Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

พืชสมุนไพร, นางสาวพิชญานิน นิสภา 622001059 เลขที่ 57 ปี 2 รุ่นที่ 37 -…

- - - - ทรงสร้างสวนสมุนไพรขนาดใหญ่บนเขาหลวงหรือเขาสรรพยา เพื่อให้ประชาชนได้เก็บสมุนไพรไปใช้รักษาโรคยามเจ็บป่วย
  - - - ตำรา พระโอสถพระนารายณ์
- - - - คือ รสของยาที่ปรุงหรือผสมเป็นตำรับแล้ว
      - แบ่งออกเป็น
        
        รสเย็น
        
        เช่น
        
        ยามหานิล
        
        ยาเขียว
        
        มีสรรพคุณแก้ทางเตโชธาตุ (ธาตุไฟ) ระงับความร้อน
        
        ได้แก่ ยาเข้าสมุนไพรที่ไม่ร้อน
        
        เช่น
        
        เขี้ยวสัตว์
        
        เขาสัตว์
        
        ใช้สำหรับแก้ไข้ในกองฤดูร้อน
        
        รสร้อน
        
        ได้แก่ ยาที่เข้าสมุนไพรรสร้อน สำหรับแก้ไข้ในกองฤดูฝน
        
        เช่น
        
        เหง้าขิง
        
        กะเพรา
        
        เบญจกูล
        
        เช่น
        
        ยาไฟประลัยกัลป์
        
        ยาสัณฑฆาต
        
        ยาประสะกานพลู
        
        มีสรรพคุณแก้ในกองวาโยธาตุ (ธาตุลม)
        
        แก้ลมกองหยาบ ลมจุกเสียดแน่น
        
        ใช้สำหรับแก้ไข้ในกองฤดูฝน
        
        รสสุขุม
        
        เช่น
        
        ยาหอมเนาวโกฐ
        
        ยาหอมอินทจักร
        
        มีสรรพคุณแก้ในกองอาโปธาตุ (ธาตุน้ำ)
        
        ได้แก่ ยาที่เข้าสมุนไพรที่ไม่ร้อน
        
        เช่น
        
        กฤษณา
        
        จันทร์เทศ
        
        โกฐเทียน
        
        แก้ไข้ที่ใช้ยารสเย็นไม่ได้
        
        แก้ลมกองละเอียด ลมวิงเวียน ใจสั่น บำรุงกำลัง
        
        ใช้สำหรับแก้ไข้ในกองฤดูหนาว
    - - รสยา ๔ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ด เค็ม เปรี้ยว
      - รสยา ๖ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ด เค็ม เปรี้ยว หวาน ขม
      - รสยา ๘ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ดร้อน เค็ม เปรี้ยว หวาน ขม หอมเย็น มัน
      - รสยา ๙ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ดร้อน เค็ม เปรี้ยว หวาน ขม หอมเย็น มัน เมาเบื่อ
  - - - การปรุงยา
        
        คือ การผสมสมุนไพรต่าง ๆ
        
        เพื่อแปรสภาพให้เป็นยารักษาและป้องกันโรค
    - - เก็บยาให้ถูกต้อง
        
        ถูกส่วน
        
        หมายถึง ราก ใบ ผล ดอก ต้น
        
        ถูกต้น
        
        ถูกฤดูกาลและช่วงเวลา
        
        ถูกช่วงอายุพืช
    - - พวกพืชที่มีกลิ่นหอมจำพวกใบและดอก
        
        ไม่ควรเอาไปตากแดดโดยตรง
        
        จะทำให้กลิ่นหอมจะระเหย สีดอกจะซีดไ
        
        ควรผึ่งไว้ในที่ร่มแห้งมีลมโกรก
        
        แล้วเก็บใส่ภาชนะปิดสนิทและไว้ในที่เย็น
      - ตัวยาบางชนิด ถ้าเก็บไว้นาน คุณภาพของตัวยาจะเสื่อมไปตามกาลเวลา
      - ตัวยาที่นำมาปรุงยา
        
