Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 2 …
บทที่ 2 การพยาบาลและการให้คำปรึกษา
เกี่ยวกับการวางแผนครอบครัวและภาวะมีบุตรยาก
ความผิดปกติทางพันธุกรรมระดับยีน
ธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
โรคโลหิตจางชนิดหนึ่ง
ถ่ายทอดทางพันธุกรรม
เม็ดเลือดแดงมีอายุสั้น แตกง่าย ถูกทำลายง่าย
เกิดจากความผิดปกติในการสังเคราะห์
(Hemoglobin; Hb)
การวางแผนครอบครัว
(Family Planning)
วางแผนไว้ว่า จะมีบุตรกี่คน จะมีเมื่อไร
มีความถี่ห่างเท่าไร บุตรที่เกิดมีสุขภาพแข็งแรง
จุดมุ่งหมาย
หลีกเลี่ยงการตั้งครรภ์ที่ไม่ปรารถนา
เว้นระยะการมีบุตร
มีบุตรขณะอายุเหมาะสม
มีจำนวนบุตรที่เหมาะสม
บริการด้านการวางแผนครอบครัว
ให้การศึกษาและคำปรึกษา
ให้บริการคุมกำเนิดเพื่อป้องกันการเกิด
รักษาผู้มีบุตรยาก
สอนเพศศึกษาและชีวิตครอบครัว
ให้บริการอื่น ๆ
ก. การให้คำปรึกษาเรื่องโรคทางพันธุกรรม
ข. บริการจัดหาและยกบุตรบุญธรรม
ค. ให้บริการตรวจคัดกรองมะเร็งอวัยวะสืบพันธุ์สตรี
การคุมกำเนิด
Contraception
กลไกการออกฤทธิ์
Estrogen
ยับยังการตกไข่โดยกดการทำงาน
ของ FSH และ LH
ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่เหมาะกับการฝังตัว
ทำให้เกิดการย่อยสลายของcorpus luteum (luteolysis)เร็วกว่าปกติ
Progesterone
ยับยังการตกไข่ โดยกดการทำงานของ LH
ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกมีการเปลี่ยนแปลง
ไม่เหมาะกับการฝังตัวของไข
ทำให้การเคลื่อนไหวของท่อน าไข่ช้าลง
ทำให้มูกที่ปากมดลูกเหนียวข้น ฤทธิ์ด่าง
ยับยั้งกระบวนการ capacitationโดย
ยับยั้งการทำงาน enzyme
ชนิด
การคุมกำเนิดถาวร
การทำหมัน
ข้อดี
ทำง่าย สะดวก ปลอดภัย และรวดเร็ว
ไม่เจ็บปวดมาก
ทำครั้งเดียว
ทำเสร็จสามารถกลับบ้านได้
ข้อเสีย
ถ้าต้องการมีบุตรต้องทำ
การผ่าตัดใหม่ ยุ่งยากและเสียค่าใช้จ่ายสูง
การทำหมันหญิง
Female or Tubal sterilization
หมันเปียก
ทำหมันภายใน 6 สัปดาห์หลังคลอดบุตร
คนที่ผ่าตัดคลอดบุตร (cesarean section) แพทย์จะ
ทำหมันไปพร้อมกัน
โดยมักนิยมทำ ในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอดบุตร
หมันแห้ง
หาท่อนำไข่ได้
ยากกว่าหลังคลอดบุตร
ทำได้ 3 วิธี
1) ผ่าตัดเปิดหน้าท้อง (Laparotomy)
2) ผ่าตัดผ่านกล้อง (Laparoscopy)
3) ส่องกล้องผ่านโพรงมดลูก (Hysteroscopy)
การทำหมันชาย (Vasectomy)
มีผลในการคุมกำเนิด 3
เดือนหลังทำหมัน
มีการหลั่งน้ำอสุจิออกไป 15
ครั้งแล้ว
การคุมกำเนิดชั่วคราว
ถุงยางอนามัย
ได้ผลดีในด้านการคุมกำเนิดและ
