Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่8ยาที่มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกันโรค (Immunomodulation), 117233338…
บทที่8ยาที่มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกันโรค (Immunomodulation)
โรคภูมิแพ้
โรคภูมิแพ้มีหลายประเภทขึ้นอยู่กับว่ากระบวนการแพ้ไปเกิดที่อวัยวะ
ส่วนไหน เช่น
ถ้าเกิดที่ผิวหนังจะมี ผื่นขึ้น คัน เป็นลมพิษ
ถ้าเกิดที่เยื่อบุตา จะทำให้มีอาการ คันตา เคืองตานำ้ตาไหล ตาแดง
ถ้าเกิดที่เนื้อปอด ถุงลม หลอดลม จะท าให้หลอดลมหดเกร็ง มีอาการหอบ
ถ้าเกิดที่จมูก จะทำให้มีอาการนำ้กไหล จาม คัดแน่นจมูก เป็นหวัดภูมิแพ้
อาการข้างเคียงของแอนติฮิสตามีน
ยากลุ่มแอนติฮิสตามีน เป็นยาที่จัดว่าค่อนข้างปลอดภัย ไม่ค่อยพบอาการข้างเคียง/ผล ข้างเคียง
และอาการที่พบก็ไม่ค่อยรุนแรง ที่พบบ่อยได้แก
ท าให้ง่วงซึม แอนติฮิสตามีนโดยส่วนใหญ่มักมีฤทธิ์กดระบบประสาท ท าให้เกิดอาการง่วงซึมจนถึงหลับได้ โดยเฉพาะยารุ่นเก่าๆ อย่างไรก็ตาม แม้ว่า ยารุ่นใหม่จะผ่านเข้าสู่สมองน้อยและไม่ค่อยพบฤทธิ์ง่วงซึม แต่ก็ยังพบว่า ผู้ใช้ยาหลายรายรับประทานแล้วก็ยังมีอาการง่วงซึมอยู่โดยเฉพาะ “ยา Cetirizine” ซึ่งพัฒนาโครงสร้างมาจากไฮดรอกไซซีนที่เป็นแอนติฮิสตามีนที่มีฤทธิ์ง่วงมาก
ดังนั้น ผู้ป่วยที่ใช้ยาแอนติฮิสตามีนทุกคน ถึงแม้จะใช้ยากลุ่มไม่ง่วง ให้ระมัดระวังในขณะ ที่ใช้ยาถ้าต้องขับรถ ท างานกับเครื่องจักร หรือท างานกับสิ่งที่ต้องใช้สมาธิสูง เพราะดังกล่าวแล้วว่า บางคนกินยากลุ่มไม่ง่วง แต่ก็มีอาการง่วงได้
นอกจากนั้นยาแอนติฮิสตามีนทุกกลุ่ม จะเสริมฤทธิ์กับแอลกอฮอลล์และกับยาที่กดระบบ
ประสาทส่วนกลาง เช่น ยาคลายเครียด และยานอนหลับ จึงไม่ควรใช้ร่วมกัน
แอนติฮิสตามีนทุกกลุ่ม จะออกฤทธิ์ตรงข้ามในเด็กเล็ก คือ แทนที่จะกดระบบประสาท กลับกระตุ้นระบบประสาทแทน ทำให้เด็กเกิดอาการตื่นเต้น กระวนกระวายและถ้าใช้ยามากเกินขนาดอาจทำให้เด็กชักได้
ยาที่มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกันโรค
( Immunomodulation drugs )
Generations
First generation - Thalidomide
• Second generation - Lenalidomide and pomalidomide
• Third generation - Apremilast
Thalidomide
ใช้รักษามะเร็งได้หลายชนิด เช่น melanoma,
multiple myeloma, renal cell
Lenalidomide
ยา Lenalidomide เป็นยาที่ปรับเปลี่ยนภูมิคุ้มกันตัวใหม่ โดยไม่ต้องใช้วิธีรักษาด้วยคีโมบ าบัด ยารักษาโรคมะเร็งซึ่งมีสรรพคุณการรักษาคล้ายคลึงกับยา thalidomide
Apremilast
Phosphodiesterase 4 (PDE4) เป็นเอนไซม์ที่อยู่ภายในเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการ
อักเสบหลายชนิด เช่น eosinophils, neutrophils, macrophages, T cells
ยาที่ออกฤทธิ์ยับยั้ง PDE4 (PDE4 inhibitor) คือ apremilast ยานี้ลดการ
สร้าง proinflammatory mediators ชนิดต่างๆ
ประเภทของยาแก้แพ้หรือ ยาแอนติฮิสตามีน
เราแบ่งยาแก้แพ้ออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ
กลุ่มที่ 1 ยา แอนติฮิสตามีน กลุ่มง่วง คุณสมบัติของยากลุ่มนี้ คือ
ยาออกฤทธิ์ภายในเวลา 15-30 นาที หลังจากรับประทานยา
