Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลสาธารณภัย(DISASTER NURSING) - Coggle Diagram
การพยาบาลสาธารณภัย(DISASTER NURSING)
ความหมาย
ภัยที่เกิดกับคนจ านวนมาก เกิดได้ทุกเวลาทุกสถานที่ เป็นเหตุการณ์ที่รุนแรงมากอาจเกิดขึ้นโดยธรรมชาติหรือการกระท าของมนุษย์ มีผลกระทบตํอชีวิต รํางกายและทรัพย์สินของประชาชน ชุมชนหรือรัฐท าให้ผู้ประสบภัยเดือดร๎อนมาก และกํอให๎เกิดความต๎องการจ าเป็นพื้นฐานอยํางรีบดํวนสำหรับผู๎ประสบภัย
ประเภทของสาธารณภัย
. แบํงตามความเสียหายที่เกิดขึ้น พิจารณาจากมีผู้บาดเจ็บและเสียชีวิต
ุรุนแรงน้อยไมํเกิน 25 คน
รุนแรงปานกลางตั้งแตํ 25-100 คน
รุนแรงมากเกิน 100 คน ขึ้นไป
แบํงตามความรุนแรงของภัยแบํงได๎เป็น 3ระดับ
ความรุนแรงระดับ1สาธารณภัยที่เกิดขึ้นทั่วไปหรือมีขนาดเล็กซึ่งส านักงานสาธารณสุขจังหวัดสามารถ
ควบคุมสถานการณ์และจัดการระงับภัยได๎โดยล าพัง
ความรุนแรงระดับ 2สาธารณภัยขนาดกลาง ซึ่งต๎องอาศัยการสนับสนุนความชํวยเหลือจากหนํวยงานหลายสํวนราชการภายในเขตจังหวัดหรือจังหวัดใกล๎เคียงและระดับเขต
ความรุนแรงระดับ 3สาธารณภัยขนาดใหญํที่มีผลกระทบรุนแรงกว๎างขวาง หรือสาธารณภัยที่จ าเป็นต๎องอาศัยผู๎เชี่ยวชาญหรืออุปกรณ์พิเศษ ต๎องระดมความชํวยเหลือจากทุกสํวนราชการ ภาคเอกชนและผู๎เชี่ยวชาญเฉพาะด๎านในระดับประเทศ
แบํงตามสาเหตุการเกิด
สาธารณภัยธรรมชาต
1.อุตุนิยมวิทยา (Hydro-Meteorological disaster)
วาตภัย
ภัยแล้ง
ภััยหนาว
พายุลูกเห็บ
ฟ้าคะนอง
คลื่นความร้อน
สภาพภูมิประเทศ (Topological disaster)
อุทกภัย (Flood)
ไฟป่า
ไฟใต้ดิน
ไฟเรือนยอด
ไฟผิวดิน
3.การเปลี่ยนแปลงของผิวโลก (Tectonic disaster
แผ่นดินถล่ม
แผ่นดินไหว
คลื่นยักษ์สึนาม
ชีวภาพ(Biologicaldisaster)
โรคระบาดในมนุษย์
โรคระบาดในสัตว
สาธารณภัยจากมนุษย์ (Man Made Disaster)
อัคคีภัย
ภัยจากสารเคมีและวัตถุอันตราย
ภัยจากการคมนาคมขนส่ง
ภัยจากการก่อสร้าง
ภัยพิบัติจากเทคโนโลย
ภัยจากการก่อการร้ายและก่อวินาศกรรม
ภัยจาการจลาจลและเหตุการณ์ทางบ้านเมือง
ผลกระทบจากการเกิดสาธารณภัย
1.ด้านสาธารณสุข
ผลกระทบต่อผู้ประสบภัย
ผลกระทบในระยะสั้น
. ผลกระทบตํอรํางกายในขณะเกิดภัยผู๎คนยํอมต๎องบาดเจ็บล๎มตายไป
ผลกระทบตํอจิตใจผู๎ที่อยูํในเหตุการณ์ยํอมต๎องตกใจ จ ตื่นกลัวกับภาพที่ได๎เห็น
การสูญเสียปัจจัยในการดำรงชีวิต เช่นในกรณีเกิดพายุหมุนเกิดน้้ำ
