Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ป่วยในระยะก่อน-หลังผ่าตัด การเคลื่อนไหวและการออกกำลังกาย -…

- - - - ประวัติโรคประจำตัว ภาวะแทรกซ้อนของโรค และประวัติการรักษา และยา
      - ประวัติการผ่าตัด และการได้รับยาระงับความรู้สึกก่อนหน้าการผ่าตัดนี้ ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น มีความสำคัญในการเตรียมพร้อมเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน
      - ประวัติการแพ้ยาหรืออาหาร
      - การใช้ยา สารเสพติด การสูบบุหรี่ และดื่มสุรา ในบางรายถ้าไม่ได้ดื่มสุราหรือสูบบุหรี่อาจมีผลได้
      - ประวัติของคนในครอบครัวหรือญาติที่มีปัญหาเกี่ยวกับการได้รับยาระงับ
        ความรู้สึก โรคทางพันธุกรรม
      - ประวัติเกี่ยวกับโรคของระบบต่างๆ ของร่างกาย
    - - สัญญาณชีพ
      - การชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง
      - การตรวจประเมินทางระบบหายใจ
      - การตรวจร่างกายตามระบบ โดยเน้นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับโรค บริเวณที่
        จะทำการผ่าตัด
    - - ข้อบ่งชี้ของการส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Complete blood count เป็นการตรวจที่สำคัญ ภาวะซีด เลือดออกผิดปกติ
        
        Urinalysis การตรวจปัสสาวะ สำหรับโรคไต การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
        
        BUN/Creatinine โรคไต
        
        ECG โรคหัวใจ โรคปอด
      - ข้อแนะนำการส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ (Screening tests)
  - - - ด้านร่างกาย ป้องกันหรือลดความผิดปกติหรือภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
        
        ระบบหัวใจและหลอดเลือด ดูความสามารถในการส่งเลือดไปเลี้ยงทั่วทั้งร่างกาย และประเมินปริมาณและคุณภาพของเลือด
        
        ระบบทางเดินหายใจ ประเมินสภาวะของปอดและหลอดลม ดูการทำงานของการหายใจ
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ ประเมินสภาวะของไต
        
        การพักผ่อนและการออกกำลังกาย ได้รับการพักผ่อนที่ดี
        
        ให้คำแนะนำและข้อมูล เพื่อลดความวิตกกังวล
      - ด้านจิตใจ ควรได้รับการเตรียมทางจิตใจทุกคน โดย
        การเยี่ยมผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
      - การให้คำแนะนำการปฏิบัติหลังผ่าตัด
        
        Early ambulation ลุกเดินทันทีหลังพักฟื้น6-12 ชั่วโมง
        
        Quadriceps Setting Exercise (QSE) การออกกำลังกายกล้ามเนื้อ
        ต้นขา ให้ผู้ป่วยนั่งหรือนอนเหยียดขาตรงกระดกข้อเท้าขึ้นและกดเข่าลงบนที่นอน ขณะเดียวกันเกร็งกล้ามเนื้อต้นขา
        
        Range of Motion (ROM) การออกกำลังข้อโดยมีการเคลื่อนไหวใน
        ทุกทิศทางปกติของข้อต่าง ๆ
        
        Deep-breathing exercises
        
        Effective cough
        
        Abdominal breathing
      - การเตรียมผู้ป่วยก่อนวันที่ผ่าตัด
        
        อาหารและน้ำดื่ม
        
        ควรงดอาหารผู้ปุวยก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 8 ชั่วโมง
        
        อาหารเหลวใสให้ได้6 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด
        
        ผู้ป่วยปากแห้ง ให้ผู้ป่วยบ้วนปากบ่อยๆ
        
        ถ้าผู้ป่วยได้รับอาหาร ต้องรีบรายงานแพทย์ทันที
        
        การขับถ่าย
        
        การผ่าตัดเล็ก แพทย์อาจให้สวนอุจจาระหรือไม่ก็ได้ ให้รับประทานยาระบายก่อนวันผ่าตัด
        
        การผ่าตัดใหญ่ แพทย์จะให้มีการสวนอุจจาระก่อนผ่าตัด คาสายสวนปัสสาวะไว้ตามแผนการรักษา
        