ส่วนใหญ่ยามีฤทธิ์อยู่ได้ประมาณ 4-6 ชั่วโมง หลังรับประทานยา
มีฤทธิ์เป็นแอนติโคลิเนอร์จิก (Anticholinergic drug, ยาต้านสารสื่อประสาทบางชนิด)
ซึ่งฤทธิ์นี้ท าให้ปริมาณสารคัดหลั่งบริเวณทางเดินหายใจ (เช่น น้ ามูก เสมหะ) ลดลง
ผ่านเข้าออกสมองได้ดี จึงสามารถจับกับตัวรับฮิสตามีนในสมองได้ มีผลกดระบบ
ประสาท ท าให้เกิดอาการ ง่วงซึม ไม่สดชื่น การตอบสนองต่อสิ่งเร้าต่างๆช้าลง
กลุ่มที่ 2 ยาแอนติฮิสตามีน กลุ่มไม่ง่วง
ยาออกฤทธิ์ยาวนานกว่า 12 ชั่วโมงจนถึงหลายวัน
ยากลุ่มนี้มีคุณสมบัติ คือ
• ยาไม่ผ่านเข้าสมองจึงไม่กดระบบประสาท ท าให้ไม่ค่อยมีผลง่วงซึม
การออกฤทธิ์จะช้ากว่ากลุ่มที่ 1 คือประมาณ 1 -2 วัน หลังจากรับประทานยา ยกเว้น ยา ฟีโซฟีนาดีน (Fexofenadine) ที่ออกฤทธิ์
ภายใน 1-2 ชั่วโมง หลังรับประทานยา
มีความเจาะจงต่อตัวรับฮิสตามีน สูง
• ไม่มีฤทธิ์เป็นแอนติโคลิเนอร์จิก
บทที่8ยากดภูมิคุ้มกัน (Immunosuppressants)
ไซโคลฟอสฟาไมด์(Cyclophosphamild)
ยาซัยโคลฟอสฟาไมด์เป็นยาที่อยู่ในกลุ่ม Alkylating agents กระบวนการออกฤทธิ์เพื่อต้านมะเร็งของยาซัยโคลฟอสฟาไมด์คือ ตัวยาจะออกฤทธิ์โดยการจับหรือรวมตัวกับดีเอ็นเอ(DNA) ของเซลล์มะเร็ง
ไซโคลสปอริน (Cyclosporin)
ยาไซโคลสปอรินน ามาใช้กดภูมิคุ้มกันฯในการปลูกถ่ายอวัยวะ เพื่อป้องกันการปฏิเสธสิ่งปลูกถ่ายในผู้ป่วยปลูกถ่ายอวัยวะ รวมถึงใช้รักษาในโรคจากภูมิคุ้มกันผิดปกติ เช่น โรคข้อรูมาตอยด์(Rheumatoid arthritis),
เอซาไธโอพรีน (Azathioprine)
Azathioprine เป็นยา immunosuppressants มีฤทธิ์กดการท างานของภูมิคุ้มกันมีข้อบ่งใช้ร่วมกับยาอื่นเมื่อมีการเปลี่ยนถ่ายอวัยวะเพื่อป้องกันการปฏิเสธการเข้ากันได้ของเนื้อเยื่อ ใช้บรรเทาอาการในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์และรักษาโรคแผลอักเสบในล าไส้ azathioprine และ เมตาบอไลท์ที่ออกฤทธิ์ของมัน คือ 6-mercaptopurine (6-MP) และ 6-ThioGTP
เป็นยาที่ใช้ในการรักษาโรคตุ่มน้ำพอง โรคเอสแอลกดภูมิคุ้มกันแล้ว อาจมีฤทธ์กดการทำางานของไขกระดูก กดการสร้างเกร็ดอี นอกเหนือจากฤทธิ์เลือด, เม็ดเลือดขาวและเม็ดเลือดแดงและอาจยังมีผลข้างเคียงคือเป็นพิษต่อตับได้
เมโธเทรกเซท (Methotrexate)
รับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
ห้ามดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เนื่องจากท าให้เพิ่มพิษต่อตับได้ หากมีอาการผิดปกติ เช่น แผลเจ็บในปาก ท้องเสีย มีผื่นขึ้น ให้หยุดยาทันทีและรีบพบแพทย์
methotrexate เป็นยาเคมีบ าบัดชนิดหนึ่ง ออกฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์ร่างกายเป็นยาที่มีประสิทธิภาพดีและนิยมใช้ในการรักษาโรคสะเก็ดโรคและข้ออักเสบรูมาตอยด์(rheumatoid arthritis)
เพร็ดนิโซโลน (Prednisolone)
เพรดนิโซโลน (Prednisolone)จัดเป็นสารสังเคราะห์กลุ่ม Glucocorticoid น ามาใช้ทางการแพทย์โดยมีวัตถุประสงค์ต้านการอักเสบการท างานของระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกาย หอบในโรคหืดการอักเสบของกระดูก อาการ เช่น ยับยั้งการอักเสบอันมีสาเหตุจากหืด ภาวะภูมิแพ้/โรคภูมิแพ้ต่างๆ
