Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ, นางสาวปัทมาศ บุญเชื่อม 61106010100 -…

- - - - เกิดการเกาะกลุ่ม
        ของเกล็ดเลือด
        
        ขัดขวางการไหลของเลือด
        และการขนส่งออกซิเจน
        
        กล้ามเนื้อหัวใจ
        ไม่ได้รับออกซิเจน
        
        กล้ามเนื้อหัวใจเผาผลาญ
        แบบไม่ใช้ออกซิเจน
        
        กรดแลกติกคั่ง
        ระคายเคืองระบบประสาท
        
        เกิดอาการเจ็บหน้าอก
        เรียกว่า angina pectoris
  - - - อาการเจ็บหน้าอก
      - ถ้ามีอาการแบบกล้ามเนื้อหัวใจ
        ตายแสดงว่าผู้ป่วยอาจมี ACS
      - ให้รีบทำการตรวจคลื่นไฟฟ้า
        หัวใจภายใน 12 leads ในเวลา 10 นาที
    - - คลื่นไฟฟ้าหัวใจ
        ที่บ่งชี้ภาวะ ACS
        
        ST segment ยกขึ้นสูง (Elevation)
        
        ST segment ลดต่ำลง (Depression)
        
        T wave หัวกลับ (Inversion)
    - - เมื่อกล้ามเนื้อหัวใจตาย จะตรวจพบว่า Troponin I และ T ในกระแสเลือดเพิ่มขึ้นภายในเวลา 2-3 ชั่วโมง (ค่าปกติ < 0.1 ng/ml)
      - ระยะเวลาที่ตรวจพบ เริ่มตั้งแต่ 6-12 ชั่วโมงและจะสูงนานถึง 14 วัน
    - - การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Echocardiography)
        
        ตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงไปกระทบเนื้อเยื่อภายในหัวใจและรับสัญญาณสะท้อนกลับมาแปลเป็นกายวิภาคของหัวใจ
        
        บ่งชี้ ความหนาตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ การบีบตัว/คลายตัวหัวใจ การไหลเวียนของเลือดผ่านหัวใจ การทำงานของลิ้นหัวใจและน้ำในเยื่อหุ้มหัวใจ และประสิทธิภาพการบีบตัวของหัวใจ (Ejection fraction: EF)
        
        บอกความรุนแรงของกล้ามเนื้อหัวใจและภาวะแทรกซ้อนที่เกิดได้
      - การสวนและฉีดสีหลอดเลือดหัวใจ (Cardiac catheterization หรือ Coronary angiography)
        
        เป็นการใส่สายตรวจเข้าไปในหลอดเลือดหัวใจและฉีดสารทึบแสงเพื่อแสดงตำแหน่งและลักษณะการตีบของหลอดเลือด
        
        สามารถประเมินการทำหน้าที่ของหัวใจล่างซ้าย ความผิดปกติของลิ้นหัวใจ และความดันต่าง ๆ ภายในห้องหัวใจและปอด
        
        เป็นแนวการปฏิบัติที่เป็นมาตรฐาน ในการตรวจและทำการรักษาด้วยการถ่างขยายหลอดเลือดด้วยบอลลูน (percutaneous coronary intervention: PCI)
  - - - มุ่งที่การป้องกันปัจจัยการแข็งตัวของเลือดมาเกาะกลุ่มเกล็ดเลือด เกิดลิ่มเลือดอุดกั้นบางส่วน ด้วยยาต้านการแข็งตัวของเลือด (anticoagulant) ในรูปแบบการฉีดเข้าใต้ผิวหนัง ได้แก่ enoxaparin
- - - - Acute heart failure
        
        เกิดแบบเฉียบพลัน
      - Chronic heart failure
        
        เกิดซ้ำๆบ่อยๆ
    - - Heart failure with reduce
        ejection fraction (HFrEF)
        
        การบีบตัวของหัวใจห้องล่างซ้ายต่ำกว่า 40%
      - Heart failure with mid
        range ejection fraction (HFmrEF)
        
        การบีบตัวของหัวใจห้องล่างซ้าย 40-49% มีระดับฮอร์โมนที่หลั่งเมื่อผู้ป่วยมีภาวะน้ำเกิน
      - Heart failure with preserved
        ejection fraction (HFpEF)
        
        มีการบีบตัวของหัวใจห้องล่างซ้าย ตั้งแต่ 50% ขึ้นไป
    - - Stage A HF
        
        เสี่ยงต่อการมีโครงสร้างและการทำหน้าที่ของหัวใจผิดปกติ
      - Stage B HF
        
        มีความผิดปกติของโครงสร้างหัวใจแต่ไม่มีอาการและอาการแสดงของภาวะหัวใจล้มเหลว
      - Stage C HF
        
