Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 6
ยาแก้ปวด ลดไข้ และยาต้านการอักเสบ
( Analgesic,antipyretic and
…
บทที่ 6
ยาแก้ปวด ลดไข้ และยาต้านการอักเสบ
( Analgesic,antipyretic and
anti-inflammatory drugs )
Analgesic คือ ยาแก้ปวด
- ยาแก้ปวดชนิดเสพติด สารสกัดจากฝิ่น สารกึ่งสังเคราะห์
สารสังเคราะห์ที่มีฤทธิ์คล้ายมอร์ฟีน
Weak opioid analgesics: codeine, tramadol
Strong opioid analgesics: morphine, pethidine, fentanyl,methadone
ข้อควรระวัง การใช้ยาในผู้ป่วยหอบหืด ถุงลมโป่งพอง ห้ามใช้
ในหญิงตั้งครรภ์
- ยาแก้ปวดชนิดเสพติดอย่างแรง
• Morphine sulfate ระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคหอบหืด ความดัน
ในสมองสูง ภาวะshock ไตวาย และโรคตับ
การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับยา มอร์ฟีน ดูแล
ให้ได้รับยาระบายเพื่อลดภาวะไม่สุขสบาย ให้ยาทาง NG tube ต้องให้ในรูปของยาน้ำ
• Fentanyl ป้องกันภาวะเจ็บเค้นหน้าอก,Side effect กดการหายใจ หัวใจเต้นช้าลง มีผื่นขึ้น กดระบบประสาทส่วนกลาง, ใช้ร่วมกับยาระงับความรู้สึกเพื่อการผ่าตัด,
• Methadone รักษาอาการขาดยา , มีฤทธิ์แก้ปวดได้เท่ากับมอร์ฟีนแต่ฤทธิ์อยู่ได้นานกว่า, เกิดการดื้อยา ติดยาและถอนยา,
• Pethidine ใช้ยา Naloxone ในการแก้พิษ ,ไม่ควรใช้ในหญิง
มีครรภ์ ,ใช้อย่างระมัดระวัง ,ในผู้ป่วย COPD , โรคตับ
บรรเทาอาการปวดปานกลางถึงปวดรุนแรง, ใช้ร่วมกับยาระงับความรู้สึกเพื่อการผ่าตัด ,ให้การรักษาตามอาการร่วมกับให้ specific antidote
- ยาแก้ปวดชนิดเสพติดอย่างอ่อน
• Codeine sulfate แก้ปวดน้อยกว่า morphine, มักใช้ codeine ในการแก้ไอ, บรรเทาอาการปวดเล็กน้อยถึงปวดรุนแรง
• Tramadol ระงับปวดที่มีฤทธิ์ค่อนข้างอ่อน, ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ ท้องผูก , เป็น opioid แรงเท่ากับ pethidine
- ยาแก้ปวดชนิดไม่เสพติด
- Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs)
1 . Nonselective NSAIDs 2. Selective NSAIDs
ออกฤทธิ์ต้านการอักเสบ, ตัวที่สำคัญคือ พรอสตาแกลนดิน (Prostaglandin) , ผู้ป่วยที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ,
หลอดเลือดหัวใจ หรือเคยเป็นอัมพาตหรืออัมพฤต ควรจะหลีกเลี่ยงยา NSAID โดยเฉพาะยาในกลุ่ม Selective NSAIDs
โรคที่นิยมรักษาด้วย NSAID = โรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์,
โรคข้อเสื่อม, โรคไขสันหลังอักเสบ, โรคเก๊าท์
อาการข้างเคียง = ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน แสบท้อง อาหาร
ไม่ย่อย แผลในกระเพาะอาหาร และลำไส้
Antipyretic คือ ยาลดไข้
- Paracetamol บรรเทาอาการยาแก้ปวด
และลดไข้, ใช้แก้ปวดลดไข้แทนแอสไพรินใน
รายที่เป็นโรคกระเพาะ/แผลเพ็ปติก แพ้แอสไพริน
การใช้ ขนาดยา 10-15 mg/kg/dose ทุก 4-6 ชั่วโมง,ชนิดฉีด ให้ฉีดเข้ากล้าม
- Aspirin (Acetylsalicylic acid) บรรเทาอาการปวด อักเสบ และลดไข้
ผลไม่พึงประสงค์ คลื่นไส้รู้สึกไม่สบายในระบบทางเดินอาหาร เลือดออกใน ทางเดินอาหาร
เกิดภาวะกรดไหลย้อน อาหารไม่ย่อย เบื่ออาหาร
ข้อควรระวัง คือ ภาวะเลือดออกในเนื้อเยื่อ/
อวัยวะต่างๆ
- Ibuprofen ใช้ลดไข้ แก้ตัวร้อน
ข้อควรระวัง ทำให้กระเพาะอักเสบ,ไตทำงานลดลง, เลือดออกง่าย
- สเตียรอยด์ สร้างจากต่อมหมวกไต
สเตียรอยด์ที่ถูกสร้างขึ้น มีหลักๆ 2 ชนิด คือ
Cortisol และ Aldosterone
• Cortisol สร้างสูงสุดตอนตื่น
นอน และต่ำสุดตอนหลับ เรียกว่า “Diurnal Pattern”
- ยากลุ่มสเตียรอยด์
• Hydrocortisone , Prednisolone ,Triamcinolone
• Fluocinolone, Betamethasone ,Clobetasol
• Desoximetasone, Prednicarbate, Mometasone
• Beclomethasone, Budesonide ,Dexamethasone
ใช้ทดแทนภาวะขาดฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต ข้ออักเสบ
โรคทางเดินอาหาร ได้แก่ Ulcerative colitis, Crohn's disease , โรคตับ Subacute Hepatic Necrosis, Chronic active Hepatitis , โรคมะเร็งในโรค Lymphoblastic Leukemia , ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง โรคโลหิตจาง , Immunohemolytic anemia , การปลูกถ่ายอวัยวะ
โทษ = ต่อมหมวกไต ห้ามหยุดยาอย่างทันที, มีอาการบวม ท้องลาย สิวเม็ดเล็ก, ความดันโลหิต
สูง, เกิดเชื้อราในช่องปาก, เป็นต้อหิน
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