ป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ
✓ ยาเม็ดคุมกำเนิด
ชนิดฮอร์โมนรวม
ชนิดมีแต่โปรเจสโตเจนอย่างเดียว
ข้อห้าม
มะเร็งของอวัยวะในอุ้งเชิงกรานหรือเต้านม
• โรคตับ
• โรคของถุงนำ้ดี
• ภาวะที่มีเลือดออกผิดปกติจาก
เยื่อบุโพรงมดลูก (DUB)
• เป็นโรคเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือด
ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน
✓ ยาฉีดคุมกำเนิด
เป็นฮอร์โมนสังเคราะห์ Progestogen
ยับยั้งการตกไข่ มีผลโดยตรงต่อ
Hypothalamus ยับยั้งการหลั่ง LH
ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกฝ่อตัว
ข้อห้ำม
มีเลือดออกผิดปกติในโพรงมดลูก
โรคมะเร็งของอวัยวะสืบพันธุ
ชนิด
ชนิดฮอร์โมนรวม
จำเป็นต้องฉีดเข้ากล้ามเนื้อเป็นประจำทุก ๆ1 เดือน
ลด อาการผิดปกติของประจำเดือน
ชนิดฮอร์โมนเดี่ยว
ฮอร์โมนโปรเจสติน (Progestin) เพียงอย่างเดียว
(DMPA) นิยมมำกที่สุด ฉีด
เข้ากล้ามเนื้อทุก ๆ 3 เดือน
(NET-EN) ฉีดเข้ากล้ามเนื้อทุก ๆ 2เดือน
✓ ยาฝังคุมกำเนิด
กลไกกำรคุมกำเนิด
ยับยั้งการตกไข่
ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกฝ่อตัว
การบีบตัว
ของท่อนำไข่ลดลง
ข้อห้ำม
มีเลือดออกผิดปกติในโพรงมดลูก
โรคมะเร็งของอวัยวะสืบพันธ
✓ ห่วงคุมกำเนิดIUD
• ML 250 cc Cu (3 ปี)
• ML 375 cc Cu (5 ปี)
ข้อห้ำม
อุ้งเชิงกรานอักเสบ
ตั้งครรภ์ /สงสัยตั้งครรภ
ระดูออกมากหรือเลือดออกผิดปกต
ปวดระดู
มีประวัติตั้งครรภ์นอกมดลูก
โรคหัวใจ
ผลข้างเคียง
• ภาวะมดลูกทะลุจากห่วง
ประจำเดือนมามากขึ้น ปวดบีบ
ห่วงหลุดไปพร้อมประจำเดือน
✓ แผ่นแปะคุมกำเนิด
วิธีใช้
แปะแผ่นแรกในวันแรก
ของการมีประจำเดือน
เปลี่ยนแผ่นใหม่ทุก 1 สัปดาห์รวมทั้งสิ้น 3 สัปดาห์
หยุดยา 7 วันก่อนเริ่มแปะครั้งต่อไป
✓ วงแหวนคุมกำเนิด
✓ ยาฆ่าตัวอสุจิ Spermicides
ผลข้างเคียง
การระคายเคืองผิวแบบชั่วคราวบริเวณ อวัยวะสืบพันธุ์เพศ
หญิง ช่องคลอด หรือองคชาต
สารฆ่าเชื้ออสุจิมีส่วนผสมของ nonoxynol-9
✓ การคุมกำเนิดโดยวิธีธรรมชาติ
การหลั่งนอกช่องคลอด
หลั่งน้ำอสุจิออกมา
ภายนอกช่องคลอดของฝ่ายหญิงแทน
การกำหนดระยะปลอดภัย
ข้อดี
ไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียง
ราคาถูก
ไม่จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์เสริม ยา
กรณีลืมรับประทานยา
ลืม 1 เม็ด กินยาทันทีที่นึกได้
ลืม 2 เม็ดในช่วง 2 สัปดาห์แรกินยาวันละ 2 เม็ดติดต่อกัน 2 วัน
ถ้าลืม 2 เม็ด ในช่วงสัปดาห์ที่ 3 หรือถ้าลืมมากกว่า 2 เม็ดให้หยุดยาแผงนั้น แล้วเริ่มต้นยาแผงใหม