Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สมุนไพรสำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน - Coggle Diagram
สมุนไพรสำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน
สมุนไพรที่ใช้รักษาอาการแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นจุกเสียด
กระเพรา ใบและยอด 1กํามือ(สด 25 กรัม แห้ง 4 กรัม)ต้มน้ำดื่มเหมาะสําหรับเด็ก
กานพลู ดอกตูมขนาดใหญ่เต็มที่ตกแห้ง 5-8 ดอก ต้มหรือบดเป็นผง หรือดอก 3 ดอกทุบแล้วแช่น้ําเดือด 1 ขวดเหล้า
กระเทียม ปอกเปลือกรับประทานดิบๆ ครั้งละ 5 กลีบ
ข่า เหง้าแก่สดขนาดเท่าหัวแม่มือ ทุบให้แตกต้มน้ำดื่ม
กระทือ หัวสดปริมาณ 20 กรัมปิ้งไฟ ฝนกับน้ำปูนใส เอาน้ำดื่ม
ขิง เหง้าสดขนาดเท่าหัวแม่มือ ทุบให้แตกต้มน้ำดื่ม
กระชาย เหง้าและรากประมาณครึ่งของกํามือ (ถ้าสดใช้ 5-10 กรัม,แห้ง 5 กรัม)ต้มน้ำดื่ม
ดีปลี เหง้าแก่สดหรือแห้งทุบพอแหลก ประมาณ 1 กํามือ
ต้มน้ำดื่ม หรือใช้ลําต้นแก่
ตะไคร้เหง้าแกสดหรือทุบแห้งพอแหลก 1 กํามือ (40-60 กรัม) ทุบให้แตกต้มน้ำดื่ม
สมุนไพรบรรเทาอาการบิด
มังคุด ใช้เปลือกผลแห้งประมาณครึ่งผล ย่างไฟให้เกรียม ฝนกับน้ําปูนใส
ทับทิม ใช้เปลือกผลแห้งประมาณครึ่งผลย่างไฟให้เกรียม ฝนกับน้ําปูนใส
สมุนไพรที่ใช้รักษาอาการไอ/ขับเสมหะ
มะนาว ใช้ผลคั้นเป็นน้ำมะนาวจิบบ่อยๆ
มะแว้งเครือ มะแว้งต้น ใช้ผลสด 5-10 ผลโขลกพอแหลกคั้นเอาแต่น้ำเติมเกลือจิบบ่อยๆ
มะขาม ใช้เนื้อในฝักแก่จิ้มเกลือรับประทาน
เพกา ใช้เมล็ด 1/2 - 1 กํามือ ต้มกับน้ำเดือด 300 มล. พอเดือด 1 ชั่วโมง ดื่มวันละ 3 ครั้ง
ดีปลี ใช้ดอกแก่แห้งหรือช่อผลแก่แห้งประมาณ ครึ่ง ช่อฝนกับมะนาวแทรกเกลือกวาดคอหรือจิบบ่อยๆ
ขิง ใช้ฝนกับมะนาวแทรกเกลือกวาดคอหรือจิบบ่อยๆ
สมุนไพรบรรเทาอาการคลื่นไส้
ขิง ใช้เหง้าสดขนาดเท่าหัวแม่มือทุบให้แตก ต้มเอาน้ำดื่ม
ยอ ใช้ผลฝานบางๆ ย่างไฟให้เหลือง ต้มหรือชงน้ำดื่ม ใช้ครั้งละ 2 กํามือ
กะเพรา ใช้ใบและยอด 1 กํามือต้มน้ำดื่ม
สมุนไพรที่ใช้แก้อาการท้องเสีย
ฝรั่ง ใช้ใบแก้ 10-15 ใบปิ้งไฟและชงรับประทาน
ฟ้าทะลายโจร นั่นเป็นชิ้น 1-2 กํามือ ต้มเอาน้ำดื่ม
ทับทิม ใช้เปลือกผลแห้ง ประมาณ 4 ของผล นํามาฝนกับน้ำปูนใสหรือน้ำฝนรับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนแกง
มังคุด ใช้เปลือกผลแห้งประมาณ 12 ผล ย่างไฟให้เกรียม
กล้วยน้ำว้า ให้รับประทานครั้งละ ครึ่งถึง 1 ผล หรือใช้กล้วยน้ำว้าดิบฝานเป็นแว่นตากแห้ง
สีเสียด ใช้แก่นตากแห้ง หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ต้มเอาน้ำเคี่ยวให้ข้นระเหยน้ำให้หมด
สมุนไพรที่ใช้รักษาอาการท้องผูก
ชุมเห็ดไทย
ใช้เมล็ดแห้งคั่วจนเหลือง 2-2.5 ช้อนคาว ต้มน้ำดื่ม
ห้ามใช้ในคนที่ธาตุอ่อน ท้องเสียง่าย โรคไต