        มีหรือเคยมีอาการแสดงของภาวะหัวใจล้มเหลวมาก่อน
      - Stage D HF
        
        อยู่ในระยะสุดท้ายของโรค มีการดำเนินการของโรคไม่ดี
    - - Class I หมายถึง ผู้ป่วยไม่มีข้อจำกัดในการทำกิจกรรมหรือทำกิจวัตรประจำวันปกติ โดยไม่มีอาการแสดงของภาวะหัวใจล้มเหลว เช่น เหนื่อย อ่อนเพลีย หายใจลำบาก
      - Class II หมายถึง ผู้ป่วยที่มีข้อจำกัดในการทำกิจกรรมเล็กน้อย หรือผู้ป่วยรู้สึกสบายเมื่อพักแต่เมื่อทำกิจวัตรประจำวันตามปกติจะมีอาการแสดงภาวะหัวใจล้มเหลว
      - Class III หมายถึง ผู้ป่วยที่มีข้อจำกัดในการทำกิจกรรมมาก หรือผู้ป่วยจะรู้สึกสบายเมื่อพัก แต่เมื่อทำกิจกวัตรประจำวันแม้เพียงเล็กน้อยจะมีอาการแสดงภาวะหัวใจล้มเหลว
      - Class IV หมายถึง ผู้ป่วยไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้เลย แม้ในขณะพักมีอาการเหนื่อย หายใจลำบากชัดเจน
  - - - Sympathetic nervous system จะทำงานมากขึ้น ทำให้หลอดเลือดแดงหดตัว เลือดดำไหลกลับหัวใจเพิ่มขึ้น หัวใจมีความแรงและเร็วในการบีบตัวมากขึ้น เพื่อเพิ่ม CO
      - Renin-angiotensin-aldersterone system (RASS) ถูกกระตุ้น ทำให้มีการดูดน้ำกลับและโซเดียมทางไตมากขึ้น เพื่อให้มีปริมาณเลือดเข้าสู่หัวใจเพิ่มขึ้น
      - Antidiuretic hormone (ADH) ทำหน้าที่เพิ่มการดูดน้ำกลับที่ท่อไตรวมและส่วนปลาย
  - - - การบีบตัวห้องล่างซ้ายลดลง ส่งผลให้มีเลือดคั่งในหัวใจห้องบนซ้ายและปอด จึงหอบเหนื่อย (Dyspnea) นอนราบไม่ได้ (Orthopnea) จากการที่นอนราบเลือดไหลกลับเข้าสู่หัวใจมากขึ้น
      - มีอาการเหนื่อยขณะนอนหลับ ซึ่งต้องตื่นมาลุกนั่งหายใจ (Paroxysmal nocturnal dyspnea: PND)
      - หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตต่ำจากการมี CO ลดลง
      - หัวใจเต้นเร็วอาจเต้นแรงสลับเบา (Pulsus alternans) เป็นผลจากการทำงานชดเชยของระบบประสาทซิมพาเธติก
      - ผิวหนังส่วนปลายเย็น ชื้น จากหลอดเลือดส่วนปลายหดตัว
      - ปัสสาวะออกน้อย จากเลือดไปเลี้ยงไตลดลง
    - - หลอดเลือดดำที่คอโป่งพอง (Jugular vein distention) จากมีแรงดันกลับ superior venacava เพิ่มขึ้น
      - บวมกดบุ๋ม บริเวณข้อเท้าและขา ตับโต มีน้ำในช่องท้อง และอาจพบอาการคลื่นไส้ เบื่ออาหาร
  - - - ผู้ป่วยที่มีโรคเรื้อรังอื่น ๆร่วมด้วย ควรซักประวัติการควบคุมโรคผ่านมา การใช้ยารับประทาน
      - ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะหัวใจล้มเหลว
    - - ระบบหัวใจและหลอดเลือด หัวใจเต้นเร็ว หายใจเร็ว ประเมิน jugular vein distention ขนาดและตำแหน่ง PMI เพื่อประเมินหัวใจโต ประเมิน pitting edema, BMI, body weight
      - ระบบหายใจ เหนื่อย หายใจลำบาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อนอนราบ มีอาการไอ ฟังปอดได้ยินเสียง crepitation
      - ระบบประสาท งุนงง สับสน ระดับความรู้สึกตัวลดลงหรือหมดสติ จากร่างกายมีภาวะพร่องออกซิเจน
      - ระบบต่อมไร้ท่อและไต มีปัสสาวะออกน้อยลง และมีภาวะบวมจากการคั่งน้ำและโซเดียม
      - ระบบทางเดินอาหาร พบตับโต ท้องอืด คลื่นไส้ ความอยากอาหารลดลง
    - - ตรวจรังสีปอด
      - ตรวจเลือด
      - ตรวจคลื่นสะท้อนความถี่สูง
      - การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
      - การประเมินความดัยในหัวใจห้องซ้าย
  - - - 1) การรักษาด้วยยาและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
      - 2) การใส่เครื่องมือพิเศษ
      - 3) การผ่าตัด
