Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การบริหารยาในผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
การบริหารยาในผู้สูงอายุ
ยากลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงและควรหลีกเลี่ยง
ในผู้สูงอายุซึ่งอ่อนแอ
GI antispasmodics
Sedatives-hypnotics
Muscle relaxants
Antiemetic druge
Antihypertensive
Oral hypoglycemic
Antihistamines
Analgesics
Platelet inhibitors
NSAIDs
การบริหารยาที่ควรคำนึง
คำนึงถึงการใช้ยา
คำนึงถึงความจำเป็นและผลข้างเคียงของยา
10R
ความชัดเจนในการอธิบายยา
รูปแบบการทานยาที่เหมาะสม
การเปลี่ยนแปลงทางพลศาสตร์
Dopaminergic system
D2 receptor ลดลงเรื่อยๆ อาจทำให้เกิดภาวะ pakinsonism
Adrenergic system
cyclic AMP เป็นตัววัดการทำงานของ β-adrenergic receptor ลดลง
การตอบสนองของ α adrenoceptor ต่อ chonidine ลดลงในผู้สูงอายุ
Cholinergic system
acetylcholine transferase ทำงานลดลง
ทำให้ Cholinergic cell ลดลง
สัมพันธ์กับการเกิดโรค Alzheimer’s disease
Gabaminergic system
Psychomotor performance เสียจากการได้รับยา benzodiazepines
มี sensitive ของ benzodiapines receptor ในผู้สูงอายุ
การเปลี่ยนแปลงทางจลศาสตร์
การกระจายตัวของยา
ไขมันสะสมในร่างกายมากขึ้น
ยาที่ละลายในไขมันได้ดีจะมีโอกาสที่ยาสะสมในไขมันได้เพิ่มขึ้น
สัดส่วนของน้ำในร่างกายลดลง ทำให้การกระจายตัวของยาลดลง
เลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกาย โดยเฉพาะตับ ไต และ เนื้อเยื่อลดลง
การดูดซึม
ค่าความเป็นกรดลดลง
อาหารผ่านกระเพาะช้าลง
pH สูงขึ้นมยาที่มีฤทธิ์เป็นกรดจะแตกตัวได้ดีกว่ายาที่มีฤทธิ์เป็นเบส
การกำจัดยาออกทางไต
การคำนวณค่า eGFR
ญ eGFR = (140-อายุ) x (น้ำหนักPT) x 0.85 / 72 x Cr
ช eGFR = (140-อายุ) x (น้ำหนักPT) / 72 x Cr
ระยะที่1 : eGFR > 90ml/min = ตรวจพบพยาธิสภาพแต่การกรองปกติ
ระยะที่2 : eGFR 60-90ml/min = การกรองผิดปกติเล็กน้อย
ระยะที่3 : 30-59ml/min = การกรองผิดปกติปานกลาง
ระยะที่4 : 15-29ml/min = การกรองผิดปกติปกติรุนแรง
ระยะที่5 : eGFR < ml/min : ระยะสุดท้ายของภาวะไตวาย
เลือดไหลผ่านไตและมี GFR ลดลงอย่างมาก
การเปลี่ยนแปลงสภาพของยา
ขนาดของตับลดลง เลือดที่ไหลเวียนไปตับลดลง
กระบวนการ First pass metabolism ลดลง
การเกิดปฏิกิริยาต่อกันของยากับยา และ ยากับอาหาร
ยากลุ่ม Cardiac glycosides ถ้าได้รับร่วมกับยา Quinidine
ส่งผลให้เป็น พิษต่อหู หัวใจเต้นผิดจังหวะ N/V
ผู้ปวยอาจได้รับยาหลายชนิดในการรักษา
อาจส่งผลให้เกิดพิษและผลข้างเคียง
ASA ถ้าได้ร่วมกับ Heparin , Warfarin ส่งผลให้ Bleeding
กลุ่มยาที่ใช้บ่อยและอาจทำให้เกิด
อาการไม่พึงประสงค์ในการใช้ยาผู้สูงอายุ
