Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หน่วยที่ 10 การป้องกันภาวะเสี่ยงและอุบัติเหตุที่พบบ่อย - Coggle Diagram
หน่วยที่ 10 การป้องกันภาวะเสี่ยงและอุบัติเหตุที่พบบ่อย
การหกล้ม (Falling)
:star:
การเปลี่ยนท่าโดยไม่ตั้งใจ เป็นผลให้ร่างกายทรุดหรือลงนอนกับพื้น หรือปะทะสิ่งของต่างๆ อาจเกิดจากอาการหน้ามืดเป็นลม ขาอ่อนแรง การสะดุด เกี่ยวดึง ลื่นไถล
อุบัติการณ์การหกล้มในผู้สูงอายุ
พบว่าการหกล้มร้อยละ 50-67 เป็นการหกล้มที่เกิดขึ้นในบ้าน ผู้สูงอายุเพศหญิงจะมีอัตราการหกล้มสูงกว่าผู้สูงอายุเพศชาย
สาเหตุของการหกล้ม
ความบกพร่องของการเดิน
ไม่สามารถยกเท้าได้สูงเท่ากับที่เคยทำได้ มีการเปลี่ยนแปลงในการเคลื่อนไหวของสะโพกใน การรับน้ำหนักของขาขณะเดิน ทำให้สะดุดเมื่อเดินบนพื้นที่ขรุขระหรือมีระดับต่างกัน
ผู้สูงอายุจะมีความแข็งแรงและความสามารถใน การประสานงานของกล้ามเนื้อลดลง มีการเสื่อมของ ข้อต่อและเอ็นรอบข้อ
ความบกพร่องของการทรงตัว
ผู้สูงอายุบางรายมีปัญหาการทำงานของอวัยวะหูชั้นในที่ควบคุมการทรงตัวผิดปกติ เกิดอาการบ้านหมุน (Vertigo) นำไปสู่การหกล้มได้
ในวัยสูงอายุมีกลไกในการทำงานที่ควบคุม การทรงตัวของอวัยวะต่างๆ ลดลง ทำให้ สมดุลในการทรงตัวบกพร่อง
ความบกพร่องของการมองเห็น
รูม่านตาขนาดเล็กลง ทำให้ผู้สูงอายุไม่สามารถรับภาพได้ดีในเวลาแสงสลัว
การลดลงของลานสายตา ทำให้ผู้สูงอายุมองไม่เห็น ถึงคน หรือวัตถุที่เคลื่อนเข้าใกล้
ความเสื่อมต่อการเห็นภาพสี ทำให้เกิดปัญหาใน การรับรู้ภาพของพื้น
การลดลงของความชัดเจนและการรับรู้ความตื้นลึก
การเปลี่ยนแปลงของร่างกายจากความเจ็บป่วย
ความผิดปกติของสมดุลกรดด่าง เกลือแร่ในร่างกาย
ผู้สูงอายุที่มีภาวะติดเชื้อ มักมีสมดุลของกรดด่าง เกลือแร่ในร่างกายผิดปกติ ส่งผลต่อการทำงานของสมอง ทำให้เกิดอาการซึมหรือสับสน กล้ามเนื้ออ่อนแรง
การเสื่อมสภาพของกล้ามเนื้อ
การอ่อนแรงหรือลีบตัวของกล้ามเนื้อการอักเสบของกล้ามเนื้อ
การเสื่อมสภาพของกล้ามเนื้อ
ความผิดปกติของเท้า ลักษณะเท้าผิดปกติ มีการหนาตัวของผิวหนังที่ฝ่าเท้าทำให้เกิดตาปลา
การเสื่อมสภาพของกล้ามเนื้อ
ได้รับยาหลายชนิด
ผู้สูงอายุที่ได้รับยามากกว่า 4 ชนิด ทำให้อัตราเสี่ยงของการหกล้มเพิ่มขึ้น
ยาที่ทำให้ผู้สูงอายุหกล้ม: ยานอนหลับ ยาระงับประสาท ยาขยายหลอดเลือด ยาขับปัสสาวะ ยาบำบัดทางจิต
ทำให้เกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างยา เกิดพิษข้างเคียงของยา
การรับความรู้สึกของระบบประสาทและสมองผิดปกติ
สมองเสื่อม เนื้อสมองตาย โรคหลอดเลือดสมองและพาร์กินสัน ทำให้ระบบการควบคุมจากสมองส่วนกลางผิดปกติ ส่งผลให้การทำงานที่ประสานกันของอวัยวะและระบบในการทรงตัวสูญเสียไป ทำให้เกิดการหกล้มได้