        การเตรียมผิวหนังก่อนผ่าตัด
        
        บริเวณศีรษะ โกนผมบริเวณศีรษะออก เตรียมบริเวณลงมาถึงแนวกระดูกไหปลาร้าทั้งหน้าและหลัง
        
        บริเวณหูและปุุ่มกระดูกมาสตอยด์ ให้ เตรียมบริเวณกว้างเป็นวงรอบออกไป
        จากหูประมาณ 1 – 2 นิ้ว โกนขนอ่อน
        
        บริเวณท้องต่ำกว่าสะดือ เตรียมบริเวณตั้งแต่ระดับราวนมลงมาถึงต้นขา รวมทั้งบริเวณฝีเย็บ
        
        ไต เตรียมด้านหน้าจากบริเวณรักแร้จนถึงบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์และต้นขา ทั้ง2 ข้าง ด้านข้างจากรักแร้ถึงตะโพก
        
        หัวเข่า เตรียมจากขาหนีบถึงข้อเท้าข้างที่จะทำผ่าตัดโดยรอบ
        
        การดูแลสภาพร่างกายทั่วไป
        
        ในคืนก่อนวันผ่าตัด
        
        ผู้ปุวยทำความสะอาดปาก ฟัน ถ้ามีฟันปลอมให้ถอดฟันปลอมออก
        
        ของมีค่าต่างๆ ถอดเก็บไว้ให้ญาติดูแลรักษา
        
        ไม่ให้ผู้ปุวยแต่งหน้า ทาปาก ทาเล็บ เพราะบริเวณเหล่านี้จะเป็นที่สังเกต
        อาการเขียวคล้ำ ซึ่งเป็นอาการแสดงแรกเริ่มของการขาดออกซิเจน
        
        ในเช้าวันที่จะผ่าตัด
        
        ผู้ปุวยทำความสะอาดร่างกาย เปลี่ยนชุดสำหรับใส่เพื่อผ่าตัด และหวีผม
        เก็บผมให้เรียบร้อย
        
        สังเกตภาวะทางอารมณ์ของผู้ปุวย ความกลัวการผ่าตัด โดยการอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจอย่างง่ายๆ พยาบาลต้องผ่อนคลายความกลัว
        
        ถ้าหลังจากอธิบายการผ่าตัดแล้วผู้ป่วยยังมีความกลัวมากให้รายงานแพทย์ทราบ
        
        สังเกตสภาพร่างกายทั่วไป วัดและบันทึกสัญญาณชีพ อาการของผู้ป่วย ถ้าผิดปกติให้รีบรายงานแพทย์ทราบ
        
        การให้ยาแก่ผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
        
        มักจะให้ยาในคืนวันก่อนผ่าตัดเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยคลายความวิตกกังวลและนอนหลับพักผ่อนได้ด
        
        ก่อนผ่าตัดประมาณ 45-90 นาที เพื่อลดรีเฟล็กซ์ที่ไวต่อการกระตุ้น ความกลัว
        
        เตรียมเครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ ที่พิเศษ
        
        เครื่องดูดเสมหะ
        
        เครื่องดูดของเหลวจากกระเพาะ
        
        พยาบาลต้องเตรียมให้พร้อมเพื่อที่จะใช้หรือนำไปห้องผ่าตัด
        
        ชุดให้สารน้้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        การดูแลครอบครัวผู้ป่วย พยาบาลต้องแจ้งให้ครอบครัวทราบถึงเวลาที่ผู้ป่วยจะเข้าห้องผ่าตัด ควรให้ญาติมาดูแล ให้กำลังผู้ป่วย
        
        การเตรียมผ่าตัดผู้ป่วยฉุกเฉิน
        
        เจาะเลือดเพื่อส่งตรวจ CBC และ Blood group ทันทีให้สารน้ำทางหลอด
        เลือดดำ
        
        ให้ผู้ป่วยถ่ายปัสสาวะให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อตรวจปัสสาวะ ถ้าไม่ปัสสาวะต้องใส่สายสวน
        
