Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาแผนโบราณและยาที่ใช้แทนยาแผนปัจจุบัน - Coggle Diagram
ยาแผนโบราณและยาที่ใช้แทนยาแผนปัจจุบัน
เภสัชวัตถุ
คือ
รู้จักวัตถุธาตุนานาชนิดที่จะนำมารักษาโรคต้องรู้จักชื่อลักษณะกลิ่นสีรส
แบ่งเป็น 3 ประเภท
สัตว์วัตถุ เช่น อวัยวะและร่างกายของสัตว์ทั้งหลาย
ธาตุวัตถุ เช่น แร่ธาตุต่างๆที่เกิดขึ้นเองสังเคราะห์ขึ้น
พืชวัตถุ เช่น พรรณไม้ต่างๆ
หลักการพิจารณาตัวยา
รูป กลิ่น สี รส ชื่อ
ความสำคัญของสรรพคุณเภสัช
สิ่งที่ต้องจำให้ได้ก่อนคือรสยาเนื่องจากสรรพคุณของยาสมุนไพรแต่ละชนิดขึ้นอยู่กับรสยาของสมุนไพร
ยารสประธาน
คือ
รสของตัวยาที่ปรุงหรือผสมเป็นต้นตำหรับ
แบ่งเป็น
ยารสเย็น มีสรรพคุณแก้ทางเตโชธาตุ (ธาตุไฟ) แก้ไข้ ระงับความร้อน
ยารสร้อน มีสรรพคุณในกองวาโยธาตุ (ธาตุลม) แก้ลมกอง ท้องจุกเสียดแน่น
ยารสสุขุม มีสรรพคุณในกองอาโปธาตุ (ธาตุน้ำ) แก้ไข้ที่ใช้ยารสเย็นไม่ได้ แก้ลมกองละเอียด วิงเวียนศีรษะ บำรุงกำลัง
รสของตัวยา
รสยา 4 รส ,รสยา 6 รส ,รสยา 8 รส ,รสยา 9 รส ,
เปรี้ยว แก้เสมหะเหนียว แก้ไอ แก้กระหายน้ำ แก้ท้องผูก
หวาน บำรุงกล้ามเนื้อ บำรุงหัวใจ บำรุงกำลัง เจริญอาการ แก้ไอ
ขม แก้ไข้ แก้กระหายน้ำ บำรุงโลหิตและน้ำดี
หอมเย็น บำรุงหัวใจ ตับ ปอด บำรุงครรภ์ ชูกำลัง
เผ็ดร้อน ขับลม ขับเหงื่อ ช่วยย่อย
มัน แก้เส้นเอ็นพิการ ปวดเมื่อย
ฝาด สมานแผลแก้ท้องเสีย
เมาเบื่อ แก้พิษ แก้พยาธิ
เค็ม แก้โรคผิวหนัง แก้เสมหะเหนียว ขับปัสสาวะ
คณาเภสัช
คือ
การนำตัวยาหลายตัวมารวมกลุ่มกันแล้วตั้งชื่อกลุ่มยานั้น เรียกว่า พิกัดยา
พิกัดยา
จุลพิกัด
มีตัวยาชนิดต่างกันรวมกัน 2 อย่างขึ้นไป
มหาพิกัด
มีตัวยาชนิดต่างกันรวมกัน 3 อย่างขึ้นไปโดยตัวยาเหล่านั้นมีสัดส่วนมากน้อยแตกต่างกันไป
พิกัด
มีตัวยาชนิดเดียวกันรวมกัน 2 อย่าง
กลุ่มยาขับลมบรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ
ขมิ้นชัน
ใช้แทนยา simethycone และ mixt carrninative
ขิง
แก้คลื่นไส้อาเจียน
ใช้แทนยา dimenhydrinate
ท้องอืดท้องเฟ้อขับลม
ใช้แทนยา simethycone และ mixt carrninative
เบญจกูล
ใช้แทนยา simethycone , diasgest และ mixt carrninative
ยาธาตุอบเชย
ใช้แทนยา mixt carrninative
กลุ่มยารักษาอาการทางกล้ามเนื้อและกระดูก
ยารับประทาน
เถาวัลย์เปรียงแทนยา NSAIDs เช่น diclofenac
สหัสธาราแทนยา tolperisone กลุ่มยา NSAIDs
ยาใช้ภายนอก
บรรเทาอาการปวดเมื่อย แทนยา Analgesic balm
นํ้ามันไพล
ครีมไพลพริก
ยาหม่องไพล
diclofenac gel
พริก
ยาแก้ไข้
จันทร์ลีลา
ใช้แทนยา paracetamol
กลุ่มยาบรรเทาอาการแก้ท้องเสีย
บรรเทาการท้องเสียที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
ฟ้าทะลายโจร
ธาตุบรรจบ
กลุ่มยาบรรเทาอาการท้องผูก
ชุมเห็ดเทศใช้แทนยา bisacodyI
ยาบรรเทาอาการหวัด
ฟ้าทะลายโจรลดเจ็บคออาการแทรกที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
ปราบชมพูทวีปใช้แทนยากลุ่มantihistamines
ยารักษากลุ่มอาการทางผิวหนัง
เสลดพังพอนคลีนเซอรีนใช้แทนยา 0.1% triamcinolone cream
เสลดพังพอนคาราไมน์แทนยา caramine
ยาหม่องเสลดพังพอนบรรเทาการอักเสบจากแมลงต่อย
ครีมเสลดพังพอนแทนยา acyclonecream
ลดความอยากบุหรี่
หญ้าดอกขาว แทนยา bupropion varenicline
ยาประสะไพล
บรรเทาอาการปวดประจำเดือนขับนํ้าคาวปลาแทนยา mefenamide และ dimenhydrindle
ยาหอมเนาวโกฎ
แก้วิงเวียน อาเจียนแทนยา dimenhydrinate และ cinnarizine
ดอกคำฝอย
ลดระดับไขมันในเลือด ยาลดไขมัน ใช้แทนยา simivastatingemfibrozilo