Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
🏥การพยาบาลผู้ป่วยที่มีแผล🏥 - Coggle Diagram
🏥การพยาบาลผู้ป่วยที่มีแผล🏥
6.1 ชนิดของแผลและปัจจัยการส่งเสริมการหายของแผล
ชนิดของแผลแบ่งตามลำดับความสะอาด
Class II: Clean-contaminated ประเภทที่ 2 แผลสะอาดกึ่งปนเปื้อน
ลักษณะแผลที่มีการผ่าตัดผ่านระบบทางเดินหายใจ, ระบบทางเดินอาหาร, ระบบทางเดินปัสสาวะ,เป็นการผ่าตัดที่เกี่ยวกับท่อน้ำดี, อวัยวะสืบพันธุ์ และช่องoropharynx
อัตราเสี่ยงต่อการติดเชื้อ 5-15 %
Class III: Contaminated ประเภทที่ 3 แผลปนเปื้อน
ลักษณะแผลเปิด แผลสด แผลจากการได้รับอุบัติเหตุแผลที่เกิดการปนเปื้อนสารคัดหลั่งจากระบบทางเดินอาหาร เป็นแผลที่มีการอักเสบเฉียบพลัน เช่น แผลถูกแทง แผลถูกยิง
อัตราเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ≥15%
Class I: Clean wound ประเภทที่ 1 แผลผ่าตัดสะอาด
ลักษณะเป็นแผลที่ไม่มีการติดเชื้อ,ไม่มีการอักเสบมาก่อน,การผ่าตัดไม่ผ่านระบบทางเดินหายใจ ระบบทํางเดินอาหาร,อวัยวะสืบพันธุ์, ท่อปัสสาวะ
อัตราเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ≤2%
Class IV: Dirty/Infected ประเภทที่ 4 แผลสกปรก/แผลติดเชื้อ
ลักษณะแผลเก่า (old traumatic wound) แผลมีเนื้อตาย (gangrene)แผลมีการติดเชื้อมาก่อน แผลกระดูกหักเกิน 6 ชั่วโมง เช่น แผลไส้ติ่งแตก
อัตราเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ≥30%
ชนิดของบาดแผลแบ่งตามระยะเวลาการเกิด
แผลเรื้อรัง
เป็นแผลที่เกิดขึ้นเป็นระยะเวลานาน และรักษายากหรือรักษาเป็นเวลานาน อาจมีอาการแทรกซ้อนตามมาภายหลัง
แผลเบาหวาน
แผลเนื้อตาย
เป็นแผลที่เกิดจากการขาดเลี้ยงไปเลี้ยงหรือเลือดมาเลี้ยงไม่เพียงพอ สําเหตุจากหลอดเลือดตีบแข็ง
แผลเบาหวานที่มีลักษณะสีดำและมีกลิ่นเหม็น
แผลที่เกิดเฉียบพลัน
เป็นการเกิดแผล และรักษาให้หายในระยะเวลาอันสั้น
แผลจากการผ่าตัด
ชนิดของแผลแบ่งตามลักษณะพื้นผิว
แผลลักษณะแห้ง
ลักษณะของแผลมีขอบแผลติดกัน อาจเกิดการติดกันเอง หรือจากการเย็บด้วยวัสดุเย็บแผล ไม่มีสารคัดหลั่ง
แผลผ่าตัดเย็บปิด
แผลลักษณะเปียกชุ่ม
ลักษณะของขอบแผลไม่ติดกัน หรือขอบแผลกว้าง มีสารคัดหลั่ง
ผลผ่าตัดยังไม่เย็บปิด
ชนิดของแผลแบ่งตามการรักษา
แผลท่อระบาย
แผลท่อหลอดคอ
2.การรักษาแผลด้วยสุญญากาศ
แผลท่อระบายทรวงอก
การรักษาผู้ป่วยศัลยกรรมกระดูกด้วยวิธีการจัดกระดูกให้อยู่นิ่ง
แผลทวารเทียมหน้าท้อง
ชนิดของแผลแบ่งตามสาเหตุ
แผลที่เกิดจากถูกยิง
เรียก gunshot wound
แผลที่มีขอบแผลขาดกะรุ่งกะริ่ง
เรียก lacerated wound
แผลที่เกิดจากการกระแทกด้วยวัตถุลักษณะมน
เรียก traumatic wound เช่น แผลของอวัยวะภายในช่องท้องถูกกระแทกจํากพวงมาลัยรถยนต์ขณะเกิดอุบัติเหตุ
