Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หน่วยที่ 11การบริหารยาในผู้สูงอายุ (Drug administration in the elderly) -…
หน่วยที่ 11การบริหารยาในผู้สูงอายุ
(Drug administration in the elderly)
โรคที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ
โรคเบาหวาน
โรคสมองเสื่อม
โรคความดันโลหิตสูง
โรคทางจิตใจ
โรคกระดูกและข้อ
เภสัชวิทยาในผู้สูงอายุ
การเปลี่ยนแปลงทางเภสัชพลศาสตร์
เป็นกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับยากระทำกับร่างกาย
ซึ่งจะกล่าวถึงกลไกการออกฤทธิ์ของยา
การเปลี่ยนแปลงทางเภสัชพลศาสตร์ในผู้สูงอายุจะเกี่ยวข้องกับ ระบบสารนำสื่อประสาท
การเปลี่ยนแปลงทางเภสัชจลศาสตร์
การทำลายยาในร่างกาย (Metabolism)
reduced hepatic blood flow
reduced enzyme activity
reduced liver size
การกระจายตัวของยาในร่างกาย (Distribution)
increase α1-acid glycoprotein Concentration
reduced lean body mass
reduced serum albumin
reduced cardiac output
reduced total body water
reduced hepatic and renal blood flow
increase body fat
การกำจัดยาออกจากร่างกาย (Elimination)
reduced renal blood flow
reduced glomerular filtration rate
reduced number of functioning nephrons
reduced creatinine clearance
อวัยวะที่ทำหน้าที่ในการขับยาออกจากร่างกายที่สำคัญ
ปอด
ขับยาออกในรูปก๊าซ
ไต
ขับยาออกในรูปสารละลายในปัสสาวะ
การดูดซึมยาเข้าร่างกาย (Absorption)
reduced gastrointestinal secretions
reduced surface area
reduced gastrointestinal motility
decrease splanchnic blood flow
delayed gastric emptying
increase gastric pH
System
Dopaminergic system
Dopamine receptors ชนิดD2ลดลงใน striatum จะทำให้เกิดอาการ Parkinsonism ขึ้น
ต้องระวังในการให้ยาต้านอาการโรคจิต
Cholinergic system
ดังนั้นต้องระวังในการใช้ยาชนิด Anticholinergicในผู้สูงอายุเนื่องจากอาจเกิดAnticholinergicdelirium
เอนไซม์ cholineacetyltransferaseลดลง Achลดลงการทำงานของ cholinergic systemลดลงซึ่งมีความสัมพันธ์กับการ เกิดAlzheimer’s disease
Adrenergic system
เมื่อถูกกระตุ้นด้วย adrenergicagonists adrenoreceptoraffinity ลดลง การตอบสนองของ adrenoreceptorจึงลดลง
ต้องระวังในการให้ยากลุ่มนี้เนื่องจากประสิทธิภาพอาจไม่ดี
cAMPเป็นตัววัดการทำงานของ β-adrenergic receptor ในผู้สูงอายุการสร้าง cAMPลดลงและจำนวน adrenoreceptorsลดลง
Gabaminergic system
ซึ่งน่าจะเกิดจากการเพิ่ม sensitivity ของ benzodiazepine receptorในผู้สูงอายุ
การตอบสนองต่อ GABA ของ postsynaptic receptor ลดลง
การให้ยากลุ่ม benzodiazepines ทำให้psychomotor performance เสียไป
กลุ่มยาที่ใช้บ่อยและอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาในผู้สูงอายุ
Nonsteroidalanti-inflammatory drugs
รักษาการปวด ควรเลือกใช้ยากลุ่มที่ออกฤทธิ์สั้น(Shorter-acting agents) ผลข้างเคียงที่สำคัญคือ ทำให้เกิดแผลหรือเลือดออกในกระเพาะมากที่สุด
Psychotropic drugs
ควรใช้ยา benzodiazepine กลุ่มที่มีค่าครึ่งชีวิตสั้น (Short half-life)
ใช้รักษาในโรคซึมเศร้า (depression)ควรใช้ยา tricyclicantidepressants
ใช้รักษาโรควิตกกังวลและอาการนอนไม่หลับ
Gastrointestinal drugs
มีผลยับยั้งการทำงานของ cytochromeP450ในตับ มีผลต่อ half life ของยา
theophylline, warfarin, phenytoin, beta-blockerดังนั้นให้ระวัง drug interaction เมื่อให้ยาด้วยกัน
Histamine2 (H2) blockers
ใช้ในการลดกรดในกระเพาะอาหารและลำไส้ได้ดีในผู้สูงอายุ
cimetidine: ให้ระวังในผู้ป่วยหนักอาจทำให้เกิดจิตสับสนได้ (mental confusion)
dopamine antagonistและ cholinergic agonist
ใช้ในการรักษาอาการคลื่นไส้ อาเจียน และ GERD
metoclopramide(Plasil)