        ทำความสะอาดและเตรียมผิวหนังบริเวณที่จะผ่าตัดให้เรียบร้อย ถอดฟันปลอม
        
        ให้ผู้ป่วยหรือญาติที่มีสิทธิทางกฎหมายเซ็นใบยินยอมผ่าตัด
        
        วัดและบันทึกอาการ สัญญาณชีพ รวมทั้งการให้ยาก่อนผ่าตัด ลงในใบ
        แบบฟอร์มก่อนผ่าตัด
        
        สังเกตสภาพร่างกายทั่วไปอาการ และ สัญญาณชีพ ถ้าผิดปกติให้รีบรายงานแพทย์ทราบ
- - - - ประวัติโรคหัวใจ โรคปอด เบาหวาน ความดันโลหิตสูงที่มีก่อนผ่าตัด
      - การเปลี่ยนแปลงสัญญาณชีพ ซึ่งบ่งบอกการทำงานของหัวใจและหลอดเลือด โดยการประเมินการหายใจ ความสามารถในการหายใจ
    - - ประวัติการได้รับและสูญเสียสารน้ำและเกลือแร่ ตั้งแต่ก่อนผ่าตัดจนถึงหลังผ่าตัด
      - ชนิดและปริมาณของสารน้ำที่ได้รับและออกจากร่างกาย
      - ปริมาณแคลอรี่ของอาหารที่ได้รับในแต่ละวัน
    - - ประวัติการเสียเลือด สารน้ำทางปัสสาวะ
      - ลักษณะการเปลี่ยนแปลงในแบบแผนการขับถ่ายปัจจุบัน
      - การทำงานของไต
    - - ประเมินความรู้ความเข้าใจ
      - การยอมรับในการผ่าตัดที่เกิดขึ้น
      - ความร่วมมือในการปฏิบัติการรักษาพยาบาล
  - - - ปัญหาด้านระบบไหลเวียนที่พบบ่อยหลังผ่าตัด
        
        ความดันโลหิตสูง
        
        ความดันโลหิตต่ำ
        
        ภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ
      - ตรวจวัดสัญญาณชีพทึก 15 นาที 4 ครั้ง ทุก 30 นาที 4 ครั้ง และทุก 1ชั่วโมงจนสัญญาณชีพสม่ำเสมอ
      - สังเกตลักษณะบาดแผลและปริมาณสิ่งคัดหลั่งต่างๆ ที่ออกจากร่างกายผู้ป่วย
      - ดูแลให้ได้รับสารน้ำเลือด หรือพลาสมาทดแทนทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับการพักผ่อนทั้งร่างกายและจิตใจ เพื่อลดความวิตกกังวลที่เกิดขึ้น
    - - กระตุ้นให้ผู้ป่วยลุกออกจากเตียง
      - สังเกตและบันทึกอาการเปลี่ยนแปลงที่บ่งชี้ถึงการย่อยและดูดซึมอาหารผิดปกติ
      - ดูแลให้ได้รับสารอาหารและพลังงานอย่างเพียงพอ ในรายที่ไม่มีปัญหาในการรับประทานอาหาร
    - - ดูแลความสุขสบายทั่วไป
      - การดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคลเกี่ยวกับความสะอาดของร่างกายทั่วไป
        โดยเฉพาะช่องปาก อวัยวะสืบพันธุ์ และระบบขับถ่าย
      - ดูแลความปลอดภัยในรายที่ยังไม่ฟื้นจากยาสลบ
    - - สังเกตและประเมินปัจจัยเสี่ยงที่มีผลต่อการหายของแผล
        
        ตำแหน่งของแผลผ่าตัด
        
        ลักษณะของแผลเปิดหรือแผลปิด
        
        ภาวะโภชนาการของผู้ปุวย ภาวะโรค
      - สังเกตลักษณะแผลที่ผิดปกติ โดยเฉพาะแผลมีการติดเชื้อ ลักษณะสี กลิ่น ของสิ่งคัดหลั่งที่ผิดปกติ
      - ทำความสะอาดแผลด้วยหลักปราศจากเชื้อ เพื่อป้องกันการติดเชื้อของแผล
      - สอนและให้คำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลแผลและวิธีการส่งเสริมการหายของแผล
        
