Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Cervical cancer (CA cervix) มะเร็งปากมดลูก, นางสาวศิริรัตน์ อ้นปรารมภ์…

- - - - เชื้อ HPV จะไปรบกวนการทำงานของโปรตีน ทำให้เซลล์แบ่งตัวต่อเนื่องไม่หยุด เกิดการเปลี่ยนแปลงรูปร่างของเซลล์ เรียกว่า Koilocytes และเปลี่ยนเป็นรอยโรค ภายในเยื่อบุปากมดลูก
      - การติดเชื้อเป็นแบบเนิ่นนาน (persistent infection) ร่างกายไม่สามารถขับออกไปได้ (ขับออกได้ภายใน 2 ปีในหญิงอายุน้อย)
      - ติดเชื้อชนิด Oncogenic HPV ที่บริเวณเยื่อบุผิวบริเวณ transformation zone ของปากมดลูก
      - การมีเพศสัมพันธ์
- - - - ระยะ IVB
        
        การให้ยาเคมีบำบัดชนิดเดียว (single agent) ที่นิยมในการรักษามะเร็งปากมดลูกระยะนี้คือ cisplatin ขนาด 50 มิลลิกรัมต่อตารางเมตร ทุก 3 สัปดาห์
- - - - คลื่นไส้อาเจียน
        
        ขึ้นอยู่กับชนิดของยา อาการส่วนใหญ่จะหายภายใน 24 ชั่วโมง
      - เบื่ออาหาร
        
        ยาเคมีบำบัดมีผลทำให้การรับรสมีการเปลี่ยนแปลง ความอยากทานอาหารลดลง หายภายใน 2 - 6 สัปดาห์ หลังได้รัยา
      - เยื่อบุช่องปากอักเสบ
        
        ยาเคมีบำบัดมีผลต่อการแบ่งเซลล์ของเยื่อบุช่องปาก ทำให้มีการปากแห้งและเจ็บ อาจเกิดการติดเชื้อในช่องปากได้
      - ท้องผูก
        
        ยามีผลต่อเส้นประสาทบริเวณลำไส้ ลดการเคลื่อนไหวของลำไส้
    - - ภูมิต้านทานโรคต่ำ
        
        ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดขาวน้อยลง เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย
      - โลหิตจาง
        
        อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
      - ภาวะเลือดออกง่าย
        
        เกล็ดเลือดต่ำ
- - - - Platelet count อยู่ในค่าปกติ คือ 150 – 400
      - Stool Occult Blood อยู่ในค่าปกติ คือ Negative
      - Urine Analysis Color สีเหลือง
      - Urobilinog อยู่ในค่าปกติ คือ (0.2-1 E.U./dL)
      - Blood (Negative)
      - RBC (0.3 Cells/HPF)
      - WBC (0.5 Cells/HPF)
      - ไม่มีอาการถ่ายเป็นมูกเลือด
    - - O : Platelet count ต่ำกว่าปกติ คือ 14, 78
      - O : Stool Occult Blood Positive ผิดปกติ
      - O : Urine Analysis
        
        Color สีน้ำตาล
        
        Urobilinog 2.0 E.U./dl
        
        Blood 1+
        
        RBC 30 – 50 cells/HPF
        
        WBC 30 – 50 cell/HPF
      - S : หลังได้รับ Chemo มีถ่ายเป็นเลือด ไม่ปนอุจจาระ
    - - ประเมินการมีเลือดออก หรือการสูญเสียเลือดของผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง
        
        1.1 วัดและบันทึกสัญญาณชีพทุก 1,2 ชั่วโมง เมื่อพบความผิดปกติ ต่อไปทุก 4 ชั่วโมง เมื่อสัญญาณชีพกลับเข้าสู่ปกติ เพื่อเฝ้าระวังลักษณะชีพจรที่ปรับตัวเต้นเร็วเมื่อปริมาณเลือดในร่างกายลดลง
        
        1.2 ประเมินและบันทึกปริมาณปัสสาวะอย่างน้อยทุก 8 ชั่วโมง สังเกตสีและปริมาณของปัสสาวะเพื่อประเมินเลือดที่มาเลี้ยงไต หากมีปริมาณปัสสาวะน้อยกว่า 30 มิลลิลิตรต่อชั่วโมง ติดต่อกัน 2 ชั่วโมง ควรรายงานแพทย์ เพื่อช่วยเหลือผู้ป่วย
        