ปัญหาจิตใจ
ภาวะซึมเศร้าเป็นปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการหกล้มของผู้สูงอายุ เนื่องจากผู้สูงอายุจะมีการตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมช้าลงและการตัดสินใจที่ผิดพลาด
ความผิดปกติของหัวใจหรือหลอดเลือด
ความดันโลหิตต่ำส่งผลให้สมองขาดเลือดไปเลี้ยง เป็นลมและหกล้มได้
ความดันโลหิตต่ำขณะเปลี่ยนท่าหรือหลังรับประทานอาหาร ทำให้หน้ามืดและเวียนศีรษะ
หลอดเลือดตีบ กล้ามเนื้อหัวใจตาย ส่งผลให้ปริมาณเลือดที่ออกจากหัวใจลดลง
ผลกระทบของการหกล้ม
ผลกระทบทางด้านจิตใจ เกิดความอาย วิตกกังวล กลัวการหกล้ม มีภาวะซึมเศร้า หมดความมั่นใจในตนเอง ทำให้ลดกิจกรรมการเข้าสังคม เก็บตัว
เกิดโรคแทรกซ้อนระหว่างป่วยหรือผ่าตัด เช่น ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ แผลกดทับ ปอดบวม
การที่ผู้สูงอายุหลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมต่างๆ ไม่ค่อยเคลื่อนไหวจะส่งผลให้สูญเสียความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ข้อยึดติด ไม่มั่นใจในการเดิน
ต้องเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาล หรือรับการผ่าตัดและฝึกเดินใหม่ ก่อให้เกิดภาวะพึ่งพาช่วยเหลือตัวเองไม่ได้
ผลกระทบทางเศรษฐกิจ การรักษาผ่าตัดได้รับยา ทำให้เกิดค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล ส่งผลกระทบ ต่อเศรษฐกิจของครอบครัว
นำไปสู่การเสียชีวิต การบาดเจ็บ หมดสติ กระทบกระเทือนต่อสมอง กระดูกหัก บริเวณข้อสะโพก ข้อมือ
การป้องกันการหกล้ม
จัดสิ่งแวดล้อม
พื้นทางเดินควรเรียบ ไม่มีสิ่งกีดขวาง ไม่ลื่น ทำเครื่องหมายบริเวณที่มีความต่างระดับ ไม่ให้มีสิ่งกีดขวาง พื้นแห้ง กระเบื้องปูพื้น หรือพรม ใช้สีที่เหมาะสมไม่ทำให้เกิดตาลาย
ทางเดินมีความสว่างเพียงพอ ไม่ควรเป็นแสงจ้า การจัดวางกระจกหลีกเลี่ยงไม่ไห้แสงสะท้อนเข้าตา
พื้นห้องน้ำมีการปูพื้นกันลื่น ติดตั้งราวยึดจับบริเวณที่นั่งขับถ่ายหรือที่อาบน้ำ ใช้ที่นั่งขับถ่ายชนิดนั่งได้ ประตูห้องน้ำควรเป็นแบบเปิดออกด้านนอก และที่ล็อคควรเปิดออกจากภายนอกได้
เก้าอี้มีความสูงขนาดวางเท้าได้พอดี ความกว้างของเก้าอี้มีขนาดพอที่ผู้สูงอายุนั่งได้สบาย มีฐานเก้าอี้มั่นคง ไม่ควรเป็นเก้าอี้แบบล้อเลื่อน เตียงนอนควรมีความสูงระดับที่ผู้สูงอายุขึ้นหรือลุกออกจากเตียงได้สะดวก
ชั้นวางของควรมีความสูงระดับที่สามารถหยิบจับสิ่งของได้สะดวก
เสื้อผ้ามีขนาดพอดีกับร่างกายไม่มีส่วนที่รุงรังอาจก่อให้เกิดการสะดุดหกล้ม
รองเท้ามีขนาดและรูปทรงที่เหมาะสมกับเท้า ส้นรองเท้าควรใช้ระดับต่ำ รูปทรงกว้าง