    - - มีเป้าหมายการจัดการ เพื่อป้องกันการเกิดโรคระบบหัวใจและหลอดเลือด ให้ความสำคัญกับการคัดกรองและควบคุมปัจจัยเสี่ยงหรือภาวะที่เป็นอยู่ตั้งแต่เริ่มต้น เพื่อป้องกันการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างและรูปร่างของหัวใจ
      - ยาที่ใช้ในการรักษาผู้ป่วยกลุ่มนี้ คือ Angiotensin converting enzyme inhibitors (ACEIs) หรือ Angiotensin receptor blocker (ARBs) ในผู้ป่วยเบาหวาน และ ผู้ป่วยที่ควบคุมความดันโลหิตได้ไม่ดี
      - การใช้ยา stastin เพื่อป้องกันหลอดเลือดแดงตีบแข็งในผู้ป่วยที่ระดับไขมันในเลือดสูง
      - การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทำได้โดยการควบคุมน้ำหนัก งดสูบบุหรี่ การออกกำลังกายอย่างเหมาะสม การับประทานอาหารที่ดีมีประโยขน์
    - - เป้าหมายการจัดการเพื่อควบคุมอาการ เพิ่มคุณภาพชีวิต ป้องกันการเข้ารับรักษาในโรงพยาบาล และการเสียชีวิต
      - สร้างความตระหนัก และความรับผิดชอบในการจัดการอาการของตนเอง ภายใต้การประสานความร่วมมือกับสหสาขาวิชาชีพ
      - ส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีการจัดการตนเอง (self management) โดยรับการสนับสนุนจากครอบครัวและผู้ดูแล
      - ยาที่ใช้รักษาสำหรับผู้ป่วยทุกราย คือ ACEIs/ ARB, β-blocker ร่วมกับ loop diuretic เช่น furosemide ซึ่งมีประสิทธิภาพในการขับน้ำและโซเดียม
      - นอกจากนี้ยังมียาที่ใช้รักษาผู้ป่วยบางราย เช่น digitalis, hydralazine, nitrate ส่วน
    - - เป็นกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงเข้าสู่ระยะท้ายของโรค
      - เป้าหมายการจัดการ คือ การควบคุมอาการ การปรับปรุงคุณภาพชีวิต ลดการเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลซ้ำ
      - ช่วยผู้ป่วยในการตั้งเป้าหมายระยะท้ายของชีวิตร่วมกับครอบครัว
      - ผู้ป่วยจำเป็นต้องอาศัยเครื่องมือพยุงหัวใจ หรือการผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ
      - ได้รับการดูแลแบบประคับประคอง
  - - - ดูแลให้ได้รับยาเพื่อลดภาระงานของหัวใจ และเพิ่มปริมาณเลือดที่ออกจากหัวใจใน 1 นาที
      - ประเมินค่า PCWP (pulmonary capillary wedge pressure) ในรายที่มีอาการรุนแรงและเฉียบพลัน
- - - - การตรวจพบว่ามีร่องรอยอวัยวะที่ถูกทำลาย
      - ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ต่อการเกิด CVD ได้แก่ อายุ เพศ ประวัติการสูบบุหรี่ ภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ
      - การปรากฎว่าเป็น CVD อยู่แล้ว เช่น โรคหัวใจขาดเลือด ภาวะหัวใจล้มเหลว โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดส่วนปลาย
      - โรคร่วมที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิด CVD เช่น โรคเบาหวาน CKD
    - - ประวัติเกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง
      - ประวัติครอบครัว
      - ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ
      - อาการที่บ่งชี้ว่ามี TOD แล้ว
    - - ตรวจยืนยันว่าเป็นโรคความดันโลหิตสูงจริง ร่วมกับประเมินความรุนแรงของโรค
      - ตรวจหา TOD และ CVD
      - ร่องรอยของโรคอ้วนและภาวะอ้วนลงพุง ประเมินจาก BMI มีภาวะน้ำหนักเกิน เมื่อค่า BMI ≥ 23 กก/ม2 หรือ อ้วนเมื่อ BMI ≥25 กก/ม2 มีภาวะอ้วนลงพุงเมื่อเส้นรอบเอวในท่ายืน ≥ 90 ซม. ในผู้ชาย หรือ ≥ 80 ซม. ในผู้หญิง
    - - Fasting plasma glucose
      - Serum total cholesterol, HDL, LDL, triglyceride
      - Serum electrolyte, serum creatinine, GFR
      - Hb, Hct
      - UA
      - ECG
      - ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงต่อการเกิด CVD ควรตรวจเพิ่มเติมดังนี้
        