ทํวม เป็นต๎น
. เสียรายได๎และต๎องเสียคํารักษาพยาบาลท าให๎ครอบครัวเดือดร๎อน
เสียเวลาและเสียโอกาสที่จะสร๎างความก๎าวหน๎าให๎กับชีวิต เพราะการบาดเจ็บและการสูญเสียทรัพย์สิน
ผลกระทบในระยะยาว
เรื่องคําใช๎จํายในการดูแลผู๎ปุวยและผู๎พิการจากสาธารณภัยให้ด ารงชีวิตอยูํได๎คําใช๎จํายจะเสียไปในงานบูรณะสภาพแวดล๎อมและการบรรเทาทุกข์ เพื่อให๎มีอาชีพและได๎รับการ
ดูแลด๎านสุขภาพซึ่งล๎วนแตํเป็นภาระของรัฐเป็นสํวนใหญ
ระบบบริการสุขภาพ
ถ๎าสถานบริการสุขภาพที่อยูํในพื้นที่หรือบริเวณใกล๎เคียง ขาดประสิทธิภาพ บุคลากรหรืออุปกรณ์ไมํพร๎อม จะ
ป็นปัจจัยที่เพิ่มความรุนแรงของปัญหา ถ๎ามีสาธารณภัยขนาดใหญํ จะท าให๎บริการตํางๆด๎อยประสิทธิภาพลดลง
2.ด้านเศรษฐกิจ
ผู้ประสบภัย ต้องสูญเสียทรัพย์สิน เชํน บ้านเรือนที่อยู่อาศัย ผลผลิตทางการเกษตรไม่สามารถดำเนิน
กิจการใดๆ และต้องเสียคํารักษาพยาบาล
ประเทศชาติ สูญเสียงบประมาณมากขึ้น ต๎องใช๎งบประมาณจำนวนมากในการบรรเทาสาธารณภัย
3.ด้านสาธารณูปโภคและการคมนาคมขนส่ง
ขาดแคลนไฟฟู น้ำดื่มน้้ำใช๎ที่สะอาด อาหาร เครื่องอุปโภคบริโภคที่จ าเป็นถูกท าลายหรือถูกจำกัด ทำให้เกิดอุปสรรคตํอการบรรเทาหรือการกู๎ภัย สํงผลให๎สาธารณภัยนั้นๆมี
ขนาดและความรุนแรงมากขึ้น
4.ด้านสิ่งแวดล้อม
สูญเสียความสมดุล เกิดมลพิษทางน้ า อากาศ ดินสํงผลกระทบตํอสุขภาพของบุคลและ
สัตว์ตํางๆที่อาศัยอยูํในบริเวณนั้น จนกลายเป็นแหลํงของโรคระบาด
5.ด้านสังคม การเมือง การปกครอง
สังคมสับสนวุํนวาย อาจเกิดความขัดแย๎ง แตกแยก เห็นแกํประโยชน์สํวนตัวแยํงสิ่งของจ าเป็นพื้นฐาน และที่อยูํอาศัย
วงจรการเกิดสาธารณภัย
1.ระยะก่อนเกิดสาธารณภัยหรือระยะเตือนภัย
2.ระยะเกิดสาธารณภัย
3.ระยะหลังเกิดสาธารณภัยหรือระยะฟื้นฟ
บทบาทขององค์กรต่างๆในการจัดการสาธารณภัย
องค์กรสหประชาชาติ
UNDRO (United Nations Disaster Relief Office)
WHO (World Health Organization)
UNICEF (United Nations Children’s Fund)
WFP (World Food Program)
FAO (Food and Agriculture Organization)
องค์กรการกุศล
National Red Cross
ICRC (International Committee of the Red Cross)
Federation (International Committee of the Red Cross and Red Crescent Societies)
องค์กรเอกชน
CARE (Cooperative for American Relief Everywhere)
OXFAM
CRS (Catholic Relief Services)
องค์กรระหว่างประเทศ:
