การฟื้นฟูสภาพ และการเจ็บป่วยเรื้อรังในผู้สูงอายุ

สาเหตุ

แนวคิดเกี่ยวกับการเจ็บป่วยเรื้อรังในผู้สูงอายุ

การเจ็บป่วยด้วยโรคที่เป็นแล้วจะมีอาการหรือต้องรักษาติดต่อกันนานหรือตลอดชีวิต

เป็นความบกพร่องหรือเบี่ยงเบนจากปกติหนึ่งอย่างหรือมากกว่า

มีการเปลี่ยนแปลงอย่างถาวร

มีความพิการหลงเหลือ

พยาธิสภาพที่เกิดขึ้นไม่สามารถกลับคืนสู่ปกติได้

ต้องการการติดตามอาการและให้การดูแลเป็นระยะเวลานาน

ต้องการการฟื้นฟูสภาพ

กรรมพันธุ์

อาหาร

สารเคมีหรือมลพิษ

เสียงดัง แรงสั่นสะเทือน รังสีต่างๆ

สภาพจิตใจ

เชื้อโรค

อุบัติเหตุต่างๆ

ผลกระทบของการเจ็บป่วยเรื้อรัง

ทางด้านร่างกาย

ทางด้านจิตสังคม

ครอบครัว

เศรษฐกิจและสังคม

วิตกกังวล

ซึมเศร้า

ภาวะหมดหนทางช่วยเหลือ

ภาวะไร้พลัง

ความสามารถในการภาวะโภชนาการผิดปกติความสามารถในการภาวะโภชนาการผิดปกติ

ภูมิคุ้มกันบกพร่อง

การรับรู้ความรู้สึกและการตอบสนองผิดปกติ

การขับถ่ายผิดปกติ

การพักผ่อนไม่เพียงพอ

มีข้อจำกัดในการมีเพศสัมพันธ์

ทำกิจกรรมได้ลดลง

ความสามารถในการรับรู้และการดูแลสุขภาพลดลง

ปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะไร้พลัง

ความรู้สึกสูญเสียจากการเจ็บป่วยเรื้อรัง

หาดแหล่งช่วยเหลือขาดพาหนะในการมาพบแพทย์

ต้องอยู่ลำพัง

วัฒนธรรมในสังคมมองบุคคลที่เจ็บป่วยเรื้อรังเป็นบุคคลที่ไร้ประโยชน์

รู้สึกว่าสูญเสียความหวังในอนาคต สมรรถภาพทางเพศลดลง คุณภาพชีวิตแย่ รู้สึกต้องพึ่งพา

ขาดความรู้และทักษะในการดูแลตนเอง โอกาสในการมีส่วนร่วมในการออกความคิดเห็นลดลง

วิธีทางของการเจ็บป่วยเรื้อรัง

Pretrajectory phase ระยะป้องกัน ยังไม่ป่วย

Trajectory phase อาการและอาการแสดงของโรคปรากก

Stable phase อาการแสดงความเจ็บป่วย อยู่ภายใต้การควบคุมและจัดการ

Unstable phase ระยะขาดความสามารถในการรักษา ไม่สามารถควบคุมอาการได้

Acute phase เกิดความรุนแรง ไม่สามารถบรรเทาได้

Crisis phase เกิดภาวะฉุกเฉินและชีวิตถูกคุกคาม

Comback phase ค่อยๆกลับมา stable

Downward phase มรการเพิ่มขึ้นของการถดถอย ความพิการเพิ่มขึ้น

Dying phase ร่างกายหยุดทำงานอย่างรวดเร็ว

บทบาทพยาบาล

การส่งเสริมและคงไว้ซึ่งคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้ป่วย