        echocardiography
        
        carotid ultrasonography
        
        ankle brachial blood pressure index (ABI) และ pulse wave velocity (PWV)
        
        วัดปริมาณ albuminuria หรือ protienuria ต่อวัน
        
        ตรวจจอประสาทตา
  - - - ก่อนให้ยารักษาความดันโลหิต ควรได้รับการประเมินความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจาก CVD ใน 10 ปีข้างหน้าก่อน
      - จะเริ่มให้ยาลดความดันโลหิตทันที่ในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจาก CVD สูงและสูงมาก
      - ส่วนผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงต่ำ เริ่มให้ถ้าหากความดันโลหิตของผู้ป่วยยังคงอยู่ในระดับ > 140/90 มม.ปรอท หลังจากให้คำแนะนำไปแล้วอย่างน้อย 1 เดือน
      - ผู้ป่วยกลุ่มที่มีความเสี่ยงปานกลางหรือปานกลางถึงสูง ควรเริ่มให้ยา ถ้าหากความดันโลหิตของผู้ป่วยยังคงอยู่ที่ระดับ > 140/90 มม.ปรอท หลังจากให้คำแนะนำอย่างน้อย 1 สัปดาห์ (สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย, 2558)
- - - - การสูบบุหรี่ สัมผัสสารเคมี และมลพิษ การติดเชื้อทางเดินหายใจ
    - - รูปร่างทรวงอกอาจพบว่าเป็นรูปถังเบียร์ (Barrel shape) ได้ยินเสียงโปร่ง จากการคั่งค้างของลมในปอด
    - - อาจพบปอดพองลมทั้งสองข้าง (Bilateral hyperinflation) กะบังลมแบนราบ และหัวใจมีขนาดเล็ก
    - - พบภาวะพร่องออกซิเจน มีการคั่งของคาร์บอนไดออกไซด์
    - - โดยใช้เครื่องสไปโรเมตรีย์ (Spirometry) เป็นการวัดปริมาตรของอากาศที่หายใจเข้าออกจากปอด ค่าที่ได้จากการตรวจ คือค่า FEV1/FVC X 100ถ้าค่าที่ได้ น้อยกว่า 70% คือเป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ส่วนใหญ่ใช้วินิจฉัยในผู้สูงอายุสำหรับผู้ที่อายุน้อย และไม่มีอาการรุนแรง อาจต้องใช้ข้อมูลอื่น ๆ ร่วมในการวินิจฉัย เช่น อาการ ปัจจัยเสี่ยง
  - - - ยาขยายหลอดลมกลุ่ม Beta-adrenagic agonist
      - ยาขยายหลอดลม กลุ่ม Anticholinergic
      - ยาขยายหลอดลมกลุ่ม Methylxanthines
      - ยาลดการอักเสบกลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteriods)
    - - เมื่อมีอาการกำเริบจะต้องค่อย ๆ เพิ่มความเข้มข้นออกซิเจน เพื่อให้ได้ค่าความอิ่มตัวออกซิเจน
      - เป้าหมาย คือ ระหว่างร้อยละ 88-92 ควรตอบสอบหลังให้ออกซิเจนไปแล้ว 30-60 นาที เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีภาวะคั่งของคาร์บอนไดออกไซด์ หรือภาวะเลือดเป็นกรด
      - การให้ออกซิเจนอย่างต่อเนื่อง หรือเกือบต่อเนื่อง พบว่า สามารถลดความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดงในหลอดเลือดได้ (secondary polycythemia)
      - ลดค่าความดันเฉลี่ยในหลอดเลือดดำที่ปอด (decrease mean pulmonary artery pressure) ทำให้ความดันในปอดสูงเกิดช้าลง (delay pulmonary hypertension)
    - - • การให้วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่
      - • การให้ Alpha1 antitrypsin
      - • การฟื้นฟูสมรรถภาพปอด
  - - - ฟังเสียงหายใจ เพื่อประเมินเสียงหายใจที่ผิดปกติ
      - ประเมินความรุนแรงของอาการหายใจลำบาก โดยใช้ visual analogue scale (VAS)
      - ดูแลให้รับน้ำอย่างเพียงพอ ถ้าไม่มีข้อห้าม ซึ่งจะทำให้เสมหะระบายออกมาได้ง่าย ควรดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว
      - ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง โดยการทำกายภาพบำบัดปอด
      - จัดท่าเพื่อระบายเสมหะ (postural drainage) ให้เสมหะไหลตามแรงโน้มถ่วง
- - - - ความสามารถในการได้ยินลดลง โดยช่วงแรกการรับเสี่ยงที่มีความถี่สูงหรือเสียงแหลมจะสูญเสียไปก่อน ต่อมาเป็นเสียงที่มีความถี่ปานกลางและต่ำ
      - เยื่อบุแก้วหูที่มีลักษณะแข็ง และเหี่ยวลีบ หรืออาจมีการอุดตันของขึ้หู
    - - ตาฝ้ามัว มองไม่ชัด เนื่องจากแก้วตามีความหนาตัว มีความโค้งน้อย การหักเหของแสงไม่ดี รวมทั้งเลนส์ตาจะขุ่น หนาและแข็ง รูม่านตาลดลง ตอบสนองต่อแสงช้าลง จึงทำให้มีโอกาสเกิดโรคต้อกระจก ต้อหิน ต้อเนื้อได้ง่าย
    - - มะเร็งกล่องเสียง หรือช่องปาก ผู้สูงอายุที่เจาะคอ รวมทั้งผู้สูงอายุที่มีความจำเสื่อม ในที่สุดผู้สูงอายุเหล่านี้มักจะมีปัญหาในการสื่อภาษา
  - - - เป็นความผิดปกติในการควบคุมกล้ามเนื้อการพูด คือ พูดไม่ได้ พูดไม่ชัด พูดแบบลิ้นแข็งๆ หรือพูดตะกุกตะกัก
      - เกิดจากการอ่อนแรงของใบหน้า ปาก ลิ้น และขากรรไกร
      - สาเหตุเนื่องมาจากโรคหลอดเลือดสมองที่มีการตีบขนาดใหญ่ หรือตีบบริเวณเนื้อสมองส่วนสีขาว บริเวณก้านสมอง หรือบริเวณสมองน้อย ทำให้เกิดการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อที่ควบคุมบริเวณปากได้
      - แก้ไขปัญหาด้านการพูดด้วยการออกกำลังกาย นอกเหนือจากความลำบากในการพูดแล้วผู้ป่วยมักประสบปัญหาในการกลืนด้วย
      - ปัญหา (Dysarthria) จะดีขึ้นด้วยการบำบัดด้วยการฝึกพูดและการออกกำลังกาย
      - โดยปกติแล้วผู้ป่วยยังสามารถเข้าใจการสนทนา การอ่าน หรือการเขียน
    - - สาเหตุของความผิดปกติ มักจะพบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อุบัติเหตุทางสมอง เนื้องอกที่สมอง
      - ลักษณะอาการคือ พูดไม่ได้ หรือพูดได้หรือไม่เข้าใจภาษา
      - Aphasia เป็นความผิดปกติของการพูดและการเข้าใจภาษา
      - ความผิดปกติ
        
