Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การติดเชื้ออื่น ๆขณะตั้งครรภ์ - Coggle Diagram
การติดเชื้ออื่น ๆขณะตั้งครรภ์
Hepatitis A virus
เกิดจากเชื้อ hapatitis A virus
ติดต่อโดยการรับประทานอาหารหรือน้ำที่มีการปนเปื้อนเชื้อโรคตับอักเสบเข้าไป
อาการและอาการแสดง
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดข้อ และปวดหัว
ตรวจพบน้ำดีในปัสสาวะแสดงว่าตับมีการทำงานผิดปกติ
มีอาการตับเหลือง ตาเหลือง
ตรวจพบ alkaline phosphatase เพิ่มขึ้น
ผู้ที่หายจากโรคจะมีภูมิคุ้มกัน ไม่เป็นพาหะ
ผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์และทารก
หากสตรีตั้งครรภ์มีการติดเชื้อในระยะใหล้คลอด อาจมีการแพร่กระจายเชื้อไปยังทารกในระยะคลอด
การประเมินและการวินิจฉัย
ซักประวัติ เกี่ยวกับการรับประทานอาหาร การขับถ่าย
การตรวจร่างกาย พบลักษณะอาการทางคลินิกของการติดเชื้อ HAV
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ตรวจหา antibody-HAV และ Igm-anti HAV
การป้องกันและการรักษา
อาจพิจารณาให้ ISG ในรายที่สัมผัสเชื้อ
ส่วนทารกที่คลอดจากสตรีตั้งครรภ์ที่มีการติดเชื้อ ควรได้รับ ISG ขนาด 0.5 mg แก่ทารกทันทีหลังคลอด
การพยาบาล
อธิบายให้สตรีตั้งครรภ์และครอบครัวเข้าใจเกี่ยวกับโรค การรักษา
พักผ่อนอย่างเพียงพอ รับประทานอาหารที่สุก สะอาด
มาตรวจตามนัด และหลีกเลี่ยงใช้ยาที่มีผลต่อตับ
Hepatitis B virus
เกิดจากการติดเชื้อ Hepatitis B virus ผ่านทางเลือด น้ำลาย อสุจิ สิ่งคัดหลั่งทางช่องคลอด น้ำนม และผ่านรก
พยาธิสรีรภาพ
ระยะแรก เชื้อจะแบ่งตัวอย่างรวดเร็วแต่ไม่มีอาการ ตรวจเลือดจะพบ HBeAg ให้ผลบวก และพบ Hepatitis B virus DNA
ระยะที่ 2 จะมีอาการอ่อนเพลียคล้ายเป็นหวัด คลื่นไส้อาเจียน จุกแน่นใต้ชายโครงจากตับโต ตัวเหลืองตาเหลือง
ตรวจพบเอนไซม์ตับสูงขึ้น หากตรวจเลือดจะพบ anti-HBe ให้ผลบวก จำนวน Hepatitis B virus DNA ลดลง
ระยะที่ 3 เป็นระยะที่ anti- HBe ทำลาย HBe จนเหลือน้อยกว่า 105 copies/mL ร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกัน และเข้าสู่ระยะสงบ
ระยะที่ 4 จะเข้าสู่ภาวะตับอักเสบเรื้องรังจนเนื้อตับเสียหาย มีพังผืดแทรกจนเป็นตับแข็งและกลายเป็นมะเร็งตับ
ผลกระทบ
ผลต่อสตรีตั้งครรภ์ หากมีการติดเชื้อ ในไตรมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์จะเพิ่มความเสี่ยงในการคลอดก่อนกำหนด
ผลต่อทารก ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อย ทารกตายในครรภ์ หรือเสียชีวิตแรกเกิด ทารกที่คลอดมามีโอกาสที่จะติดเชื้อได้
การประเมินและการวินิจฉัย
การซักประวัติ เคยมีอาการแสดงของโรคตับอักเสบจากไวรัสบี
ตรวจร่างกาย พบ คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ตับโต ตัวเหลืองตาเหลือง
แนวทางการป้องกันและรักษา
พิจารณาให้คลอดทางช่องคลอด เมื่อทารกคลอดออกมาแล้วต้องดูดมูกและเลือดออกจากปากและจมูกของทารกออกให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้
