Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาทางจิตเวช, แบ่งตามวัตถุประสงค์การใช้ - Coggle Diagram

- - - - ลด Hallucination , Delusion
    - - ออกฤทธิ์ ยับนั้ง Dopamine D2 Receptor
      - High Potency : ออกฤทธิ์ต้านโรคจิตได้มาก เกิด EPS สูง เช่น Chlorpromazine, Fluphenazien
      - Medium Potency : เช่น Perphenazine, Zuclopentixol
      - Low Potency : ต้านโรคจิตได้น้อย เช่น Chlorpromazine (CPZ), Thioridzine
      - Side Effect
        
        EPS
        
        Acute Dystonia
        
        Akathisia
        
        Parkinson
        
        Tradive Dyskenesia
        
        NMS Neuroleptic Malignant Syndrome
        
        กล้ามเนื้อเกร็งรุนแรง
        
        ไข้สูงมากกว่า 38 องศาเซลเซียส
        
        HR เร็ว
        
        RR ล้มเหลว
        
        ระดับ CPK สูงมากกว่า 500 อาจเสียชีวิตได้ ให้หยุดยา Neuroleptic ทันที
        
        Anticholinergic Side Effect
        
        ปากแห้ง, ตาพร่า, ฉี่ลำบาก, ท้องผูก * PIP : น้ำเป็นพิษ(เกร็ง Shock) ให้ NaCl
        
        จำกัดน้ำ Weight x 33 = ปริมาณน้ำ
        
        Adrenergic Side Effect
        
        Orthostatic Hypotension
        
        เปลี่ยนท่าช้าๆ
        
        Endocrine Effect
        
        Prolactin สูง เต้านมโต, อสุจิหลั่งน้อย, หิวบ่อย. น้ำหนักขึ้น
        
        Skin Reaction
        
        ลมพิษ ไหม้เมื่อถูกแสงแดดจาก CPZ Chlorpromazine
        
        ให้ระวังแดด ใส่แขนยาว กางร่ม
        
        หากมีผื่นแดง หยุดยาทันที
        
        Hematologic Effect
        
        ดีซ่านจากยา Chlorpromazine 1-2 เดือนแรก
        
        Sedation
        
        ง่วง มึนงง เวลาลุกเดิน
    - - ออกฤทธิ์ยับยั้ง D2, 5 HT Srotoninergic receptor
      - Ex Clozapine, Risperidone, Olanzapine, Ziprasidone, Aripiprazole
      - Side Effect
        
        Agranulocytosis : WBC ต่ำกว่าปกติ เกิดหลังใช้ยา Clozapine ฤทธิ์กดไขกระดูด การพยาบาล คือ ตรวจระดับ เม็ดเลือดขาวทุกสัปดาห์ 18 สัปดาห์แรก น้อยกว่า 3000 (bone marrow) ไม่ควรให้ Clozapine ต่อ
        
        Metabolic syndrome : Weight gain ส่งผลต่อหัวใจ และ Hypertensionได้ ยา Olanzapine Risperidone Quetiapine
        การพยาบาล ตรวจ FBS ก่อนให้ยา , หลัง 4 เดือนทำ FBS HBA1C ต่อมาทำปีละครั้ง ป้องกัน risk เบาหวาน ควบคุมอาหการให้ความรู้เกี่ยวกับเบาหวาน
  - - - sedation Bp drop Orthostatic Hypotension ห้ามหยุดยาเอง ให้ try wean ไปเรื่อยๆ
      - กดประสาทส่วนกลาง
      - อาการหลงลืม
      - Disinhibition
      - Paradoxical excitement
    - - แนะนำเคลื่อนไหวช้าๆ ไม่ขับ หากลืมทานยาให้ทานทันทีที่นึกได้ ไม่ทานสองเท่า
      - แนะนำรับประทานผักผลไม้ ดื่มน้ำประมาณ 3 ลิตร ต่อวัน ไม่ดื่มสุรา ไม่กินยาแก้แพ้ ยารักษาโรคจิต และไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน
      - หากมีไข้เจ็บคอมีผื่นตามผิวหนังมีจุดจ้ำเลือด หยุดยาทันที รายงานแพทย์
  - - - Paraxetane รักษา Anxiety แรงสุดในกลุ่ม S/E ง่วง สั่น ปากแห้ง มีปัญหาทางเพศ
      - sertraline รักษา depress OCD PTSD Pain Disorder ระวังการเกิด Serotonin Syndrome
        
        หลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกับ Diazepam Tryptophan Alcohol
        
        Serotonin syn. คือมี N/V BP ไม่สม่ำเสมอ อันตราย หยุดยาแล้วรายงานแพทย์
      - Fluoxetine รักษา stress OCD บูลิเมีย Social Phobia
    - - ปากแห้ง
      - TCAs มีตาพร่า ท้องผูก ฉี่ลำบาก Orthostatic hypotension ให้ความมั่นใจผู้ป่วยว่ามันจะหายภายใน 2-3 สัปดาห์, มีโอกาสชักง่าย, น้ำหนักเพิ่ม (Amtriptyline)
      - SSRIS นอนบ่หลับ ปวดเฮด เวทเกน ความต้องการทางเพศต่ำ
      - MAOIS ความดันสูงเฉียบพลัน Hypertensive crisis
  - - - lithium
        
        คุมอาการ mania ต้องให้ 1-2 ไำำาห
        
        ติดตามระดับ lithium 4 วีคแรก 1-2 ครั้ง
        
        เจาะเลือดหลังทานยามื่อสุดท้าย 12 ชั่วโมง
        
        ทานยาพร้อมอาหารทันที ลด N/V
        
        เลี่ยงชากาแฟ
        
        ์Nsaids กับ ยาขับปัสสาวะ จะทำให้ lithium เป็นพิษ
      - Tricyclic Anticonvulsant
        
        ex. Carbamazapine, Valproate
        
        Carbamazapine
        
        หิวน้ำ คลื่นไส้ อาเจียน ง่วง สับสน เดินเซ มือสั่น พูดไม่ชัด ตาพร่ามัว ภาพซ้อน มีเสียงกริ่งในหู
        
        มีผื่นแดง นูนที่ร่างกาย พบตุ่มน้ำเยื่อบุช่องปาก
        
        อ้วนแบบบวมน้ำ 1- 2 วันหลังฉีดยา
        
        steven Johnson หยุดยาซะ!!!!
        
        Valproate
        
        หิวน้ำ คลื่นไส้ อาเจียน ง่วง สับสน เดินเซ มือสั่น พูดไม่ชัด ตาพร่ามัว ภาพซ้อน มีเสียงกริ่งในหู
        
        Agranulocytosis Apalstic anemia + อาการ Thrombocytopenia ระดับ Depakine ปกติคือ 50-125 ถ้ามากกว่า 200 เป็นพิษ
  - - - ลดปริมาณ Acytylcholine transmission เพิ่ม Dopamine tranmission ให้เกิดความสมดุล
    - - ปากแห้ง ท้องผูก ตาพร่า N/V
      - Orthostatic Hypotension
      - Sedation Drowsiness Dizziness
      - Anticholinergic Delirium
        
        สับสน ไม่รู้วันเวลา สถานที่
- - - - คึกจัด พลังเยอะ
    - - การควบคุมผิดปกติ เช่น Parkinson ยับยั้ง HM Prolactin
    - - Chlorpromazine
      - Haloperidol
      - Perphenazine
        
        ยับยั้ง Dopamine
      - Fluphenazien
  - - - ส่งกระแสประสาทยับยั้งการทำงาน มีผลต่อ CNS
    - - กระวนกระวาย วิตกกังวล
    - - Diazepam
      - Clorazepam
        
        กระตุ้น GABA
      - Lorazepam
      - Dipotassium
  - - - นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย
    - - เฮิร์ตเรทเร็ว บีพีลด ง่วง น้ำหนักเพิ่ม ซึมเศร้า
    - - fluoxitine
      - Chlorpromazine
        
        ยับยั้งการหลั่ง
      - Amiteiptyline
        
        ยับยั้งการทำลาย
      - Perphenazine
  - - - บีพีสูง กระสับกระส่าย ตื่นตัว ปวดหัว
    - - ซึมเศร้า
    - - Amtriptyline
- - - - ผิดปกติ ส่งผลต่อสมอง สารสื่อประสาทมากเกิน น้อยเกิน
    - - เครียด
      - กดดัน