Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 5 การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท, 0229, 4noxpv54kbk3s5phxop0,…
บทที่ 5 การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท
.ทบทวนกายวิภาคและสรีรวิทยาระบบประสาทอัตโนมัต
ระบบประสาทอัตโนมัติ
(Autonomic Nervous System) เป็น
ส่วนหนึ่งของระบบประสาทส่วนนอก
Autonomic nerve มีเซลประสาทเชื่อมโยงกับหัวใจ หลอดเลือด กล้ามเนื้อเรียบ ต่อมไร้ท่อ และอวัยวะอื่นๆ ึ่ทำงานด้วยตัวเอง ภายใต้จิตส านึก ไม่
สามารถสั่งงานได้
Somatic nerve เป็นเส้นประสาทที่สั่งงานได้ เป็นระบบที่เราใช้งานเป็นประจำในการดำรงชีวิต เช่น ตาดู หู
ฟัง ยิ้ม
ระบบประสาทอัตโนมัติแบ่งออกเป็น 2 ระบบย่อยคือ
1.ระบบ Sympathetic มักจะกระตุ้นส่วน Parasympathetic มักจะยับยั้ง
และควบคุมอวัยวะภายใน ระบบดังกล่าวจะทำงานผสานกัน เช่น ที่หัวใจ ถ้าตัดประสาท เป็นการกระตุ้น
ิ2.Parasympathetic หัวใจจะเต้นเร็วขึ้น ถ้า Parasympathetic ทำงาน
มากหัวใจจะเต้นช้า เป็นการยับยั้ง
ผลต่อร่างกายและประโยชน์ทางยา
ทำให้เส้นเลือดขยายตัว ทำให้ความดันโลหิตตก ลดอัตราการเต้นของหัวใจ
ทำให้กระเพาะปัสสาวะหดตัวช่วยให้ปัสสาวะได้ง่ายขึ้น เช่น bethanecol
ทำให้รูม่านตาหด (miosis) ทำให้ความดันในลูกตาลดลงในโรคต้อหิน เช่น
pilocarpine, carbachol
Muscarinic Receptor Antagonist
หรือ Anticholinegic Drugs
Anticholinegic drugได้แก่ hyoscine, atropine, belladonna extract ยาเตรียม Atropine 1 amp มีปริมาณ 1 cc. มีตัวยา0.6 mg
ผลต่อร่างกายและประโยชน์ทางยาของ Atropine สามารถ block
muscarinic receptors เท่านั้น มีผลต่อ receptors อื่น
น้อย
ถ้าให้ปริมาณไม่มากจะไม่มีผลต่อ CNS
Adrenergic Agents
Adrenergic Agents เป็นสารที่มีผลต่อระบบประสาทsympathetic
ส่วน Adrenomimetic agents เป็นยาหรือสารที่มีฤทธิ์กระตุ้น
Adrenomimetic agents
มี 3 แบบ คือ
Directly action drugAdrenoceptors ของ
sympathetic effector cells
Indirectly acting drugs ออกฤทธิ์โดยการไปกระตุ้น
Mixed-acting drugs ออกฤทธิ์ทั้งdirect และ indirect
ยาที่มีผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
Sedative and hypnotics
Psychotherapeutic agents
-Antipsychotic agents
-Antianxiety -Antidepressant
การพยาบาล
กรณีต้องฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ให้เลือกกล้ามเนื้อมัดใหญ่และให้ลึกเพียงพอเนื่องจากยาฉีดจะปวดและระคายเคือง
สังเกตอาการข้างเคียงเช่น หลับมากไป
ความดันโลหต่ำ เจ็บปวดบริเวณที่ฉีดยา
แสดงอาการงุนงง สับสนหรือกระสับกระส่าย
คลื่นไส้อาเจียน
แนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการรับประทานเครื่องดื่มที่มีสารกระตุ้นต่างๆ
แนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการทำงานกับเครื่องจักรกลภายหลังรับประทานยาเนื่องจาก
ยาทำให้ง่วง
ยาต้านอาการโรคจิต (Antipsychotic drugs)
ผลดีของยากลุ่มนี้มีประสิทธิภาพสูง
ยาในกลุ่มนี้ได้แก่ Clozapine Risperidone Olanzapine Seroquel
กลุ่มเป้าหมาย อาการหลอน หลงลืม
ยาทำให้สงบ (sedative drugs หรือ
anxiolytic drugs)
ลดอาการวิตกกังวล ทำให้สงบไม่มีผลต่อการเคลื่อนไหว
ความรุงแรงในการกดประกดระบบประสาทส่วนกลางควรจะน้อยที่สุดโดยในระดับเพียงพอ
