Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ป่วย ก่อน-หลังผ่าตัด - Coggle Diagram

- - - - ประวัติโรคประจำตัว การผ่าตัด แพ้ยาแพ้อาหาร
      - การใช้ยา สารเสพติด บุหรี่ สุรา
      - ประวัติคนในคอบครัวที่มีปัญหาเกี่ยวยาระงับความรู้สึก
    - - สัญญาณชีพ
      - ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง
      - ประเมินระบบหายใจ ตรวจร่างกายที่เกี่ยวกับโรค
        หรือบริเวณที่จะผ่าตัด
    - - ข้อบ่งชี้และการตรวจพิเศษอื่นๆ
      - ข้อแนะนำการส่งตรวจ
  - - - ด้านร่างกาย
        
        ระบบหัวใจและหลอดเลือด
        
        ระบบทางเดินหายใจ
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ประเมินความสัมบูรณ์ของร่างกาย
        
        ภาวะสารน้ำ และอีเล็คโทรไลต์
        
        ให้คำแนะนำต่างๆ
      - ด้านจิตใจ
        
        ประเมินความตกกังวล และแก้ไขเกี่ยวกับความเชื่อผิดๆ
      - ให้คำแนะนำการปฏิบัติหลังผ่าตัด
        
        Early ambulation ยกเว้น ผู้ป่วยAbsolute bed rest
        
        Quadriceps Setting Exercise ( QSE ) เหยียดขา กดเข่า กระดกเท้า เกร็ง 5 วินาที แล้วคลาย พักแล้วเริ่มใหม่
        
        Straight Leg Raising Exercise ( SLRE ) นอนราบยกขา 45 ถึง 60 และอาจถึง 90 องศา เกร็งขา 5 วิ วางขาลง พักแล้วเริ่มใหม่
        
        Range of Motion ( ROM ) เคลื่อนไหวในทุกทิศทางของข้อต่างๆ ได้อย่างอิสระ
        
        Deep-breathing exercises นอนหงายหัวสูง กำมือหลวมๆ และวางมือสองข้างบนอก กลั้นหายใจนับ1-5 ค่อยผ่อนออกทางปากและจมูก ซ้ำ 15 ครั้ง วันละ 2 ครั้ง
        
        Effective cough นั่งเอนไปข้างหน้าเล็กน้อย ประสานมือสองข้าง กดเบาๆ หายใจเข้าออกให้เต็มที่ ให้ไอ 3-4 ครั้ง อ้าปาก ไอแรงๆ อย่างเร็ว 1-2 ครั้ง
        
        Abdominal breathing ผ่าตัดบริเวณทรวงอก ให้หายใจโดยใช้กล้ามเนื้อหน้าท้องแทน 8-10 ครั้ง ทุก 2 ชั่วโมง
        
        Turning and ambulation ควรทำทุก 2 ชม. พลิกตัวไปทางขวา ให้ขยับตัวไปทางซ้าย ใช้มือซ้ายจับราวยันที่นอนพยุงตัวขึ้น ควรทำทันทีที่อาการดีขึ้น
        
        Extremity exercise นอนหัวสูงเล็กน้อยหรือท่าสบาย ออกกำลังกายแขนหรือขาทีละข้าง โดเหยียดออก งอเข้าทุกข้อ
        
        Pain management หลังผ่าตัดจะได้รับการระงับการเจ็บป่วยด้วยวิธีใดวิธีหนึ่ง
  - - - ผ่าตัดเล็ก ไม่ให้สายสวนก็ได้
      - ผ่าตัดใหญ่ จะใส่ก่อนผ่าตัด
    - - ศีรษะ โกนผม เช็ดหู ช่องหู
      - คอ โกนขนอ่อน
      - ทรวงอก คอตอนบนถึงสะดือ และขนอ่อน
      - ช่องท้อง รักแร้ถึงฝีเย็บ
      - ท้องต่ำกว่าสะดือ ราวนมถึงต้นขา
      - ไต รักแร้ถึงอวัยวะสืบพันธ์ุและต้นขา
      - อวัยวะสืบพันธ์ุและทวารหนัก สะดือถึงฝีเย็บ และด้านในต้นขาและก้น
      - แขน ข้อศอก มือ หัวไหล่ถึงปลายนิ้วมือ โกนขนรักแร้ ตัดเล็บ
      - สะโพก ต้นขา เอวลงมาถึงเข่า ด้านหน้าหลัง อวัยวะสืบพันธ์ุภายนอก
      - ทำskin graft ให้กว้าง
      - หัวเข่า ขาหนีบถึงข้อเท้าข้างหน้า
      - ปลายขา เหนือเข่า 8 นิ้ว ถึงเท้า ตัดเล็บ
      - เท้า ใต้หัวเข่าถึงเท้า ตัดเล็บ
    - - คืนก่อนผ่าตัด
        