ทารกที่เกิดจากสตรีตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อ ควรได้รับการฉีด Hepatitis B HBIG ให้เร็วที่สุด และฉีด HB vaccine ภายใน 12 ชั่วโมงหลังคลอด
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
ตรวคัดกรองสตรีตั้งครรภ์ทุกคนว่าเป็นพาหะของโรคหรือไม่
ให้คำแนะนำแก่สตรีตั้งครรภ์เกี่ยวกับสาเหตุ การติดต่อ การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
อธิบายแก่สตรีตั้งครรภ์ให้เข้าใจและตระหนักถึงความสำคัญของการมาตรวจตามนัด
ในรายที่มีการติดเชื้อเรื้อรัง แนะนำการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ การป้องกันการติดเชื้อซ้ำซ้อน
ระยะคลอด
ให้ผู้คลอดนอนพักบนเตียงและดูแลเช่นเดียวกับผู้คลอดทั่วไป
หลีกเลี่ยงการเจาะถุงน้ำคร่ำเพื่อป้องกันถุงน้ำคร่ำแตกก่อนเข้าสู่ระยะที่ 2 ของการคลอด
เมื่อศัรษะทารกคลอด ดูดมุกเลือดและสิ่งคัดหลั่งต่างๆ ออกจากจมูกและปากให้ได้มากที่สุด
ดูแลให้ทารกได้รับภูมิคุ้มกันภายหลังคลอด โดยการฉีด HBIG ให้เร็วที่สุดหลังคลอด
ระยะหลังคลอด
แนะนำการรักษาความสะอาดของร่างกาย ป้องกันการปนเปื้อนของเลือดหรือน้ำคาวปลา
แนะนำไม่จำเป็นต้องงดนมมารดาแก่ทารก
แนะนำให้นำทารกมารับวัคซีนเพื่อป้องกันไวรัสตับอักเสบบี
Rubella
เกิดจากการติดเชื้อ Rubella virus
พยาธิสรีรภาพ
ภายหลังได้รับเชื้อหัดเยอรมันเข้าสู่ร่างกาย เชื้อจะแพร่กระจายไปทางกระแสเลือด
กลุ่มไม่มีอาการทางคลินิก จะตรวจพบภูมิคุ้มกันต่อเชื้อหัดเยอรมันอย่างเดียว
กลุ่มที่มีอาการทางคลินิก
มีผื่นขึ้นที่ใบหน้า ลามไปที่ลำตัวและแขนขาลักษณะของผื่นจะเป็นตุ่ม
สามารถทำให้ทารกเกิดการติดเชื้อได้
ความพิการของทารกจะลดลงมากหรือไม่พบเลยถ้าการติดเชื้อเกิดหลังอายุครรภ์ 16 สัปดาห์
อาการและอาการแสดง
มีไข้ต่ำ ครั่นเนื้อครั่นตัว เบื่ออาหาร
ต่อมน้ำเหลืองบริเวณหลังหูโต มีการปวดข้อ
มีผื่นขึ้นเป็นตุ่มเล็กๆสีแดง มองเห็นเป็นปื้นหรือจุดกระจัดกระจาย
ผลกระทบต่อทารกในครรภ์
ความผิดปกติที่เกิดขึ้นชั่วคราว
ตับม้ามโต ตัวเหลือง โลหิตจาง เกร็ดเลือดต่ำ
ปอดบวม กระดูกบาง
ความผิดปกติถาวร
หูหนวก หัวใจพิการ ตาบอด
สมองพิการ ปัญญาอ่อน
ความผิดปกติที่เกิดภายหลัง
ภาวะเบาหวาน โรคต่อมไทรอยด์
ลิ้นหัวใจผิดปกติ ความดันโลหิตสูง
การประเมินและการวินิจฉัย
ซักประวัติ การสัมผัสผู้ที่ติดเชื้อหรือผู้ที่เป็นพาหะ
ตรวจร่างกาย พบผื่นสีแดงคล้ายหัด ครั่นเนื้อครั่นตัว ต่อมน้ำเหลืองโต
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ตรวจ HAI หากผล HAI titer น้อยกว่า 1:8 หรือ 1:10 แสดงว่าไม่ติดเชื้อ
การพยาบาล
ให้วัคซีนเพื่อป้องกันการติดเชื้อหีดเยอรมันแก่สตรีวัยเจริญพันธุ์ที่ยังไม่ไ้รับวัคซีน
ประเมินสุขภาพของสตรีตั้งครรภ์เกี่ยวกับการได้รับภูมิคุ้มกันโรคหัดเยอรมัน
แนะนำให้มาฝากครรภ์อย่างสม่ำเสมอ
กรณีที่ตัดสินใยุติการตั้งครรภ์ควรเตรียมร่างกายและจิตใจให้พร้อม
ดูแลด้านจิตใจของมารดาและครอบครัวในรายที่ตัดสินใจดำเนินการตั้งครรภ์ต่อ
Varicella-zoster virus
เกิดจากการติดเชื้อ Varicella-zoster virus