        1.3 เจาะเลือดผู้ป่วยส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อวัดปริมาณเกล็ดเลือด ค่า PT, PTT และฮีโมโกลบิน ฮีมาโตคริท เพื่อประเมินความเสี่ยงต่อการสูญเสียเลือด
      - ให้ความรู้ครอบครัวและผู้ดูแลเกี่ยวกับการสังเกตการมีเลือดออกจากร่างกาย คือ ปัสสาวะมีเลือดปนเป็นสีน้ำตาล อุจจาระมีเลือดปนเป็นสีดำ เพื่อให้ครอบครัวและผู้ดูแลมีความเข้าใจเกี่ยวกับอาการที่เกิดจากการสูญเสียเลือด
      - แนะนำให้รับประทานอาหารอ่อนย่อยง่าย รสอ่อน หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารแข็ง รสจัด เพื่อลดการระคายเคืองต่อเยื่อบุทางเดินอาหาร
      - เตรียมการให้เลือด PRC 2 U Unit Nl 3 hr และให้เลือดอย่างถูกต้องและปลอดภัย เพื่อลดการทำงานของหัวใจ และให้เซลล์ทั่วร่างกายได้รับเลือดเพียงพอ
  - - - O : มีแผลบริเวณภายในปาก กระพุ้งแก้มเป็นฝ้าสีขาวและลิ้นลอกเป็นแผ่น
      - O : รับประทานอาหารได้น้อยลง
      - A : ภาวะเยื่อบุช่องปากอักเสบเกิดจากการได้รับยาเคมีบำบัด ซึ่งทำให้เซลล์เยื่อบุช่องปากเกิดการแบ่งตัวอย่างรวดเร็ว มักมีอาการบวมแดง มีแผลในช่องปาก ทำให้มีความเจ็บปวด แสบร้อน ปากแห้ง การรับรสและการรับประทานอาหารเปลี่ยนแปลง ทำให้มีโอกาสติดเชื้อในช่องปากและทั้งระบบของร่างกาย
    - - เยื่อบุในช่องปากมีการอักเสบลดลง
      - รับประทานอาหารได้มากขึ้น
    - - ประเมินความเจ็บปวดในช่องปาก โดยใช้แบบประเมินความเจ็บปวด Face Rating Scale เนื่องจากผู้ป่วยไม่สามารถพูดได้ และประเมินสภาพเยื่อบุในช่องปากของผู้ป่วย เพื่อวางแผนการให้คำแนะนำและปรับเปลี่ยนอาหารที่เหมาะสมกับสภาพช่องปากผู้ป่วย
      - ประเมินความรู้ครอบครัวเกี่ยวกับการดูแลช่องปากและวิธีการทำความสะอาดในช่องปาก ให้เช็ดในปากอย่างเบามือ โดยใช้ไม้พันสำลีชุบด้วยน้ำเกลือแทนการแปรงสีฟัน จิบน้ำบ่อย ๆ
      - หลีกเลี่ยงการใช้น้ำยาทำความสะอาดช่องปากที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์
      - ทาวาสลีนบริเวณริมฝีปาก เพื่อช่วยลดอาการริมฝีปากแห้งเป็นแผลแตกมากขึ้น
      - ควรรับประทานอาหารอ่อน รสไม่จัด หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีรสเปรี้ยว ร้อนจัด หรือเย็นจัด สามารถอมน้ำแข็งเพื่อบรรเทาอาการปวดในช่องปากได้
  - - - O : ปริมาณน้ำเข้ามากกว่าน้ำออกจากร่างกาย
        