เน้นการฟื้นฟูสภาพป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ

ส่งเสริมการดำเนินชีวิตอย่างพาสุขของผู้ป่วยและครอบครัว

มีทัศนะที่คติที่ดีต่อผู้ป่วย*

เป็นผู้ช่วยเหลือสนับสนุนให้เกิดพฤติกรรมการดูแลตนเองอย่างมีประสิทธิภาพ

ส่งเสริมและพัฒนาการรับรู้สมรรถนะของตนเอง
ให้ผู้ป่วยมีประสบการณ์การประสบผลสำเร็จด้วยตนเอง เช่น การล้างไตเองได้

การควบคุมอาการ

ให้พยาบาลแบบองค์รวมที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละรายภายใต้การมีส่วนร่วมของผู้ป่วยและครอบครัว

ส่งเสริมการทำกิจกรรมเพื่อลดความวิตกกังวล

ป้องกันภาวะแทรกซ้อน

วางแผนการพยาบาลเพื่อฟื้นฟูอย่างเหมาะสมตั้งแต่อยู่ในโรงพยาบาลและต่อเนื่องที่บ้าน

มีการวางแผนติดตามผู้ป่วยให้ปฏิบัติการฟื้นฟูสภาพอย่างเป็นระบบ

ประเมินความพร้อมของผู้ป่วยและครอบครัวในการกลับไปพักฟื้นที่บ้าน

ประสานงานกับโรงพยาบาลและแนะนำแหล่งประโยชน์ในชุมชนที่สามารถช่วยเหลือฟื้นฟูสภาพต่อไป

ป้องกันอาการกำเริบรุนแรงซ้ำ

ประเมินความสามารถในการดูแลตนเองสาเหตุและอุปสรรคในการดูแลตนเองของผู้ป่วยและครอบครัว

ให้ความรู้แก่ผู้ป่วยและครอบครัวเพื่อให้มีทักษะในการดูแลตนเอง

หาสาเหตุหากผู้ป่วยและครอบครัวไม่เห็นความสำคัญของการดูแลตนเองเพื่อนำมาปรับปรุงแก้ไขให้สอดคล้องกับผู้ป่วยแต่ละราย

เพื่อคงไว้ซึ่งการดำเนินชีวตอย่างผาสุก

มีทัศนคติที่ดีกับผู้ป่วย

เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยเล่าระบายความรู้สึก

ประเมินความสามารถในการปรับตัวของผู้ป่วยเรื้อรัง

ให้ผู้ป่วยมีส่วนร่วมในการตัดสินในการรักษา

สนใจและให้เวลาแก่ผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ

จัดหาแหล่งสนับสนุนทางสังคม ให้ความช่วยเหลือชี้แนะทางด้านการเงิน โดยเฉพาะการสนับสนุนจากบุคคลในครอบครัว

จัดกิจกรรมที่ส่งเสริมความมีคุณค่าในตนเองและเสริมสร้างพลังอำนาจในตนเองแก่ผู้ป่วย

การฟื้นฟูสภาพ

ลักษณะเฉพาะของผู้สูงอายุ
RAMPS

Reduce body reserve

Atypical presentation

Multiple pathology

Social adversity

Polypharmacy

ความแตกต่างจากวัยอื่นๆ

ความแตกต่างทางร่างกาย
มีโรคเรื้อรังหลายโรค
ความสามารถในการทำหน้าที่ของระบบต่างๆลดลง

ความแตกต่างด้านจิตใจ
ความเชื่อการเปลี่ยนแปลงด้านอารมณ์และความรู้สึกนึกคิด ซึมเศร้า
การขาดแรงจูงใจ

ความแตกต่างด้านสังคม สิ่งแวดล้อม
ปรับตัวเข้ากับสังคมยากมีสภาพร่างกายที่บกพร่องกว่าวัยอื่น
ต้องอาศัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้ออำนวย