OAS (Organization of America States) เ
EEC (European Economic Community) เ
องค์กรในประเทศที่เกี่ยวข้องประกอบด้วย 4ระดับ
1.คณะกรรมการการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ (กปภ.ช)
ก าหนดนโยบายในการจัดท าแผนการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหํงชาติ
. พิจารณาให๎ความเห็นชอบแผนการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหํงชาติกํอนเสนอคณะรัฐมนตร
บูรณาการพัฒนาระบบปูองกันและบรรเทาสาธารณภัย ระหวํางหนํวยงานของรัฐ องค์กรปกครองสํวนท้องถิน
ให๎ค าแนะน า ปรึกษาและสนับสนุนการปฏิบัติหน๎าที่ในการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัย
วางระเบียบเกี่ยวกับคําตอบแทน และคําใช๎จํายในการด าเนินการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัย
ปฏิบัติการอื่นใดตามที่บัญญัติไว๎ในพระราชบัญญัตินี้หรือกฎหมายอื่น
2.หน่วยงานกลางของรัฐในการด าเนินการป้องกันและบรรเทาสาธารณภั
รัฐมนตรีวําการกระทรวงมหาดไทย เป็นผู๎อ านวยการ มีอ านาจควบคุมและก ากับการปูองกันและบรรเทา
สาธารณภัยทั่วราชอาณาจักรให๎เป็น ไปตามแผนการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหํงชาติ
อธิบดีกรมปูองกันและบรรเทาสาธารณภัยเป็นผู๎อ านวยการกลางมีหน๎าที่ปูองกันและบรรเทาสาธารณ
ภัยทั่วราชอาณาจักร และมีอ านาจควบคุมและก ากับการปฏิบัติหน๎าที่ของผู๎อ านวยการศูนย์ปูองกันและบรรเทาสาธารณภัย
3.หน่วยงานระดับจังหวัด
ผู๎วําราชการกรุงเทพมหานครเป็นผู๎อ านวยการกรุงเทพมหานคร มีหน๎าที่ในการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัยในเขตกรุงเทพมหานคร โดยมีปลัดกรุงเทพมหานครเป็นรองผู๎อ านวยการ
วําราชการจังหวัดเป็นผู๎อ านวยการจังหวัด รับผิดชอบในการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัยในเขตจังหวัด โดยมีนายกองค์การบริหารสํวนจังหวัดเป็นรองผู๎อ านวยการจังหวัด
4.หน่วยงานระดับท้องถิ่น
นายอ าเภอเป็นผู๎อ านวยการอ าเภอ รับผิดชอบและปฏิบัติหน๎าที่ในการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัยใน
เขตอ าเภอ
2.นายกเทศมนตรี เป็นผู๎อ านวยการท๎องถิ่น (ผู๎อ านวยการเทศบาล) มีหน๎าที่ชํวยเหลือผู๎อ านวยการจังหวัด
และผู๎อ านวยการอ าเภอโดยมีอ านาจสั่งการ ควบคุม และก ากับดูแลการปฏิบัติหน๎าที่ของเจ๎าพนักงานและอาสาสมัคร
