Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การบริหารยาในผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
การบริหารยาในผู้สูงอายุ
Pharmacokinetics
การดูดซึม
ลำไส้เคลื่อนช้าลง
พื้นที่ดูดซึมยาลดลง
หลั่งกรดและน้ำย่อยลดลง
กรดในกระเพาะอาหารลดลง
อาหารผ่านกระเพาะอาหารช้าลง
เลือดไปเลี้ยงที่ทางเดินอาหารลดลง
การกระจายตัว
ไขมันในร่างกายเพิ่มขึ้น
มวลรวมในร่างกายลดลง
น้ำทั้งหมดในร่างกายลดลง
อัลบูมินลดลง
เลือดไปเลี้ยงเนื้อเยื่อต่างๆลดลง
Alpha-1 acid glycoprotein เพิ่มขึ้น จับกับด่างอ่อนได้ดี
การเปลี่ยนแปลงสภาพยา
ตับเล็กลง
เลือดผ่านตับน้อยลง
Enz.ทำงานลดลง
การกำจัดยา
เลือดมาที่ไตน้อย
ค่า creatinine clearanceน้อย
ค่าglomerular filtration rate ลดลง
ประสิการทำงานของไตลดลง
ค่า GFR ระดับ 3-5 ต้องเฝ้าระวังการใช้ยามากๆ
Pharmacodynamic
Dopaminergic system
Dopamine receptor ชนิด D2 ลดลง
เสี่ยงต่อการเกิด parkinsonism จากการได้ยาต้านอาการโรคจิต
Adrenergic system
cyclic AMP ลดลง
Beta-adrenoreceptor ลดลง
เกิดภาวะtoxic จากยามากขึ้น
ตอบสนอง alpha-adrenoreceptor ลดลง
Gabaminergic system
postsynaptic receptor ตอบสนองต่อ GABA ลดลง
psychomotor performance ลดลงเมื่อตอบสนองต่อ benzodiazepines
Cholinergic system
Cholinergic cell ลดลง
Acetylcholine transferase ทำงานลดลง
กลุ่มยาที่ใช้บ่อย
และอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์
Cardiovascular drugs
Cardiac glycioside
เฝ้าระวังระดับของ digoxin
ดูการทำงานของไต
รักษาหัวใจห้องบนเต้นผิดจังหวะ
Antiarrhythmic
เฉพาะหัวใจเต้นผิดจังหวะรุนแรง
หลีกเลี่ยงใช้ในผู้สูง
Antihypertensive drugs
ควรใช้ยาคู่กับการควบคุมน้ำหนัก จำกัดอาหารรสเค็ม
ยาขับปัสสาวะควรใช้ขนาดต่ำๆ
ใช้ยา beta-adrenergic blockers หากใช้ยาขับปัสสวะไม่ได้
ไม่ใช้ในผู้ป่วยสภาวะหัวใจเลือดคั่งล้มเหลว
Calciium antagonist ดี ปลอดภัยแต่แพงและต้องทานหลายครั้ง
ACEI ขับออกทางไตและไอมาก
Methyldopa ทำให้เกิดอาการซึมเศร้าและกามตายด้าน
Adrenergic neuron blocking ทำให้ความดันต่ำรุนแรง
Atherosclerosis
ควรงดอาหารทอด มีกะทิ ไขมันสูงและออกกำลังกาย
คลื่นไส้ อึดอัดท้อง ผื่นตามตัว
อาจพบ uric acid สูง
alkaline phosphatase สูง
transaminase สูง
Diabetes drug
ชนิด NIDDM ควรคุมน้ำหนัก ลดน้ำหนัก ออกกำลังกาย
Sulfonylurea ทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำ ระวังตับ ไต
Sulfonylurea first generation ไม่ควรใช้ในผู้สูงอายุ
Gastrointestinal drugs
ยาลดกรดที่ประกอบด้วย aluminum, mangnesium hydroxide นานๆจะเกิดการสะสมยาเกิดพิษได้
H2 blocker จะบับยั้ง cytochrome P450 ในตับ
NSAIDs
