Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ปัญหาสุขภาพ อาการผิดปกติที่พบบ่อย การจัดการอาการ แลการใช้การแพทย์ทางเลือก …

- - - - สมองขาดเลือด (Ischemic stroke) พบ 75-80%
      - มีเลือดออกในสมอง (Hemorrhagic stroke) พบ 20-25%
    - - แขนขาอ่อนแรง
      - พูดไม่ชัด
      - หน้าเบี้ยว
    - - ปรับเปลี่ยนไม่ได้
        
        เพศ: ชายเสี่ยงมากกว่า 1.5 เท่า
        
        ชาติพันธ์: คนผิวดำ>คนผิวขาว>คนเชื้อสาย Hispanic
        
        อายุ: 45 ปีขึ้นไป ความเสี่ยงเพิ่มเป็น 2 เท่า
        
        พันธุกรรม: ด้านบิดาเสี่ยงเพิ่มขึ้น 2.4 เท่า/ ด้านมารดาเสี่ยงเพิ่มขึ้นเป็น 1.4 เท่า
      - ปรับเปลี่ยนได้
        
        ความดันโลหิต: หากผิดปกติเสี่ยงเพิ่มขึ้น 4-6 เท่า
        
        Atrial fibrillation: หากผิดปกติเสี่ยงเพิ่มขึ้น 5 เท่า
        
        ความผิดปกติของหลอดเลือดแดง Carotid: เสี่ยงเพิ่ม 2 เท่า
        
        โรคหลอดเลือดหัวใจ: เสี่ยงเพิ่ม 2 เท่า
        
        ไขมันในเลือดสูง: ไม่พบความเสี่ยงเพิ่ม
        
        ประวัติเคยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง: เสี่ยงเพิ่ม 5 เท่าหลังเป็นโรคครั้งแรกใน 5 ปี
        
        การสูบบุหรี่: เสี่ยงเพิ่มขึ้น 1.5 เท่า
        
        โรคเบาหวาน: เสี่ยงเพิ่มขึ้น 2 เท่า
    - - ซักประวัติ: อาการสำคัญ ระยะเวลาที่เกิดอาการผิดปกติ(สำคัญ!!) กรณีตื่นนอนแล้วมีอาการให้ถือเวลาเข้านอนหรือเวลาครั้งสุดท้ายที่ผู้ป่วยปกติ ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต ปัจจัยเสี่ยง
      - ตรวจร่างกาย
        
        1.Glasgow coma scale
        2.การอ่อนแรงกล้ามเนื้อใบหน้า มุมปากด้านใดตกแสดงว่ากล้ามเนื้อใบหน้าด้านนั้นอ่อนแรง
        3.การอ่อนแรงกล้ามเนื้อแขน-ขา
      - ประเมินด้วย Cincinnati prehospital stroke scale
        
        หน้าเบี้ยว
        
        แขนขาอ่อนแรง
        
        พูดไม่ชัด
        
        ผิดปกติ 1 ใน 3 ถือว่าเป็นโรคหลอดลเลือดสมอง 72%
      - อาการที่ต้องรายงานแพทย์ทันที
        
        1.BP: >185-220/>120-140 mmHg
        2.O2 sat < 95 หรือมีภาวะ Cyanosis
        3.GCS < 10 หรือลดลง
        4.DTX < 50 mg% หรือ >400 mg%
        5.เจ็บหน้าอก ชักเกร็ง กระตุก เหนื่อย หอบฯ
      - การตรวจวินิจฉัย
        
        ตรวจทางห้องปฏิบัติการ: CBC, PT, PTT, INR, Glucose, E+, EKG, BUN, Cr, ABC, Lipid pro fife; LDL, HDL, Cholesterol
        
        ตรวจทางรังสี: CT Scan, MRI
    - - ทางด่วน
        
        เข้ารับการรักษาภายในโรงพยาบาลไม่เกิน 3 ชม.
        
        Reperfusion Therapy คือให้ยาละลายลิ่มเลือด
      - ไม่ใช่ทางเด่วน
        
        Prevention Therapy ได้รับ Aspirin 160-325 mg/day ภายใน 48 ชม.
        
