Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สถานการณ์ที่ 5 ภาวะมีบุตรยาก - Coggle Diagram
สถานการณ์ที่ 5
ภาวะมีบุตรยาก
ควรประเมินอะไรเพิ่มเติม
การซักประวัติ
ประวัติครอบครัวและสังคมทั้ง 2 ฝ่าย
ประวัติการเจ็บป่วยและการรักษาด้วยยา
การผ่าตัดที่เกี่ยวข้องกับภาวะมีบุตรยาก
ประวัติการมีรอบเดือนของฝ่ายหญิง
ประวัติการคุมกำเนิด เช่น ยาคุมกำเนิด ใช้สารหล่อลื่น
ประวัติที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของฮอร์โมนของฝ่ายหญิง เช่น ภาวะขนดก ภาวะบุรุษเพศ ภาวะน้ำนมไหล
การเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัว
การตรวจร่างกาย
ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง วัด Vital Sign เช่น BP BT PR และ RR
ตรวจร่างกายในระบบต่างๆ เช่น ระบบหัวใจ รหายใจ ตรวจตา หู คอ จมูก ต่อมน้ำเหลือง หน้าอกเต้านม ช่องท้อง แขนขา ตรวจภายใน และอวัยวะสืบพันธุ์
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น semen analysis ตรวจท่อนำไข่ ตรวจระบบต่อมไร้ท่อ
ตรวจอื่นๆเพิ่มเติม เช่น ทำ postcoital test : PCT , ตรวจวัด basal body temperature หรือ BBT
ทั้งคู่มีภาวะมีบุตรยากหรือไม่ อย่างไร?
ไม่ได้มีภาวะมีบุตรยาก
เพราะทั้งคู่ไม่ได้มีเพศสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอและไม่ได้มีการคุมกำเนิดอย่างน้อย 12 เดือน
ควรให้คำแนะนำ
แนะนำให้สามีลางานมาในช่วงที่ฝ่ายหญิงมีการตกไข่และมีเพศสัมพันธ์กัน เพื่อเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์
แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ด้านสูตินรีเวช และะคำแนะนำกรณีมีบุตรยาก ความเข้าใจเกี่ยวกับการตั้งครรภ์
แนะนำให้ตรวจสุขภาพก่อนการตั้งครรภ์ เพื่อวิเคราะห์ปัญหาการมีบุตรยากและแนวทางการรักษาของแพทย์ ทำให้ทราบถึงทางเลือกในการช่วยให้ตั้งครรภ์ได้ และเตรียมความพร้อมทางด้านจิตใจถ้าหากตั้งครรภ์ไม่สำเร็จ
หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เนื่องจากแอลกอฮอล์มีผลต่ออสุจิและไข่
ส่งเสริมให้รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่
สาเหตุของภาวะมีบุตรยาก ทั้ง 2 ฝ่าย
🧑 ฝ่ายชาย 🧑
:fountain_pen:
ด้านร่างกาย
เช่น โรคประจำตัว การทำงาน พฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น เปลี่ยนคู่นอน ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ การใช้สารเสพติด
:fountain_pen:
ด้านจิตใจ
เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล ตื่นเต้น ซึ่งส่งผลให้อวัยวะเพศไม่เเข็งตัว (impotent) หรือภาวะมีการหลั่งอสุจิเร็วเกินไป (premature ejaculation)
:fountain_pen:
ความผิดปกติแต่กำเนิดของอวัยวะสืบพันธุ์
เช่น ลูกอัณฑะไม่ลงถุง เซลล์สร้างตัวอสุจิไม่เจริญ
:fountain_pen:
การสร้างอสุจิหรือการผ่านออกของน้ำอสุจิที่ผิดปกติ
อาจเป็นมาแต่กำเนิดหรือจากการอักเสบของอัณฑะ เช่น คางทูม กามโรค
:fountain_pen:
ความผิดปกติของการทำงานของต่อมไร้ท่อ
เช่น ต่อมใต้สมอง ต่อมไทรอยด์ ต่อมหมวกไต
👧 ฝ่ายหญิง 👧
:fountain_pen:
ด้านร่างกาย
เช่น น้ำหนักตัว โรคประจำตัว
:fountain_pen:
ด้านจิตใจ
เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล โรคทางจิตเวช เช่น schizophrenia มีผลให้การทำงานของรังไข่ผิดปกติ
:fountain_pen:
ความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธุ์
โดยมีผลต่อการมีเพศสัมพันธ์และการตั้งครรภ์โดยตรง
:fountain_pen:
ความผิดปกติของอุ้งเชิงกราน
เช่น มีเยื่อผังผืด เนื้องอก ซึ่งเบียดท่อนำไข่ทำให้ทำงานได้ไม่ปกติ
:fountain_pen:
ความผิดปกติของการทำงานของต่อมไร้ท่อ
เช่น ต่อมใต้สมอง ต่อมไทรอยด์ ต่อมหมวกไต
ยกตัวอย่างเทคโนโลยีช่วยเจริญพันธุ์ที่ใช้รักษาภาวะมีบุตรยาก
In Vitro Fertilization : IVF ➡ การทำเด็กหลอดแก้ว โดยการปฏิสนธินอกร่างกาย
Intracytoplasmic Sperm Injection : ICSI ➡ การทำอิ๊คซี่ มีขั้นตอนเหมือน IVF แต่จะใช้ Sperm แค่ 1 ตัว จิ้มเข้าไปในเซลล์ไข่ เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ
Gamete Intrafallopian Transfer : GIFT ➡ การย้ายเซลล์ไข่และเซลล์อสุจิเข้าสู่ท่อนำไข่ โดยการเจาะและดูดไข่ในระยะ Oocytes
Embryo Freezing : การแช่แข็งตัวอ่อน ➡ เมื่อมีการปฏิสนธิและแบ่งตัวของตัวอ่อนแล้วนำไปแช่แข็ง แล้วนำกลับมาใส่ในโพรงมดลูก เพื่อให้ตัวอ่อนเคลื่อนย้ายเข้าสู่มดลูก
Artificial Insemination : AI ➡ การผสมเทียมโดยการใช้เครื่องมือฉีดน้ำอสุจิเข้าไปในอวัยวะฝ่ายหญิง เพื่อช่วยการปฏิสนธิ