3.นายกองค์การบริหารสํวนจังหวัด มีหน๎าที่ชํวยเหลือผู๎อ านวยการจังหวัดในการปูองกันและบรรเทาสาธารณภัย และปฏิบัติหน๎าที่อื่นตามที่ผู๎อ านวยการจังหวัดมอบหมาย
4.นายกองค์การบริหารสํวนต าบล เป็นผู๎อ านวยการท๎องถิ่น (ผู๎อ านวยการองค์การบริหารสํวนต าบล)
5.นายกเมืองพัทยาเป็นผู๎อ านวยการท๎องถิ่น (ผู๎อ านวยการเมืองพัทยา) มีหน๎าที่ชํวยเหลือผู๎อ านวยการ
จังหวัดและผู๎อ านวยการอ าเภอ โดยมีอ านาจสั่งการ ควบคุม และก ากับดูแลการปฏิบัติหน๎าที่ของเจ๎าพนักงาน
6.องค์การสาธารณกุศลหรือบุคคลใดเข๎ามาชํวยเหลือการปฏิบัติหน๎าที่ของเจ๎าพนักงานในระหวํางเกิดสา
ธารณภัย ให๎ผู๎อ านวยการหรือเจ๎าพนักงานที่ได๎รับมอบหมายมีอ านาจมอบหมายภารกิจหรือจัดสถานที่ให๎องค์การสารณกุศลและบุคคลดังกลําวในการให๎ความชํวยเหลือได๎ตามที่เห็นสมควร
ปัญหาอุปสรรคในการจัดการสาธารณภัย
กฎหมายล้าสมัยและไม่สามารถบังคับใช้ได้อย่างมีประสิทธิผล
ขาดเอกภาพในการปฏิบัติงาน
เจ้าหน้าที่ของรัฐขาดทักษะในการปฏิบัติงาน
ขาดการมีส่วนร่วมจากประชาชน
แนวทางการแก้ไข
นโยบายที่ชัดเจน
การบูรณาการแผนจัดการของหน่วยต่างๆ
การเผชิญเหตุและการกู้ภัย (Response & Rescue)
บทบาทหน้าที่ของพยาบาลที่ปฏิบัติงานด้านการพยาบาลสาธารณภัย
1.ระยะก่อนเกิดสาธารณภัย หรือระยะเตือนภัย
ประเมินสถานการณ์สาธารณภัย (ศักยภาพ ความพร้อม ทรัพยากร)
จัดทำแผนหรือแนวทางในการปฏิบัติ ร่วมกันทั้งภาครัฐและเอกชน
เตรียมอุปกรณ์ที่จำเป็น
ซ้อมแผนสาธารณภัย
ให้ความรู้แก่ประชาชนในเรื่องที่เกี่ยวข้อง (แผนของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง)
2.ระยะเกิดสาธารณภัย (impact phase)
ประเมินสถานการณ์ที่เกิดขึ้น
ปฏิบัติตามแผนที่ก าหนดไว้
ปฏิบัติการพยาบาล
ให้การพยาบาล ณ จุดเกิดเหต
ป้ายสีแดง หหมายถึง ผู๎ปุวยที่ต๎องการการตรวจรักษาทันที เนื่องจาก เรํงดํวน รอไมํได๎ คุกคามตํอชีวิต
ป้ายสีเหลือง ป็นภาวะที่ผู๎ปุวยต๎องการชํวยเหลือทางการรักษาพยาบาล จัดเป็นอันดับรองจากกลุํมแรก
สามารถรอการสํงตํอได๎ภายใน 2 ชั่วโมง
ป้ายเขียว ป็นภาวะที่ผู๎ปุวยไมํจ าเป็นต๎องพึ่งพาการให๎บริการจากหนํวยงานอุบัติเหตุและฉุกเฉิน แตํต๎องบการตรวจรักษาโดยการสํงตํอไปตรวจ ณ แผนกผู๎ปุวยนอก
ป้ายสีดำ เป็นกลุํมสุดท๎ายที่ได๎รับจาการชํวยเหลือ หรือนำสํงโรงพยาบาล เป็นกลุํมที่โอกาสรอดชีวิตน๎อย
จุดระดมพล
ระยะห่างระหว่างจุดระดมพลกับภารกิจในการปฏิบัติการที่ได้รับมอบหมาย