        มีปัญหาเรื่องการรับรู้เข้าใจในภาษา (Wernicke’s Aphasia)
        
        มีปัญหาเรื่องการแสดงออกทางภาษา แต่มีความเข้าใจในภาษาที่ปกติ (Broca’s Aphasia)
        
        มีปัญหาเรื่องการนึกคำพูด (Nominal Aphasia)
        
        ปัญหาทั้งเรื่องการแสดงออกทางภาษาและความเข้าใจในภาษา (Global Aphasia)
  - - - สมองส่วนนี้อยู่บริเวณเหนือกกหูด้านซ้าย
      - เมื่อบริเวณนี้ถูกทำลายจะทำให้เกิดภาวะเสียการสื่อความหมาย (aphasia)
      - ความบกพร่องของความเข้าใจภาษาและการพูด ผู้ป่วยจะได้ยินสิ่งที่คนอื่นพูดแต่ไม่เข้าใจความหมาย
      - ผู้ป่วยพูดได้แต่เป็นคำที่ไม่มีความหมาย
      - บริเวณนี้ถูกค้นพบโดยนักประสาทวิทยาและจิตแพทย์ชาวเยอรมัน คาร์ล เวอร์นิเก
    - - อยู่บริเวณ brodmann’s area 44 และ 45
      - ถูกค้นพบโดยนายแพทย์ชาวฝรั่งเศส ปอล โบรกา
      - ถ้าบริเวณนี้ถูกทำลายจะทำให้สูญเสียการสื่อสารที่ออกมาเป็นคำพูด จะพูดได้ลำบาก พูดทวนคำไม่ได้ บอกชื่อสิ่งของไม่ได้ แต่ยังสามารถเข้าใจในสิ่งที่คนอื่นสื่อสารได้
  - - - อธิบายสถานการณ์ การบำบัดรักษาและกิจกรรมทุกอย่างที่ต้องปฏิบัติกับผู้สูงอายุ
      - ปฏิบัติกับผู้สูงอายุอย่างผู้ใหญ่ ไม่ดูแลแบบเด็ก
      - พยายามสื่อสารด้วยคำพูดถ้าผู้สูงอายุฟังเข้าใจ
      - อดทนและให้เวลาสำหรับผู้สูงอายุในการสื่อสาร จัดสิ่งแวดล้อมที่เงียบ
      - พูดช้า ชัด ถามทีละคำถาม ให้รอคำตอบ อาจต้องถามซ้ำตามจำเป็น
      - สร้างสิ่งแวดล้อมที่ช่วยส่งเสริมผู้สูงอายุในการตัดสินใจ อธิบายหรือให้ข้อเสนอแนะ และสื่อสารในสิ่งที่ต้องการและความคิดได้ตามอิสระ
      - ผู้สูงอายุที่พูดไม่ได้ ให้ใช้คำถามที่ผู้สูงอายุสามารถตอบสนองได้โดยการกระพริบตาหรือพยักหน้า
      - แนะนำการสื่อสารโดยใช้ท่าทางแทนการพูด
      - ตกลงกับทีมสุขภาพให้เข้าใจว่ากิริยาท่าทางที่ใช้หมายถึงอะไร เพื่อลดความสับสนที่อาจเกิดจากการติดต่อที่หลากหลาย
      - ในกรณีที่ไม่เข้าใจคำพูดที่ผู้สูงอายุสื่อสารให้บอกผู้สูงอายุอย่างตรงไปตรงมาอย่างสุภาพและเอื้ออาทร และแสดงให้เห็นด้วยว่ามีความพยายามจะเข้าใจและช่วยกันหาวิธีการสื่อสารใหม่
      - เมื่อไม่เข้าใจว่าผู้สูงอายุพูดอะไรเป็นบางส่วน ให้ถามส่วนที่ไม่เข้าใจ เพื่อผู้สูงอายุจะได้พูดซ้ำในส่วนนั้นเท่านั้น
      - ควรพูดในสิ่งที่ผู้สูงอายุคุ้นเคยและสนใจ
      - ใช้วัตถุที่รับรู้ด้วยการมองเห็นช่วยในการสื่อสาร
      - กระตุ้นให้ผู้สูงอายุพูดจนจบ พยายามฟังและจับใจความ เปิดโอกาสในการถ่ายทอดความคิด
    - - บอกกับผู้ที่ผู้สูงอายุสื่อสารด้วยว่า มีความยากลำบากในการสื่อสาร
      - การสนทนาควรกำหนดระยะเวลาและให้หยุดเมื่อรู้สึกเหนื่อย
      - พูด ช้า ๆ ดังๆ ในสิ่งแวดล้อมที่เงียบ
      - หายใจลึก ๆก่อนพูด พูดทีละคำ พูดในขณะหายใจออก เปิดปากให้กว้างเวลาพูด เพื่อให้ลิ้นได้เคลื่อนไหว
      - จัดท่านั่งหรือยืนในท่าตัวตรง จะช่วยให้ออกเสียงดีขึ้น
      - เมื่อรู้สึกคับข้องใจในการพูด ให้วิธีการอื่นทดแทน
      - บริหารใบหน้า
      - ขณะพูดกับผู้สูงอายุ ให้ความสนใจ ประสานสายตาและมองหน้าขณะพูด
      - ให้เวลาในการสื่อสารและชักชวนเมื่อผู้สูงอายุเงียบไป
      - บอกผู้สูงอายุเมื่อไม่สามารถเข้าใจคำพูดที่ผู้สูงอายุสื่อสาร