มะขามแขก
ใช้ใบแห้งวันละ 3-10 กรัม (1-1/2 กํามือ) ต้มน้ำดื่ม
หรือบดเป็นผง ชงน้ำดื่มหรือใช้ฝึก 4-5 ฝัก
ข้อควรระวัง สตรีมีครรภ์หรือมีประจำเดือนห้ามรับประทาน
ชุมเห็ดเทศ
ใช้ดอกสดประมาณ 3 ช่อลวกรับประทานใช้ใบสดหรือแห้งประมาณ 12 ใบ ต้มน้ำดื่มครั้งละ 1 แก้ว
ห้ามสตรีมีครรภ์รับประทาน
มะขาม
ใช้เปียกเส เปรี้ยว 10-20ฝัก จิ้มเกลือรับประทานแล้วดื่มน้ำตามมากๆ
ข้อควรระวัง หากรับประทานมากเกินไปจะเกิดท้องร่วงอย่างรุนแรง
คูน
ใช้ในฝักแก่ก้อนเท่าหัวแม่มือ ต้มใส่เกลือนิดหน่อย ดื่มก่อน
นอนตอนกลางคืน
ข้อระวัง หากรับประทานมากเกินไปจะเกิดอาการคลื่นไส้ท้องอืดและปวดท้อง
ขี้เหล็ก
ใช้ใบ 4-5 กํามือต้มเอาน้ำดื่มก่อนอาหารเช้าหรือเวลามีอาการ
ข้อระวัง หากรับประทานเกินขนาดเกิดการท้องเสียวิงเวียนศีรษะ ตาพร่ามัวง่วงนอน
สมุนไพรที่ใช้รักษาอาการโรคกระเพาะอาหาร
กล้วยน้ำว้า
ใช้ผงกล้วยดิบ 1-2 ช้อนโต๊ะ ชงในน้ำร้อนดื่ม
ช้ผลกล้วยดิบปั้นเป็นยาลูกกลอน รับประทานวันละ 4 ครั้งๆ 4 เม็ด ในเวลาก่อนอาหารและก่อนนอน
ขมิ้นชัน ใช้ผงขมิ้นปั้นเป็นยาลูกกลอน รับประทานวันละ 3 ครั้งๆ ละ 2-3 เม็ดก่อนอาหาร
กระเจี๊ยบมอญ ใช้ผลอ่อนแห้งชงรับประทานครั้งละ 1 ช้อนโต๊ะ และดื่มน้ําตามวันละ 3-4 ครั้ง
สมุนไพรที่ใช้รักษาอาการเบื่ออาหาร
บอระเพ็ด ใช้เถาหรือต้นสดครั้งละ 2 คืบครึ่ง ตําคั้นเอาน้ำดื่ม
ฟ้าทะลายโจร นั่นเป็นชิ้นประมาณ 1-3 กํามือ ต้มเอาน้ำดื่ม
สมุนไพรบรรเทาพยาธิในลำไส้
มะขาม เมล็ดแก่นำมาคั่วแล้วกระเทาะเปลือกออก เอาเนื้อในเมล้ดแช่ในน้ำเกลือจนนุ่ม
มะหาด ใช้ผงมะหาดบดละเอียด1-2ช้อนชา รับประทานกับน้ำสุกเย็นขณะท้องว่าง
มะเกลือ คั้นเอาน้ำ ดื่มก่อนอาหารเช้า หลังดื่ม3ชั่วโมงหากไม่ถ่าย
เล็บมือนาง ใช้เมล็ดแห้งทุบพอแตก ต้มเอาน้ำดื่มหรือทอดกับไข่รับประทาน
ฟักทอง ใช้เมล็ดแห้งประมาณ 60กรัม ทุบให้แตก ผสมน้ำเชื่อมเล็กน้อย
สะแก ใช้เมล็ดแกา1ช้อนคาว ตำให้ละเอียด ทอดกับไข่รับประทาน ใช้ถ่ายพยาธิไส้เดือน
สมุนไพรที่ใช้รักษาอาการขัดเบา/ขับปัสสาวะ
ผักกาดน้ำใช้ทั้งต้น 1 กํามือ ต้มกับน้ำ4 ถ้วยดื่มครั้งละ ครึ่งถ้วย วันละ3ครั้ง
สับปะรด ใช้เหง้าวันละ 1 กอบมือ ต้มกับน้ำดื่มครั้งละ 1 ถ้วยชา
ตะไคร้ ใช้ครั้งละ 1 กํามือ ต้มกับน้ำดื่ม ครั้งละ 1 ถ้วยก่อนอาหาร
หญ้าคอ ใช้รากหรือเหง้า1กำมือ หั่นเป็นชิ้นๆต้มกับน้ำดื่มครั้งละ1ถ้วยชา
ชุมเห็ดไทย ใช้เมล็ดคั่วแห้งวันละ 1-2 ช้อนคาว
หญ้าหนนวดแมว สามารถใช้ขับปัสสาวะและขับนิ่วได้
ขลู่ ใช้ทั้งต้นสด/แห้ง วันละ 1 กํามือ นั่นเป็นชิ้นต้มกับน้ำดื่ม ครั้งละ 1
ถ้วยชา (75 มล.) วันละ 3 ครั้งก่อนอาหาร
อ้อยแดง ใช้ลำต้น1กำมือ หั่นเป็นชิ้นๆต้มกับน้ำดื่มครั้งละ1ช้อนชา
กระเจี๊ยบแดง ใช้กลีบเลี้ยงและกลีบรองดอกแห้งครั้งละ 3 กรัม ชงน้ําเดือด