Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ดัชนีอนามัยเเละการวัดความเสี่ยง ของการเกิดโรค - Coggle Diagram
ดัชนีอนามัยเเละการวัดความเสี่ยง
ของการเกิดโรค
ความหมายของดัชนีอนามัย
เครื่องบ่งชี้ภาวะสุขภาพ วัดด้านปริมาณ
ลักษณะเป็นได้ทั้งรูปอัตรา อัตราส่วน สัดส่วน
ในทางระบาดมักใช้ในรูปอัตราเป็นส่วนใหญ่
เป็นเครื่องบ่งชี้ความถี่การเกิดโรค การเจ็บป่วย ความพิการ การตาย
ลักษณะที่ดีของดัชนีอนามัย
ความง่าย
การผลิตได้ใหม่
การยอมรับ
ความจำเพาะ
ความมีอยู่ทั่วไป
ความไว
คุณภาพ
ความถูกต้อง
ความสมบูรณ์ของการครอบคลุม
การหามาได้
ประชากรกลางปี
จำนวนประชากรกลางปี
1กรกฎาคมของปีที่กำหนด
ไม่นิยมเพราะเสียเวลาเเละค่าใช้จ่าย
การประมาณค่าจำนวนประชากรกลางปี
อาศัยข้อมูลจากการสำรวจสำมะโนประชากรเเละ
นำมาคาดประมาณทางสถิติ
การคำนวณ
นิยมที่สุด
จำนวนประชากรเมื่อ 1ม.ค.+ (เกิด-ตาย+ย้ายเข้า-ย้ายออก) /2
ใช้สถิติการจดนับตามทะเบียนราษฏรของกระทรวงมหาดไทย
ดัชนีอนามัยที่เกี่ยวกับสุขภาพอนามัย
อัตราการเจริญพันธุ์
อัตราเจริญพันธุ์ทั่วไป
=จำนวนเด็กมีชีพในระหว่างปี/จำนานหญิงเจริญพันธ์อายุ 15-49ปี x1000
ตะวันตกนิยมใช้อายุ 15-44ปี เอเชียนิยมอายุ 15-49ปี
อัตราเจิญพันธุ์ตามอายุ
=จำนวนเด็กเกิดมีชีพตามกลุ่มอายุมารดาที่กำหนด/จำนวนหญิงอายุกลุ่มเดียวกัน x1000
บอกถึงปัญหาการตั้งครรภ์เเละการคลอดในวัยรุ่น
อัตราเจริญพันธุ์รวม
ผลรวมของอัตราเจริญพันธุ์จำเพาะตามอายุระหว่าง 15-49ปี
ตัววัดความสามารถที่หญิงวัยเจริญพันธุ์1คนจะสามารถ
ให้กำเนิดบุตรมีชีพได้ตลอดช่วงวัยเจริญพันธุ์
อัตราเจริญพันธุ์ทดเเทนรวม
ผลรวมของอัตราเจริญพันธุ์จำเพาะตามอายุระหว่าง 15-49ปี
ที่คิดจำนวนเด็กเกิดมีชีพเฉพาะเพศหญิง
การวัดการตาย
อัตราตายอย่างหยาบ
=จำนวนคนตายทั้งหมดในระหว่างปี/จำนวนประชากรกลางปี x1000
ไม่สามารถนำมาเปรียบเทียบสภาวะอนามัย
ของชุมชนเเต่ละเเห่งได้
อัตราตายจำเพาะ
=จำนวนคนตายทั้งหมดในกลุ่มอายุ/จำนวนประชากรกลางปีในกลุ่มอายุนั้น x1000
ระบุเจาะจง เช่นอายุ เพศ เชื้อชาติ
อัตราตายจำเพาะโรค
=จำนวนคนตายทั้งหมดด้วยโรคใดโรคหนึ่ง/ประชากรกลางปี x1000
เกี่ยวกับโรคติดเชื้อเป็นดัชนีที่ดีอันดับ1
ในการวัดสภาวะอนามัยของชุมชน
สัดส่วนสาเหตุการตาย
=จำนวนการตายด้วยสาเหตุหนึ่ง/จำนวนคนตายทั้งหมด x100
ช่วยบอกร้อยละของสาเหตุการตายต่างๆ
อัตราป่วยตาย
จำนวนผู้ป่วยตายด้วยโรคใดโรคหนึ่ง/จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคนี้ทั้งหมด x100
เเสดงถึงความรุนเเรงของโรคได้คร่าวๆ
อัตราเด็กเกิดไร้ชีพ
=จำนวนเด็กเกิดไร้ชีพระหว่างปี/จำนวนเด็กเกิดมีชีพเเละเด็กเกิดไร้ชีพในปีเดียวกัน x1000
ในไทยอัตราเด็กเกิดไร้ชีพมีอายุครรภ์ 28สัปดาห์ขึ้นไป
เรียกว่าอัตราตายคลอด
ตัวบ่งชี้ถึงการดูเเลสุขภาพของหญิงตั้งครรภ์ก่อนคลอด
อัตราส่วนเด็กเกิดไร้ชีพ
=จำนวนเด็กเกิดไร้ชีพระหว่างปี/จำนวนเด็กเกิดมีชีพในปีเดียวกัน x1000
อัตราตายปริกำหนด
=จำนวนเด็กเกิดไร้ชีพที่มีอายุครรภ์มากกว่า 28สัปดาห์+
จำนวนทารกตายภายใน 7วันเเรก x1000
ช่วยชี้สุขภาวะของหญิงตั้งครรภ์
อัตราตายของทารกเเรกเกิด
=จำนวนตายของทารกอายุต่ำกว่า 28วัน/จำนวนเด็กเกิดมีชีพในปีเดียวกัน x1000
อัตราการตายสูงมาจากสาเหตุการคลอดไม่ครบกำหนด
น้ำหนักเเรกเกิดต่ำ
