Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 5 การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท - Coggle Diagram
บทที่ 5 การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท
ยาในระบบประสาทอัตโนมัติ
เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อกล้ามเนื้อเรียบ กล้ามเนื้อหัวใจและต่อมต่างๆ และรวมถึง neurotransmitters ที่หลั่งจากปลายประสาทอัตโนมัติ หรือปมประสาทและสารสังเคราะห์ที่ออกฤทธิ์คล้ายกับ neurotransmitters ซึ่งเป็นสารที่ใช้ทั้งกระตุ้นและยับยั้ง
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
Cholinergic & anticholinergic agents
Adrenergic & adrenergic blocking agents
ผลต่อร่างกายและประโยชน์ทางยา
(Cholinergic drug)
ทำให้เส้นเลือดขยายตัว ทำให้ความดันโลหิตตก ลดอัตราการเต้นของหัวใจ
ทำให้กระเพาะปัสสาวะหดตัวช่วยให้ปัสสาวะได้ง่ายขึ้น
ทำให้รูม่านตาหด (miosis) ทำให้ความดันในลูกตาลดลงในโรคต้อหิน
เห็ดบางอย่างก็มี องค์ประกอบของสารพวกนี้ เมื่อรับประทานเข้าไปจึงเป็นพิษ
Muscarinic Receptor Antagonist
หรือ Anticholinegic Drugs
ผลต่อหัวใจและหลอดเลือด
ทำให้ความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจสูงขึ้น
ผลต่อตา
ทำให้ม่านตาขยาย ใช้ในการรักษาโรคทางตา
ผลต่อระบบทางเดินหายใจ
ยับยั้ง secretion ใช้ขยายหลอดลม ยังมีใช้อยู่บ้าง
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ
ลดการบีบตัวของกระเพาะอาหาร ลด secretion
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
Sedative and hypnotics
Psychotherapeutic agents
Antipsychotic agents
Antianxiety
Antidepressant
การ monitor และการพยาบาล
การให้ IV infusion เร็วเกินไปอาจเป็นสาเหตุให้ผู้ป่วย death จาก cardiac arrthymias ได้
Monitor HR,BP ถ้ามีอาการดังต่อไปนี้
ข้อใดข้อหนึ่งให้รายงานแพทย์
HR < 60/min , > 120 /min
BP < 90/60, > 160/100
Clinical distress
สังเกตผิวหนังบริเวณมือและเท้า, ริมฝีปาก, ใบหู เพื่อดู sign ของ vasoconstriction เช่น ผิวหนังซีด, ลาย, เย็น ซึ่งอาการดังกล่าวจะบ่งบอกถึงอัตราการให้ยามากเกินไป
Dopamine
เป็นสารสื่อประสาทในสมอง
เป็นยาฉีดเพื่อ แก้ปัญหา
ความดันตกอย่างรวดเร็ว (shock)
ยาที่ทำให้สงบและยานอนหลับ(Sedative and hypnotics)
Sedative drugs
เป็นยาที่มีฤทธิ์ทำให้สงบลง ลดความตื่นเต้น
อาการกระวนกระวาย
Hypnotic drugs
เป็นยามีฤทธิ์ทำให้ง่วงซึม
ช่วยให้หลับง่ายขึ้น
ยารักษาโรคจิต
(Antipsychotic Drugs)
ยาต้านอาการโรคจิต
(Antipsychotic drugs)
ผลดีของยาในกลุ่มนี้ คือ มีประสิทธิภาพสูง
และมีผลข้างเคียงน้อย
ใช้ควบคุมอาการทางจิตที่สำคัญ ได้แก่
อาการหลงผิด อาการประสาทหลอน
ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการสับสน วุ่นวาย
ใช้ร่วมกับยารักษาอารมณ์เศร้า ในผู้ป่วยโรคจิตอารมณ์แปรปรวน
ยารักษาอารมณ์ซึมเศร้า
(Antidepressant drugs)
ใช้รักษาผู้ป่วยอารมณ์ซึมเศร้า
ใช้ในผู้ป่วยซึมเศร้าที่เกิดจากการเจ็บป่วยทางกาย
หรือใช้ในผู้ป่วยจิตเวชอื่นๆ
ยาคลายกังวล
(Antianxiety drugs)
ยากลุ่ม Benzodiazepines
จะไปออกฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง
ทำให้สมองส่วนที่รับความรู้สึกถูกกด การเคลื่อนไหวช้าลง
ง่วงนอน ยาจึงทำให้ระดับความวิตกกังลวลดลง
ทำให้ผู้ป่วยสงบระงับ และช่วยให้หลับได้