SE:สับสน ซึม เกิด extra pyramidal side effects
Antimicrobial drugs
ควรจะต้องมีการปรับขนาดยาที่จะใช้เพื่อป้องกันพิษที่จะเกิดขึ้นกับไต และอวัยวะอื่นๆเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงจากอายุ มีผลต่อเภสัชจลนศาสตร์ของยา
โรคการอักเสบติดเชื้อที่พบบ่อยคือ โรคทางระบบหายใจและโรคทางระบบทางเดินปัสสาวะ
Diabetes drugs
Sulfonylurea อาการที่ไม่พึงประสงค์ที่สำคัญคือ มีระดับนํ้าตาลในเลือดตํ่า (hypoglycemia)
Drugs used in Alzheimer’s disease
เน้นไปที่ยา cholinomimeticdrugs
ได้แก่ tacrinedonepezil
ใช้รักษาอาการ dementia
Cardiovascular drugs
Cardiac glycosides : digoxin
Antiarrhythmics: quinidine, procainamide
Atherosclerosis :ยาลดไขมัน
Antihypertensive drugs: diuretics, calcium antagonist, angiotensin-converting enzyme inhibitor (ACEI), methyldopa, adrenergic neuron blocking
การเกิดปฏิกิริยาต่อกันของยากับยาและยากับอาหารในผู้สูงอายุ
ยากลุ่มCardiac glycosidesได้รับร่วมกับยา Quinidine:ก่อให้เกิดพิษที่หูและไตได้รุนแรงขึ้น
ยาช่วยในการเต้นกับหัวใจให้ร่วมกับกาแฟทำให้เกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะได้
Aspirinได้รับร่วมกับ Heparin, Warfarin: เลือดออกแล้วหยุดยาก
พฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุ
การใช้ยาตามคำสั่งของแพทย์
ผู้สูงอายุที่เป็นผู้ป่วยนั้นให้ความร่วมมือในการใช้ยา เนื่องด้วยเหตุผลเพื่อการรักษาให้เป็นไปตามคำสั่งของแพทย์ความร่วมมือในการใช้ยา เรามักใช้คำว่า compliance(การปฏิบัติตามคำสั่งใช้ยา), concordance (ใช้ในกรณีที่มีข้อตกลงให้โอกาสผู้ป่วยได้ตัดสินใจในการใช้ยาของตนเองด้วย), และ adherence(การปฏิบัติตามข้อตกลงที่เกิดขึ้นระหว่างแพทย์กับผู้ป่วย)
การใช้ยาด้วยตนเอง
2.ความสามารถในการตัดสินใจเกี่ยวกับการใช้ยาอย่างเหมาะสม
(Capability to make a proper decision)
1.ความสามารถในการบริหารยา
(Capability to perform medication administration)
ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุ
ความเชื่อและทัศนคติของผู้สูงอายุ
การใช้ยาหลายชนิดและความซับซ้อนของแผนการใช้ยา
ความจำของผู้สูงอายุ
การได้รับข้อมูลเกี่ยวกับตัวยา
ความรู้ของผู้สูงอายุ
ปัญหาการใช้ยาในผู้สูงอายุ
ความคลาดเคลื่อนทางยา(Medication errors)
เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse drug events)
ความไม่ร่วมมือในการใช้ยา (Medication non-compliance)
ปฏิกิริยาอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse drug reactions)
การจัดการกับปัญหาการใช้ยาในผู้สูงอายุ
2.การจัดการเชิงรุก
3.การจัดการเชิงระบบ
1.การจัดการเชิงรับ
บทบาทของพยาบาลที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาในผู้สูงอายุ
2.บทบาทในการสั่งใช้ยาซึ่งจะต้องเป็นไปตามพระราชบัญญัติวิชาชีพพยาบาล
3.บทบาทในการส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีพฤติกรรมการใช้ยาที่ปลอดภัยโดยคำนึงถึงประสิทธิภาพของการรักษาและความปลอดภัยของผู้ป่วยเป็นสำคัญ
1.บทบาทในการบริหารยาให้แก่ผู้ป่วยโดยตรง
การพยาบาลเพื่อบริหารยาในผู้สูงอายุ
การสังเกตอาการแพ้ยาและผลข้างเคียงของยา
อธิบายความสำคัญของการได้รับยา
ยึดหลัก 10R
ประเมินการรับรู้
การบริหารยาในผู้สูงอายุ
5.ผลข้างเคียงหรือฤทธิ์ยาที่ไม่พึงประสงค์ ต้องให้ความระมัดระวัง และเมื่อคาดว่าจะเกิดให้หยุดหรือปรึกษาแพทย์
4.รูปแบบของยาที่เหมาะสม
6.ปฏิกิริยาต่อกันของยา
ขนาดของยาที่ตํ่าเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาแต่การออกฤทธิ์ของยาต้องมีผลดีต่อการรักษา
7.ความชัดเจนของการอธิบายเกี่ยวกับการใช้ยาที่ถูกวิธีรวมทั้งการเก็บรักษา
2.ให้การวินิจฉัยที่ถูกต้อง
8.ไม่ควรให้ยาติดต่อกันเป็นเวลานาน
ความจำเป็นที่ต้องใช้ยา