อัตราการตายของทารกหลังระยะเเรกเกิด
=จำนวนตายของทารกอายุตั้งเเต่ 28วันจนถึงก่อนครบ 1ปี/
จำนวนเด็กเกิดมีชีพในปีเดียวกัน x1000
สาเหตุ คือ โรคปอดอักเสบเเละโรคอุจจาระร่วง
อัตราการตายของทารก
=อัตราการตายของทารกเเรกเกิด+อัตราตายของทารกหลังระยะเเรกเกิด x1000
ช่วยประเมินบริการอนามัยเเม่เเละเด็กว่าดีมากน้อยเพียงใด
อัตราการตายของมารดา
=จำนวนมารดาที่ตายเนื่องจากตั้งครรภ์ คลอด เเละการอยู่ไฟ/
จำนวนเด็กเกิดมีชีพในปีเดียวกัน x1000
อัตราเกิด
อัตราเกิดอย่างหยาบ หรืออัตราเด็กเกิดมีชีพ
อัตรเกิด=จำนวนเด็กเกิดมีชีพ/จำนวนประชากรกลางปีในปีเดียวกัน x100
สะท้อนเกี่ยวกับการบริการด้านการวางแผนครอบครัว
ภาวะเจริญพันธุ์เเละระดับสุขภาพอนามัยชุมชน
ประโยชน์ทั่วไปในการวางแผนอนามัยเเม่เเละเด็ก
การวัดการป่วย
อัตราอุบัตการณ์
ดัชนีที่ใช้วัดผู้ป่วยใหม่
วัดจำนวน เรียกว่า อุบัติการณ์ของโรค
(Incidence)
จำนวนผู้ป่วยใหมีที่เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาที่กำหนด
โดยมากใช้เวลา 1ปี
วัดอัตรา เรียกว่า อัตราอุบัติการณ์ของโรค
(Incidence rate)
จำนวนผู้ป่วยใหม่ที่เกิดขึ้นต่อหน่วยประชากร
ที่เฝ้าสังเกตในระยะเวลาที่กำหนด
ถ้าอัตราอุบัติการณ์ของโรคสูงในกลุ่มประชากรที่มีปัจจัย
เเละในกลุ่มที่ไม่มีปัจจัย ปัจจัยนั้นก็อาจเป็นสาเหตได้
กรณีประชากรมีระยะเสี่ยงสั้น โดยเฉพาะช่วงที่มีการระบาด
เช่นโรคอาหารเป็นพิษ นิยมเรียกว่า อัตราป่วยเฉียบพลันหรืออัตราโจมจับ
อัตราป่วยระลอกแรก
=จำนวนผู้ป่วยระลอกแรกที่เกิดในช่วงที่ศึกษา/
จำนวนประชากรที่มีภูมิไวรับ x100
อัตราป่วยระลอกสอง
=จำนวนผู้ป่วยระลอกสอง/จำนวนผู้สัมผัสโรคที่มีภูมิไวรับ x100
เเสดงถึงความสามารถของเชื้อโรค
ในการทำให้เกิดการติดเชื้อในร่างกายโฮสต์
อัตราป่วยจำเพาะ
=จำนวนผู้ป่วยด้วยสาเหตุจำเพาะชนิดหนึ่ง/จำนวนประชากรกลางปี x1000
ใช้เปรียบเทียบระหว่างชุมชนเพื่อดูว่า
กลุ่มไหนมีอัตราป่วยมากกว่ากัน
สัดส่วนสาเหตุการป่วย
=จำนวนผู้ป่วยด้วยสาเหตุหนึ่ง/จำนวนผู้ป่วยทั้งหมด x100
เปรียบเทียบจำนวนผู้ป่วยด้วยสาเหตุหนึ่ง
กับอีกสาเหตุหนึ่ง
อัตราความชุก
ดัชนีที่ใช้วัดผู้ป่วยใหม่เเละเก่า
วัดจำนวนผู้ป่วยใหม่เเละเก่า เรียกว่า ความชุกของโรค
(Prevalence)
จำนวนผู้ป่วยทั้งหมดที่มีทั้งเก่าเเละใหม่
ในประชากรที่จุดเวลาที่กำหนด
วัดอัตราผู้ป่วยใหม่เเละเก่า เรียกว่า อัตราความชุกของโรค
(Prevalence rate)
จำนวนผู้ป่วยทั้งหมดที่มีทั้งเก่าเเละใหม่
ต่อหน่วยประชากรที่จุดเวลาที่กำหนด
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับอัตรา อัตราส่วน
เเละสัดส่วน
อัตรา (Rate)
ความน่าจะเป็นของการเกิดเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่ง
ในกลุ่มประชากรที่ศึกษา ณ ช่วงเวลาที่กำหนด
การเปรียบเทียบจำนวนความถี่ของโรคต่อหน่วยประชากรที่เฝ้าสังเกตุ
อัตรา=ตัวตั้ง/ตัวหารx k
อัตราส่วน (Ratio)
เปรียบเทียบระหว่างเลขเศษส่วนของประชากรกลุ่มหนึ่งกับอีกกลุ่ม
เลขเศษส่วนไม่เป็นสมาชิกของเลขตัวส่วน
ใช้วัดสิ่งที่เกิดขึ้นในเหตุการณ์นั้นช่วงเวลาที่สนใจ
สัดส่วน (Proportion)
เหตุการณ์ที่สนใจเป็นสัดส่วนเท่าใดต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทั้งหมด
ใช้วัดสิ่งที่เกิดขึ้นในเหตุการณ์นั้นช่วงเวลาที่สนใจ
สัดส่วน=a/a+b+c+...(total) x100