        ทำความสะอาดปาก ฟัน ถอดฟันปลอม และไม่แต่งหน้า
        
        ถอดของมีค่า สื่อไฟฟ้าต่างๆให้ญาติ
      - เช้าวันผ่าตัด
        
        ทำความสะอาดร่างกาย เปลี่ยนชุด หวีผม
        
        สังเกตภาวะทางอารมณ์ และสภาพร่างกายทั่วไป
    - - เจาะเลือดส่งตรวจ CBC และ Blood group ทันที
      - ให้ถ่ายปัสสาวะให้เร็วที่สุด อาจใส่สายสวน
      - ทำความสะอาดและเตรียมผิวให้เรียบร้อย
      - ให้ผู้ป่วยหรือญาติที่มีสิทธิทางกฎหมายเซ็นใบยินยอมผ่าตัด
      - วัดและบันทึกอาการ สัญญาณชีพ รวมทั้งการให้ยาก่อนผ่าตัด
      - ถ้าผิดปกติให้รีบรายงานแพทย์ทราบทันที
- - - - ประวัติโรคหัวใจ การเปลี่ยนแปลงสัญญาณชีพ
    - - ภาวะโภชนาการ การเสียน้ำและเกลือแร่
    - - ประวัติการเสียเลือด การทำงานของไต
    - - ประเมินความรู้ความเข้าใจ
    - - ประเมินการตอบสนองต่อความเครียด
  - - - จัดท่านอนราบไม่นุนหมอนตะแคงไปด้านใดด้านหนึ่ง พลิกตัวบ่อยๆ
      - สังเกตการหายใจ กระตุ้นให้หายใจลึกๆ เมื่อผิดปกติให้รายงายแพทย์
    - - วัดสัญญาณชีพทึก 15 นาที 4 ครั้ง ทุก 30 นาที 4 ครั้ง และทุก 1 ชั่วโมงจนสัญญาณชีพสม่ำเสมอ
      - สังเกตบาดแผลและปริมาณสารคัดหลั่งต่างๆ บันทึกข้อมูล
    - - ประเมินความเจ็บปวดของผู้ปุวยโดยใช้ Pain scale ดูและให้ได้รับยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
      - กระตุ้นให้หลั่งเอนโดรฟินเพื่อลดความเจ็บปวด
    - - กระตุ้นให้ลุกจากเตียงป้องกันท้องอืด
      - ดูแลให้ได้รับสารอาหารเพียงพอ
    - - ดูแลความสะอาด และสุขสบายทั่วไป
    - - สังเกตลักษณะแผลที่ผิดปกติ ทำความสะอาด สอนและให้คำแนะนำเรื่องการดูแลแผล
      - สังเกตและประเมินปัจจัยเสี่ยงที่มีผลต่อการหายของแผล
    - - การดูแล สังเกตอาการ อาการแสดง
      - การเคลื่อนไหวหรือกิจกรรมต่างๆ
      - ภาวะโภชนาการ
      - ดูแลความสะอาด
- - - - ความสามารถในการช่วยเหลือตนเอง
      - ท่าที่เหมาะสม ระยะเวลาในการเปลี่ยนท่า
      - ความลำบาก ไม่สุขสบาย
    - - เตรียมผู้ป่วย ล็อคล้อเตียง แจ้งผู้ป่วย ให้สัญญาณขณะเลื่อนผู้ป่วย
      - เตรียมตัวพยาบาล ทำให้ถูกต้อง นุ่มนวล และมั่นคง ถ้ามีพยาบาลมากกว่า 1 ให้ทำด้วยความพร้อมเพียงกัน
      - จัดท่าผู้ป่วย
        