อุปสรรคในการฟื้นฟูสภาพ

ปัจจัยทางด้านร่างกาย

ปัจจัยทางด้านจิตใจ

ปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจ สังคมและสภาพแวดล้อม

การนอนหลับ

ภาวะทุพโภชนาการ

ภาวะการควบคุมอุณหภูมิร่างกายบกพร่อง

ความเชื่อ

การรู้คิดบกพร่อง

การขาดแรงจูงใจ

ค่าใช้จ่ายสูง

ภาพร่างกายไม่เอื้อต่อการเข้าสังคม

สิ่งแวดล้อมทางกายภาพไม่เอื้ออำนวย

ความไม่พร้อมและเจตคติที่ไม่เหมาะสมของญาติผู้ดูแล

ผู้ป่วยมีหลายโรคและได้รับยาจำนวนหลายชนิด
อาจมีภาวะสับสนจากกลุ่มอาการสับสนเฉียบพลันหรือกลุ่มสมองเสื่อม

ความคาดหวังที่มีมากหรือน้อยเกินไปของผู้ป่วยและญาติ

ความท้อแท้ของผู้ป่วยที่มักมีสาเหตุจากภาวะของโรคหรือโรคซึมเศร้า

ความต้องการเตียงสูง มีผู้ป่วยรอเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเป็นจำนวนมากทำให้ต้องรีบหยุดการฟื้นฟูสภาพเร็วเกินไป

ความไม่พร้อมของทีมสุขภาพ

การขาดความต่อเนื่องในการฟื้นฟูสภาพเมื่อผู้ป่วยกลับไปอยู่บ้าน

ญาติหรือผู้ดูแลจะพยายามทำกิจกรรมต่างๆให้ผู้ป่วยแทน
แทนที่จะให้ผู้ป่วยทำได้ด้วยตนเอง

ขั้นตอนการฟื้นฟูสภาพ

ตรวจหาโรคปัญหา ที่อาจก่อให้เกิดภาวะทุพพลภาพโดยเร็ว

ดำเนินการประเมินผู้สูงอายุอย่างละเอียด

กำหนดเป้าหมายและแผนการฟื้นฟูสภาพที่เหมาะสม

ดำเนินการฟื้นฟูสภาพตามเป้าหมายที่วางไว้

การติดตามประเมินผลเป็นระยะเพื่อปรับเปลี่ยนแผนการฟื้นฟูสภาพ

กลวิธีในการฟื้นฟูสภาพ

ควบคุมความบกพร่องหรือโรคที่เป็นสาเหตุ

พัฒนาความสามารถในการทำหน้าที่ให้ความสำคัญกับจุดแกร่งหรือแข็งมากกว่าจุดที่เป็นปัญหา

คงไว้ซึ่งตามสมดุลระหว่างการออกกำลังกายกับการพักผ่อน
กระตุ้นให้ผู้ป่วยค่อยๆมีกิจกรรม

ป้องกันความพิการส่งเสริมการทำกิจกรรม
ในขณะที่ผู้ป่วยมีความสามารถที่จำกัด
เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการไม่ได้เคลื่อนไหว

สร้างบรรยากาศของการฟื้นฟูสภาพเปิดเพิ่มแรงจูงใจ

เริ่มให้การฟื้นฟูทันทีที่ผู้ป่วยเข้ามารับการรักษาในโรงพยาบาล
ก่อนที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนความพิการหรือทุพพลภาพใหม่

ส่งเสริมความภาคภูมิใจตนการยอมรับนับถือและความเชื่อมั่น

ส่งเสริมการช่วยเหลือตนเองให้มากที่สุด

ปฎิบัติการฟื้นฟูสภาพอย่างต่อเนื่อง

วางแผนปรับสภาพแวดล้อมโดยเฉพาะในบริเวณที่อยู่อาศัย
ซึ่งญาติและครอบครัวมีบทบาทมากในเรื่องนี้

ข้อควรคำนึง

ให้การดูแลผู้ป่วยเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้

ให้ความอิสระแก่ผู้ป่วยมากที่สุด
ใส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีความสามารถที่จะปฏิบัติกิจกรรมต่างๆด้วยตนเองอยู่ตลอดเวลา

