Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4 ยาปฏิชีวนะกลุ่มต่างๆ, Clotrimazole, Econazole, Isoconazole,…
บทที่ 4 ยาปฏิชีวนะกลุ่มต่างๆ
ยาต้านโรคมาลาเรีย ( Antimalarial drugs
Chloroquine
เป็นสารเคมีประเภท 4-Aminoquinoline (สารเคมีที่
นำมาใช้ผลิตยาต้านโรคมาลาเรีย/ไข้จับสั่น)
สำหรับเชื้อมาลาเรียที่ตอบสนองกับยาคลอโรควินได้ดีคือ ชนิด Plasmodium vivax
P.ovale และ P.malariae เชื้อบางตัวที่ดื้อต่อยาคลอโรควินเช่น P.failciparum
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
คลอโรควินคือ ตัวยาจะถูกดูดซึมเข้าเซลล์เม็ดเลือดแดง
ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง
ผมร่วง ผิวหนังไวกับแสงแดด(ผิวหนังอักเสบหรือขึ้นผื่นเมื่อโดนแสงแดดโดยตรง) การได้ยินผิดปกติ เกิดภาวะลมชัก เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวมากกว่าปกติ (ทราบได้จากการตรวจเลือด CBC) รู้สึกไม่สบายในระบบทางเดินอาหาร วิงเวียน ปวดศีรษะ ผื่นคัน ลมพิษ มีภาวะโพแทสเซียมในร่างกายต่ำ่(ทราบได้จากการตรวจเลือด) หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก และอาจมีภาวะโคม่าตามมา
Mefloquine
รักษาโรคมาลาเรียและใช้เพื่อป้องกันการติดเชื้อมาลาเรียในผู้ที่ต้องเดินทางไปในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
อาการข้างเคียง
ต่อระบบประสาทและอาการทางจิต อาการมึนเวียนศีรษะ สูญเสียการทรงตัว และมีเสียงดังผิดปกติในหู กังวล หดหู่ และประสาทหลอน
Primaquine
กลไกการออกฤทธิ์
พบว่าmitochondria ของเชื้อในระยะ exoerythrocytic จะบวมหลังจากได้รับยานาน 24-28 ชม. ขนาดของการบวม นั้นขึ้นอยู่กับระยะเวลาและความเข้มข้นของยา โดย autoradiography พบยา หรือ metabolite สะสมอยู่ใน mitochrondria ของเชื้อ
ผลข้างเคียง
นี้ผื่นที่ผิวหนัง ท้องเสีย ปวดศีรษะ ไม่สบายท้อง ปวดท้อง ง่วงนอน เบื่ออาหาร อาเจียน
Quinine sulphate
ผลข้างเคียง
ปวดท้อง อาเจียน ไม่สบายท้อง ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย สับสน ผื่นคันหายใจล าบาก ไข้ การมองเห็นผิดปกติ มีเสียงในหู หน้ามืด เป็นลม ฟกช้ำ มีเลือดออก หัวใจเต้นเร็ว เจ็บหน้าอก
Quinidine sulfate
กลไกการออกฤทธ์
ลดความตรึงเครียดของกล้ามเนื้อหัวใจ ลดการนำกระแสของคลื่นไฟฟ้าหัวใจ รวมถึงความเร็วในการทำงานของหัวใจ การดูดกลับของเกลือโซเดียม
ผลข้างเคียง
มีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย ปวดศีรษะวิงเวียน ผื่นคัน ลมพิษ การมองเห็นภาพไม่ชัดเจน
ยาต้านเชื้อรา ( Antifungal drugs )
ยาต้านเชื้อรากลุ่มเอโซล (Azole antifungals) Azole Group
เป็นหมวดหนึ่งของยาต้านเชื้อราซึ่งมีหลายประเภท
กลุ่มอิมิดาโซล (Imidazoles) ประกอบไปด้วยตัวยาเช่น
• กลุ่มไตรเอโซล (Triazoles) ประกอบไปด้วยตัวยาเช่น Fluconazole,
• กลุ่มไทเอโซล (Thiazoles) ตัวอย่างยาในกลุ่มนี้เช่น Abafungi
ยารักษาโรคปรสิต ( Antiprotozoal drugs) และยาถ่ายพยาธิ
(Anthelmintic drugs)
Piperazine
ใช้ถ่ายพยาธิไส้เดือน ใช้ถ่ายพยาธิเส้นด้าย
ผลข้างเคียง
ถ้ากินเกินขนาด อาจทำให้ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน ถ้ากินเกินขนาดมากๆ อาจทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง ซัก หมดสติได้