        นอนหงาย นอนหงายหน้าขึ้น ศีรษะ คอ ไหล่อยู่บนหมอน เท้าตั้งฉาก 90 องศา
        
        นอนตะแคง เป็นท่าที่ควรเปลี่ยนให้หลังจากนอนหงายมาระยะหนึ่ง
        
        นอนคว่ำ ท้องแนบกับที่นอนเอียงหน้าไปด้นใดด้านหนึ่ง สะโพกไม่งอ
        
        นอนตะแคงกึ่งคว่ำ คล้ายกับท่านอนตะแคงต่างกันที่ท่านอนนี้แขนล่างจะอยู่ทางด้านหลังของลำตัว
        
        นั่งบนเตียง จัดท่าใหัสบายโดยให้ศีรษะสูง 30-90 องศา
        
        นอนหงายชันเข่า ท่าที่ใช้เตรียมตรวจ หรือทำการพยาบาลโดยเฉพาะ
        
        นอนหงายพาดเท้าบนขาหยั่ง จุดประสงค์คล้ายกับนอนหงายชันเข่า แต่ต่างที่ต้องใช้ในเตียงมีขาหยั่ง
        
        นอนคว่ำคุกเข่า นอนคว่ำยกก้นขึ่น ขาตั้งฉากกันที่นอน คลุมผ้า ถอดกางเกง
        
        นอนศีรษะต่ำปลายเท้าสูง โดยยกเตียงส่วนปลายเท้าให้สูงขึ้นด้วยการใส่บล็อกที่ล้อเตียง และเอาหมอนหนุนศีรษะออก
  - - - จัดให้ผู้ป่วยนอนหงาย
      - เข้าหาผู้ป่วยในทิศที่จะเคลื่อนย้าย
      - ยืนในท่าที่มั่นคง และถูกต้อง
      - พยายามหาวิธีที่เหมาะกับผู้ป่วย
      - อยู่ใกล้พยาบาลมากสุด
    - - ความสามารถในการช่วยเหลือตนเอง
      - ที่ข้อห้าม ส่วนที่พิการ อ่อนเพลีย
      - ความต้องการเปลี่ยนท่าและสุขสบาย
    - - แจ้งให้ผู้ป่วยทราบ และขอความร่วมมือ
      - นำหมอนและอุปกรณ์ที่ไม่จำเป็นออกจากเตียง
      - พยุงผู้ป่วยด้วยความนิ่มนวล และมั่นคง
  - - - โดยพยาบาล 1 คน
        
        กรณีใช้เข็มขัดหรือผ้าคาดเอว ให้ใช้มือสองข้างยึดเข็มขัดหรือผ้าคาดเอวช่วยพยุงผู้ป่วยขณะเดิน
        
        กรณีไม่ใช่ใช้เข็มขัด มือใกล้ตัวจับต้นแขนของผู้ป่วย และมือไกลตัวจับปลายแขนของผู้ป่วย
      - โดยพยาบาล 2 คน
        
