Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นหลอดเลือดดำที่ขาและในปอด (Deep Vein Thrombosis and…
ภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นหลอดเลือดดำที่ขาและในปอด
(Deep Vein Thrombosis and Pulmonary Embolism)
พยาธิสรีระ
DVT
ภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นหลอดเลือดดำที่ขา (Deep Vein Thrombosis: DVT)พบได้ตั้งแต่หลอดเลือดดำที่น่อง (isolated calf vein thrombosis)ที่มีอาการน้อยมากไปจนถึงอาการปวดบวมแดงขาบริเวณหลอดเลือดดำใหญ่ที่ ileofemoral vein อย่างมากก็ได้
PE
ภาวะลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดในปอด (Pulmonary Embolism: PE)
การรักษา
DVT
วัตถุประสงค์เพื่อป้องกันการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นหลอดเลือดในปอด (pulmonary embolism)ตามมา
unfractionated heparin ในขนาด 80 ยูนิต/กก. ฉีดเข้าเส้นเลือดแล้วให้ยาต่อเนื่องในขนาด 18ยูนิต/กก./ชม. หรือให้ low-molecular-weight-heparin (LMWH) (enoxaparin 1 มก./กก. ฉีดเข้าใต้ผิวหนังทุก12 ชั่วโมง) LMWH ที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบันมี 4 ชนิดคือ enoxaparin, dalteparin, tinzaparin และ nadroparin โดยทั่วไปจะให้ heparin ร่วมกับยา warfarinแพทย์ควรพิจารณาหยุดยา heparin หรือ LMWH เมื่อปริมาณเกล็ดเลือด < 75,000
มีการใช้ vena cavalfilters ในกรณีผู้ป่วยที่มีข้อห้ามของการใช้ยากันเลือดเป็นลิ่ม (anticoagulant) หรือผู้ป่วยที่มีผลข้างเคียงจากการใช้ยากันเลือดเป็นลิ่ม (anticoagulant) [ได้แก่ มีปัญหาเลือดออกหรือ heparin-induced thrombocytopenia] หรือมีอาการกลับซ้ำเป็นใหม่อีก
นอกจากนี้ยังอาจใช้การผ่าตัดแทนก็ได้ โดยการทำ thrombectomy
แต่วิธีนี้มีโอกาสกลับเป็นใหม่ได้สูงจึงควรใช้ร่วมกับการให้ heparin ด้วยเสมอ
PE
thrombolytic therapy ใช้เมื่อมี massive PE ที่มาด้วยความดันเลือดต่ำ หรือ right ventriculardysfunction ซึ่งสามารถลดอัตราตายลงได้ 50%
heparin ออกฤทธิ์โดยกระตุ้น antithrombin III เพื่อป้องกันไม่ให้ลิ่มเลือดที่ขาขยายขนาดมากขึ้น
และช่วยลดขนาดของลิ่มเลือดที่อุดในปอดด้วยheparin ไม่ช่วยสลายลิ่มเลือดที่เกิดขึ้นแล้ว
แพทย์สามารถให้ยานานอย่างน้อย 6 เดือน หรือนานกว่านี้แล้วแต่สาเหตุที่ก่อโรค
การวินิจฉัยโรค
DVT
ประเมินอาการที่คิดว่ามีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิด DVT โดยดูจาก well score พบว่ามักใช้ well score ช่วยในการวินิจฉัย DVT อย่างไรก็ตาม gold standardในการวินิจฉัยโรคยังคงเป็นการฉีดสีหลอดเลือดดำ (contrast venography) อยู่ดี แต่วิธีการฉีดสีค่อนข้าง invasive จึงมักนิยมทำ venous duplex ultrasound ที่ขา
ซึ่งมีความไวในการวินิจฉัยโรคสำหรับ DVT ถึง 95%
PE
การประเมินโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคโดยใช้ Wells (Canadian Pulmonary Embolism Score) criteria และมีการใช้ clinical scoring system หลายแบบ ซึ่งนำมาใช้ร่วมกับการตรวจหา D-dimer ในเลือด และ image เพื่อช่วยในการวินิจฉัยภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
อาการและอาการแสดง
PE
อาการมาด้วยไอเป็นเลือด หอบเหนื่อย เจ็บหน้าอก ซึ่งมักเป็นอาการของโรคอื่นได้ด้วย
DVT
มาด้วยขาบวมแดงปวดข้างเดียว การตรวจพบ Homan’s sign (อาการปวดน่องขาเมื่อผู้ป่วยเหยียดเข่าและกระดกข้อเท้าขึ้น) ไม่ได้เป็นอาการเฉพาะของโรคนี้นัก
ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
เสี่ยงต่อภาวะพร่องออกซิเจนเนื่องจากพื้นที่การแลกเปลี่ยนแก๊สลดลง
เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนจากการให้ Fresh Frozen Plasma (FFP)
ความทนในการทำกิจวัตรประจำวันลดลงเนื่องจากภาวะซีด
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะเลือดออกง่ายเนื่องจากเกล็ดเลือดต่ำ (Thrombocytopenia)
ปัจจัยเสี่ยงตาม Virchow's triad
ภาวะที่ทำให้มีการไหลเวียนของเลือดช้าลง (venous stasis) ได้แก่ ไม่เคลื่อนไหวนานเกิน 48 ชั่วโมงหรือการตั้งครรภ์
ภาวะการแข็งตัวของเลือดง่ายกว่าปกติ (hypercoagulability) เช่น โรคมะเร็งบางชนิด กลุ่มอาการantiphospholipid หรือโรคทางพันธุกรรมบางชนิด
