได้
    - - กรรไกรตัดไหม (operating scissor)กรรไกรตัดเชื้อเนื้อ (Metzenbaum) ช้อนขูดเนื้อตําย (curette) อุปกรณ์วัดความลึกของแผล (probe)
  - - - สำหรับ Penrose drain นั้นโดยปกติแพทย์จะมีแผนการรักษาให้ตัดท่อยางให้สั้นลง(short drain) ทุกวัน โดยอาจตัดออกครั้งละ 2-5เซนติเมตร (1นิ้ว) จึงต้องเพิ่มอุปกรณ์ในการทำแผลท่อระบาย ได้แก่ กรรไกรตัดไหม เข็มกลัดซ่อนปลาย
    - - หยิบสำลีชุบ alcohol70% ส่งต่อให้ tooth forceps เช็ดผิวหนังรอบท่อระบายวนจากในออกนอกแบบครึ่งวงกลมหรือวงกลมจนสะอาดทิ้งสำลีที่ใช้แล้วลงในชามรูปไตหรือถุงพลาสติกระวัง forceps สัมผัสชามรูปไตหรือถุงพลาสติก และระวังไม่ข้ามกรายชุดทำแผล
  - - - 1.ตรวจสอบคำสั่งกํารรักษาของแพทย์ทุกครั้งว่ามีจุดประสงค์ให้ตัดไหมทุกอัน (total stitches off) หรือตัดอันเว้นอัน (partial stitches off)
      - เศษไหมที่เย็บแผลส่วนที่มองเห็นเป็นส่วนที่มีการสัมผัสเชื้อแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ตามผิวหนังในการตัดและดึงไหมออกจึงไม่ควรดึงไหมส่วนที่มองเห็นลอดผ่านใต้ผิวหนัง และจะต้องดึงไหมออกให้หมด เพราะถ้าไหมตกค้างอยู่ใต้ผิวหนัง จะกลายเป็นสิ่งแปลกปลอมและเกิดการอักเสบติดเชื้อได้
      - ขณะตัดไหมหากพบว่ามีขอบแผลแยกให้หยุดทำ และปิดแผลด้วยวัสดุที่ช่วยดึงรั้งให้ขอบแผลติดกัน (sterile strip)
    - - ทำความสะอาดแผลใช้ alcohol 70% เช็ดรอบแผล
      - การตัดไหมที่เย็บแผลชนิด interrupted method
        
        ใช้ไหมผูกเป็นปมแยกเป็นอัน ๆ โดยใช้tooth forceps จับชายไหมส่วนที่อยู่เหนือปมที่ผูกไว้ ดึงขึ้นพอตึงมือจะเห็นไหมใต้ปมโผล่พ้นผิวหนังขึ้นมาและสอดปลายกรรไกรตัดไหมในแนวราบขนาดกับผิวหนังเล็กตัดไหมส่วนที่อยู่ชิดผิวหนังซึ่งอยู่ใต้ปมที่ผูกแล้วดึงไหมในลักษณะดึงเข้าหาแผลเพื่อป้องกันแผลแยก
      - การตัดไหมที่เย็บแผลชนิด interrupted mattress
        
        ใช้ไหมผูกปมเป็นอัน ๆ ชนิดสองชั้น ให้ตัดไหมส่วนที่มองเห็นและอยู่ชิดผิวหนังมากที่สุด ซึ่งอยู่ด้ํานตรงกันข้ามกับปมไหมให้ตัดไหมด้วยวิธีเดียวกับการเย็บแผลแบบ interrupted method
      - การตัดไหมที่เย็บแผลแบบต่อเนื่อง continuous method
        
        ให้ตัดไหมส่วนที่อยู่ชิดผิวหนังด้ํานตรงกันข้ามกับปมที่ผูกอันแรกและอันถัดไปด้านเดิม เมื่อดึงไหมออกส่วนที่เป็นปมผูกไว้อันแรก และส่วนที่อยู่ชิดผิวหนัง ซึ่งติดกับไหมที่เย็บอันที่สองจะหลุดออก ส่วนไหมปมอันถัดไปให้ตัดไหมส่วนที่อยู่ชิดผิวหนังด้านเดิม ทำเช่นนี้จนถึงปมไหมอันสุดท้าย
      - กรณีที่ใช้ลวดเย็บเป็นวัสดุเย็บแผล
        
        ทำความสะอาดแผลผ่าตัดตามปกติ การตัดลวดเย็บแผลต้องใช้เครื่องมือตัด เรียกว่ํา “removal staple” โดยอ้าส่วนปลายซึ่งมีลักษณะคล้ายคีมสอดใต้ลวดเย็บกดด้านมือจับให้ส่วนปลายกดวลดเย็บงอแล้วดึงลวดออกทีละเข็มจนครบ
      - ภายหลังตัดไหมครบทุกเส้นแล้ว
        
        เช็ดแผลด้วย normal saline 0.9% และเช็ดให้แห้งอีกครั้ง ปิดแผลต่อไว้อีก 1 วัน
- - - - เริ่มต้นพันผ้าจากส่วนเล็กไปหาส่วนใหญ่ พันผ้าเข้าหาตัวผู้ป่วย ตั้งต้นและจบผ้ําพันด้วยการพันรอบทุกครั้งเพื่อให้ผ้าไม่เลื่อนหลุด การเริ่มต้น การต่อผ้า หรือการจบของการพันผ้า ต้องระวังไม่ตำแหน่งที่เริ่มหรือจบผ้านั้นต้องไม่ตรงกับบริเวณที่เป็นแผลหรือบริเวณที่มีการอักเสบ เพราะจะทำให้เกิดการระคายเคืองและปวดมากขึ้นกํารเริ่มต้นพันผ้าต้องหงายม้วนผ้าขึ้น