สามารถติดต่อได้ โดยการสัมผัสถูกตุ่มน้ำโดยตรง สัมผัสกับของใช้ที่ปนเปื้อนเชื้อ การสูดหายใจเอาละอองเชื้อโรคเข้าไป
พยาธิสรีรภาพ
เมื่อรับเชื้อเข้าสู่ร่างกายเชื้อโรคจะมีระยะฟักตัวนาน 10-20 วันในกรณีที่โรคสุกใสเกิดขึ้นตั้งแต่แรกคลอด เเรียกว่า Congenital varicella syndrome
การติดเชื้อในช่วง 3 เดือน ของการตั้งครรภ์ส่งผลต่อความพิการของทารกในครรภ์ได้สูง
อาการและอาการแสดง
มักมีไข้ต่ำๆนำมาก่อน 1-2 วันแล้วค่อยมีผื่นขึ้น
ลักษณะของผื่นและตุ่ม มักขึ้นตามไรผม หรือหลังก่อน จะเห็นเป็นตุ่มน้ำใสๆ บนฐานสีแดง เหมือนหยาดน้ำค้างบนกลีบกุหลาบ
มีอาการปวดเมื่อตามตัวร่วมด้วย ต่อมน้ำเหลืองที่คอ และหลังหูโตขึ้น
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์
มีปัญหาภาวะปอดอักเสบ ปอดบวม ทำให้ระบบหัวใจล้มเหลว
ต่อทารก
การติดเชื้อในครรภ์ Congenital varicella syndrome
การประเมินและการวินินจฉัย
ซักประวัติ การสัมผัสผู้ติดเชื้อสุกใส หรือผู้ที่เป็นพาหะ
การตรวจร่างกาย มีไข้ มีตุ่มน้ำใสๆ บนฐานสีแดง ปวดเมื่อยตามตัวร่วมด้วย
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การตรวจหาแอนติบอดี้ ชนิด IgM IgG
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
แนะนำให้พักผ่อนอย่างเต็มที่ รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง วิตามีนซีสูง
ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค
เปิดโอกาสให้สตรีตั้งครรภ์และครอบครัวได้ระบายความรู้สึก
ระยะคลอด
ดูแลโดยใช้หลัก Universal precaution
ขณะคลอดควรดูดเมือกออกจากปากและจมูกทารกโดยเร็ว
ระยะหลังคลอด
ป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ โดยการใช้หลัก universal precaution
แนะนำการรับประทานอาหารโปรตีนและวิตามีนซีสูง พักผ่อนเพียงพอ
ดูแลให้ทารกได้รับวัคซีน Vari ZIG แก่ทารกแรกเกิดทันที
เน้นย้ำให้เห็นความสำคัญของการมาตรวจตามนัด
Cytomegalovirus
เกิดจากการติดเชื้อ Cytomegalovirus โดยอาจได้รับเชื้อทางการให้เลือด การสัมผัสทางปาก หรือทางเพศสัมพันธ์
พยาธิสรีรภาพ
เชื้อ CMV ติดต่อเข้าสู่ร่างกายได้หลายทาง เช่น การถ่ายเลือด กาปลุกถ่ายอวัยวะ เพศสัมพันธ์ ทางหายใจ พบในสารคัดหลั่งต่างๆ
การติดเชื้อ CMV ก่อให้เกิดอาการโรคที่รุนแรงในกลุ่มเสี่ยงต่างๆ เช่น กาติดเชื้อในทารกในครรภ์ คนไข้ที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนอวัยวะ และผู้ติดเชื้อ HIV
อาการและอาการแสดง
มีอาการแสดงของ mononucleosis syndrome คือ ไข้สูงนาน ปวดกล้ามเนื้อ มีอาการทางสมอง
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์ เสี่ยงต่อการแท้ง คลอดก่อนกำหนด รกลอกตัวก่อนกำหนด มีการติดเชื้อของถุงน้ำคร่ำ
ต่อทารก เสี่ยงต่อภาวะ IUGR แท้ง fetal distress คลอดก่อนกำหนด น้ำหนักแรกเกิดน้อย ทารกเสียชีวิตในครรภ์
การประเมินและการวินิจฉัย
ซักประวัติการติดเชื้อในอดีต ลักษณะของอาการและอาการแสดง
การตรวจร่างกาย มีไข้ คออักเสบ ต่อมน้ำเหลืองโต ข้ออักเสบ
การเจาะเลือดส่งตรวจพบ Atypical Lymphocytes และเอ็นไซม์ตับสูงขึ้น พบเชื้อ CMV ในปัสสาวะและในเม็ดเลือดขาว
