Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด - Coggle Diagram
การให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด
ภาวะแทรกซ้อนจากการให้เลือด
ปฏิกิริยาภูมิแพ้ (Allergic reaction)
เกิดจากผู้รับแพ้สารอย่างใดอย่างหนึ่งในเลือดที่ได้รับ ผู้ป่วยจะมีอาการมีผื่นคัน หรือลมพิษ อาการคั่งในจมูก
การถ่ายทอดโรค (Transfusion-associated graft versus host disease)
มักเกิดจากการขาดการตรวจสอบเลือดของผู้ให้ ซึ่งมีการติดเชื้อต่าง ๆ เช่น ตับอักเสบ มาเลเรีย
ไข้ (Febrile transfusion reaction)
เกิดจากการได้รับสารที่ทำให้เกิดไข้เชื้อแบคทีเรียจากเครื่องใช้หรือเทคนิคการให้เลือดที่ไม่สะอาด
นอกจากนี้ อาจเกิดจากปฏิกิริยาต่อเม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือดหรือโปรตีนในเลือดของผู้ให้
ปริมาตรการไหลเวียนของเลือดมากเกินไป(Volume overload)
กิดจากการให้เลือดในอัตราเร็วเกินไป จึงเพิ่มปริมาตรการไหลเวียนในกระแสเลือด ส่งผลให้หัวใจทำงานหนักขึ้น เกิดภาวะหัวใจวาย และมีอาการน้ำท่วมปอด
เม็ดเลือดแดงสลายตัว (Hemolysis)
เกิดจากการให้เลือดผิดหมู่เม็ดเลือดแดงจะแตกและบางส่วนไปอุดตันหลอดเลือดฝอยของท่อไตท าให้ไตวาย
การอุดตันจากฟองอากาศ(Air embolism)
เกิดจากการไล่ฟองอากาศไม่หมดไปจากสายให้เลือด อากาศจะลอยไปตามกระแสเลือด
และอาจไปอุดตันหลอดเลือดดำให้ขัดขวางการนำออกซิเจนไปเลี้ยงอวัยวะ
ภาวะสารซิเตรทเกินปกติ
กิดจากการให้เลือดติดต่อกันเป็นจำนวนมากจึงมีการสะสมของสารกันการแข็งตัวของเลือด
(Acid –citrate dextrose) เพิ่มขึ้นและไปจับตัวกับแคลเซี่ยมในเลือดระดับแคลเซี่ยมจึงลดน้อยลง
ภาวะโปตัสเซียมเกินปกติ (Hyperkalemia)
กิดจากการให้เลือดที่เก็บไว้ในธนาคารเลือดนานเกินไป หลังจากที่ผู้ป่วยได้เลือดจะพบอาการคลื่นไส้อาเจียน ท้องเดิน
การบันทึกปริมาณน้้าเข้า-ออกจากร่างกาย(Record Intake-Output)
จำนวนน้ำที่ร่างกายขับออก (Fluid output)
จำนวนน้ำที่ร่างกายสูญเสียออกนอกร่างกายด้วยวิธีการต่างๆ ได้แก่ ทางปัสสาวะอาเจียน อุจจาระ
ของเหลวที่ออกจากท่อระบายต่างๆ
หลักการบันทึกจ้านวนสารน้้าที่เข้าและออกจากร่างกาย
ร่วมกับผู้ป่วยในการวางแผนกำหนดจำนวนน้ำที่เข้าสู่ร่างกายในแต่ละช่วงเวลา
ดบันทึกจำนวนน้ำและของเหลวทุกชนิดที่ให้ขณะมื้ออาหารและระหว่างมื้ออาหารพร้อมทั้งอธิบายให้ผู้ป่วยดื่มน้ำในขวดที่เตรียมไว้ให้ไม่นำน้ำที่เตรียมไว้ไปบ้วนปากหรือเททิ้ง
อธิบายเหตุผลและความสำคัญของการวัดและการบันทึกจำนวนน้ำที่รับเข้าและขับออกจากร่างกาย
การจดบันทึกควรสรุปทุก 8 ชั่วโมงและทุกวัน
แบบฟอร์มการบันทึกควรแขวนไว้ที่เตียงผู้ป่วย
เพื่อสะดวกในการจดบันทึกและเมื่อครบ 24 ชั่วโมง
ต้องสรุปลงในแผ่นรายงานประจำตัวของผู้ป่วยหรือฟอร์มปรอท