Cardiovascular Drugs
Antiarrhythmics
ควรใช้เฉพาะผู้ป่วยภาวะหัวใจเต้นผิดรุนแรง
ไม่ค่อยใช้ในผู้สูงอายุเพราะอาจทําให้เกิด HF
Atherosclerosis
จะมีผลข้างเคียงมากขึ้นหากนํามาใช้ในผู้สูงอายุ
เช่น bile acid binding , resins nicotinic acid
toxic ของยาคลื่นไส้ อึดอัดท้อง ผื่นคันตามตัว
ระดับalkaline phosphatase (มีภาวะตับอักเสบ)
Cardiac glycosides
เนื่องจาก Cr clearance ลดลงเป็นผลทําให้
มีการเพิ่มขึ้นของค่าครึ่งชีวิตของการขับ digoxin
ใช้รักษา atrial arrhythmic , CHF
Antihypertensive
ยากลุ่มที่เลือกใช้คือยาขับปัสสาวะ และ observe ระดับโปแทสเซียม
ยากลุ่ม calcium antagonist เช่น verapamil , nifedipine
ปลอดภัยแต่ราคาแพง ต้องทานยาวันละหลายรอบเพราะครึ่งชีวิตสั้น
ช่วยลดอุบัติการณ์ของโรคลมอัมพาตและไตวาย
angiotensin - converting enzyme inhibitor มีผลข้างเคียงคือ ไอมาก เช่น captopril , enelapril ยาขับออกทางไต ควรระวังในผู้ปวยโรคไต
methyldopa ลด SNS activity ทําให้เกิดอาการซึมเศร้า
Diabetes Drugs
ผู้สูงอายุส่วนใหญ่เป็นเบาหวานไม่พึ่งอินซูลิน มักใช้ยากลุ่ม
sulfonylurea แต่อาจพบอาการไม่พึงประสงค์ คือ hypoglycemia
ยากลุ่มนี้ถูกแมทาบอไลท์ที่ตับและไตดังนั้น
ควรระวังในผู้สูงอายุที่มีปัญหาตับและไต
Gastrointestinal Drugs
หากผู้สูงอายุที่ทานยาลดกรดที่ประกอบด้วย aluminium
และ magnesium hydroxide นานๆอาจจะสะสมจนเกิดพิษได้
NSAIDs
ถ้าต้องการรักษาเรื่องการปวดต้องใช้ acetaminophen
ไปลด PGE2 ทําให้เกิดแผลในกระเพราะอาหารได้
ASAลดการเกาะกลุ่มของ platelet ลดการอักเสบและปวด
ใช้รักษาผู้ป่วยที่มีภาวะทางจิต เช่น schizophrenia มักให้คู่กับยาลดกรด
Psychotropic Drugs
ยาที่ควรใช้คือ Haloperidol เนื่องจาก
มีฤทธิ์ที่ทำให้ง่วงและไม่มีผลต่อหัวใจ
ใช้รักษาผู้ป่วยที่มีภาวะทางจิต เช่น schizophrenia
ควรลดขนาดลงเมื่อใช้ในผู้สูงอายุ
ยากลุ่ม Barbiturates ถ้าใช้เกินขนาด
จะกดการหายใจทําให้เสียชีวิตได้
Antimicrobial Drugs
หลักการใช้ยาเช่นเดียวกับผู้ป่วยทั่วไปแต่การเปลี่ยนแปลง
ของอายุอาจมีผลต่อเภสัชจลศาสตร์ของยา
ยาจะถูกขับออกทางไต ทําให้ครึ่งชีวิตของยาเปลี่ยนไป
เช่น betalactam , aminoglycosides
Drugs use in Alzheimer’s disease
ส่วนใหญ่เน้นไปที่ยา cholinomietic drugs ที่มีประสิทธิภาพการรักษาสูง
พฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุ
การจัดการปัญหาการใช้ยา
การจัดการเชิงรุก : เน้นให้ข้อมูลผู้ป่วยก่อนกลับบ้าน
การจัดการเชิงรับ : ทำเมื่อผู้สูงอายุอยู่ในสถานพยาบาล
แก้ไขพฤติกรรมที่มีปัญหา
การใช้ยาด้วยตนเอง
ความสามารถในการหยิบ การจำยาถูกต้อง
หากมีอาการหยิบยามาทานได้ตามความเหมาะสม
ความตระหนักในการใช้ยา