สร้างแรงจูงใจ มีความกระตือรือร้นที่จะฟื้นฟูสภาพอย่างต่อเนื่อง

การฟื้นฟูสภาพในกลุ่มอาการผู้สูงอายุ

การไม่เคลื่อนไหว
Immobility

การเดินไม่มั่นคง
Instability

การควบคุมการขับถ่ายผิดปกติ
Incontinence

ความบกพร่องทางสติปัญญา
Intellectual impairment

ปัญหาทางกาย มักเกิดจากปวดข้อ การทรงตัว เดินแล้วหกล้ม

ปัญหาทางจิตใจมักเกิดจาก ซึมเศร้า เบื่อหน่าย
ไม่อยากทำอะไร กลัวการหกล้ม ทัศนคติในทางลบ

เกิดปัญหา กล้ามเนื้อลีบเล็กลง ข้อต่อหดรั้ง แผลกดทับ ลิ่มเลือดอุดกั้น

ฟื้นฟู

ระยะแรก ป้องกันภาวะแทรกซ้อนหรือภาวะถดถอย

ระยะหลัง เมื่อพ้นภาวะวิกฤตเพิ่มระดับความสามารถ
ในการช่วยเหลือตนเอง

ทำให้ขาดความมั่นใจในตัวเอง

เลี่ยงการเข้าสังคม กลัวเรื่องกลิ่น

การฟื้นฟู

เพศหญิง

ขมิบช่องคลอด

การถ่ายปัสสาวะเป็นเวลา

เพศชาย

กระตุ้นลำไส้ รับประทานอาหารที่มีกากใยดื่มน้ำ

เปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆ
ทานยาระบาย นวดหน้าท้องตามแนวลำไส้ใหญ่

ผู้ Find me some anti-my Pham at a time Canton cancelไม่การฟื้นฟู

ผู้สูงอายุที่สมองเสื่อมปานกลางจะกระทบต่อ IADL
ถ้าเป็นต่อไปมากๆจะกระทบต่อ BADL

ไม่มีสมาธิ
ไม่สามารถจดจำขั้นตอนการฝึก
ไม่ร่วมมือในการฝึก

การฟื้นฟู

ตรวจหาโรคหรือปัญหาที่อาจทำให้เกิดภาวะทุพพลภาพโดยเร็ว

ประเมินผู้สูงอายุอย่างละเอียดและครอบคลุม
โรคทางกาย ภาวะโภชนาการการมองเห็น การได้ยิน อื่นๆ

กำหนดเป้าหมายและแผนการฟื้นฟูที่เหมาะสม

ดำเนินการฟื้นฟูตามเป้าหมายที่วางไว้

ติดตามประเมินผลเป็นระยะ

การวางแผนจำหน่ายและส่งต่อ

วางแผนการดูแลที่บ้านให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้

รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมที่บ้านของผู้ป่วย
จากญาติหรือนักสังคมสงเคราะห์

ทำแผนร่วมกับผู้ป่วย ครอบครัว ผู้ดูแล เพื่อหาแนวทาง
และกำหนดแผนที่สามารถปฏิบัติได้จริงไว้ล่วงหน้า

ประเมินสภาพผู้ป่วยตามแบบฟอร์มที่กำหนดของหน่วยงาน

ให้ความรู้ครอบครัวและผู้ดูแล
เพื่อให้เข้าใจ ไม่กลัวหรือคับข้องใจที่จะดูแล

ช่วยเลือกการใช้อุปกรณ์ต่างๆให้เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วย

ส่งต่อผู้ป่วยไปหน่วยงานอื่นที่ต้องให้การดูแลต่อไป เช่น สถานสงเคราะห์

การอุจจาระไม่ได้
อาจเกิดจากการ ท้องผูกอัดแน่น อุจจาระเล็ดราด

นางสาวพรลภัส ไทยธัญญพานิช
61106010039
Sec B02
หน่วยที่ 9