Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บท 5 ยาที่มีผลต่อระบบ PSNS Drugs acting on parasympathetic nervous system…

- - - - กลไกการออกฤทธิ์ (mechanism of action)
        
        กระตุ้น muscarinic receptor
        
        ออกฤทธิ์คล้ายกับ ACh
        
        ออกฤทธิ์คล้ายกับการทำงานของ PSNS ⏩ Parasympathetic ทำงานเด่น 🎖
      - (Pharmacologicalproperties)
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        รูม่านตาเล็ก 👁🐜 (miosis)
        
        ❤️ เต้นช้า (bradycardia)🐢, hypotension
        
        หลอดลมตีบตัว 〰️ ,secretion 🔺🔺
        
        Peristalsis 🔺🔺 ⏩ น้ําย่อยหลั่ง🔺🔺
        
        M. เรียบของทางเดินปัสสาวะหดตัวได้ดีขึ้น 💯✅ (หลอดไต, กระเพาะปัสสาวะ) ⏩ ถ่ายปัสสาวะง่ายขึ้น🚩✅
      - ข้อบ่งใช้ (Therapeutic uses)
        
        มีอาการ Postoperative abdominal distension
        (ท้องอืดภายหลังการผ่าตัด)
        
        Gastric atony or gastroparesis
        (กระเพาะอาหารไม่มีแรงตึงตัว/ทำงาน❌)
        
        Postoperative urinary retention
        (ปัสสาวะคั่งภายหลังการผ่าตัด )🔪🔪
        
        Postpartum urinary retention
        (ปัสสาวะคั่งภายหลังคลอด) 🧚🏼‍♀️🧚🏼‍♀️
      - ข้อห้ามใช้ (Contraindications)
        
        ในผป. Bronchial asthma
        (โรคหืด)
        
        ลักษณะหลอดลมจะตีบ บวม มีสารคัดหลั่ง 🔺🔺
        
        หากไปกระตุ้น ⏩ หลอดลมหดตัว ⏩ อาการกำเริบ & รุนแรง
        
        ในผป. Peptic ulcer ที่มีแผลในกระเพาะ
        
        ⏩ หลั่งน้ำย่อย 🔺🔺
        
        Coronary insufficiency
        ภาวะหลอดเลือดมาเลี้ยง M. ❤️ ไม่พอ
        
        ลักษณะของโรคหลอดเลือด ❤️ อุดตัน มี Plague ⏩ เลือดเลี้ยง ❤️ ❌ พอ
        
        หากไปกระตุ้นการทำงาน parasym ⏩ HR🔻 , BP🔻 ⏩ เลือดเลี้ยง ❤️ ❌ พอ
      - ตัวที่เป็น ACh & several synthetic choline ester
        
        ได้แก่ ACh, carbachol, bethanechol
      - Cholinomimetic natural alkaloids & synthetic analogs
        
        ได้แก่ Muscarine, pilocarpine, arecoline
        
        เป็นสารที่พบในเห็ด 🍄🍄
        
        Amanita muscaria
        
        Amanita phalloides
        เห็ดระโงกหิน
        
        พบในหมาก คือ Areca catechu Linn. อยู่ในตัว Betel nut ⏩ มีสารกระตุ้นการทำงานของ parasym
      - ตัวอย่างยา
        
        muscarine, bethanechol, pilocarpine
    - - ตัวอย่างยา nicotine
    - - ตัวอย่างยา acetylcholine, carbachol
  - - - กลไกการออกฤทธิ์ (mechanism of action)
        
        ยับยั้ง ez. cholinesterase
        ⏩ ACh คั่งปิดกั้นท่ี muscarinic receptor
        
        ⏩ Acetylcholine ❌ ถูกทําลาย
        
        เกิดการคั่งของ Acetylcholine
        
        กระตุ้น muscarinic และ nicotinic receptor 🔺🔺 มากขึ้น & นานขึ้น
      - กล่มุยา มี 2 ชนิด เป็นพวกกลุ่มยา & สารเคมีกำจัดแมลง
        
        Reversible anticholinesterase agents (carbamate)
        
        เป็นปฏิกิริยาที่ย้อนกลับได้
        
        ยับยั้ง cholinesterase agents แต่ต้องใช้เวลา
        
        ⏩ เกิดปฏิกิริยา hydrolysis ⏩ มีการปล่อย EZ. อิสระ
        
        ⏩Ez. กลับมาทำงานได้เหมือนเดิม 💯✅
        
        ตัวอย่างยา
        
        🍔Neostigmine, physostigmine
        🧆 Carbaryl
        
        Irreversible anticholinesterase agents (organophosphate compounds)
        
        ตัวอย่างยา
        
        🌿Malathion 🔥Parathion
        
        กลุ่มที่จับกับยาแล้ว ❌ ปล่อย
        
        ดังนั้น จำเป็นต้องให้ยาต้านพิษหากได้รับยาในกลุ่มนี้
        
        ส่วนใหญ่ กลุ่มนี้เป็นยากำจัดแมลง 🐜🦟🔪🔪
        
        เป็นยาต้านพิษที่ดึงสารพิษ ออกจาก EZ. ⏩ EZ. ทำงานได้ตามปกติ ✅💯
      - (Pharmacological properties)
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        Miosis รูม่านตาหดตัว, spasm of accommodation (การปรับภาพหดเกร็ง)
        
