Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท - Coggle Diagram

- - - - ระบบ Sympathetic มักจะกระตุ้น ส่วน Parasympathetic มักจะยับยั้ง และควบคุมอวัยวะภายใน ระบบดังกล่าวจะทำงานผสานกัน เช่น ที่หัวใจ ถ้าตัดประสาท Parasympathetic หัวใจจะเต้นเร็วขึ้น ถ้า Parasympathetic ทำงานมากหัวใจจะเต้นช้า
      - สารที่มีผลต่อระบบ Sympatheticเรียกว่า adrenergic agents
    - - สารที่มีผลต่อระบบ Parasympathetic ทางเภสัชนิยมเรียกว่า cholinergic agents
  - - - 2.1 Nicotinic Cholinergic AgentsNicotine เป็นตัวต้นแบบของ Nicotinic Cholinergic Agentsพบในบุหรี่ มีผลต่อร่างกายคือกระตุ้น sympathetic และparasympathetic และมีผลต่อ CNS ทำให้ เกิด euphoria เคลิ้มฝัน ความดันโลหิตสูงขึ้น ถ้าให้น้อยกระตุ้นการหายใจ ถ้าให้มาก
        จะกดการหายใจ
      - 2.2 Muscarinic cholinergic Agents Acetylcholine มีผลต่อ Muscarinic ที่แรงกว่า
        nicotinic มาก
        จุดเด่นของ Muscarinic อยู่ที่ post ganglionic
        parasympathetic nerve จะมีอยู่ที่ในสมอง ปมประสาทดังนั้น จึงเรียกว่า Parasympathomimetics ซึ่งเป็นสารที่เร่งการทำงาน
        ของ parasympathetic nerve
        แบ่งง่ายๆเป็น 2 กลุ่มคือ acetylcholine และอนุพันธ์ และสารที่ให้ผล
        แบบเดียวกัน เช่น pilocarpine
        สารหรือยาแต่ละตัวจำเพาะ และมีความแรงต่อreceptorไม่เท่ากัน ผลที่ได้ก็จะ
        ต่างกันออกไปบ้าง แต่ภาพโดยรวมก็คือ ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาทparasympathetic
- - - - ยาในกลุ่ม Barbiturates เช่น Phenobarbital มีประสิทธิภาพ
        ในการลดอาการวิตกกังวลต่ำกว่ายาในกลุ่ม Benzodiazepines
        
        ยาในกลุ่ม Benzodiazepines ทุกตัวไม่มีฤทธิ์รักษาอาการซึมเศร้า
        ยกเว้น Alprazolam
        
        ส่วน Flurazepam มักใช้เป็นยานอนหลับ เท่านั้น เพราะมีฤทธ์อย่างอื่นน้อย
      - อาการไม่พึงประสงค์
        
        Oversedation
        
        กดการหายใจ
        
        แก้ชัก
        
        อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ตาพร่า วิงเวียน ปากแห้ง ลิ้นขม คลื่นไส้ อาเจียน อึดอัดบริเวณลิ้นปี่
        
        ท้องเสีย
        
        Hangover
        
        การดื้อยา
        
        เสพติด
        
        เมื่อใช้ในหญิงตั้งครรภ์ ความผิดปกติของทารกแรกเกิด
    - - ให้ยาก่อนนอนเพื่อไม่ให้ฤทธิ์ของยารบกวนกิจวัตรประจำวน
      - กรณีต้องฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ให้เลือกกล้ามเนื้อมัดใหญ่และให้ลึกเพียงพอเนื่องจากยา
      - ฉีดจะปวดและระคายเคือง
      - หลังให้ยาติดตามผลว่าเป็นไปตามเป้าหมายที่ต้องการหรือไม่
      - สังเกตอาการข้างเคียง เช่น หลับมากไป ความดันโลหิตต่ำ เจ็บปวดบริเวณที่ฉีดยา
      - แสดงอาการงุนงง สับสนหรือกระสับกระส่าย คลื่นไส้อาเจียน
      - แนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการรับประทานเครื่องดื่มที่มีสารกระตุ้นต่างๆ
      - แนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการท างานกับเครื่องจักรกลภายหลังรับประทานยาเนื่องจาก
      - ยาทำให้ง่วง
  - - - Dopamine antagonist โดยเฉพาะ dopamine D2receptors ได้แก่ ยากลุ่มดั้งเดิม
        (Conventional/Typical antipsychotics ) ซึ่งที่นิยมใช้มี 2 ชนิด คือ Phenothiazine และ Butyrophenone
      - Serotonin-dopamine antagonists (SDAs) ยากลุ่มนี้จะต้านทั้ง dopamine-D2 และ serotonin-2 receptor เรียกยากลุ่มนี้ว่า เป็น Atypical หรือ Novel
        antipsychotics
      - กลุ่มอาการเป้าหมาย
        
        ใช้ควบคุมอาการทางจิตที่สำคัญ ได้แก่ อาการหลงผิด อาการประสาทหลอน
        
        ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการสับสน วุ่นวาย เอะอะ อาละวาดหรือมีพฤติกรรมรุนแรงต่างๆ
        
        ใช้ร่วมกับยารักษาอารมณ์เศร้า ในผู้ป่วยโรคจิตอารมณ์แปรปรวน
      - Classical or typical
        antipsychotic drugs
        
        Phenothiazines ได้แก่ยา Chlorpromazine
        
        Butyrophenone ได้แก่ยา Haloperidol เนื่องจากยายับยั้งD2 receptors ได้มาก จึงทำให้เกิดอาการ EPS ได้มาก แต่ทำให้ง่วงนอน และทำให้เกิดอาการข้างเคียงทางระบบประสาทอัตโนมัติได้น้อย
      - Atypical antipsychotic drugs
      - Benzisoxazole
      - Extrapyramidal Side Effects
        (EPS)
      - Antidepressants
      - Antidepressants
        
        ยาระงับอาการซึมเศร้าแบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม
        
        ยาระงับอาการเศร้ากลุ่มดั้งเดิม (Conventional antidepressants)
        
        ยาระงับอาการเศร้ารุ่นที่ 2 (Secondary generationantidepressant, Atypical antidepressants)
        
        ยารุ่นใหม่อื่นๆ ได้แก่ Tianeptine, Nefazodone,Mirtazapine