อาการปวดควนใช้พาราเซตามอล
อาการปวดถ้าต้องใช้ NSAIDs ใช้กลุ่มออกฤทธิ์สั้น ex. aspirin
การอักเเสบ NSAIDs ใช้กลุ่มออกฤทธิ์ยาวกว่า
Psychotropic drugs
ควรใช้ Haldol ทำให้ง่วงแต่ไม่มีผลต่อหัวใจ
Benzodiazepines ใช้รักษาโรควิตกกังวลนำมาใช้แก้อาการนอนไม่หลับเป็นครั้งคราว
ไม่ควรใช้ในผสอ.สมองเสื่อม
ใช้นานจะลดการทำงานของตับ
กลุ่ม barbiturates ใช้เกินขนาดอาจกดการหายใจเสียชีวิตได้
ยา antidepressants ผลข้างเคียงสูง
Antimicrobial
ต้องปรับขนาดเพื่อไม่ให้เกิดอันตรายต่อไต
ใบ้เช่นเดียวกับผู้ป่วยทั่วไป
Drugs used in Alzheimer’s disease
Cholinomimetic drugs ใช้นำมารักษา
เกิดปฏิกิริยาต่อกันของยาและยากับอาหารในผู้สูงอายุ
Aspirin+Hepain, Warfarin = เลือดออกไม่หยุด
Cardiac glycoside+Quinidine = หัวใจเต้นผิดจังหวะ คลื่นไส้ ตาหร่า ปวดศีรษะ
พฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุ
ใช้ยาด้วยตนเอง
ความสามารถในการบริหารยา
ตระหนักถึงความจำเป็นในการใช้ยา
จำเวลาในการใช้ยาได้
สามารถหยิบยาได้ในปริมาณที่ถูกต้อง
ความสามารถในการตัดสินใจเกี่ยวกับการใช้ยาที่เหมาะสม
ใช้ยาตามคำสั่งแพทย์
Compliance
Concordance
Adherence
ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุ
ความรู้
ความจำ
ความเชื่อ ทัศนคติ
การใช้ยาหลายชนิดและความซับซ้อนของแผนการใช้ยา
ข้อมูลเกี่ยวกับตัวยา
ปัญหาการใช้ยา
ปฏิกิริยาอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
เหตุการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
ความคลาดเคลื่อนทางยา
ความไม่ร่วมมือในการใช้ยา
การจัดการปัญหาการใช้ยา
จัดการเชิงรับ
ทำเมื่อผู้สูงอายุเข้ารับบริการในสถานพยาบาล
สื่อสารสองทาง
จัดการเชิงรุก
สำหรับผู้ป่วยนอก เน้นการให้ข้อมูล
สำหรับผู้ป่วยใน เน้นการวางแผนจำหน่ายกลับบ้าน
จัดการเชิงระบบ
บทบาทพยาบาล
บริหารยาให้แก่ผูป่วยโดยตรง
สั่งยาต้องเป็นไปตามพระราชบัญญัติวิชาชีพพยาบาล
ส่งเสริมให้มีการใช้ยาที่ปลอดภัย
ยึดหลัก 10 R
การพยาบาลเพื่อบริหารยาในผู้สูงอายุ
ประเมิน ร่างกาย จิตสังคม จิตวิญญาณ เศรษฐกิจ
กระตุ้นให้เห็นความสำคัญของการใช้ยาที่ถูกวิธี
ประเมินการรับรู้ ความเข้าใจและแนวคิด
ภาษาต้องชัดเจน
อธิบายจุดประสงค์ของการใช้ยาแต่ละชนิด
อธิบายถึงความจำเป็นในการใช้ยา
อธิบายขนาดของยาที่ได้รับ
อธิบายกำหนดเวลาและความหมายต่างๆ
ป้องกันการหลงลืมด้วยการให้ทำปฏิธืนหรือสมุดเล่มเล็กเตือนความจำ
ดูแลให้ใช้ยาถูกชนิด แยกยาภายในและภายนอก
ใช้ยาให้ถูกผู้ป่วย
ใช้ยาให้ถูกทางพร้อมอธิบายเหตุผล
สังเกตอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
ให้ทานยาต่อหน้า ดื่มน้ำมากๆ
ดูแลให้ได้รับอาหารที่มีประโยชน์
สังเกตการเสื่อมสภาพของยา
ไม่ซื้อยารับประทานเอง