บันทึกจำนวนสารน้ำที่สูญเสียทางอื่นๆ เช่น อาเจียนท้องเดินของเหลวที่ระบาย
ออกจากการใช้เครื่องดูดกับสายยางจากกระเพาะ
จำนวนน้ำที่ร่างกายได้รับ(Fluid intake)
จำนวนน้ำหรือของเหลวทุกชนิดที่ร่างกายได้รับ ซึ่งจะได้รับด้วยวิธีใดก็ตาม
การได้รับอาหารทางสายให้อาหารการได้รับสารน้ำ ยาหรือส่วนประกอบของเลือดเข้าทางหลอดเลือดดำ
กระบวนการพยาบาลในการส่งเสริมความสมดุลของสารน้้าในร่างกาย
ตัวอย่าง
ผู้ป่วยรายหนึ่งเข้ารับการผ่าตัดนิ่วในไต แพทย์มีแผนการรักษาให้งดน้ำและอาหารทางปาก และให้สารน้ำชนิด 5% Dextrose in water 1000 cc vein drip 100 cc/hr บริเวณหลังมือซ้าย
ภายหลังจากผ่าตัด5 วัน แผลผ่าตัดบวมแดง แพทย์จึงให้ฉีดยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ ทุก 4 ชั่วโมงต่อ ขณะที่พยาบาลก าลังฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำให้แก่ผู้ป่วย ผู้ป่วยบ่นปวดบริเวณที่ให้สารน้ำมาก
และขอเปลี่ยนตำแหน่งที่แทงเข็มใหม่ พยาบาลสังเกตเห็นหลังมือซ้ายบวมแดง หลอดเลือดดำที่ให้สารน้ำ
เป็นลำแข็ง จงใช้กระบวนการพยาบาลในการส่งเสริมความสมดุลให้แก่ผู้ป่วยรายนี้
การวางแผนการพยาบาล (Planning)
วัตถุประสงค์
ไม่เกิดภาวะหลอดเลือดดำอักเสบที่รุนแรงขึ้น
เกณฑ์การประเมินผล
ภาวะหลอดเลือดดำอักเสบลดลง
อาการปวดบริเวณที่ให้สารน้ำลดลง โดยใช้แบบประเมินความปวด (Pain scale)
การปฏิบัติการพยาบาล (Implementation)
ประเมินอาการบวมที่หลังมือซ้ายทุกเวร หากบวมมากขึ้น ผู้ป่วยมีไข้
บันทึกสัญญาณชีพทุก 4ชั่วโมง เพื่อประเมินอาการเปลี่ยนแปลงของผู้ป่วย
หยุดให้สารน้ำทันที
จัดมือซ้ายที่บวมให้สูงกว่าลำตัวผู้ป่วยโดยใช้หมอนรอง เพื่อลดอาการบวม
เปลี่ยนบริเวณที่แทงเข็มให้สารน้ำใหม่
ประเมินการขาดสารน้ำและอิเล็คโตรไลท์ โดยบันทึกปริมาณสารน้ำเข้าและออกทุกเวร
เพื่อให้ความช่วยเหลือและแก้ไขโดยเร็ว
ลดภาวะเครียดโดยให้ความช่วยเหลือทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล(Nursing diagnosis)
มีภาวะหลอดเลือดดำอักเสบจากการได้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดำเป็นเวลานาน
การประเมินผลการพยาบาล (Evaluation)
ประเมินอาการปวดของผู้ป่วย(โดยการสังเกตสีหน้าท่าทางของผู้ป่วยและจาก Pain scale)
ผู้ป่วยสีหน้าสดชื่น ไม่บ่นปวดบริเวณหลังมือซ้าย
ประเมินอาการหลอดเลือดดำอักเสบบริเวณหลังมือ (อาการบวมลดลง)
ปริมาณสารน้ำเข้าและออกมีความสมดุล
การประเมินภาวะสุขภาพ (Health assessment)
S :ผู้ป่วยบ่นปวดบริเวณที่ให้สารน้ำมาก ขอเปลี่ยนตำแหน่งที่แทงเข็มใหม่
O : จากการสังเกตบริเวณที่หลังมือซ้ายบวมแดง หลอดเลือดดำที่ให้สารน้ำเป็นลำแข็ง
บริเวณที่แทงเข็มให้สารน้ำเป็นตำแหน่งเดิมนาน5วันแล้ว
การให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด
การให้เลือด(Bloodtransfusion)