        พยาบาลยืนแต่ละข้าง และสอดมือรับน้ำหนักตัว และแยกเท้ากว้าง และค่อยๆวางตัวผู้ป่วยลงบนพื้น
    - - งอและเหงียดข้อตะโพก เหยียดขาออก งอเข่าเข้าหาอก พร้อมงอนิ้วเท้าโค้งหาปลายขา แล้วเหยียดออก
      - หมุนข้อตะโพก เหยียดขาสองข้าง หมุนเข้าหาตัวจนหัวแม่โป้งชนกัน และหมุนออกจากตัวส้นเท้าชนกัน
      - กางและหุบข้อตะโพก เหยียดข้อเข่าและข้อเท้างอเข้าหาปลายขา ยกขาข้างที่ทำไปที่ข้างเตียงทั้งสองด้าน สลับทำกับอีกข้าง
      - เหยียดข้อเข่า เหยียดขาพร้อมกับกดข้อเข่าลงกับที่นอน ยกส้นเท้าขึ้นให้สูง สลับทำกับอีกข้าง
      - งอเท้า และหมุนข้อเท้าเข้าหาตัวและแแกจากตัว งอและเหยียดนิ้วเท้า
      - เกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง ตะโพก ต้นขา แล้วหายใจลึกๆ ให้กล้ามเนื้อหาท้องขยายมากที่สุด
  - - - Parallel bar ราวคู่ขนาน ปรับความสูงตามผู้ป่วย
      - Walker หรือ Pick-up frames เป็นอะลูมิเนียม ค่อนข้างมั่นคง
      - Cane ไม้เท้าอันเดียว
      - Crutches ไม้ยันรักแร้ ไม้ค้ำยัน
    - - แบ่งเบาหรือรับน้ำหนักแขนขา 1 หรือ 2 ข้าง
      - เพิ่มการพยุงตัว
    - - ฝึกความแข็งแรง ทนทาน และความสัมพันธ์ของกล้ามเนื้อ
      - ฝึกในท่าตั้งตรงบนเตียงหรือเบาะ
      - ฝึกในราวคู่ขนาน
    - - Non weight bearing ( NWB ) ไม่ลงน้ำหนักขาข้างที่เจ็บ
      - Toe touch weight bearing ( TTWB ) เดินโดยเอาปลายเท้าข้างที่เจ็บแตะพื้น
      - Partial weight bearing ( PWB ) เดินโดยลงน้ำหนักข้างที่เจ็บบางส่วน
      - Full weight bearing ( FWB ) เดินโดยขาข้างที่เจ็บลงน้ำหนักได้เต็มที่
      - Weight bearing as tolerated ( WB AS Tol. ) เดินโดยขาข้างที่เจ็บลงน้ำหนักเท่าที่ทนไหว
    - - Four-point gait มั้นคงสุด จุดรับน้ำหนัก 3 จุด เท้าอยู่หลังอุปกรณ์ช่วย 6-8 นิ้วเสมอ
      - Two-point gait ใช้การทรงตัวมากกว่า ใช้ได้กับไม้ค้ำยัน และไม้เท้า
      - Three-point gait ใช้บ่อย ใช้ในกรณีขาข้างนึงรับน้ำหนักไม่ได้ หรือรับได้บางส่วน
      - Swing-through gait ทำให้เดินได้เร็วขึ้นกว่าวิธีขึ้น มั่นคงน้อยสุด
      - Swing-to gait เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยที่มีการจำกัดในการใช้ขาสองข้าง
    - - ไม้ค้ำยันรักแร้
        