การตรวจพิเศษ ตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
ซักประวัติ เพื่อคัดกรองสตรีตั้งครรภ์ทุกราย
อธิบายสตรีตั้งครรภ์และครอบครัวทราบเกี่ยวกับโรค สาเหตุ อาการและอาการแสดง
แนะนำและเน้นย้ำให้เห็นความสำคัญของการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
ระยะคลอด
ดูแลผู้คลอดโดยเน้นหลัก Universal precaution เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
ขณะคลอดควรดูดเมือกออกากปากและจมูกโดยเร็ว ทำความสะอาดร่างกายทันทีหลังคลอด
ระยะหลังคลอด
งดให้นมมารดา หากมารดาหลังคลอดมีการติดเชื้อ
แนะนำการปฏิบัติตนหลังคลอด เน้นย้ำเกี่ยวกับการรักษาความสะอาด
แนะนำให้สังเกตอาการผิดปกติของทารก
TOxoplasmosis
เกิดจากการติดเชื้อ Toxoplasma gondii
มีพาหะหลักคือ แมว ส่วนพาหะชั่วคราว คือ หนู กระต่าย แกะ รวมทั้งคน
การติดต่อเกิดขึ้นโดยการรับประทานผัก หรือผลไม้ที่ปนเปื้อนดินที่มี oocyte ของเชื้อ
อาการและอาการแสดง
มักไม่ค่อยมีอาการแสดง มีอาการน้อย เช่น อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อ
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์ คือ การแท้ง คลอดก่อนกำหนด ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด รกลอกตัวก่อนกำหนด
ต่อทารก ทารกติดเชื้อในครรภ์ ทารกแรกเกิดจะมีลักษณะ คือ ไข้ ชัก เด็กหัวบาตร หินปูนจับในสมอง
แนวทางการป้องกันและการรักษา
หลักเลี่ยงการรับประทานเนื้อสัตว์ที่ไม่ปรุงสุก ผลไม้ที่ไม่ผ่านการล้าง ไข่ดิบ
เมื่อต้องให้การดูแลสวนหญ้า แนะนำให้สวมถุงมือยาง
ให้ผู้อื่นดูแลแมวแทนขณะตั้งครรภ์
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
ให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรค
ติดตามผลการตรวจเลือด
แนะนำเกี่ยวกับการสัมผัสเชื้อ
ระยะคลอด
ดูแลผู้คลอดโดยเน้นหลัก Universal precaution เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
ภายหลังคลอดเช็ดตาด้วย 0.9% NSS เช็ดตาทันที จากนั้นป้ายตาด้วย 1%tetracycline ointment
ระยะหลังคลอด
เฝ้าระวังการตกเลือดและการติดเชื้อหลังคลอด
แนะนำการปฏิบัติตนหลังคลอด เน้นเรื่องการรักษาความสะอาด การมาตรวจตามนัด
Zika
เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อ Flavivirus โดยมียุงลายเป็นพาหะนำโรค สามารถติดต่อได้โดยการถูกยุงลายที่มีเชื้อกัด
สามารถติดต่อ จากคนสู่คนได้โดยผ่านทางการมีเพศสัมพันธ์
อาการและอาการแสดง
มีอาการไข้ ผื่นแดง ปวดเมื่อตามตัว ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ เยื่อบุตาอักเสบ ตาแดง
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์
มักแสดงอาการมากในไตรมาสที่ 3 มีผื่นขึ้นในระหว่างการตั้งครรภ์ และบางการศึกษาพบผื่นขึ้นหลังคลอด
ต่อทารก
มีความผิดปกติเกี่ยวกับระบบประสาท ตาและการมองเห็น ทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า ทารกตายในครรภ์ และตายหลังคลอด
ภาวะศีรษะเล็กในทารกเป็นภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาทหลักที่พบได้
แนวทางการป้องกัน
