Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4 ยาปฏิชีวนะกลุ่มต่างๆ ยาต้านมะเร็ง, image, image, image, image -…
บทที่ 4 ยาปฏิชีวนะกลุ่มต่างๆ ยาต้านมะเร็ง
ความหมายของยาปฏิชีวนะ
หมายถึง ยาที่ยับยั้ง ฆ่า หรือ ต้าน จุลชีพซึ่งโดยทั่วไปมักเป็นเชื้อแบคอาจครอบคลุมถึงเชื้อไวรัสบางชนิด และเชื้อราบางชนิดได้ด้วยทีเรีย บางคนจึงเรียกว่า ยาต้านแบคทีเรีย (Antibacterial) แต่ยัง
-ยาต้านเชื้อรา (anti-fungal drugs)
-ยาต้านไวรัส (anti-viral d
-ยาต้านปรสิต (anti-parasitic drugs)rugs)
ยาต้านโรมาลาเรีย
• เชื้อสาเหตุ : Plasmodium ชนิดต่าง ๆ เช่น P. falciparum (พบ 80% ในประเทศไทย) , P. vivax (พบมากในแถบแอฟริกาใน
ไทยพบ 20%), P. malariae และ P. ovale
• มาลาเลียเป็นโรคที่เกิดจาก protozoa ชนิดหนึ่งคือ plasmodium ได้แก่Plasmodium falciparum(P.F ), P.vivax ( P.V ) , P. malariae ( P.M )และ P. ovale ( P.O ) ซึ่งแต่ละพื้นที่จะพบเชื้อได้ต่างชนิดกัน เช่น P. falciparum ส าหรับในประเทศไทยนั้นพบได้ทั่วประเทศโดยเฉพาะบริเวณfalciparum ส าหรับในประเทศไทยนั้นพบได้ทั่วประเทศโดยเฉพาะบริเวณแพร่หลายนัก มีในแอฟริกากลางและตะวันตก ศรีลังกาและบางส่วนของมาเลเซีย P.ovale ประเทศไทยพบน้อยมาก เพียงปีละ 1-2 ราย และมักพบบริเวณจังหวัดชายแดนซึ่งมีมาลาเรียชุกชุม ถ้าต้องเข้าไปในพื้นที่เสี่ยงที่มีการระบาด ซึ่งในประเทศไทยพบ Plasmodium ได้บ่อยที่สุด รองลงมา คือ P.vivax
ยาต้านเชื้อรา
ยาต้านเชื้อรากลุ่มเอโซล (Azole antifungals) Azole Groupเป็นหมวดหนึ่งของยาต้านเชื้อราซึ่งมีหลายประเภท นักวิทยาศาสตร์ได้ใช้โครงสร้างทางเคมีมาเป็นแนวทางในการจัด แบ่ง อีกทั้งยาแต่ละตัวมีฤทธิ์ในการต่อต้านเชื้อราแตกต่างกันออกไป ส าหรับยาต้านเชื้อรากลุ่มเอโซลอาจจัดแบ่งย่อยประเภทได้อีกดังนี้
ยากลุ่มอิมิดาโซลและกลุ่มไตรเอโซล จะเข้าไปลดการสังเคราห์Ergosterol โดยการรบกวนการท างานของเอนไซม์ Cytochrome P450 (เอนไซม์ในกระบวนการสร้างผนังเซลล์ของเชื้อรา) การขาด Ergosterol ซึ่งเป็นสาระส าคัญของผนังเซลล์ของเชื้อราท าให้เกิดการซึมผ่านหรือการรั่ว ไหลของสารภายในเซลล์ของเชื้อรา
ยากลุ่มไทเอโซลจะเข้าท าลายผนังเซลล์ของเชื้อราโดยตรง ด้วยการปิดกั้นการท างานของเอนไซม์ที่มีชื่อว่า Sterol 24-C-methyltransferase
จากเหตุผลทั้งหมดข้างต้นทั้งหมดจึงเป็นเหตุให้เชื้อราหยุดการแพร่พันธุ์และตายลงในที่สุด
ยาต้านเชื้อรากลุ่มเอโซลจัดเป็นยาที่มีฤทธิ์กว้างคือ สามารถฆ่าเชื้อราได้หลายชนิดโดยอาศัยการท าลายที่ผนังของเซลล์ในตัวเชื้อรา วงการแพทย์ได้น ามารักษากับผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อรา ทั้งกับระบบต่างๆของร่างกายและการติดเชื้อราเฉพาะที่ เฉพาะอวัยวะเช่น มือ เท้า เล็บ หรือศีรษะ เป็นต้น
ยาต้านเชื้อรามีผลข้างเคียงที่อันตรายมากมายเช่น ผลต่อตับกลุ่มยาต้านเชื้อรามีผลข้างเคียงที่อันตรายมากมายเช่น ผลต่อตับ
ยาต้านไวรัส
ยาต้านไวรัส (Antiviral drugs) เป็นกลุ่มยาที่ใช้รักษาเฉพาะการติดเชื้อจากไวรัส เช่นเดียวกับยาปฏิชีวนะ ยาต้านไวรัสก็ใช้ได้กับไวรัสบางชนิดเท่านั้น
ยารักษาวัณโรคสามารถแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ยาอันดับแรก (Firstline) และยาอันดับรอง (Second line) ยาอันดับแรก คือ ยาที่มีประสิทธิภาพสูงและอาการข้างเคียงพอรับได้ ได้แก่
soniazid (ไอโซไนอะซิด)
Rifampicin (ไรแฟมพิซิน)
Pyrazinamide (ไพราซินาไมด์)
Ethambutol (อีแทมบูทอล)
Streptomycin (สเตร็ปโตมัยซิน)
การใช้ยาอย่างสมเหตุผล ( Rational Drug Use )
“ผู้ป่วยได้รับยาที่เหมาะสมกับปัญหาสุขภาพ โดยใช้ยาในขนาดที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย ด้วยระยะเวลาการรักษาที่เหมาะสม และมีค่าใช้จ่ายต่อชุมชนและผู้ป่วยน้อยที่สุด” WHO 1985
การใช้ยาในสตรีให้นมบุตร
พิจารณาความจ าเป็นที่ต้องใช้ยา โดยควรเลือกใช้ non-pharmacological treatment ก่อนเสมอยาที่ควรหลีกเลี่ยง : Ergots/Ergotamine, Amiodarone, ยากดภูมิคุ้มกันยาที่ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง : metoclopramide, domperidone
การใช้ยาในผู้ป่วยเด็ก
ระมัดระวังการใช้ Paracetamol drop
หลีกเลี่ยงการใช้ cough suppressant (ยากดไอ)dextromethorphan, codeine, หลีกเลี่ยงการใช้ non-sedating antihistamine ในเด็กเพื่อ ลดน้ำมูกในโรคหวัด