Pyrantel pamoate
สำหรับโรคพยำธิไส้เดือน ให้กินเพียงครั้งเดียว
ส่วนโรคพยำธิเส้นด้ำย ควรให้กินซ ้ำอีกครั้งหลังกินยำครั้งแรก 1-2 สัปดำห์
ส่วนโรคพยำธิปำกขอ ควรให้กินวันละครั้งติดต่อกัน 2วัน
ผลข้างเคียง
ยานี้อาจทำให้คลื่นไส้ อำเจียน มึนงง
Albendazole
ใช้ถ่ายพยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย พยาธิปากขอ พยาธิแส้ม้า พยาธิตัวตืด พยาธิตัวจี๊ด พยาธิใบไม้ตับ
ผลข้างเคียง
มีค่อนข้างน้อย บางคนอาจมีอาการปวดศีรษะ เวียนศีรษะ ปวดมวนท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน ถ้าใช้นานวัน อาจทำให้ตับอักเสบ หรือผมร่วง เมื่อหยุดยาก็จะดีขึ้น
Mebendazole
ใช้ถ่ายพยาธิตัวกลม (เส้นด้าย ไส้เดือน ปากขอ แส้ม้า), พยาธิตัวตืด, ทริคิโนซิส
ผลข้างเคียง
อาจท าให้มีอาการปวดท้อง ท้องเดิน
Niclosamode
ใช้ถ่ายพยาธิตัวตืด
ผลข้างเคียง
ยานี้อาจทำให้คลื่นไส้ ปวดท้อง ท้องเดิน
Praziquante
ใช้รักษาโรคพยาธิใบไม้ในตับ และพยาธิตัวตืด
ยาต้านไวรัส ( Antiviral drugs)
ใช้ในการรักษาการติดเชื้อ Herpes simplex,Varicella
zoster และ cytomegalovirus
ยาต้านไวรัสที่ใช้รักษาการติดเชื้อ HIV
Nucleoside reverse transcriptase inhibitors
(NRTIs)
Protease inhibitors (PIs)
Non-nucleoside reverse transcriptase
inhibitors (NNRTIs)
ยาต้านไวรัสที่ใช้รักษาการติดเชื้อ Influenza ไช้หวัดใหญ่
ยาต้านรักษาโรคตับอักเสบ (hepatitis)
ยาต้านวัณโรค (Anti-TB)
ยาอันดับแรก (First line)
Isoniazid (ไอโซไนอะซิด)
เกิดภาวะตับอักเสบ อาการชาตามปลายประสาท
Rifampicin (ไรแฟมพิซิน)
เกิดภาวะน้ำตา น้้ำลาย เสมหะเหงื่อ ปัสสาวะ และอุจจาระเป็นสีส้ม
Pyrazinamide (ไพราซินาไมด์)
เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน
Ethambutol (อีแทมบูทอล)
เกิดอาการประสาทตาอักเสบ
• Streptomycin (สเตร็ปโตมัยซิน
ะยาอันดับรอง (Second line)
การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผล (Antibiotic Smart Use )
ผู้ป่วยได้รับยาที่เหมาะสมกับปัญหาสุขภาพ โดยใช้ยาในขนาดที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย ด้วยระยะเวลาการรักษาที่เหมาะสม และมีค่าใช้จ่ายต่อชุมชน และผู้ป่วยน้อยที่สุด
การใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุ
ยาที่ควรหลีกเลี่ยง
• Glibenclamide
• Nifedipine SR
• Long acting BZD : diazepam,
chlordiazepoxide,dipotassiumchlorazepate
• TCA : amitriptyline
• Barbiturates : phenobarbital
• Pethidine
การใช้ยาในสตรีมีครรภ์
ยาที่ควรหลีกเลี่ยง ยาที่ใช้ด้วยความระมัดระวัง
Ergot/Ergotamine
Warfarin*
ACEI/ARB
Methotrexate
Isotretinoin
Danazol
Statins
Misoprostal
Thalidomide
การใช้ยาในสตรีให้นมบุตร
ยาที่ควรหลีกเลี่ยง : Ergots/Ergotamine, Amiodarone
ยากดภูมิคุ้มกัน
การใช้ยาในผู้ป่วยเด็ก
หลีกเลี่ยงการใช้ cough suppressant (ยากดไอ) :
dextromethorphan, codeine, M.tussis
non-sedating antihistamine ในเด็กเพื่อ ลดน้ำมูก
ในโรคหวัด
Clotrimazole, Econazole, Isoconazole, Ketoconazole, Miconazole
Itraconazole, Voriconazole