        ป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ ได้แก่ ให้ Aspirin ป้องกันการเกิดลิ่มเลือด ลดความดันโลหิต ลดไขมัน รักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ งดสูบบุหรี่
    - - ระยะฉุกเฉินและวิกฤติ
      - ระยะพักฟื้นและฟื้นฟูสภาพ
      - ขณะให้ยาละลายลิ่มเลือด
  - - - มีการเสื่อมทำลายของกล้ามเนื้อและกระดูกบริเวณข้อ โดยไม่มีการอักเสบ
        
        มีความผิดปกติกับข้อที่เคลื่อนไหวได้ ทำให้มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหว
        
        กระดูก่อนผิวข้อเสื่อมเป็นรอยถลอกกัดกร่อน ร่วมกับการมีการสร้างกระดูกใหม่บริเวณขอบข้อ
        
        พบมากในผู้สูงอายุ
    - - อายุ
        
        การใช้งานมากเกินไป เป็นเวลานาน
        
        มีการบาดเจ็บที่ข้อ
        
        โรคอ้วน
        
        ขาด Vitamin D และ K
        
        กรรมพันธุ์
    - - มักเกิดข้อเสื่อมหลายข้อ และเป็นมากที่สุดที่ข้อที่รับน้ำหนักมาก
        
        ปวด ปวดตื้อๆที่บริเวณข้อ ปวดมากเมื่อใช้งานหรือลงน้ำหนักบนข้อนั้นทุเลาเมื่อพักใช้งาน
        
        ข้อฝืด เป็นบ่อยในช่วงเช้าและหลังพักการใช้ข้อนานๆ
        
        ข้อบวมผิดรูป ตรวจพบข้อที่อยู่ตื้น เช่น ข้อเข่า ข้อนิ้ว
        
        อาจพบ เข่าโก่ง เข่าฉิ่ง
        
        สูญเสียการเคลื่อนไหวและการทำงาน
        
        มีเสียงดัง กรอบแกรบ ขณะเคลื่อนไหว
        
        องศาการเคลื่อนที่ของข้อลดลง
    - - ซักประวัติและตรวจร่างกาย ตรวจข้อเข่า พบ ข้อบวม หรือขนาดข้อใหญ่
      - ถ่ายภาพรังสี พบ่องว่างระหว่างกระดูกเข่าแคบลง = กระดูกอ่อนมีการสึกหรอ
      - ตรวจน้ำหล่อเลี้ยงเข่า ด้วยกล้องจุลทรรศน์
      - เจาะเลือด
    - - รักษาโดยไม่ใช้ยา
        
        รักษาโดยใช้ยา
        
        รักษาโดยใช้เวชศาสตร์ฟื้นฟู
        
        รักษาโดยการผ่าตัด
      - เป้าหมายการพยาบาลที่สำคัญ
        
        แก้ไข หรือคงสภาพการทำงานของข้อให้ปกติ
        
        ป้องกันและชะลอภาวะแทรกซ้อน
        
        เพื่อบรรเทาอาการปวด ลดการอักเสบ
        
        ดูแลให้คุณภาพชีวิตใกล้เคียงกับคนปกติ
  - - - เพศและอายุ: หญิง > ชาย
        
        รูปร่าง; ผอมเล็ก เพราะมีเนื้อกระดูกน้อยกว่า
        
        เชื้อชาติ พันธุกรรม: ชาวเอเชีย > คนผิวดำ
        
        มีประวัติคนในครอบครัวเกิดโรคกระดูกพรุน
        
        โรคประจำตัว: เบาหวาน ไต ตับแข็ง ข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - จากการใช้ยาที่มีผลต่อการสลายเนื้อกระดูก: Steroid ยารักษา Thyroid ยาลดกรดที่มีฟทธิ์จับ Phosphate ยากันชัก
        
        ไม่ได้เคลื่อนไหว หรือขาดการออกกำลังกาย
        
        รับประทานอาหารรสเค็มัด ส่งผลให้ลดการดูดซึม Ca ที่ไต
        
        รับประทานอาหาร Protein สูง ส่งผลให้ใช้ Ca ในกระดูกไปทำปฏิกิริยากับกรดอินทรีย์ที่สร้างจาก Protein
        