แผลที่เกิดจากการติดเชื้อมีหนอง
เรียก infected wound
แผลที่เกิดจากถูกบดขยี้
เรียก crush wound เช่น แผลถูกเครื่องบดนิ้วมือ
แผลที่เกิดจากการถูไถลถลอก
เรียก abrasion wound
แผลที่เกิดจากโดนระเบิด
เรียก explosive wound
แผลที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและเคมี
จากไฟไหม้น้ำร้อนลวก (burn and scald) ,จากสารเคมีที่เป็นด่าง(alkaline burn),จากสารเคมีที่เป็นกรด(acid burn),จากถูกความเย็นจัด(frost bite),จากไฟฟ้าช็อต (electrical burn),จากรังสี(radiation burn)
แผลที่เกิดจากถูกของมีคมทิ่มแทง
เรียก stabwound หรือ peneturatingwound เช่นแผลถูกแทงด้วยมีด หรือแผลจากการเหยียบตะปู
แผลที่เกิดจากการตัดอวัยวะบางส่วน
เรียก stump wound เช่นแผลตัดเหนือเข่า
แผลที่เกิดจากถูกของมีคมตัด
เรียก cut woundเช่นแผลจากโดนมีดฟัน หรือถูกเศษแก้วบาด
แผลที่เกิดจากการกดทับ
เรียก pressure sore, bedsore,decubitus ulcer, pressure injury
แผลที่เกิดจากการผ่าตัด
เรียกsurgical wound , sterile wound หรือincision wound
แผลที่เกิดจากการปลูกผิวหนัง
ส่วนที่ตัดผิวหนังออกมา
ส่วนที่เป็นแผลเดิมที่นำผิวหนังส่วนที่ตัดออกมาปลูกผิวหนัง
ปัจจัยที่มีผลต่อการหายของบาดแผล
ปัจจัยเฉพาะที่ (Local factors)
การได้รับอันตรายและอาการบวม (trauma and edema)
การติดเชื้อ (infection)
ภาวะแวดล้อมแห้ง (dry environment)
ภาวะเนื้อตาย (necrosis)
แรงกด (pressure)
ความไม่สุขสบาย (incontinence)
ปัจจัยระบบ (Systemic factors)
น้ำในร่างกาย
การไหลเวียนของโลหิตบกพร่อง
โรคเรื้อรัง
ภาวะกดภูมิคุ้มกันและรังสีรักษา
อายุ
ภาวะโภชนาการ
6.2 ลักษณะและกระบวนการหายของแผล
ลักษณะการหายของแผล(Type ofwound healing)
1.การหายของแผลแบบปฐมภูมิ(Primaryintentionhealing)
2.การหายของแผลแบบทุติยภูมิ(Secondaryintentionhealing)
3.การหายของแผลแบบตติยภูมิ(Tertiaryintentionhealing)
กระบวนการหายของแผล(Stage of wound healing)
ระยะ2: การสร้างเนื้อเยื่อ (Proliferate phase)
เป็นระยะการสร้างเนื้อเยื่อใหม่จะเริ่มตั้งแต่วันที่ 4-12 วัน
ระยะ3: การเสริมความแข็งแรง (Remodeling phase)
เป็นระยะสุดท้ายของการสร้างและความสมบูรณ์ของคอลลาเจน
ระยะ1: ห้ามเลือดและอักเสบ (Hemostasis and Inflammatory phase)
การห้ามเลือด(hemostasis)จะเกิดขึ้นก่อน ในเวลา 5-10 นาที
6.3วิธีการทำแผลชนิดต่างๆและการตัดไหม
ชนิดของการทำแผล
การทำแผลแบบแห้ง(Dry dressing)
การทำแผลที่ไม่ต้องใช้ความชุ่มชื้นในการหายของแผลใช้ทำแผลสะอาดแผลปิดแผลที่ไม่อักเสบเป็นแผลเล็กไม่มีสารคัดหลั่งมาก
การทำแผลแบบเปียก (Wet dressing)