เส้นทางในการเข้าถึง
พื้นที่ว่าง
ควาปลอดภัย
จุดระดมพลควรที่จะสามารถเคลื่อนย้าย
ฐานที่ตั้ง
สถานที่ตั้งของสํวนซึ่งท าหน๎าที่ประสานงานและบริหารงานสํวนตํางๆที่
ปฏิบัติหน๎าที่ในสถานที่เกิดเหตุ รวมทั้งเป็นที่สถานที่ปฏิบัติงานของสํวนสนับสนุน (Logistics) ด๎วย
ปฏิบัติงานในสถานพยาบาล
การประเมินอาการผู้ป่วยในโรงพยาบาล
การซักประวัติสุขภาพ เป็นการสัมภาษณ์ผู๎ปุวยและญาติเกี่ยวกับภาวะการเจ็บปุวยเ
อาการสำคัญ (Chief complaint
ประวัติการเจ็บปุวยปัจจุบัน (Present illness)
ัประวัติการเจ็บปุวยในอดีต (Past history)
ประวัติครอบครัว (Family history)
การซักประวัติผู๎ปุวยเฉพาะด๎าน การซักประวัติผู๎ปุวยฉุกเฉินจะต๎องมีระบบที่ดี ประหยัดเวลา
สัญญาณชีพ (Vital signs) เป็นสิ่งส าคัญที่บํงชี้ถึงการมีชีวิตของมนุษย
อุณหภูมิ (Temperature
ชีพจร (Pulse)
การหายใจ (Respiration)
ความดันโลหิต (Blood pressure)
3.ระยะหลังเกิดสาธารณภัยหรือระยะฟื้นฟู (Post- impact phase)
การประเมินสถานการณ์หลังเกิดสาธารณภัย เพื่อรวบรวมความเสียหายของผู๎ประสบภัยทั้งรํางกาย
จิตใจ อารมณ์ สังคม เพื่อวางแผนให๎การชํวยเหลือได๎ตามสภาพปัญหาที่เกิดขึ้น
การฟื้นฟูทางด๎านรํางกาย
ทำโดยการประเมินทั้งความพิการที่เป็นอยูํและความเสี่ยงที่จะเกิดได๎หากไมํ
ปูองกันไว๎กํอน
การฟื้นฟูด๎านจิตใจ โดยการประเมินสภาพทางจิตใจ
สิ่งสนับสนุน อาจเป็นอุปกรณ์ บุคคลหรือหนํวยงานในท๎องถิ่น ที่จะเป็นก าลังใจให๎ผู๎ปุวย
แนะนำแหลํงประโยชน์ที่จะชํวยให๎การฟื้นฟูเป็นไปได๎อยํางราบรื่น และได๎ผลสมบูรณ
การให๎ค าแนะน าในการปูองกันโรคระบาด หลังจากเกิดสาธารณภัย และค าปรึกษาด๎านตํางๆ
จัดท าบันทึกรายงานเกี่ยวกับรายชื่อผู๎บาดเจ็บ ผู๎เสียชีวิต พิการ หายเป็นปกติ ผู๎ที่ต๎องได๎รับการดูแล
ตํอเนื่อง วัสดุและเวชภัณฑ์ที่ใช๎ไป และคําใช๎จํายที่เกี่ยวข๎อง
คุณสมบัติพยาบาลที่ปฏิบัติการพยาบาลสาธารณภัย
มีีความรู้และประสบการณ์ทางการพยาบาลฉุกเฉิน การพยาบาลวิกฤต การรักษาเบื้องต้น
มีความรู๎ด๎านสาธารณภัยมีความสามารถในการประเมินสถานการณ์ และคาดการณ์ถึงปัญหาสุขภาพที่เกิดจากสาธารณภัยประเภทตํางๆ
มีทักษะในการตัดสินใจที่ดี มีภาวะผู๎น าสามารถแก๎ไขปัญหาเฉพาะหน๎าอยํางถูกต๎องเหมาะสม
ีทักษะการสื่อสารและการบันทึกข๎อมูลตํางๆได๎อยํางถูกต๎อง ครบถ๎วน ชัดเจน
มีวุฒิภาวะ รอบคอบ อดทน สุขภาพกายและจิตใจแข็งแรง