        รับประทาน Ca ไม่เพียงพอ
        
        รับประทานอาหารไขมันสูง กาแฟ เครื่องดื่ม Alcohol สูบบุหรี่
        
        ขาด Vitamin D
    - - ปวดหลัง
        
        Dowager's hump
        
        น้ำหนักลด
        
        กล้ามเนื้อเกร็งโดยเฉพพาบั้นเอว
        
        การก้มทำได้น้อยกว่าการแหงนเหยียด
    - - ใช้ Dual Energy Absorptionmetry (DEXA) วัดความหนาแน่นของกระดูกสันหลัง กระดูกสะโพก กระดูกต้นชาและปลายกระดูกข้อมือ
      - ส่งผลตรวจห้องปฏิบัติการณ์: CBC, Ca, Phosphate, Albumin, การทำงานของตับ ไต, Hormone Thyroid Parathyroid Vitamin D (Hydroxyvitamin D), Hormone เพศ เช่น Estradiol, Testosterone, Folliclestimulation Hormone (FSH), Luteinizing Hormone (LH)
    - - ใช้ยา ต้องทำควบคู่กับการรักษาแบบไม่ใช้ยา
      - หลักการเลือกใช้ยา คือ ป้องกันไม่ให้กระดูกหัก
      - ไม่ใช้ยา: ได้รับ Ca เพียงพอ, Vitamin D, เปลี่ยนพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อโรคกระดูกพรุน, ออกกำลังกาย
      - ยาที่เลือกใช้ คือ Biphosphonae เพิ่มความหนาแน่นกระดูก
  - - - พบในเด็ก หรือผู้ที่อายุ < 30 ปี
        
        มักจะผอม
        
        เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถสร้าง Insulin ได้ รักษาโดยการฉีด Insulin
        
        กรณีขาด Insulin จะเกิดภาวะหมดสติจากน้ำตาลในเลือดสูงและกรดคั่งในเลือด (Ketoacidosis)
    - - พบเป็น 95-97% ของผู้ป่วยโรคเบาหวาน
        
        ส่วนใหญ่พบในผู้สูงอายุ
        
        ส่วนใหญ่มักจะอ้วน
        
        ตับอ่อนตับอ่อนสามารถสร้าง Insulin ได้ แต่มีภาวะดื้อต่อ Insulin
        
        ระยะแรกรักษาโดยการควบคุมอาหาร หรือทานยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือด
        
        ระยะเรื้อรัง อาจต้องฉีด เพราะ Beta cell มีการเสื่อมในการทำหน้าที่
    - - ปริมาณ Insulin ลดลง เนื่องจากภาวะสูงอายุ
        
        เกิดการดื้อ Insulin เนื่องจากสูงอายุ
        
        โรคอ้วน
        
        มีกิจกรรมทางกายลดลง
        
        ยาที่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูง เช่น Corticosteroid, Estrogen, Furosemide, Thiazide Diuretic
        
        การเจ็บป่วย หรือความเครียด
        
        กรรมพันธุ์
    - - ระยะแรกไม่ค่อยมีอาการ
        
        อาการทั่วไป: กินจุ ปัสสาวบ่อย ดื่มน้ำมาก น้ำหนักลด
        
        ติดเชื้อบ่อย แผลหายยาก
        
        ระบบประสาททำงานบกพร่อง เช่น ชา เจ็บ ปวดแสบปวดร้อน
        
        โรคหลอดเลือดแดงขนาดใหญ่ เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมองหรือโรคหลอดเลือดส่วนปลาย
        
        โรคหลอดเลือดแดงขนาดเล็ก เป็นที่ไต ทำให้ Protein รั่วออกมากับปัสสาวะ เป็นที่ตาทำให้ดกิด Macular disease
        
        มีรอยโรคที่ผิวหนัง เช่น Diabetic dermopathy
        
        มีภาวะแทรกซ้อนของระบบต่อมไร้ท่อ เช่น Hyperlipidemia โรคอ้วน
      - Insulin Resistance Syndrome (Syndrome X)
        
        Obesity
        
        HDL < 45 mg/dL (Female), < 35 mg/dL (Men)
        
        Triglyceride level > 150 mg/dL
        
        Hypertension
        
        Hyperuricemia
    - - ผู้ที่มีอาการของโรคเบาหวานร่วมกับการมีระดับน้ำตาล Glucose ใน Plasma มาจากหลอดเลือดดำ (Casual Plasma Glucose: CPG)
        
        เวลาใดก็ตาม มีระดับน้ำตาล >= 200 mg/dL
        
        มีอาการของโรคเบาหวาน ได้แก่ อาการดื่มน้ำมาก ปัสสาวะมาก และน้ำหนักตัวลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ
      - ผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดที่เวลา 2 ชม. หลังทำการทดสอบความทน Glucose (Oral Glucose Tolerance Test: OGTT)
        
        โดยการใช้สารละลาย Glucose 75 g ในน้ำ 300 ml
        
        มีระดับน้ำตาล > 200 mg%
      - ผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดหลังงดน้ำงดอาหาร (Fasting Plasma Glucose: FPG)
        : หลังงดน้ำงดอาหาร อย่างน้อย 8 ชม. มีระดับน้ำตาล >= 126 mg%
    - - ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)
        
        Blood glucose < 60 mg/dL (บางคน > 60 mg/dL)
        อาการ:
        เริ่มแรก: หัวใจเต้นเร็ว ใจสั่น เหงื่ออก ตัวเย็น หน้าซีด
        ระยะหลัง: ปวดศีรษะ มึนงง สับสน ชัก หมดสติ
      - Nonketotic hyperglycemic-hyperosmolar coma (NKHHC)/ Hyperosmolar hyperglycemic state
        