      - ถามในส่วนที่ไม่เข้าใจ ซึ่งจะทำให้ผู้สูงอายุพูดซ้ำในส่วนนั้นเท่านั้น
      - ตระหนักว่าผู้สูงอายุมี dysarthria ไม่ได้สูญเสียความฉลาดไปด้วย
      - สอบถามผู้สูงอายุถึงวิธีการที่จะช่วยในการสื่อสาร
    - - ประเมินว่าควรจะพูดคุยกับผู้สูงอายุทางด้านไหนจึงจะเหมาะสม
      - ผู้สูงอายุตาบอด ต้องส่งเสียงพูดเมื่อพบกัน แนะนำตัวเองและผู้ที่อยู่ด้วย และเมื่อจากไปต้องบอก
      - ต้องแน่ใจว่าผู้สูงอายุอยู่ในสภาพที่พร้อมพูดคุย
      - อธิบายสิ่งที่อยู่รอบตัวเพื่อให้ผู้สูงอายุคุ้นเคย
      - พูดคุยด้วยเสียงปกติ และพูดด้วยท่าทางตามปกติที่เคยทำ เมื่อมีผู้เข้ามาใหม่ต้องแนะนำ บอกตำแหน่งที่อยู่ อาจให้แตะเบา ๆ ที่แขนเพื่อบอกตำแหน่ง
      - ลดสิ่งลบกวนความสนใจ
      - บอกตำแหน่งสิ่งต่างๆ อาจประยุกต์ใช้ตำแหน่งนาฬิกาช่วยในการบอก
      - ตรวจสอบแสงสว่างที่เหมาะสมที่ช่วยในการมองเห็นที่เหลืออยู่
      - ไม่โยกย้ายของในห้อง หรือจัดของในห้องใหม่โดยไม่บอกให้ผู้สูงอายุรู้
      - เมื่อจะส่งของให้ผู้สูงอายุ ควรบอกให้ผู้สูงอายุรับรู้ก่อน
      - เมื่อต้องเดินไปกับผู้สูงอายุ ต้องให้ผู้สูงอายุจับแขน ก่อนขึ้นบันไดให้หยุดเดินหรือรั้งไว้ บอกให้รับรู้
      - ในการพาไปนั่งให้วางมือผู้สูงอายุบนพนักเก้าอี้ บอกตำแหน่งตัวผู้สูงอายุกับเก้าอี้ และวัตถุอื่นที่อยู่ใกล้ ๆ
      - ผู้สูงอายุที่ตาบอดเกิดขึ้นภายหลัง ควรอธิบายความงามสิ่งต่าง ๆที่อยู่รอบตัว ความงามของทิวทัศน์ ดอกไม้ สีสรรต่าง ๆ ช่วยให้ผู้สูงอายุรำลึกถึงความทรงจำที่ได้คิดตาม
      - จัดอุปกรณ์ในการช่วยเหลือไว้ใกล้ ๆ สะดวกในการหยิบจับ
      - ตรวจเยี่ยมเพื่อสอบถามความต้องการเป็นระยะ
- - - - อายุ
      - เพศ
      - ชาติพันธ์
      - พันธุกรรม
    - - ความดันโลหิต
      - Atrial fibrillation
      - การสูบบุหรี่
      - เบาหวาน
      - ไขมันในเลือดสูง
      - เคยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง
  - - - ระดับความรู้สึก
      - การอ่อนแรงกล้ามเนื้อใบหน้า
      - การอ่อนแรงกล้ามเนื้อแขนขา
      - การประเมินด้วย Cincinnati pre-hospital stroke scale
      - หน้าเบี้ยว
      - แขนขาอ่อนแรง
      - พูดไม่ชัด
      - ผิดปกติ 1 ใน 3 ถือว่าเป็น
        โรคหลอดเลือดสมองร้อยละ 72
    - - BP; SBP > 185-220 mmHg, DBP>120-140 mmHg
      - พร่องออกซิเจน O2 sat < 95 หรือมีภาวะcyanosis
      - GCS < 10 หรือ ลดลง
      - DTX<50mg% หรือ >400mg%
      - เจ็บหน้าอก ชัก เกร็ง กระตุก เหนื่อยหอบ
  - - - เป็นโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันและเข้ารับการรักษาภายในโรงพยาบาลไม่เกิน 3 ชั่วโมง
      - Reperfusion therapy คือ ให้ยาละลายลิ่มเลือด (RTPA, recombinant tissue plasminogen activator) ขนาด 0.9 มก./กก. ไม่เกิน 90 มก. ทางหลอดเลือดดำ
      - Prevention therapy ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบ ควรได้รับแอสไพริน 160-325 มิลลิกรัมต่อวัน ภายใน 48 ชั่วโมง
      - การป้องกันการกลับเป็นซ้ำ ได้แก่ การป้องกันเกล็ดเลือดเกาะตัว (antiplatelet treatment) คือ ให้แอสไพริน การป้องกันการเกิดลิ่มเลือด การลดความดันโลหิต การลดไขมันในเลือด รักษาระดับน้ำตาลให้คงที่ งดสูบบุหรี่