มีระบบเฝ้าระวัง 4 ด้าน
ระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา
ระบบเฝ้าระวังทางกีฏวิทยา
ระบบเฝ้าระวังทารกที่มีความพิการแต่กำเนิด
ระบบเฝ้าระวังกลุ่มอาการผิดปกติทางระบบประสาท
การพยาบาล
ให้คำแนะนำในการป้องกัน เช่น ใช้ยากำจัดแมลง นอนในมุ้ง สวมเสื้อผ้าเนื้อหนา สีอ่อนๆ
กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย
ประเมินสัญญาณชีพโดยเฉพาะอุณหภูมิ ไม่ควรรับประทานยากลุ่ม NSAID
ประเมินสุขภาพทารกในครรภ์ตามนัด โดยการฟังเสียงหัวใจทารก การวัดระดับยอดมดลูก
เน้นการมาตรวจครรภ์ตามนัด
COVID-19 during pregnancy
เกิดจากเชื้อ ตระกูล corona ชื่อ SARS-CoV-2
การติดเชื้อส่วนใหญ่ผ่านทางสัมผัสละอองฝอยจากการไอ หรือ จาม
อาการและอาการแสดง มีอุณหภูมิร่างกายตั้งแต่ 37.5 ขึ้นไป หรือมีอาการทางระบบทางเดินหายใจอย่างใดอย่างหนึ่ง
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์ เสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด มีการติดเชื้อของเยื่อหุ้มเด็ก ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด รกเสื่อม และรกลอกตัวก่อนกำหนด
ต่อทารก IUGR คลอดน้ำหนักตัวน้อย คลอดก่อนกำหนด
การประเมินและการวินิจฉัย
ซักประวัติเกี่ยวกับการสัมผัสผู้ติดเชื้อ
ตรวจร่างกาย มีไข้สูงมากกว่า 37.5 องศาเซลเซียส อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อ หายใจติดขัด มีน้ำมูก
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจเลือดจะพบเม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ ค่าเอนไซม์ตับ และ creatine phosphokinase สูง
การยืนยันการติดเชื้อไวรัสด้วยวิธ๊ RT-PCR จากสารคัดหลั่ง
แนวทางการรักษา
สตรีตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อแต่อาการไม่รุนแรง ให้ยาต้านไวรัส
สตรีตั้งครรภ์ที่มีอาการรุนแรง
ไม่ให้ออกซิเจนทาง face mask เนื่องจากจะเกิดการแพร่กระจายของละอองฝอยได้ ควรให้เป็น cannula แทน
On EFM ถ้าอายุครรภ์ 28 สัปดาห์ขึ้นไป
ให้ยาต้านไวรัส เช่น favipiravir Lopinavir remdesivir
การดูแลขณะเจ็บครรภ์คลอด
ไม่มีข้อห้ามของการคลอดทางช่องคลอด
ทำ epidural block ได้และมีข้อดี กรณีที่จำเป็นต้องผ่าตัดคลอดจะทำได้เร็วขึ้น
ทำการผ่าตัดในห้องแยกความดันลบ
การดูแลมารดาหลังคลอด
หลีกเลี่ยงการเข้าไปสัมผัสผู้ป่วยใกล้ชิด หากจำเป็นต้องเข้าไป ให้ใส่ชุด full PPE
การพยาบาล
การดูแลสตรีตั้งครรภ์ มารดาหลังคลอดที่เป็นกลุ่มเสี่ยง
แยกตัวเองออกจากครอบครัว และสังเกตอาการจนครบ 14 วัน
งดการออกไปในชุมชนสาธารณะโดยไม่จำเป็น
กรณีเจ็บครรภ์คลอดต้องไปโรงพยาบาลทันที
ข้อแนะนำการปฏิบัติสำหรับมารดาหลังคลอด
อาบน้ำหรือเช็ดทำความสะอาดบริเวณเต้านมและหัวนมด้วยน้ำสบู่
ล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำและสบู่นานอย่างน้อย 20 วินาที
สวมหน้ากากอนามัยตลอดการทำกิจกรรมเกี่ยวกับการเตรียมนม และการปั๊มนม
ล้างทำความสะอาดอุปกรณ์ เช่น ที่ปั๊มนม ขวดนม และทำการนึ่งเพื่อฆ่าเชื้อ
แนะนำวิธีการป้อนนมด้วยการใช้ช้อน หรือถ้วยเล็ก หรือขวด