        Intake : Oral Fluid 50, Parenteral 600 รวมเท่ากับ 650
        
        Output : Urine 200
      - O : มีภาวะบวมกดบุ๋ม Putting edema 2+
      - O : ตรวจ Urine Analysis พบ Protein 4+ (ค่าปกติ 1.003 – 1.030)
      - O : ความดันโลหิตสูงกว่า 140/90 mmHg เท่ากับ 165/66 mmHg
      - A : อาการบวมน้ำ (Edema) เป็นภาวะที่มีน้ำหรือน้ำเหลืองสะสมคั่งค้างอยู่ภายในเนื้อเยื่อเกี่ยวพันของร่างกายในปริมาณมากจนทำให้เกิดอาการบวม ซึ่งสามารถเกิดได้กับทุกส่วนของร่างกาย แต่จะสังเกตเห็นได้ชัดเจนเมื่อเกิดขึ้นบริเวณมือ แขน ขา ข้อเท้า และเท้า
      - BUN มีค่ามากกว่าปกติ คือ 24.06 mg/dl (ค่าปกติคือ 7 – 20 mg/dl)
    - - อาการบวมลดน้อยลง ระดับ Putting edema น้อยกว่าหรือเท่ากับ +1
      - น้ำเข้า – ออกมีความสมดุลกัน
      - ตรวจ Urine Analysis พบ Protein อยู่ในค่าปกติ 1.003 – 1.030
      - ความดันโลหิตไม่สูงกว่า 140/90 mmHg
      - BUN ค่าปกติคือ 7 – 20 mg/dl
    - - จัดท่านอนศีรษะสูงเพื่อลดการคั่งของน้ำที่ปลายมือปลายเท้า
      - ดูแลให้รับประทานอาการอ่อนย่อยง่ายครั้งละน้อย เพื่อจะได้ดูดซึมเร็ว
      - ดูแลให้ยาขับปัสสาวะ Lasix 40 mg V q 8 hr เพื่อช่วยลดอาการบวม
      - ดูแลทำความสะอาดผิวหนังบริเวณร่างกายทั่วไป โดยเฉพาะซอกนิ้วมือนิ้วเท้า เพราะอาการบวมทำให้ผู้ป่วยมีผิวหนังบาง อาจติดเชื้อได้ง่ายกว่าปกติ
      - บันทึกปริมาณสารน้ำที่เข้าและออกจากร่างกายในแต่ละวัน เพื่อทราบความสมดุลของน้ำในร่างกาย
      - สังเกตอาการบวมทั่วไปของผู้ป่วย เพื่อประเมินผลการรักษาพยาบาลว่าดีขึ้นหรือไม่
  - - - O : ใส่คาสายสวนปัสสาวะ มีน้ำปัสสาวะสีเหลืองขุ่น มีตะกอน
      - O : ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ Urine Aerobic culture พบเชื้อ Pseudomonas Aeruginosa
      - O : ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ Urine Analysis WBC มากกว่าปกติ คือ 30 – 50 cells/HPF
      - A : สาเหตุของโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะที่สำคัญคือ แบคทีเรีย ซึ่งส่วนใหญ่แล้วเป็นแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในลำไส้ของคนเรา โดยมีกลไกการติดเชื้อคือ แบคทีเรียดังกล่าวมีการเคลื่อนที่จากลำไส้มาปนเปื้อนบริเวณส่วนนอกของรูก้น จากนั้นเข้าสู่บริเวณช่องเปิดของท่อปัสสาวะ และเคลื่อนขึ้นไปตามท่อปัสสาวะ เข้าสู่กระเพาะปัสสาวะ ท่อไต และไต และทำให้เกิดการติดเชื้อในอวัยวะที่เคลื่อนไปถึง นอกจากนั้นแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดการติดเชื้ออาจมาจากกระแสเลือด ในผู้ที่มีการติดเชื้อในกระแสเลือดนำมาก่อน หรือมาจากการติดเชื้อของอวัยวะใกล้เคียงกับระบบทางเดินปัสสาวะ
    - - การติดเชื้อลดลง
      - ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค
    - - น้ำปัสสาวะใส ไม่มีตะกอนขุ่น
      - ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ Urine Aerobic culture ไม่พบเชื้อ
      - ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ Urine Analysis WBC อยู่ในค่าปกติ คือ (0.3 Cells/HPF)
    - - ดูแลความสะอาดบริเวณสายสวนปัสสาวะ (Foley catheter) ดูแลผู้ป่วยโดยยึดหลักปราศจากเชื้อในการทำกิจกรรมและทำหัตถการ ล้างมืออย่างถูกต้องทุกครั้งทั้งก่อนและหลังให้การพยาบาลผู้ป่วย เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรคเพิ่มขึ้น
      - สังเกตลักษณะ ปริมาณและสีของน้ำปัสสาวะ เพื่อประเมินลักษณะความผิดปกติของการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะมีลักษณะตะกอนขุ่น
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย อย่างน้อยวันละ 2,000 ซีซี เพื่อขับน้ำและแบคทีเรียออกทางปัสสาวะ การไหลออกของน้ำปัสสาวะจะช่วยขับเอาเชื้อแบคทีเรียที่ปนเปื้อนออกสู่นอกร่างกาย