        ต้องทำความสะอาดไม่ให้มีสิ่งปนเปื้อนต่าง
        
        หากเป็นสมุนไพรแห้ง
        
        ควรเก็บในภาชนะที่แห้ง มีฝาปิดสนิท
        
        ป้องกันแสงแดดส่องถึง
    - - ยาสำหรับใช้ภายใน ถ้าไม่ได้ระบุวิธีปรุงยา ให้เข้าใจว่าใช้วิธีต้ม
      - ถ้าไม่ได้บอกว่าใช้สมุนไพรสดหรือแห้ง ให้ถือว่าใช้สด
      - ยาสำหรับใช้ภายนอก ถ้าไม่ได้ระบุวิธีปรุงยา ให้เข้าใจว่าใช้ตำพอก
      - ยารับประทาน ให้รับประทานวันละ 3 ครั้งก่อนอาหาร
    - - การฆ่าฤทธิ์ตัวยา คือ การทำให้พิษของยาอ่อนลง เช่น การฆ่าสารปรอท
      - การประสะ คือ การทำให้พิษของตัวยาอ่อนลง เช่น การประสะยางสลัดได
      - การสะตุ คือ การทำให้ตัวยามีฤทธิ์อ่อนลง หรือทำให้พิษของตัวยาน้อยลง
    - - วัตถุประสงค์
        
        เพื่อให้กลืนยาง่าย ไม่ฝืดหรือติดคอ และช่วยแต่งให้มีรส สี กลิ่น น่ารับประทาน
        
        เพื่อช่วยให้ยามีฤทธิ์ตรงต่อโรค นำฤทธิ์ยาให้แล่นเร็ว ทันต่ออาการของโรค
        
        เพื่อเพิ่มสรรพคุณของยาให้มีฤทธิ์แรงขึ้น ให้มีฤทธิ์ช่วยตัวยาหลักในการรักษาอาการข้างเคียง
      - คือ น้ำหรือของเหลวที่ใช้สำหรับละลายยา
  - - - สัตว์วัตถุ
        
        ได้แก่
        
        ร่างกาย
        
        อวัยวะของสัตว์ทั้งหลาย
      - ธาตุวัตถุ แร่ธาตุต่าง ๆ
      - พืชวัตถุ
        
        ได้แก่
        
        พรรณไม้ต่าง ๆ
    - - สี คือ การรู้สีของตัวยานั้น
      - กลิ่น คือ การรู้กลิ่นของตัวยานั้น
      - รูป คือ การรู้รูปลักษณะของตัวยานั้น
      - รส คือ การรู้รสของตัวยานั้น
      - ชื่อ คือ การรู้ชื่อของตัวยานั้น
    - - ร่างกายของมนุษย์เราประกอบขึ้นจากธาตุทั้ง ๔ ชนิด
        
        ธาตุดิน ๒๐ ประการ
        
        ธาตุน้ำ ๑๒ ประการ
        
        ธาตุลม ๖ ประการ
        
        ธาตุไฟ ๔ ประการ
        
        อากาศธาตุ คือ ช่องว่างในร่างกาย ๑๐ ประการ
  - - - จุลพิกัด
        
        คือ มีตัวยาชนิดเดียวกันรวมกัน ๒ อย่าง
        
        เช่น
        
        กะเพราทั้ง ๒ = กะเพราแดง + กะเพราขาว
        
        ผักหวานทั้ง ๒=ผักหวานบ้าน + ผักหวานป่า
      - พิกัด
        
        คือ มีตัวยาต่างชนิดกันรวมกัน ๒ อย่างขึ้นไป
        
        เช่น
        
        พิกัดตรีผลา
        
        พิกัดเบญจกูล
      - มหาพิกัด
        
        โดยตัวยาแต่ละตัวมีสัดส่วนมากน้อยต่างกัน
        
        เช่น
        
        มหาพิกัดตรีผลา
        
        สมอภิเภก 8 ส่วน
        
        สมอไทย 4 ส่วน
        
        แก้เสมหะสมุฏฐาน
        
        มะขามป้อม 12 ส่วน
        
        คือ มีตัวยาต่างชนิดกันรวมกัน ๓ อย่างขึ้นไป
- - - - Dimenhydrinate
    - - ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม แน่นจุกเสียด
        