การให้เลือดหรือเฉพาะเม็ดเลือด หรือเฉพาะน้ำเลือด แก่ผู้ป่วยโดยผ่านเข้าทางหลอดเลือดดำการให้เลือด
แม้จะช่วยชีวิตผู้ป่วยได้ แต่ก็ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้
การให้และการรับเลือดในหมู่เลือด
คนเลือดกรุ๊ป ABรับได้จากทุกกรุ๊ป แต่ให้เลือดแก่ผู้อื่นได้เฉพาะคนที่เป็นเลือดกรุ๊ป AB
คนเลือดกรุ๊ป Aรับได้จาก AและOให้ได้กับ AและAB
คนเลือดกรุ๊ป Oรับได้จาก Oเท่านั้น แต่ให้กับกรุ๊ปอื่นได้ทุกกรุ๊ป
คนเลือดกรุ๊ป Bรับได้จาก BและOให้ได้กับ BและAB
คนเลือดกรุ๊ป Rh-ve ต้องรับจาก Rh-ve เท่านั้น แต่ต้องดูกรุ๊ปเลือดตามระบบ ABOด้วย
เลือด (whole blood)ประกอบด้วย 3 ส่วน
เกร็ดเลือด
น้ำเลือด
เซลล์เม็ดเลือด
red blood cell and white blood cell
การใช้กระบวนการพยาบาลในการให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด
ขั้นตอนที่3 การวางแผนในการให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด
วางแผนให้ผู้ป่วยได้รับเลือดและสารประกอบของเลือดโดยประยุกต์ใช้หลักการ 6 Rights
และหลักความปลอดภัย SIMPLE ของ patient safety goals
วัตถุประสงค์ของการให้เลือดและสารประกอบของเลือด
ทดแทนเม็ดเลือดแดง และรักษาระดับฮีโมโกลบิน (hemoglobin: Hb)
เป็นการรักษาระดับความสามารถในการน าออกซิเจนไปเลี้ยงเซลล์ของร่างกาย เช่น ผู้ป่วยโลหิตจาง (anemia) เป็นต้น
ทดแทนปัจจัยการแข็งตัวของเลือด เช่น ผู้ป่วยโรคฮีโมฟีเลีย (hemophelia) เป็นต้น
ทดแทนปริมาณเลือดที่สูญเสียไป เช่น จากการตกเลือดหรือจากการผ่าตัดเป็นต้น
ขั้นตอนที่ 4 การให้เลือดและสารประกอบของเลือด
เครื่องใช้
tourniquet
สำลีชุบแอลกอฮอล์ 70%
blood transfusion set (Blood set)
extension tube
intravenous catheter (IV cath.) เบอร์ 18
three ways
intravenous fluid (IV fluid) ตามแผนการรักษา
IV stand (เสาน้ำเกลือ)
พลาสเตอร์ หรือ transparent สำเร็จรูป
แผ่นฉลากชื่อ ถุงมือสะอาดmask
วิธีท้าการให้เลือดและสารประกอบของเลือด
ตรียมเครื่องใช้ไปที่เตียงผู้ป่วย บอกให้ผู้ป่วยทราบโดยอธิบายวัตถุประสงค์และวิธีการให้
ล้างมือให้สะอาด ดึงที่ปิดถุงเลือดออก เช็ดรอบ ๆ ด้วยส าลีชุบแอลกอฮอล์ 70% ต่อ blood set กับ ขวดเลือด
ต่อ three ways กับ extension tube แล้วมาต่อกับ blood set ปิดclamp
ตรวจสอบแผนการรักษา ตรวจสอบชื่อนามสกุล Rh.ของผู้ป่วย HN กับป้ายชื่อข้างขวดเลือดหรือส่วนประกอบของเลือดจากธนาคารเลือด (blood bank) โดยพยาบาล 2 คน
แขวนขวดเลือดกับเสาน้ าเกลือแขวนให้สูงประมาณ 1 เมตร (3 ฟุต)จากผู้ป่วย บีบ chamber ของ blood set ให้ เลือดไหลลงมาในกระเปาะไล่อากาศในสาย IV จนหมด
เตรียมผิวหนังและการแทงเข็มให้สารน้ำ และแแทงเข็ม
เก็บอุปกรณ์ท าความสะอาดและเก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย
ลงบันทึกทางการพยาบาล
ขั้นตอนที่2 ข้อวินิจฉัย
มีความพร้อมในการเริ่มให้เลือดและสารประกอบของเลือดตามแผนการรักษา
ขั้นตอนที่ 5 การประเมินผลการให้เลือดและสารประกอบของเลือด
การประเมินผลกิจกรรมการพยาบาล เป็นการประเมินผลของการปฏิบัติงาน เพื่อน ามาปรับปรุงการปฏิบัติงานในครั้งต่อไป
การประเมินผลคุณภาพการบริการ เป็นการประเมินคุณภาพของผลการปฏิบัติงาน เพื่อน ามาปรับปรุงการปฏิบัติงานในครั้งต่อไป
การประเมินผลการให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด เป็นการประเมินผลลัพธ์การพยาบาล
ขั้นตอนที่1 การประเมินสภาพผู้ป่วย
การประเมินด้านจิตใจ
ความพร้อมของการรับบริการให้เลือดและสารประกอบของเลือด
ความต้องการรับบริการให้เลือดและสารประกอบของเลือด
ความวิตกกังวลและความกลัว
การประเมินสิ่งแวดล้อม
ความสะอาดของสิ่งแวดล้อมรอบตัวผู้ป่วยและรอบเตียง
ความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสิ่งแวดล้อมผู้ป่วย
ความพร้อมใช้ของสิ่งแวดล้อมตัวผู้ป่วย เช่น ตู้ข้างเตียง เหล็กกั้นเตียง เป็นต้น
บรรยากาศในหอผู้ป่วย และมีอากาศถ่ายเทสะดวก
การประเมินด้านร่างกาย
ระดับความรู้สึกตัว
พยาธิสภาพของโรค ประวัติเจ็บป่วย โรคของผู้ป่วย และโรคหรืออาการแทรกซ้อน
การประเมินแผนการรักษา
ตรวจสอบแผนการรักษา และประวัติการรับเลือด
ตรวจสอบชนิดของเลือดและส่วนประกอบของเลือดตามแผนการรักษา ชนิด ปริมาณ อัตรา และเวลา
การปฏิบัติเมื่อพบอาการแทรกซ้อนในผู้ป่วยที่ได้รับเลือด
รายงานแพทย์
ตรวจสอบสัญญาณชีพ และสังเกตสังเกตปฏิกิริยาที่เกิดจากการให้เลือดอย่างใกล้ชิด
หยุดให้เลือดทันทีแล้วเปิดทางหลอดเลือดดำ (KVO) ด้วย NSS
ตรียมสารน้ำและยา เช่น Antidiuretic,Antihistamine, Epinephrine, Steroid
และAminophylineเป็นต้น เพื่อให้การรักษาตามแพทย์กำหนด
ส่งขวดเลือดและเจาะเลือดของผู้ป่วยจากแขนที่ไม่ได้ให้เลือดไปยังห้องปฏิบัติการเพื่อตรวจสอบ
บันทึกจำนวนสารน้ำที่นำเข้า–ออกจากร่างกาย เพื่อดูการทำงานของไต
และนำปัสสาวะส่งตรวจในรายที่ได้รับเลือดผิดหมู่
การหยุดให้เลือด เมื่อผู้ป่วยได้รับเลือดครบให้ปฏิบัติเช่นเดียวกับการหยุดให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
หลังจากนั้นนำถุงเลือดพร้อมใบแจ้งที่กรอกข้อความเกี่ยวกับอาการของผู้ป่วยหลังให้เลือดกลับคืนไปยังธนาคารเลือด
การดูแลผู้ป่วยภายหลังได้รับเลือด
สังเกตปฏิกิริยาที่เกิดจากการให้เลือดอย่างต่อเนื่อง
ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับความสุขสบายตลอดระยะเวลาที่ให้เลือด
ตรวจสอบสัญญาณชีพหลังการให้เลือด 15นาที และต่อไปทุก4ชั่วโมง
นทึกหมู่เลือด ชนิดของเลือด หมายเลขเลือด ปริมาณเลือด วัน เวลา ชื่อผู้ให้เลือด และบันทึกอาการของผู้ป่วยหลังให้เลือด ลงในแบบบันทึกการพยาบาล