        ระดับน้ำตาลในเลือดสูง,สูญเสียน้ำจำนวนมาก, ขาดน้ำ
        
        อาการ: ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง ซึม และสัมพันธ์กับการที่เลือดมีความเข้มข้นสูง (Hyperosmolarity)
      - ภาวะแทรกซ้อนต่อหลอดเลือดขนาดใหญ่
        
        Myocardial Infarction, Hypertension, Stroke
      - ภาวะแทรกซ้อนต่อหลอดเลือดขนาดเล็ก
        
        Retinopathy ทำให้ตามองไม่เห็น และไตวายระยะสุดท้าย (End-stage renal failure)
    - - ควบคุมระดับน้ำตาลให้ใกล้เคียงปกติมากที่สุด มีผลต่อการป้องกันและชะลอการเกิดโรคแทรกซ้อน
        
        ควบคุมปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนทางหลอดเลือดใหญ่ เช่น ระดับไขมันและความดันโลหิต
        
        เพื่อให้ผู้ป่วยดำรงชีวิตในสังคมอย่างมีความสุข
        
        ไม่มีโรคแทรกซ้อนทั้งเฉียบพลันและเรื้อรัง
  - - - ชนิดมีการไหลของอุจจาระในลำไส้อย่างช้าๆ
      - ชนิดถ่ายลำบาก หรือเจ็บปวดขณะถ่าย
    - - Primary constipation
      - Secondary constipation
    - - ซักประวัติ และตรวจร่างกาย
  - - - ด้านร่างกาย
        
        ระคายเคืองผิว เกิดบาดแผล เสี่ยงต่อการติดเชื้อผิวหนังและทางเดินปัสสาวะ
      - ด้านจิตใจและสังคม
        
        คุณค่าในตัวเองลดลง แยกตัวจากสังคม คุณภาพชีวิตลดลง
    - - กลั้นปัสสาวะไม่อยู่เรื้อรัง (Chronic)
      - ชั่วคราว (Transient) หรือแบเฉียบพลัน (Acute): ป้องกันหรือรักษาให้หายได้
- - - - 1.เพื่อยืนยันว่าเป็นโรคความดันโลหิตสูงและประเมินระดับความรุนแรง
        2.เพื่อประเมินร่องรอยอวัยวะที่ถูกทำลาย
        3.เพื่อตรวจหาโรคที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิด CVD เช่น. โรคเบาหวาน, CKD
        4.เพื่อตรวจหาโรคความดันโลหิตสูงทุติยภูมิที่อาจรักษาจากต้นเหตุได้
    - - การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำเนินชีวิต
        
        การรักษาด้วยยา
        
        ก่อนให้ยารักษาความดันโลหิต ควรได้รับการประเมินความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจาก CVD ใน 10 ปีข้างหน้าก่อน
        
        เริ่มให้ยาลดความดันโลหิตทันทีในผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อการเสียชีวิตจาก CVD สูงและสูงมาก
        
        ผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงต่ำ เริ่มให้ถ้าหากความดันโลหิตของผู้ป่วยยังระดับ > 140/90 mmHg หลังจากให้คำแนะนำไมปแล้วอย่างน้อย 1 เดือน
        
        ผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงปานกลาง หรือสูง ควรเริ่มให้ยา ถ้าหากความดันอยู่ที่ระดับ > 140/90 mmHg หลังได้รับคำแนะนำอย่างน้อย 1 สัปดาห์
  - - - การสูบบุหรี่ และการได้รับควันบุหรี่
        
        มลพิษทางอากาศ เช่น การใช้ฟืนประกอบอาหาร สารเคมีจากการทำอุตสาหกรรม
        
        การขาด Alpha 1- antitrypsin: โรค Alpha1- antitrypsin (AAT)
        
        เพศ: ชาย = หญิง
        
        ความยากจน เนื่องจากอยู่สถานที่แออัด
        
        โรคหอบหืด: เสี่ยงมากกว่าคนปกติ 12 เท่า
    - - การจำกัดการไหลของอากาศและการขังของอากาศในถุงลม (Airflow limitation and air tapping)
        
        มีความผิดปกติของการแลกเปลี่ยน Gas
        
        มีการหลั่งมูกเพิ่มมากขึ้น
        
        ความดันในปอดสูง
    - - เหนื่อย หายใจลำบาก ใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กในการช่วยในการหายใจ ผู้ป่วยต้องใช้แรงมากขึ้นในการหายใจ เมื่อโรคพัฒนารุนแรงขึ้นผู้ป่วยมักจะมีอาการหายใจลำบากแม้ทำกิจวัตรประจำวันหรือในขณะพัก
        