อุปกรณ์ช่วยในการเคลื่อนไหวควรมีความแข็งแรง ล้อเข็นควรมีที่ล็อคล้อ ขนาดน้ำหนักและความสูงของอุปกรณ์ มีขนาดพอเหมาะ และมีการฝึกให้ชำนาญคุ้นเคย
การปฎิบัติตนของผู้สูงอายุเพื่อป้องกันการลื่นล้ม
ในการเดิน เคลื่อนไหว หรือเปลี่ยนท่า ไม่ควรรีบร้อน ขณะเดินให้ตามองพื้นและไม่ควรถือของสองมือในเวลาเดียวกัน
หลีกเลี่ยงการแหงนหน้า เพราะอาจทำให้หน้ามืด การเหลียวซ้ายและขวา หมุนศีรษะควรทำอย่างช้าๆ
รับประทานยาตามขนาดที่แพทย์สั่ง สังเกตอาการผิดปกติ เช่น หน้ามืด ใจสั่น งุนงง
เตรียมเบอร์โทรศัพท์ฉุกเฉินที่จำเป็นให้อยู่ในที่ๆสามารถมองเห็น/ ใช้อุปกรณ์ เพื่อขอความช่วยเหลือในกรณีฉุกเฉิน
ออกกำลังกายที่ช่วยทำให้สมดุลการทรงตัวของร่างกายดี ได้แก่ รำมวยจีน โยคะ
การบาดเจ็บ :star:
สาเหตุของการบาดเจ็บ
สภาพร่างกายไม่พร้อม มีโรคเรื้อรัง ร่างกายอ่อนเพลีย
พื้นลื่น พื้นไม่เรียบ
สภาพจิตใจไม่พร้อม มีความเครียด ความกังวล
ไม่ยืดกล้ามเนื้อก่อนออกกำลังกาย
ลักษณะการบาดเจ็บที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ
ข้อเคลื่อนหรือหลุด
เยื่อหุ้มข้อฉีกขาดหรือเอ็นที่ยึดข้อต่อยืดตัวมากเกินไป อาการคือรูปร่างหรือข้อต่อส่วนนั้นผิดปกติไป เคลื่อนไหวไม่ได้ บวมผิดรูปอาจสั้นหรือยาวผิดปกติและเจ็บปวดมาก
ยึดด้วยผ้าหรือวัสดุอื่น ใช้ความเย็นประคบ ให้รับประทานยาแก้ปวดและรีบนำส่งแพทย์
ถูกกระแทกหรือถูกดึงหรือบิดตัวอย่างแรง ทำให้ข้อต่อ บริเวณนั้นเคลื่อนหรือหลุดออกจากตำแหน่งที่เคยอยู่
ข้อเคล็ดหรือแพลง
ประคบเย็นใน 24 ชั่วโมงแรก พันผ้าไว้และงดการเคลื่อนไหวหลัง 24 ชั่วโมงให้ใช้ครีมนวดทาหรือประคบด้วยน้ำอุ่น
เคลื่อนไหวข้อผิดวิธี พื้นไม่เรียบ การทรงตัวไม่ดี ทำให้ข้อเท้าพลิก เยื่อหุ้มข้อฉีกขาด ทำให้มีอาการเจ็บและบวม
กระดูกหัก
ถูกกระแทกอย่างแรง ได้ยินเสียงกระดูกหักและเห็นกระดูกหักแทงเนื้อออกมา ปวดมาก เคลื่อนไหวไม่ได้ บวมอย่างรวดเร็ว
ประคบเย็นและเข้าเฝือกชั่วคราว และรีบนำส่งแพทย์
แผลถลอก
ล้มกระแทกพื้นหรือเสียดสีกับวัตถุต่างๆ อาการเนื้อเยื่อถูกทำลายบางครั้งลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อจนมีเลือดออก การปฐมพยาบาล คือห้ามเลือดและใช้ผ้าสะอาดปิดแผลไว้
ตะคริว
ใช้กล้ามเนื้อมากเกินกำลัง อากาศหนาว กล้ามเนื้อขาดสารอาหาร ออกซิเจนและเกลือแร่ กล้ามเนื้อจะเกร็งและปวด
ใช้ความร้อนประคบและนวดกล้ามเนื้อให้คลายตัว
เนื้อเยื่อฟกช้ำ มีเลือดออกใต้ผิวหนังมองเห็นเป็นจ้ำเลือดสีแดงคล้ำ
ใช้ความเย็นประคบ พันผ้า หรือยกบริเวณที่บาดเจ็บให้สูง หลัง 24 ชั่วโมงให้ประคบร้อน
เนื้อเยื่อถูกกระแทกหรือล้มกระแทกพื้น
กล้ามเนื้อฉีก
การยืดกล้ามเนื้อที่รวดเร็วและรุนแรงหรือใช้กล้ามเนื้อมากเกินกำลัง