การทำแผลที่ต้องใช้ความชุ่มชื้นในการหายของแผล ใช้ทำแผลเปิด แผลอักเสบติดเชื้อ แผลที่มีสารคัดหลั่งมําก ซึ่งกํารปิดแผลขั้นแรกจะใช้วัสดุที่มีความชื้น เช่น gauze ชุบน้ำเกลือทำแผล(0.9% normal saline) ปิดไว้ แล้วปิดทับด้วยgauzeแห้งบน gauze เปียกอีกครั้ง
อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำแผล
สารละลาย(solution)
น้ำเกลือล้างแผล(normal saline solution) 0.9% NSS external use
เบตาดีน หรือโปรวิโดน ไอโอดีน
alcohol 70%
ชุดทำแผล (dressing set)ที่ปราศจากเชื้อ
ปากคีบไม่มีเขี้ยว ปากคีบมีเขี้ยว ถ้วยใส่สารละลาย สำลี และgauze
วัสดุสำหรับปิดแผล
วายก๊อซ (y-gauze)
ผ้าซับเลือด (abdominal swab)
วาสลินก๊อซ (vaseline gauze)
ก๊อซเดรน (drain gauze)
ผ้าก๊อซหุ้มสำลี (top dressing)
transparent film
ผ้าก๊อซ (gauze dressing)
แผ่นเทปผ้าปิดแผล
antibacterial gauze dressing
วัสดุสำหรับยึดติดผ้าปิดแผล
transporeเพราะง่าย สะดวก แต่มีข้อเสียคือ ระคายเคืองผิวหนัง และเจ็บขณะดึงออกจํากแผล
ผู้ป่วยสูงอายุ หรือผู้ที่ผิวหนังแพ้ plaster ควรใช้ plaster ชนิดพิเศษ
micropore tape, fixomull เพราะไม่ระคายเคืองผิวหนัง หรือใช้ก๊อซพันแผล (gauze bandage) หรือผ้าพันแผลชนิดยืด(elastic bandage) ใช้เพื่อกดรัดและช่วยในการห้ามเลือด
ภาชนะสำหรับทิ้งสิ่งสกปรก
ชามรูปไต ถุงพลาสติก
หลักการทำแผล คือ ต้องสะอาดและปลอดภัย ประหยัดสิ่งของเครื่องใช้และเวลา โดยใช้หลัก aseptic technique และจะต้องทำแผลสะอาดกว่าก่อนทำแผลสกปรกหรือติดเชื้อเสมอ
อุปกรณ์อื่น ๆ
กรรไกรตัดเชื้อเนื้อ
ช้อนขูดเนื้อตาย
กรรไกรตัดไหม
อุปกรณ์วัดความลึกของแผล
6.4วิธีการพันแผลชนิดต่างๆ
ชนิดของผ้าพันแผล
ผ้าสามเหลี่ยม (triangular bandage)
เป็นผ้าสามเหลี่ยมทำด้วยผ้าเนื้อละเอียดไม่ระคายเคืองต่อผิวหนัง ด้านยาวยาวกว่าด้านกว้าง
2.ผ้าพันแผลชนิดม้วน(roller bandage)
เป็นม้วนกลมชนิดที่ไม่ยืด (roll gauze) และชนิดยืด (elastic bandage)
ผ้าพันแผลชนิดพิเศษ (special bandage)
ปัจจุบันมีวัสดุการแพทย์ที่ทันสมัยมาใช้แทน เช่น abdominal support
หลักการพันแผล
ตำแหน่งที่ต้องการจะพันผ้าผิวหนังบริเวณนั้นต้องสะอาดและแห้ง
การลงน้ำหนักมือเพื่อดึงผ้าพันแผลควรระวังใช้น้ำหนักให้เหมาะสม ถ้าลงน้ำหนักมือมากอาจทำให้แน่นเกินไป
ผู้พันผ้าและผู้บาดเจ็บหันหน้ําเข้าหากัน จัดท่าให้ผู้บาดเจ็บอยู่ในท่าที่สบายวางอวัยวะส่วนที่จะพันผ้าให้รู้สึกผ่อนคลาย
การพันผ้าบริเวณเท้า ขา ตะโพก ต้องมีผู้ช่วยคอยประคองอวัยวะส่วนนั้นไว้ เพื่อช่วยให้ผู้พันผ้าสะดวกและสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการพันผ้าในตำแหน่งนั้น ๆ
