Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบต่อมไร้ท่อEndocrine Endocrine - Coggle Diagram
ระบบต่อมไร้ท่อEndocrine Endocrine
ลักษณะทางกายวิภาคและจุลกายวิภาคของต่อมไร้ท่อ
ประกอบด้วยกลุ่มเซลล์เรียงตัวกันหลายแบบ เช่นเป็นแถว (columns columns ) เป็นถุง (follicle follicle follicle ) หรือเป็นกลุ่มก้อน (clusters clusters ) โดยเซลล์มีการสัมผัสอย่างใกล้ชิดกับหลอดเลือดภายในต่อม
สร้างสารเคมีที่มีฤทธิ์จำเพาะต่ออวัยวะเป้าหมาย (target organ target organ target organ ) สารที่สร้างเรียกว่า ฮอร์โมน
ไม่มีท่อลำเลียงสารไปยังเซลล์เป้าหมายโดยตรง (ใช้เส้นเลือดในการลำเลียงแทน)
อวัยวะที่ทำหน้ำที่ในการสร้างฮอร์โมน
ฮอร์โมนแบ่งเป็น 2กลุ่มใหญ่
Nonsteroidเป็นฮอร์โมนที่มีโมเลกุลใหญ่และมีควำมเป็นขั้วสูง ไม่สามารถแพร่ผ่ำนเยื่อหุ้มเซลล์เข้าไปได้ ดังนั้นฮอร์โมนพวกนี้จะออกฤทธิ์ที่เยื่อหุ้มเซลล์โดยจับกับโปรตีนตัวรับที่มีความจำเพาะที่เยื่อหุ้มเซลล์และไปกระตุ้น enzyme ที่ถูกกระตุ้นไปเปลี่ยน ATP
ให้เป็น cAMP(cyclic adenosine mono phosphate) ซึ่งทำหน้าที่เป็น
second messenger ไปกระตุ้นให้เกิดปฏิกิริยำชีวเคมีขึ้นในเซลล์
Steroid รวมทั้ง sex hormones hormones hormones hormones เป็นฮอร์โมนที่มีโมเลกุลขนาดเล็กและมีโครงสร้างเป็นlipi lipid จึงสามารถแพร่ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์และไปจับกับโปรตีนตัวรับที่อยู่ในไซโตปลาสซึมหรือจับกับโปรตีนตัวรับที่อยู่ในนิวเคลียส มีผลทาให้เกิด DNA transcription ทำให้เกิดการสังเคราะห์โปรตีนชนิดใหม่ขึ้น
Hypothalamus(ectoderm)
pituitary gland (ectoderm)
เป็นต่อมรูปไข่สีน้ำตำลแดง ขนำดในคนปกติหนักประมาณ 400 -900 มก.
กว้ำงประมำณ 10 -15 มม. สูงประมาณ 5-9 มม. ต่อม pituitary ที่สูงเกิน 9 มม. ถือว่ำผิดปกติ
อยู่ในส่วนเว้าของกะโหลกศีรษะส่วนกระดูก sphenoid ที่เรียกว่ำแอ่ง sella turcica
ถูกปกคลุมด้านบนด้วยเยื่อหุ้มสมองชั้น dura mater ( diaphragma sellae )
ส่วนที่อยู่เหนือต่อ diaphrama diaphrama diaphramasellae sellaeคือ optic chiasma, hypothalamus และ thirdventricle
ต่อม pituitary มีก้านติดกับสมองส่วน hypothalamus เรียกว่ำ pituitary stalk
pineal gland (ectoderm)
Pinealocyte เป็นเซลล์ส่วนใหญ่ของต่อมไพเนียลเซลล์มักเรียงกันเป็นกลุ่มหรือเป็นแถวล้อมรอบด้วยเส้นเลือดฝอยเมื่อย้อมด้วยH&E จะเห็นนิวเคลียสใหญ่และเห็นนิวคลิโอลัสชัดเจนไซโทพลาสซึมติดสีจางPinealocyte สร้าง melatonin โดยจะหลั่งมากช่วงกลางคืน
-melatonin melatonin ยับยั้งกำรเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธุ์ ทำให้เป็นหนุ่มเป็นสำวช้ำ และทำให้การตื่นตัวลดลง
-melatonin melatonin ยับยั้งกำรเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธุ์ ทำให้เป็นหนุ่มเป็นสำวช้ำ และทำให้กำรตื่นตัวลดลง
thyroid gland (ectoderm)
ต่อมไทรอยด์เป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดของต่อมไร้ท่อตัวต่อมสีน้ำตาลแดงประกอบด้วย2lobe ที่เชื่อมต่อกันด้วย isthmus ลักษณะคล้ายผีเสื้ออาจพบ pyramidal lobe (ประมาณ15 %)ยื่นออกจากisthmusไปด้านบน
อยู่ใน muscular triangletriangle ตรงกับระดับกระดูกสันหลังC6-T1โดยมีrecurrent laryngeallaryngeal laryngealnerve อยู่ในgroove ระหว่าง lateral lobe กับtrachea
ตำแหน่ง
• อยู่ใน muscular triangle ตรงกับระดับกระดูกสันหลังC6-T1 โดยมี recurrent laryngeal อยู่ใน gro ove ระหว่าง lateral lobe กับ trachea
ความสัมพันธุ์
ด้านหน้าค่อนไปทางด้านใน ได้แก่กล้ามเนื้อ infrahyoid infrahyoid และพังผืดของกล้ามเนื้อกลุ่มนี้
ด้านหลังtrachea, larynx, esophagus trachea
ด้านหลังค่อนมาทางด้านนอก เป็น carotid sheet และสิ่งที่อยู่ภายในได้แก่ common carotid a internal jugular v. และ vagus n.