  - - - อธิบายญาติเข้าใจข้อดี ข้อเสียของการได้รับยาละลายลิ่มเลือด ให้ลงนามในใบยินยอมการรักษา
      - เปิดหลอดเลือดดำ 2 เส้น เส้นหนึ่งให้ 0.9 % NSS ที่เหลือ lock ไว้ให้ยา
      - การเตรียมยา คำนวนยาตามน้ำหนักตัว คือ 0.6-0.9 mg/kg ไม่เกิน 90 mg ผสมยาใน sterile water (ไม่ละลายในสารละลายที่มีน้ำตาล)
      - ยาที่ผสมเหลือให้เก็บไว้ในตู้เย็น อุณหภูมิ 2-8 C ถ้าไม่ใช้ใน 24 hr ต้องทิ้ง
      - ขณะให้ยาละลายลิ่มเลือดไม่ให้ยาชนิดอื่นเข้าทางสายให้สารน้ำเดียวกัน
    - - เฝ้าระวังไม่ให้เกิดภาวะพร่องออกซิเจนในเลือดและการหายใจที่ผิดปกติ (O2 saturation  95%)
      - ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง ถ้าใส่เครื่องช่วยหายใจต้องดูแลการทำงานของเครื่องช่วยหายใจ ไม่ควรใช้ PEEP เพราะจะทำให้เพิ่ม ICP ได้
      - ดูดเสมหะเมื่อจำเป็นและต้อง Hyperventilate ทุกครั้ง
      - ไม่ใช้เวลาในการดูดเสมหะนานเกิน 10-15 นาที
      - ประเมินความรู้สึกตัวและภาวะเลือดออกในสมอง เช่น ปวดศีรษะ ความรู้สึกตัวลดลง ความดันโลหิตสูงขึ้น และมีคลื่นไส้อาเจียน
      - ดูแลให้ยาตามแผนการรักษา เช่น ยาละลายลิ่มเลือด ยากันชัก ยาลดความดันโลหิต
    - - ผู้ป่วยและญาติเข้าใจความสำคัญของการรับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างต่อเนื่อง ห้ามหยุดยาหรือเพิ่มขนาดยาเอง
      - อธิบายและให้คำแนะนำเกี่ยวกับกิจกรรมที่ช่วยลดปัจจัยเสี่ยงต่อการกลับเป็นซ้ำ
      - อธิบายอาการแสดงที่ผู้ป่วยต้องมาพบแพทย์ เช่น แขนขาอ่อนแรง ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน เป็นต้น
      - มาตรวจตามแพทย์นัด
      - เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยและญาติซักถาม
- - - - เพื่อบรรเทาอาการปวด ลดการอักเสบ
      - แก้ไขหรือคงสภาพการทำงานของข้อให้ปกติ
      - ป้องกันและชะลอภาวะแทรกซ้อน
      - ให้มีคุณภาพชีวิตใกล้เคียงคนปกติ
- - - - การได้รับปริมาณแคลเซียมเพียงพอ
      - วิตามินดี
      - การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
        เสี่ยงต่อโรคกระดูกพรุน
      - การออกกำลังกาย
    - - ป้องกันไม่ให้กระดูกหัก
      - ยาที่เลือกใช้ biphosphonate
- - - - พบในเด็กหรือผู้ที่อายุน้อย
        ส่วนใหญ่น้อยกว่า 30 ปี
      - มักจะผอม
      - เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถสร้างอินสุลินได้ ต้องรักษาโดยการฉีดอินสุลิน
      - ถ้าขาดจะเกิดภาวะหมดสติจากน้ำตาลในเลือดสูงและกรดคั่งในเลือด (Ketoacidosis)
    - - พบมากร้อยละ 95-97 ส่วนใหญ่มักจะอ้วน
      - ตับอ่อนยังพอผลิตอินสุลินได้
        แต่มีภาวะดื้อต่ออินสุลิน
      - ระยะแรกรักษาโดยการควบคุมอาหารหรือยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือด
      - เป็นนาน ๆ อาจต้องฉีด
        เพราะเบต้าเซลล์เสื่อมหน้าที่
      - ส่วนใหญ่พบในผู้สูงอายุ
  - - - เท้าเย็น และมีอาการปวดเป็นพัก ๆ
        (Intermittent claudication)
      - ค่อยๆเปลี่ยนแปลงรูปร่างของนิ้ว
      - สีและความหยาบของผิวหนังเปลี่ยน
- - - - ภาวะท้องผูกชนิดถ่ายลำบาก
        หรือเจ็บปวดในขณะถ่าย
      - ภาวะท้องผูกที่มีการไหล
        อุจจาระในลำไส้อย่างช้าๆ
    - - Primary constipation
        