ตำแหน่งที่บาดเจ็บ เช่น นิ้วมือ นิ้วเท้า ต้องใช้ผ้าก๊อสคั่นระหว่างนิ้วก่อนป้องกันกํารเสียดสีของผิวหนังอาจทำให้เกิดแผลระหว่างนิ้วได้
การพันผ้าใกล้ข้อ ต้องพันผ้า โดยคำนึงถึงการขยับเคลื่อนไหวของข้อนั้นด้วย
ต้องทำความสะอาดบาดแผลและปิดผ้าปิดแผลให้เรียบร้อยก่อน แล้วจึงพันผ้าปิดทับต้องระวังหากพันแน่นเกินไปผู้ป่วยอาจเจ็บแผล
6.5 ปัจจัยที่ทำให้เกิดแผลกดทับ ระยะของแผลกดทับและการป้องกันแผลกดทับ
ปัจจัยส่งเสริมการเกิดแผลกดทับ
ปัจจัยภายในร่างกาย
อายุ
ผู้ป่วยที่เกิดแผลกดทับ ร้อยละ 70 เป็นผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป
ภาวะโภชนาการ
ผู้ป่วยที่ได้รับสารอาหารที่ไม่เพียงพอ จนกระทั่งทำให้ระดับalbuminในเลือดน้อยกว่า 3.5 mg % จะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับได้
ยาที่ได้รับการักษา
ยาขับปัสสาวะ ยาระบาย(ทำให้เกิดการเปียกชื้นของผิวหนัง)
การผ่าตัด
ผู้ป่วยที่ใช้เวลาในการนานกว่า 3 ชั่วโมง จะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับ
2.ปัจจัยภายนอกร่างกาย
แรงเสียดทาน
แรงเฉือน
แรงกด
ความชื้น
6.6กระบวนการพยาบาลในการพยาบาลผู้ป่วยที่มีแผล
สถานการณ์ตัวอย่าง
ผู้ป่วยหญิงไทย คู่ อายุ 44 ปี แพทย์วินิจฉัยเป็นโรคแผลกระเพาะอาหารทะลุ (Peptic ulcer perforate) S/P Explore lab to Simple closer เป็นวันที่ 2 on IV fluid for antibiotic จากสถานการณ์ข้างต้นจงประยุกต์ใช้กระบวนการพยาบาลในการให้การพยาบาลแบบองค์รวมสำหรับผู้ป่วยรายนี้
การประเมินภาวะสุขภาพ (Assessment)S : “รู้สึกปวดแผลหน้าท้อง”
O : หญิงไทยคู่ อายุ 44ปี Peptic ulcer perforate S/P Explore lab to Simple closer, 2nd day.
PE finding: surgical wound, mid line at abdomen, sutures with silk 2/0, 15 stitches length. no discharge, 1 ̊stage of wound healing
การประเมินภาวะสุขภาพด้านร่างกายและจิตใจ
ประเมินระดับคะแนนควํามเจ็บปวด
ประเมินความวิตกกังวลจากการผ่าตัดและพยาธิสภาพของโรค
การประเมินสภาพร่างกายและจิตใจ ความรุนแรงของโรค
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล (Nursing diagnosis) เสี่ยงต่อการติดเชื้อที่แผลผ่าตัดเนื่องจํากเป็นประเภทแผลผ่าตัดปนเปื้อน
วัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการหายของแผลให้เป็นไปตามกระบวนการหายของแผลผ่าตัด
เกณฑ์การประเมินผล
ไม่มีอาการที่แสดงว่ามีการติดเชื้อและอุณหภูมิร่างกายอยู่ในเกณฑ์ปกติ
ผู้ป่วยปลอดภัยตามหลักความปลอดภัย SIMPLE ของ patient safety goals
การหายของแผลเป็นไปตามกระบวนการหายของแผล (stage of wound healing)
การปฏิบัติการพยาบาลแบบองค์รวม (Holistic nursing care)
ด้านจิตใจ
ด้านสังคม
ด้านร่างกาย
ด้านจิตวิญญาณ
การประเมินผล (Evaluation)