        วัดขนาด
        
        ท่านอน ให้นอนหงาย วัดจากAnterior auxiliary fold ถึงส้นเท้า บวก 1 นิ้ว
        
        ท่ายืน ให้ถือ Auxiliary crutches ปลายไม้ห่างนิ้วก้อยด้านข้างและด้านหน้า 6 นิ้ว
        
        สอนเดิน
        
        4-Point gait
        
        ไม้ซ้าย ขาขวา ไม้ขวา ขาซ้าย
        
        2-Point gait
        
        ไม้ซ้าย+ขาขวา ไม้ขวา+ขาซ้าย
        
        3-Point gait
        
        ไม้ 2 ข้าง ขาที่มีปัญหา ขาที่ดี
        
        Swing-to gait
        
        ไม้ 2 ข้าง ยกและเหวี่ยงตัวไปถึงระดับไม้ อาจสวมอุปกรณ์เสริมขา
        
        Swing-through gait
        
        ไม้ 2 ข้าง ยกและเหวี่ยงตัวไปจนเลยระดับไม้ ใช้แรงมาก
        
        เดินขึ้นบันได
        
        ยกขาที่ดี ขาที่มีปัญหา ตามด้วยไม้ค้ำยัน
        
        เดินลงบันได
        
        ยกไม้ก่อน ขาที่มีปัญหา ตามด้วยขาที่ดี
      - Lofstrand crutch
        
        วัดขนาด
        
        ให้ปลายไม้ห่างจากนิ้วก้อยไปด้านข้าง 6 นิ้ว
        
        จับแล้วศอกละงอ 20-30 องศา
        
        สอนเดิน
        
        เดิน Point gait แต่เดิน Swing gait ไม่ได้
      - Platform crutch
        
        วัดขนาด
        
        ให้ปลายห่างจากนิ้วก้อย 6 นิ้ว ระดับงอศอก 90 องศา
        
        สอนเดิน
        
        เช่นเดียวกับ Auxiliary crutches
      - ไม้เท้า
        
        วัดขนาด
        
        ปลายไม้ห่างจากนิ้วก้อยไปด้านข้าง 6 นิ้ว
        
        สอนเดิน
        
        มือด้านตรงข้ามกับขาที่มีปัญหา เคลื่นสลับกัน
        
        รูปแบบการเดิน
        
        เดินราบ
        
        3-Point gait ยกไม้เท้าไปข้างหน้า ขาข้างที่มีปัญหา ยกขาที่ดีตาม
        
        2-Point gait ยกไม้เท้าพร้อมขาที่มีปัญหา ยกขาที่ดีตาม
        
        เดินขึ้น-ลงบันได
        
        ขึ้นบันได ขาที่ดี ขาที่มีปัญหา ตามด้วยไม้เท้า
        
        ลงบันได ไม้เท้า ขาที่มีปัญหา ตามด้วยขาที่ดี
      - ไม้เท้า 3 ขา
        
        วัดขนาด
        
        ให้แกนไม้ห่างจากนิ้วก้อยไปด้านหน้า 6 นิ้ว ขาทั้ง 3 อยู่ด้านนอก ให้ศอกงอ 20-30 องศา
        
        สอนเดิน
        
        เช่นเดียวกับไม้เท้าขาเดียว
      - Walker
        
        วัดขนาด
        
        ความสูงระดับจับตรงกับ Greater trochanter แล้วศอกงอ 20-30 องศา
        
        สอนเดิน
        
        ต้องให้ทั้ง 4 ขา ถึงพื้นพร้อมกัน
        
        แบบแผน
        
        ยกไปด้านหน้า ห่าง 1 ช่วงแขน ขาที่มีปัญหา ตามด้วยขาที่ดี
- - - - ผู้ป่วยจะทำการเคลื่อนไหวส่วนต่างๆของร่างกายด้วยตัวเอง
    - - ให้ผู้อื่นช่วยเคลื่อนไหว กรณีผู้ป่วยขยับตัวไม่ได้
    - - เห็นผลดีกว่าวิธีอื่น กระตุ้นกล้ามเนื้อทำงานร่วมกัน
    - - ให้เกร็งกล้ามเนื้อ ประมาณ 6 วินาที แล้วผ่อน
    - - ใช้เครื่องมือ หรืออุปกรณ์ให้ผู้ป่วยออกแรงต้าน ไม่ให้กล้ามเนื้อลีบ
  - - - แรงกดทับ เสียดสี ดึงรั้ง
      - เซลล์ตายลุกลามจนเกิดแผล
    - - กระดูกผุ เปราะบาง ปวดหลัง
      - กล้ามเนื้อประสานงานลดลง และอ่อนแรง
    - - หัวใจทำงานหนัก ความดันต่ำขณะเปลี่ยนท่า
      - มีการคั่ง และเกิดลิ่มเลือดที่หลอดเลือดดำ
    - - ปอดขยายตัวลดลง
      - มีเสมหะคั่งมากขึ้น
    - - เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย กังวลใจ ท้องผูก
    - - เผาผลาญอาหารและโปรตีนในกระแสเลือดลดลง
      - อัตมโนทัศน์ และภาพลักษณ์ผิดปกติ
    - - ปัสสาวะมากในช่วงแรกๆ
      - มีการคั่งของปัสสาวะ และนิ่วในไต