        การกินอาหารที่มีกากน้อย
        
        การละเลยไม่ถ่ายอุจจาระทันทีที่ปวดถ่าย
        
        การออกกำลังกายน้อย
        
        การถูกจำกัดการเคลื่อนไหว
        
        การไม่เคยชินสภาพแวดล้อมหรือไม่สะดวกในการขับถ่าย
        
        การดื่มน้ำน้อย
        
        มีกล้ามเนื้อหน้าท้องอ่อนแอ
      - Secondary constipation
        
        มีก้อนเนื้องอกของลำไส้ ลำไส้กลืนกัน ไส้เลื่อน
        
        การเคลื่อนไหวของลำไส้ผิดปกติ
        
        มีความผิดปกติทางจิต เช่น วิตกกังวล ซึมเศร้า
        
        มีความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ เช่น เบาหวาน โรคต่อมไทรอยด์
        
        มีพยาธิสภาพของไขสันหลัง
        
        การได้รับยา เช่น antacid, anticholinergics, tranquilizers, antidepressant, antihypertensive (calcium channel blocker), narcotic analgesic, NSAIDs
- - - - ควรแนะนำให้สังเกตอาการผิดปกติ และมาตรวจตามนัดอย่างสม่ำเสมอ
    - - แนะนำการรับประทานยา การออกฤทธิ์และผลข้างเคียงของยา พร้อมทั้งการมาตรวจตามนัดอย่างสม่ำเสมอ
    - - ก่อนผ่าตัด
        
        เหมือนการเตรียมผู้ป่วยผ่าตัดโดยทั่วไป
        
        อาบน้ำสระผม เย็นวันก่อนการทำผ่าตัด
        
        ทำความสะอาดและเตรียมบริเวณที่จะผ่าตัด โดยการโกนขนและล้างบริเวณ หัวหน่าวและฝีเย็บให้สะอาด
        
        สวนอุจจาระก่อนนอนในคืนวันก่อนผ่าตัด
        
        แพทย์อาจให้ยาบางชนิดก่อนผ่าตัด เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
        
        ให้ยานอนหลับตามแผนการรักษา
      - หลังผ่าตัด
        
        ประเมินสัญญาณชีพ
        
        สังเกตสีและจำนวนปัสสาวะที่ออกมา
        
        จัดท่าผู้ป่วยให้นอนเหยียดขาข้างที่ถูกตรึงไว้กับสายสวนปัสสาวะ
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับการสวนล้างกระเพาะปัสสาวะอย่างต่อเนื่อง (Bladder irrigation, CBI) ด้วยน้ำเกลือ (NSS)
        
        บางรายอาจมีอาการปัสสาวะไม่ออก ภายหลังการถอดสายสวนปัสสาวะ
        
        อาจเกิดจาก กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัวเพราะต่อมลูกหมากโตมาเป็นเวลานาน
        
        จะคาสายสวนปัสสาวะต่อ ให้อีกอย่างน้อย 2 สัปดาห์
      - คำแนะนำเพื่อการปฏิบัติตัวเมื่อกลับบ้าน
        
        พักผ่อนให้เพียงพอ เดินออกกำลังกายในพื้นราบได้ งดเว้นการเดินขึ้นที่สูง ขึ้นบันไดบ่อย ๆ ห้ามแบกของหนัก
        
        ดื่มน้ำมาก ๆ ประมาณ 2,500-3,000 ซีซีต่อวัน
        
        ป้องกันภาวะท้องผูก
        
        งดการมีเพศสัมพันธ์ อย่างน้อย 1-2 เดือน หลังการผ่าตัด
        
        มาพบแพทย์ตามนัดเพื่อติดตามผลการรักษา
        
        หากมีอาการผิดปกติหลังการผ่าตัด เช่น ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะเป็นเลือด ปัสสาวะไม่ออก หรือมีไข้ ควรรีบมาพบแพทย์
- - - - ระคายเคืองผิวหนัง
      - เกิดบาดแผล
      - เสี่ยงต่อการติดเชื้อผิวหนังและทางเดินปัสสาวะ
      - สมรรถภาพทางเพศลดลง
      - เสี่ยงต่อการหกล้ม
      - พักผ่อนไม่เพียงพอ
    - - คุณค่าตัวเองลดลง
      - แยกตัวจากสังคม
      - เกี่ยวข้องเศรษฐกิจเพราะต้องจัดซื้อผ้ารองซับปัสสาวะ
      - คุณภาพชีวิตลดลง
  - - - ป้องกัน รักษาให้หายได้ พบบ่อย แต่มักไม่ค่อยได้รับการประเมิน
      - การประเมินแบบกั้นไม่อยู่ชั่วคราว
        
        DIAPPERS หลักการประเมิน
        
        D = Delirium สูญเสียการควบคุมการขับถ่ายปัสสาวะ เพราะสับสนเฉียบพลัน สาเหตุจากเสียสมดุลน้ำและอิเลคโตรไลท์ การติดเชื้อ
        
        I = Infection of urinary tract
        
        A = Atrophic vaginitis/ urethritis การขาดฮอร์โมนในวัยหมดประจำเดือน ทำให้เยื่อบุกระเพาะปัสสาวะแห้ง ช่องคลอดแห้ง การบีบรัดของหูรูดเสื่อมท่อปัสสาวะปิดไม่สนิท การได้รับฮอร์โมนทดแทน ทำให้ดีขึ้น
        
        P= Pharmacological agents/ drug เช่น ยาขับปัสสาวะ แอลกอฮอล์
        
        P= Psychological factors ปัญหาทางจิตทำให้มีปัญหาเกี่ยวกับอารมณ์ ความตั้งใจในการควบคุมการขับถ่ายปัสสาวะ
        
        E = Excess urine output
        
        R= Restrict mobility ไม้กั้นเตียง อุปกรณการแพทย์ติดตัว หลังผ่าตัด เตียงไกลจากห้องน้ำ
        
        S = Stool impact อุจจาระอัดแน่น มีผลต่อกดท่อปัสสาวะ และกระเพาะปัสสาวะ ขับถ่ายบ่อย รีบด่วนขับถ่าย กลั้นปัสสาวะไม่ได้
    - - ประวัติเป็นมานานเป็นเดือนหรือเป็นปี
      - แบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่
      - Functional incontinence
      - Stress incontinence
      - Urge incontinence
      - Overflow incontinence