        การรับประทานอาหารที่มีโปรตีน
        
        การรับประทานอาหารที่มีวิตามินซีสูง
        
        การออกกำลังกายเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดมาเลี้ยงที่แผลดีขึ้น
      - การให้คำแนะนำก่อนกลับบ้านสำหรับผู้ป่วยหลังผ่าตัด
        
        การดูแลแผลการสังเกตอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อ
        
        การเคลื่อนไหวหรือกิจกรรมต่างๆ ที่เป็นข้อจำกัดหลังผ่าตัด
        
        การส่งเสริมภาวะโภชนาการของผู้ป่วย อาหารที่ควรรับประทานหรือควรงด การรับประทานยา สังเกตอาการข้างเคียงของยา
        
        การดูแลความสะอาดของร่างกาย
        
        การมาตรวจตามแพทย์นัด
- - - - ความสามารถของผู้ป่วยในการช่วยเหลือตนเอง
      - ท่าที่เหมาะสม และระยะเวลาที่ผู้ป่วยจะคงอยู่ในท่าที่เปลี่ยนให้ใหม่
      - ความยากลำบากและไม่สุขสบายในขณะเปลี่ยนท่าหรือเมื่ออยู่ในท่าที่จัดให้
      - ความผิดปกติเกี่ยวกับผิวหนัง กระดูก หลอดเลือด
    - - การเตรียมผู้ป่วย
        
        เอาหมอนหนุนศีรษะของผู้ป่วยออก วางหมอนไว้ที่พนักหัวเตียง ปรับระดับเตียงให้อยู่ในแนวราบพร้อมทั้งดูแลความปลอดภัยของผู้ป่วย
      - การเตรียมตัวพยาบาล
        
        ยืนในท่าที่ถูกต้อง
        
        พยุงผู้ป่วยด้วยความนุ่มนวลและมั่นคง
        
        ใช้วิธีสอดมือเข้าใต้ตำแหน่งร่างกายส่วนที่จะยก เพื่อ
        รองรับน้ำหนักร่างกายส่วนนั้น
        
        ไม่ควรใช้มือหยิบหรือจับขาผู้ป่วยขณะยกหรือเลื่อนตัวผู้ป่วย
        
        หากต้องใช้พยาบาลมากกว่า 1 คน ควรให้สัญญาณเพื่อทำพร้อมกัน
      - การจัดท่าผู้ป่วย
        
        เพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความสุขสบายขณะนอนพักบนเตียงหรือเตรียมทำหัตถการ
        
        ป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากท่านอนที่ไม่ถูกต้อง
      - การเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
        
        หลักการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
        
        จัดท่าผู้ป่วยให้นอนหงายราบอยู่ในท่าที่สบาย
        
        ยกตัวผู้ป่วยให้พ้นจากที่นอนเล็กน้อยเพื่อลดแรงเสียดทาน
        
        ใช้ผ้าขวางเตียงช่วยในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยแทนการเลื่อนผู้ป่วย
        
        ให้สัญญาณเพื่อความพร้อมเพรียง
        
        ผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ ควรหาผู้ช่วยเหลือตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป
        
        การประเมินผู้ป่วยก่อนการเคลื่อนย้าย
        
        ความสามารถในการช่วยเหลือตนเอง
        
        ท่าที่เป็นข้อห้ามของผู้ป่วย
        
        ส่วนที่อ่อนแรงหรือพิการ
        
        ความมั่นคงในการคงท่าของผู้ป่วย
        
        ผู้ป่วยอ่อนเพลียมากน้อยแค่ไหน
        
        วิธีการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
        
        แจ้งให้ผู้ป่วยทราบและบอกวิธีการให้ความร่วมมือ
        
        เอาหมอนหนุนศีรษะของผู้ป่วยออก อุปกรณ์ที่ไม่จำเป็น
        เอาออกจากเตียง
        
        พยาบาลยืนในท่าที่ถูกต้องมั่นคง
        
        พยุงผู้ป่วยด้วยความนุ่มนวลและมั่นคง โดยใช้วิธีสอดมือเข้าไปในตำแหน่งของร่างกายที่จะยกเพื่อรองรับน้ำหนักร่างกายส่วนนั้น
  - - - เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับผู้ป่วยให้กล้ามเนื้อมีความตึงตัว แข็งแรง
      - การออกกำลังกายนั้นต้องไม่ทำให้
        ผู้ป่วยเหนื่อย ควรทำแต่ละชนิด 3 ครั้ง และให้ทำวันละ 2 – 3 ครั้ง
    - - ชนิดของอุปกรณ์ช่วยเดิน
        