        ไอเรื้อรัง พบในระยะแรกของโรค อาจมีหรือไม่มีเสมหะร่วมด้วย
        
        แน่นหน้าอก หายใจมีเสียงวี๊ด (Wheeze)
        
        เหนื่อยล้า น้ำหนักลด เบื่ออาหาร พบบ่อยในผู้ป่วยที่อยู่ในระยะรุนแรง
    - - ซักประวัติ
        
        ตรวจร่างกาย
        
        Chest X-ray
        
        ABG
        
        สมรรถภาพปอด
    - - หยุดสูบบุหรี่
        
        การใช้ยา
        
        รักษาด้วย O2
        
        การรักษาอื่นๆ
  - - - Chronic heart failure
      - Acute heart failure
    - - Heart failure with reduce ejection fraction (HFrEF): ภาวะการบีบตัวของหัวใจห้องล่างซ้ายล้มเหลว
      - Heart failure with mild range ejection fraction (HFmrEF): ภาวะการบีบตัวของหัวใจล้มเหลว ร่วมกับ
        
        หัวใจห้องล่างหนาตัว
        
        หัวใขขณะคลายตัวทำงานไม่มีประสิทธิภาพ
      - Heart failure with preserved ejection fraction (HFpEF)
    - - 1.Stage A HF
        2.Stage B HF
        3.Stage C HF
        4.Stage D HF
  - - - หู
        
        ความสามารถในการได้ยินลดลงโดยช่วงแรกการรักเสียงที่มีความถี่สูงหรือแหลมจะสูญเสียไปก่อน ต่อมาเป็นความถี่ปานกลาง
        
        เยื่อบุแก้วหูมีลักษณะแข็งและเหี่ยวลีบ หรืออาจมีการอุดตันของขี้หู
        ตา
        
        ตาฝ้ามัว มองไม่ชัด เนื่องจากแก้วตามีความหนาตัว โค้งน้อย
        มะเร็งกล่องเสียงหรือช่องปาก
        
        ผู้สูงอายุที่เจาะคอ รวมทั้งความจำเสื่อม มักจะมีปญหาด้านการสื่อสาร
    - - Aphasia
        
        มีความผิดปกติของการพูดและเข้าใจภาษา
        
        อาการ: พูดไม่ได้ หรือพูดได้ หรอืไม่เข้าใจภาษา
        
        สาเหตุ: โรคหลอดเลือดสมอง อุบัติเหตุทางสมอง เนื้องอกในสมอง
        
        ประเภทของ Aphasia
        
        มีปัญหาเรื่องการรับรู้เข้าใจภาษา (Wernicl's Aphasia)
        
        มีปัญหาเรื่องการแสดงออกทางภาษา แต่มีความเข้าใจภาษาที่ปกติ (Broca's Aphasia)
        
        มีปัญหาเรื่องการนึกคำพูด (Nominal Aphasia)
        
        มีปัญหาเรื่องการแสดงออกทางภาษาและความเข้าใจภาษา (Global Aphasia)
      - Dysarthia
        
        ความผิดปกติในการควบคุมกล้ามเนื้อการพูด คือ พูดไม่ได้ พูดไม่ชัด พูดแบบลิ้นแข็งๆ หรือพูดตะกุกตะกัก
        
        เกิดจากการอ่อนแรงของใบหน้า ปาก ลิ้น และขากรรไกร
        
        สาเหตุเนื่องจากโรคหลอดเลือดสมองที่มีการตีบขนาดใหญ่ หรือตีบบริเวณเนื้อสมองส่วนสีขาว บริเวณก้านสมอง หรือบริเวณสมองน้อย ทำให้เกิดการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อที่ควบคุมบริเวณปากได้
        
        โดยปกติแล้วผู้ป่วยสามารถเข้าใจการสนทนา การอ่าน หรือการเขียน
        
        แก้ไขปัญหาด้านการพูดด้วยการออกกำลังกาย นอกเหนือจากความลำบากในการพูดแล้วผู้ป่วยมักประสบปัญหาในการกลืนด้วย
  - - - เจ็บหน้าอก
        
        คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ไข้
        
        เหงื่ออกมากตัวเย็น
        
        อาการของระบบหัวใจและหลอดเลือด
        
        อาการทางจิตใจ
    - - ซักประวัติ
        
        ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
        
        ตรวจ Cardiac maker
        
        ตรวจพิเศษ