        ❤️ เต้นช้าลง , hypotension
        
        หลอดลมหดตัว
        
        Secretion ต่างๆ หลั่ง 🔺🔺
        
        เพิ่ม peristalsis,น้ําย่อย ,ปวดท้อง ,อาเจียน
        
        M.ลายหดตัว , fasciculation, high dose M. ลายอ่อนเปลี้ย , ชัก , กดการหายใจ
      - ความเป็นพิษ (Toxicity)
        เกิดได้ 3 ลักษณะ
        
        อาจทำให้เสียชีวิตได้
        
        Accidental intoxication
        เกิดอุบัติเหตุ ⚠️🚫 จากการรับสาร
        
        Organophosphate compound
        เด็กเอาขวดสารเคมีไปดื่ม
        
        Occupational exposure
        รับสัมผัสจากการทำงาน (ใช้สารเคมี) เช่น เกษตกร 🌿🌿🥙
        
        ไดรับผ่าน Skin, respiratory tract
        
        Nonoccupational poisoning
        ⏩ ใช้เพื่อการฆ่าตัวตาย 🔪🔪🔥
        
        Oral : suicidal purpose
      - Treatment การรักษา
        
        กําจัดสารพิษ
        
        เปื้อนเสื้อผ้า & ร่างกาย 👚👕: ชําระล้าง , เปลี่ยนเสื้อ
        
        มีการกิน ⏩ ล้างท้อง
        
        ช่วยการหายใจ
        
        ถ้ามี secretion มาก: tracheostomy (ต้องเจาะคอ)
        
        หยดุหสยใจ : respirator ช่วยหายใจ
      - ยาต้านพิษ (Antidote)
        
        Symptomatic antidote
        
        ใช้ยา atropine
        (anticholinergic,antimuscarinicdrug,muscarinicantagonist)⏩ ยาต้านพิษที่แก้ไขตามความต้องการ
        
        ใช้แก้ไขความเป็นพิษจาก carbamateและ organophosphate
        
        Specific antidote
        
        ใช้ยา pralidoxime (2-PAM)
        
        เรียกว่า (cholinesterase reactivator) ยาต้านพิษที่ออกฤทธิ์ จำเพาะ
        ใช้แก้ไขความเป็นพิษออกจาก organophosphate แบบเฉียบพลัน
      - ความเป็น⏩ รักษาได้โดย
        
        ได้รับพิษจาก Organophosphate poisoning
        
        ได้รับพิษจาก Carbamate poisoning
  - - - ใช้ยา pilocarpine ใช้เมื่อฉุกเฉิน ,carbachol ใช้ตอน ❌ ฉุกเฉิน ⏩ เพิ่ม🔺การทำงาน PSNS
    - - ใช้ยา bethanichol ⏩ เพิ่มการหลั่งน้ำย่อย
    - - ใช้ยา edrophonium
    - - โรค M. อ่อนแรงชนิดร้ายแรง myasthenia gravis
        
        ถ้าผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น ⏩ เป็นโรค myasthenia gravis
  - - - ปวดท้อง,คลื่นไส้อาเจียน, สิ่งคัดหลั่งเพิ่มขึ้น ⬆️⬆️
    - - กล้ามเน้ือกระตุก,กล้ามเน้ืออ่อนเปลี้ย, fasciculation
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ปิดกั้นที่ muscarinic receptor
        
        Competitive antagonism
        แย่งที่กับ ACh ในการจับกับ muscarinic receptor
        
        ลดการทำ
        งานของ parasym
      - (Pharmacologicalproperties)
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        CVS ⏩ ❤️ เต้นเร็มขึ้น 🔺🔺 ประโยชน์ ใช้รักษาผป. ที่มีโรค ❤️ เต้นช้าผิดปกติ
        
        Eye👁👁
        
        ใช้รักษาโรค Cycloplegia , Mydriasis (ก.ขยายรูม่านตา M. คลาย)
        
        ประโยชน์ใช้ในการตรวจตา ช่วยลดการแพร่ของ M. ตา
        
        ห้ามใช้ในผป. โรคต้อหิน
        
        Respiratory tract
        
        หลอดลมคลายตัว สิ่งคัดหลุ่งลดลง 🔻ขณะผ่าตัดทางเดินหายใจ
        
        ประโยชน์ ป้องกัน ก. หดตัวแกร่งของทางเดินหายใจ
        
        GI tract
        
        ลด peristalsis
        
        Urinary tract & smooth muscle
        
        คลายตัว
        
        กดแกร่งของกระเพาะปัสสาวะ
        
        มีภาวะกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ⏩ เพื่อคลายตัว
        
        CNS
        
        มีผลกระตุ้นระบบประสาทวส่วนกลาง
      - Contraindications (ข้อห้ามใช้)
        
        ห้ามใช้ใน ผป. Prostate hypertrophy (ต่อมลกูหมากโต)
        
        ห้ามใช้ยากลุ่มนี้กับ Closed angle glaucoma (ต้อหิน ชนิดมุมปิด) 🌿🔪⚠️ พบว่าความเันลูกตาสูง 🔺
      - ตัวอย่างยา
        
        atropine
        
        scopolamine
        
        Homatropine
        
        Synthetic antimuscarinic drugs
        
        Glycopyrolate
        
        Ipratropium
        
        Propantheline