        วันละ 2-4 กรัม (4-8 แคปซูล)
      - ป้องกัน-บรรเทาอาการคลื่นไส้ อาเจียนจากการเมารถ
        
        วันละ 1-2 กรัม (2-4 แคปซูล) ก่อนเดินทาง 30-60 นาที หรือมีอาการ
  - - - ครั้งละ 800 มิลลิกรัม-1กรัม (2แคปซูล)
      - วันละ 3 เวลา หลังอาหาร
    - - Simethicone
      - Mixt carminative
      - Diasgest
  - - - วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
      - ครั้งละ 500 มิลลิกรัม-1กรัม (1-2แคปซูล)
    - - Mixt carminative
      - Simethicone
  - - - ครั้งละ 15-30 มิลลิลิตร(1-2ช้อนโต๊ะ)
      - วันละ 3 เวลา หลังอาหาร
    - - Mixt carminative
- - - - ข้อบ่งใช้ บรรเทาอาการปวดเมื่อย
      - วิธีใช้ ทา-ถูเบาๆ ตรงที่มีอาการวันละ 2-3 ครั้ง
      - ทดแทนยาแผนปัจจุบัน
        
        Analgesic balm
    - - ข้อบ่งใช้ บรรเทาอาการปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ
      - วิธีใช้ ทาตรวที่ปวด 3-4 ครั้ง/วัน
      - ทดแทนยาแผนปัจจุบัน
        
        Diclofenac gel
  - - - วิธีใช้
        
        ครั้งละ 500 มิลลิกรัม-1กรัม (1-2แคปซูล)
        
        วันละ 3 เวลา หลังอาหารทันที
      - ทดแทนยาแผนปัจจุบัน
        
        กลุ่มยา NSIADs
        
        เช่น
        
        Diclofenac
      - ข้อบ่งชี้ ปวดกล้ามเนื้อ
    - - ทดแทนยาแผนปัจจุบัน
        
        tolperisone
        
        กลุ่มยา NSIADs เช่น Diclofenac
      - วิธีใช้
        
        ครั้งละ 1-1.5 กรัม (2-3แคปซูล)
        
        วันละ 3 เวลา ก่อนอาหาร
      - ข้อบ่งใช้ ปวดตึงกล้ามเนื้อ
- - - - เด็ก 6-12 ปี
        
        ครั้งละ 500 มิลลิกรัม-1กรัม (1-2แคปซูล)
        
        ทุก 3-4 ชั่วโมง เมื่อมีอาการ
      - ผู้ใหญ่
        
        ครั้งละ 1-2 กรัม (2-4 แคปซูล)
        
        ทุก 3-4 ชั่วโมง เมื่อมีอาการ
    - - paracetamol
- - - - 0.1% Triamcinolone cram
  - - - Calamine Lotion
  - - - Acyclovir cream
- - - - ครั้งละ 500 มิลลิกรัม-2กรัม (1-4แคปซูล)
      - วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
  - - - เด็ก 6-12 ปี
        
        ครั้งละ 500 มิลลิกรัม(1แคปซูล)
        
        วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหารเมื่อมีอาการ
      - ผู้ใหญ่
        
        ครั้งละ 1 กรัม (2แคปซูล)
        
        วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหารเมื่อมีอาการ
- - - - ครั้งละ 1.5-3กรัม (4-7แคปซูล)
      - วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
  - - - ครั้งละ 750มิลลิกรัม-1.5 กรัม (2-3แคปซูล)
      - วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
    - - ยากลุ่มAntihistamins
        
        เช่น
        
        Chlorpheniramine (CPM)
        
        Loratadine
- - - - ครั้งละ 3-6 กรัม(1-2ซองชา)
      - ชงน้ำร้อนประมาณ 120-200 มิลลิลิตร นาน 10 นาที
      - วันละ 1 ครั้ง ก่ออนนอน
    - - Bisacodyl
- - - - ครั้งละ กรัม (1ซองชงชา)
      - ชงน้ำร้อน 120-200 มิลลิตร
      - หลังอาหาร วันละ 3-4 ครั้ง
    - - Bupropion,Varenicline