เจ็บบริเวณที่เป็น คลำพบรอยบุ๋ม มีอาการบวม
ให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าพักกล้ามเนื้อส่วนนั้นให้นานที่สุด ใช้ความเย็นประคบภายใน 24 ชั่วโมงแรก ใช้ผ้ายืดพันไว้จากนั้นประคบด้วยน้ำอุ่น
ศีรษะถูกกระแทกทำให้สมองถูกกระทบกระเทือน
ถูกชกหรือล้มศีรษะกระแทกพื้น ไม่รู้สึกตัว ม่านตาขยาย ชีพจรเบา การปฐมพยาบาลคือจัดให้ผู้ป่วยนอนหงายราบคลายเสื้อผ้าและสิ่งที่รัดร่างกายให้หลวม
การป้องกันการบาดเจ็บ
หลีกเลี่ยงการแข่งขัน
ให้ทุกส่วนของร่างกายได้ออกกำลังหรือเคลื่อนไหว ไม่ควรเน้นส่วนหนึ่งส่วนใดมากเกินไปเพราะจะทำให้บาดเจ็บได้
ไม่ควรออกกำลังกายที่ต้องใช้ความเร็วสูงหรือเปลี่ยนทิศทางเพราะจะหกล้มได้ง่าย
ไม่ควรออกกำลังกายบนพื้นที่ลาดชัน ลื่น ไม่เรียบ เป็นหลุม เป็นบ่อ ใกล้ถนน
หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่มีแรงกระแทก เช่น การกระโดด การเดินขึ้นลงบันไดที่สูงมากๆ การนั่งยองๆ การสะบัดแขนหรือขาแรงๆ
หากมีอาการผิดปกติ เช่น หน้ามืด เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก เหนื่อยมาก เจ็บกล้ามเนื้อ ควรหยุดออกกำลังกาย
ไม่ควรออกกำลังกายที่ต้องเกร็งกล้ามเนื้อหรือออกแรงเบ่งมาก เช่น ยกน้ำหนัก
การทารุณกรรมและถูกทอดทิ้ง :star:
การย้ายถิ่นเพื่อหางานทำของลูกหลาน
สภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลง การแข่งขันความเครียด ความกดดันในชีวิต ครอบครัวมีขนาดเล็กลง
อุบัติการณ์การทารุณกรรมและถูกทอดทิ้งในผู้สูงอายุ
การละเลยเพิกเฉยต่อผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพา
ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม เจ็บป่วยเรื้อรัง หรือผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่กับที่ติดสุรา ยาเสพติดและผู้สูงอายุที่ยากจนถือเป็นผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อการถูกกระทำรุนแรง
การเอาเปรียบฉกฉวยประโยชน์จากทรัพย์สินของผู้สูงอายุ
ส่วนใหญ่เป็นการกระทำจากคนในครอบครัว
ลูกหลานวัยหนุ่มสาวไปขายแรงงานในต่างจังหวัด ผู้สูงอายุถูกทอดทิ้งให้เฝ้าบ้าน เลี้ยงหลาน
กระทำความรุนแรงในด้านจิตใจ เช่น พูดก้าวร้าว ไม่ให้ความเคารพ
เบี้ยยังชีพไม่เพียงพอต่อการใช้จ่าย ต้องพึ่งพาลูกหลาน อาศัยวัด
ถูกกระทำรุนแรงทางร่างกาย เช่น การทำร้าย ทุบตี กักขัง
สาเหตุของการทารุณกรรมและถูกทอดทิ้ง
เข้าสู่ภาวะพึ่งพา มีการเจ็บป่วยเรื้อรัง การจะให้ลูกมาดูแลเป็นเรื่องลำบากเพราะลูกต้องทำงาน
สภาพสังคมเปลี่ยนไป ผู้สูงอายุมีลูกน้อยลง
การป้องกันการทารุณกรรมและถูกทอดทิ้ง
หากพบปัญหาผู้สูงถูกทารุณกรรมและถูกทอดทิ้งให้ติดต่อสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ของจังหวัด