adrenal gland (ectoderm)
cortex (mesoderm)
medullar (ectoderm)
Pancrease (ectoderm)
• ตั้งอยู่ที่ด้ำนบนซ้ำยของช่องท้อง โดยวำงตัวจำกส่วนโค้งของลำไส้เล็กส่วน duode num num num ถึงspleen spleenและด้ำนหลัง stomach stomach มีลักษณะค่อนข้ำงแบน มีควำมยำวประมำณ 12 – 15เซนติเมตร
เป็นอวัยวะที่ประกอบด้วยต่อมมีท่อและต่อมไร้ท่ออยู่รวมกัน
ต่อมไร้ท่อในตับอ่อนประกอบด้วยกลุ่มเซลล์กระจัดกระจำยอยู่ระหว่ำงกระเปำะของต่อมมีท่อ
เรียกกลุ่มเซลล์นี้ว่ำ islets of langerhans เป็นเซลล์ขนำดเล็กย้อมไม่ค่อยติดสี
thymus gland (ectoderm)
-Thymus ตั้งอยู่บริเวณทรวงอกรอบเส้นเลือดใหญ่ของหัวใจ
-เมื่ออายุน้อยจะมีขนาดใหญ่จะเจริญเต็มที่เมื่อย่างเข้าสู่วัยรุ่นและเมื่ออายุมากขึ้นจะฝ่อลงกลายเป็นก้อนไขมัน
ต่อมมีแคปซูลหุ้มซึ่งเป็นเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่จะยื่นเป็นแถบ(septum septum )แทรกเข้าไปแบ่งตัวต่อมออกเป็นพูย่อย(thymic lobule )ภายในแถบของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันมีเส้นเลือดมาเลี้ยงต่อม
แต่ละพูย่อยแบ่งออกเป็น2บริเวณคือบริเวณรอบนอกติดสีเข้ม(basophilliabasophillia )เรียกว่าcortex และบริเวณตรงกลางติดสีจางเรียกว่าmedulla
ovary, testis (ectoderm)
parathyroid gland(ectoderm)
ต่อมพาราไทรอยด์เป็นต่อมรูปกลมรี สีน้าตาลอมเหลืองเล็กน้อย มีตาแหน่งอยู่ทางด้านหลังของต่อมไทรอยด์ มีแคปซูลของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันบางๆหุ้มมีจานวน 4 ต่อม (ข้างละ2 ต่อม)
-สร้างพาราไทรอยด์ฮอร์โมนมีหน้ำที่เพิ่มระดับCa 2+และ ฟอสเฟตในกระแสเลือด
ภาวะที่มีแคลเซียมต่าพาราไทรอยด์กระตุ้นให้มีการ
-สลายกระดูกทาให้แคลเซียมออกมามากขึ้น
-เพิ่มการดูดกลับแคลเซียมที่ที่ท่อไตมากขึ้น
-เพิ่มการดูดซึมแคลเซียมบริเวณลาไส้
-ระดับแคลเซียมในเลือดมากขึ้น
หน้าที่ของฮอร์โมนที่สร้างโดยต่อมไร้ท่อ
ภาวะสมดุลของน้ำและอิเล็กโทรไลต์
กำรเจริญเติบโต
กำรเจริญพันธุ์
กระบวนการเมแทบอลิซึมต่างๆรวมทั้งการสร้าง การใช้และการสะสม
พลังงานของร่างกาย
ภาวะผิดปกติที่เกิดจำกภาวะฮอร์โมนพร่องและเกิน
Dwarfism
ขาด GH ในวัยเด็กเช่นเกิดจากเนื้องอก
ที่มำทำลำยเซลล์ที่สร้างGH ทำให้เกิด
ภาวะเตี้ยแคระโดยที่ร่างกายได้สัดส่วน
Gigantism
Acromegaly
หลั่ง GH มากในผู้ใหญ่ที่ epiphysis plate ของกระดูกปิดแล้วจะมีการเจริญของกระดูกออกทำงกว้างทำให้มีกระดูกมือและเท้าใหญ่
galactorrhea
หลั่งGH มากในวัยเด็กเช่นเกิดจากเนื้องอกของเซลล์ที่สร้าง GH ทำให้เกิดตัวโตเหมือนยักษ์