Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท - Coggle Diagram
การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท
1.ทบทวนกายวภิาคและสรรีวทิยาระบบประสาทอตัโนมัติ
ระบบประสาทซิมพาเธติค(Sympathetic)หรือ Adrenergic system
Sympathetic(กระตุ้น) adrenergic agents
ระบบประสาทพาราซิมพาเธติค(Parasympathetic) หรือ Cholinergic system
Parasympathetic(ยับยั้ง) cholinergic agents
Neurotransmitter(NT)
Receptors
Cholinoceptor
Cholinergic drug
2.1 Nicotinic Cholinergic Agents
-ทำให ้เกิด euphoria เคลิ้มฝัน ความดันโลหิตสูงขึ้น ถ้าให้น้อยกระตุ้นการหายใจ ถ้าให้มาก จะกดการหายใจ - ความรุนแรงขึ้นกับขนาดที่ได้รับ กรณีไดร้บัในขนาดสูง เช่น ฉีดเข้าโดยตรงมีอาการคลื้นไส ้อาเจียน น้ำลายไหลมาก ผิวหนังเย็น ปวดศีรษะ ชีพจรเร็ว ความดันโลหิตต่ำ หมดสต ิและตายในที่สุด กรณี ได้รับในขนาดต่ำเป็นประจำ เช่นการสูบบุหรี่มือสองจะทำให้เกิดมะเร็งปอด เลือดแข็งตัวยาก เส้นเลือดเปาะ การใช้เป็นยาไม่ค่อยเด่น เพราะควบคุมฤทธิ์ได้ยาก
2.2Muscarinic cholinergic Agents
Acetylcholine มีผลต่อ Muscarinic ที่แรงกว่า nicotinic มาก จุดเด่นของ Muscarinic อยู่ที่ post ganglionic parasympathetic nerveจะมีอยู่ที่ใ่ีนสมอง ปมประสาทดังนั้น จึงเรียกว่าParasympathomimetics ซึ้งเป็นสารที่เร่งการทำงาน ของ parasympatheticnerve แบ่งง่ายๆเป็น 2 กลุ่มคือ acetylcholine และอนุพันธ ์และสารที่ให้ผล แบบเดียวกัน เช่น pilocarpine สารหรือยาแต่ละตัวจำเพาะ และมีความแรงต่อreceptorไม่เท่ากันผลที่ได้ก็จะ ต่างกันออกไปบ้าง แต่ภาพโดยรวมก็คือ ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาท parasympathetic
ผลต่อร่างกายและประโยชน์ทางยา
ทำใหเ้สน้เลอืดขยายตัวทำใ้ค้วามดันโลหติตก ลดอัตราการเต้นของหวัใจ
ทำให้กระเพาะปัสสาวะหดตัวช่วยใหป้สสาวะไดง่ายขึ้น
ทำให้รู้ม่านตาหด
3.Muscarinic Receptor Antagonist หรือ Anticholinegic Drugs
ผลต่อหัวใจและหลอดเลือด
ผลต่อตา
ผลต่อระบบทางเดินหายใจ
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ
ต่อมเหงื่อ
ใช้แก้พษิจากเห็ด และแก้พษิยาฆ่าแมลง
ใช้ในการระงับความรู้สึก
4.Adrenergic Agents
Adrenergic Agents เป็นสารที่มีผลต่อระบบประสาท sympathetic ส่วน Adrenomimeticagentsเป็นยาหรือสารที่มีฤทธิ์กระตุ้น ระบบประสาทsympatheticเหมือนที่เดิดจากสารสื่อประสาท epinephrine หรือ
norepinephine
Adrenergic receptors
α-receptor
β-receptor
Adrenaline/Epinephine
Norepinephrine (LevophedR)
Dopamine
ยาตัวอื่นที่ใช้ในปัจจุบัน
Dobutamine
Amphetamine
ยากลมุ่β2agonist
ประกอบดว้ย salbutamol, terbutaline, procaterol, fenoterol พวกน้ ีจะค่อนขา้งจา เพาะต่อ β2 receptor
ข้อดีใช้ขยายหลอดลมได้ดีในผู้ป่วย หอบหืด
ข้อเสีย แม้ว่า จะ selective ต่อ β2 แต่ ผลของ β1 ที่หัวใจก็ยังทำ ให้มีใจสั่น แก้ปัญหาคือใช้ยาโดยการพ่น เพื่อลดผลข้างเคียงของยา และยากลุ่มนี้ทำให้ทนต่อยาได ้ จึงควรใช้เฉพาะเวลามีอาการเท่านั้น
5.Adrenergic Antagonist
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
ยาที่ทำให้สงบและยานอนหลับ Sedative and hypnotics
Sedative drugs
Hypnotic drugs
ยาทำให้สงบ (sedative drugs หรือ anxiolytic drugs)
รลดอาการวิตกกังวลและทำให้สงบโดยมีผลน้อยที่สุดหรือไม่มีผลเลยต่อ การเคลื่อนไหว
ความแรงในการกดระบบประสาทส่วนกลางควรจะน้อยที่สุดโดยให้อยู่ใน ระดับที่เพียงพอในการเกิดฤทธิ์ในการรักษา
ยานอนหลับ (Hypnotic drugs)
Sedative-Hypnotic Drugs
Benzodiazepines และ Barbiturates
Nonbenzodiazepine hypnotics
กลุ่มอาการเป้าหมาย
ยาต้านอาการโรคจิต (Antipsychotic drugs)
Dopamine antagonist
Serotonin-dopamine antagonists (SDAs)
Classical or typical antipsychotic drugs
ใช้ควบคุมอาการทางจิต
ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการสับสน วุ่นวาย เอะอะ
ใช้ร่วมกับยารักษาอารมณ์เศร้า
ยารักษาอารมณ์ซมึเศ้รา (Antidepressant drugs)
ยาระงับอาการเศ้รารุ่นที่2 (Secondary generation antidepressant, Atypical antidepressants)
Monoamine oxidase inhibitors (MAOIs)
ยาระงับอาการเศ้รากลุ่มดั้งเดิม (Conventional antidepressants)
ฤทธิ์ข้างเคียงและพิษของยา
กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้เกิดอาการกระวนกระวาย วิตกกังวล ประสาทหลอน
Orthostatic hypotension ออกฤทธิ์ลดความดันโลหิตเนื่องจากหลอดเลือดขยายตัว
Hypotensive crisis