        Parallel bar = ราวคู่ขนานราวเดิน
        
        Walker เหมาะสำหรับผู้ปุวยที่มีอายุมากและการทรงตัวไม่ดีนัก
        
        Crutches ( ไม้ยันรักแร้ , ไม้ค้ ายัน ) ใช้ได้กับผู้ป่วยที่ค่อนข้างแข็งแรง หรือมีการทรงตัวด
- - - - ผู้ป่วยจะเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ ของร่างกายด้วยตนเอง
      - ให้ผลดีเพราะข้อต่างๆ ของร่างกายมีการเคลื่อนไหวและกล้ามเนื้อหดรัดตัว ทำให้กล้ามเนื้อมีความตึงตัวและแข็งแรง
      - การไหลเวียนโลหิตดี
    - - การออกกำลังกายโดยการเคลื่อนไหวข้อต่างๆ
      - ช่วยให้ข้อมีการเคลื่อนไหวและช่วยป้องกันการหดรั้งของกล้ามเนื้อผิดรูป
    - - การกระตุ้นให้กล้ามเนื้อมีการทำงานร่วมด้วย
    - - เพิ่มความตึงตัวและแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ป้องกันกล้ามเนื้อลีบ
      - ให้ผู้ป่วยเกร็งกล้ามเนื้อ เพื่อให้กล้ามเนื้อมีการหดรัดตัวชั่วระยะหนึ่ง
    - - ใช้เครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่ให้ผู้ป่วยออกแรงต้าน
      - ช่วยให้กล้ามเนื้อมีขนาดใหญ่ขึ้น มีความแข็งแรงและทำงานได้ดี
      - เป็นการกระตุ้นกล้ามเนื้อให้แข็งแรงเร็วขึ้น ในผู้ป่วยที่ต้องพักรักษาตัวอยู่บนเตียงนานๆ
  - - - ส่งเสริมและสนับสนุนการทำงานของร่างกายให้เป็นไปตามปกติ
      - ป้องกันไม่ให้เกิดอันตราย หรือมีความพิการของกระดูก และกล้ามเนื้อ
      - ลดการเมื่อยล้า หรือการใช้พลังงานมากเกินไป
  - - - เสียหน้าที่ทำให้เกิดแผลกดทับ พบในผู้ปุวยสูงอายุ ผู้ป่วยที่อ้วนมากหรือผอมมาก
      - เกิดแรงกดทับ (Pressure) ระหว่างปุุมกระดูกกับที่นอนที่รองรับในการนอนในท่าต่าง ๆ ทำให้เซลล์ขาดออกซิเจน
      - เซลล์ตายและลุกลามกลายเป็นแผล
      - การเสียดทาน (Friction) เมื่อผู้ปุวยถูกลากหรือเลื่อนตัว ทำให้ผิวหนังขูดกับที่นอน
    - - กระดูกผุ เปราะบาง พบบ่อยที่กระดูกขา
      - การประสานงานของกล้ามเนื้อแขนขาลดลงหรือไม่สัมพันธ์กัน
      - กล้ามเนื้ออ่อนแรง ลีบเล็ก (Muscle atrophy)
    - - เกิดการท่านอนที่ไม่ถูกต้อง
      - ศีรษะนอนหนุนหมอนสูงเกินไป
      - ที่นอนนิ่มเกินไป แข็งเกินไป
    - - ทำให้เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย
      - ทำให้ท้องผูก (Constipation) เนื่องจากการบีบตัวของ
        ลำไส้ลดลงจากการหลั่ง Adrenaline ลดลง