      - ดูแล Foley catheter ให้อยู่ในระบบปิด (Close system) โดยการไม่ปลดข้อต่อระหว่างสายสวนปัสสาวะกับถุงรองรับน้ำปัสสาวะ เพื่อลดการปนเปื้อนของเชื้อโรค
      - ดูแลถุงรองรับน้ำปัสสาวะให้อยู่ต่ำกว่ากระเพาะปัสสาวะ และจัดให้ถุงรองรับน้ำปัสสาวะอยู่สูงกว่าพื้นห้องเสมอ เพื่อป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากน้ำปัสสาวะจากถุงรองรับปัสสาวะไหลย้อนกลับเข้าไปในสายสวนปัสสาวะ (Ascending infection)
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาปฏิชีวนะ คือ Ceftazidime 2 g V q 8 hr ตามแผนการรักษา และสังเกตอาการข้างเคียงของยา คือ ผิวหนังบวมแดงหรือมีเลือดออก (Phlebitis) ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายปนเลือด ปวดเกร็งบริเวณท้อง มีไข้ขึ้น
      - ติดตามผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ Urine Analysis และ Urine Aerobic culture ภายหลังการรักษา
  - - - O : PTT น้อยกว่าปกติ คือ 27.30 sec (ค่าปกติ คือ 28.7 – 39.3 sec)
      - O : มีภาวะบวมกดบุ๋ม Putting edema 2+
      - O : ความดันโลหิตสูงกว่า 140/90 mmHg เท่ากับ 165/66 mmHg
      - O : เคลื่อนไหวร่างกายได้น้อย
      - A : หลอดเลือดดำที่ขาซึ่งมองเห็นได้คือหลอดเลือดดำที่ผิว (superficial vein) จะทำหน้าที่นำเลือดดำจากเซลล์ไปสู่หลอดเลือดดำส่วนลึก (deep vein) ที่อยู่ในกล้ามเนื้อเพื่อนำเลือดกลับสู่หัวใจ โดยอาศัยการบีบตัวของกล้ามเนื้อร่วมกับลิ้นในหลอดเลือดดำ เมื่อมีการอักเสบของหลอดเลือดดำ (thrombophlebitis) หรือมีลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ ซึ่งมักพบในหลอดเลือดดำส่วนลึกทำให้การไหลเวียนเลือดลดลง หรือหยุดเกิดการคั่งของเลือดอยู่ที่ตำแหน่งนั้นผู้ป่วยจึงมีอาการขาบวมและปวดที่ขาและเท้าข้างนั้นหากเลือดลอยไปอุดกั้นที่ปอด (pulmonary embolism) อาจเป็นสาเหตุให้ชีวิต
    - - PTT อยู่ในค่าปกติ คือ 28.7 – 39.3 sec
      - อาการบวมลดน้อยลง ระดับ Putting edema น้อยกว่าหรือเท่ากับ +1
      - ความดันโลหิตไม่สูงกว่า 140/90 mmHg
      - สามารถเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้มากขึ้น
    - - ประเมินภาวะลิ่มเลือดกั้นหลอดเลือดดำส่วนลึก และภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ คือภาวะหลอดเลือดแดงปอดอุดกั้น ดังนี้
      - 1.1 ประเมินอาการบวมที่ขาด้วยการวัดรอบขาทั้งสองข้าง ที่ตำแหน่งเดิมทุกวัน เพื่อเปรียบเทียบกัน และติดตามผลการรักษา
      - 1.2 วัดและบันทึกสัญญาณชีพทุก 1, 2 ชั่วโมง เมื่อพบความผิดปกติ และทุก 4 ชั่วโมง เมื่อผู้ป่วยมีอาการปกติ
      - 1.3 เจาะเลือดส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อตรวจวิเคราะห์ก๊าซในเลือดแดง วัดปริมาณเกล็ดเลือด ค่า PT, PTT
      - ให้ความรู้เกี่ยวกับโรคและอาการ การปฏิบัติตนให้ครอบครัวและผู้ดูแลสังเกตอาการที่ผิดปกติ แนะนำให้สังเกตอาการเหนื่อย หายใจลำบาก ให้รีบแจ้งพยาบาลทันที
      - จัดท่าผู้ป่วยให้นอนวางขาข้างที่บวมให้สูงกว่าระดับหัวใจ เพื่อช่วยให้การไหลของเลือดดำกลับเข้าสู่หัวใจสะดวกขึ้น จะช่วยให้อาการขาบวมทุเลาลง
      - แนะนำให้ดื่มน้ำวันละ 1,500 มิลลิลิตร ในรายที่ไม่มีข้อห้าม เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายและช่วยให้การไหลเวียนของเลือดสะดวก
      - หมั่นออกกำลังกาย ขาและนิ้วเท้า ด้วยการเคลื่อนไหวและหมุนข้อ (Rang of Motion exercise) เพื่อช่วยเพิ่มการไหลเวียนเลือด
      - ไม่ควรใช้หมอนรองบริเวณใต้หัวเข่า เพราะเป็นการเพิ่มแรงกดหลอดเลือดที่เข่า ทำให้การไหลเวียนเลือดไปที่ปลายเท้าไม่สะดวก อาจเกิดลิ่มเลือดเพิ่มขึ้น
      - ห้ามบีบนวดขาและเท้าที่มีอาการบวม เพราะอาจทำลิ่มเลือดที่ขาแตกออกเป็นก้อนเล็ก ๆ ลอยไปตามหลอดเลือด และหลุดเข้าไปในปอด