Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านสรีระวิทยาจิตสังคมและจิตวิญญาณในผู้สูงอายุ -…
กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านสรีระวิทยาจิตสังคมและจิตวิญญาณในผู้สูงอายุ
ปัจจัยที่มีผลต่อกระบวนการสูงอายุ
ปัจจัยภายนอก
การศึกษา
ฐานะ
เกษีอายุ
ปัจจัยภายใน
พฤติกรรมสุขภาพ
วัฒนธรรม
ประสบการณ์ชีวิต
ความเชื่อ
สุขภาพ
กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านสรีระวิทยา
ระบบผิวหนัง
ชั้นหนังกำพร้า
ความชื้นลดลง ผิวบาง แตก
ผมและขนหงอกขาว
ป้องกันUV ลดลง
ชั้นหนังแท้
หลอดเลือดลดลง
ผิวซีด
ควบคุมอุณหภูมิได้ไม่ดี
ดูดซึมสารได้ลดลง ใช้เวลานานขึ้น
ชั้นใต้ผิวหนัง
ไขมันเพิ่มขึ้น หน้าท้อง,ต้นขาเป็นพิเศษ
ต่อมเหงื่อ ต่อมกลิ่นลดลง
ผมลดลง แต่ขนเพิ่มขึ้น จมูก คิ้วและหู
ผลกระทบ
ผื่นคัน
ติดเชื้อ
เกิดแผลง่าย
เสี่ยงเกิดมะเร็งผิวหนัง
การพยาบาล
ใช้โลชั่นทาผิว
ทาครีมกันแดด ใสหมวก ใส่แว่นตา
สวมเสื้อผ้าให้อุ่น
ดื่มน้ำให้เพียงพอ 1,500-2,000 cc/day
ใช้สบู่สภาพกลางหรือสบู่เด็ก
ระบบประสาทและสมอง
ประสาท
อัตโนมัติ
เซลล์ประสาทลดลง=หน้าที่เสื่อม
รูม่านตาเล็ก ตอบสนองต่อแสงน้อย
ค.ดันต่ำเมื่อเปลี่ยนท่า
การคุมอุณหภูมิเสื่อม
สั่งการ
เซลล์ประสาทและการนำกระแสลดลง 10-15%
สารเคมีปลายประสาทลดลง
สั่งการไปกล้ามเนื้อช้า
ตอบสนองต่อสิ่งเร้าช้า
เคลื่อนไหวช้า
สมอง
น้ำหนักสมองลดลงจากเซลล์ประสาทของสมองตาย
สารสื่อประสาท Catecholamine Serotonin Acetylcholine ลดลง
หลงลืมในปัจจุบันบ่อยๆ แต่ในอดีตจำได้
ได้รับกลิ่นลดลง
ประสาทรับความรู้สึก
ตา
ลูกตาเล็กลง
ตอบสนองต่อแสงลดลง โดยเฉพาะเวลามืดและพลบค่ำ
แก้วตาขุ่น เห็นแสงที่มีความเข้มสูง เหลือง ส้ม แดง
ตาแห้ง เยื่อบุระคายเคืองง่าย
เลนส์หนาและเเข็งมากขึ้น มองใกล้ไม่ชัด ความไวและความคมชัดในการมองลดลง
หู
หูตึง ช>ญ
ได้ยินเสียงทุ่มมากกว่า
ผลิตขี้หูน้อยลงแต่สะสมมากขึ้น
จมูก เยื่อบุโพรงสมูกเสื่อม+สูญเสียหน้าที่ N.1 รับกลิ่นลดลง
ลิ้น ตุ่มรับรสฝ่อ หวานเสื่องก่อนทำให้เบื่ออาหาร
การรับสัมผัสทางกาย รับอุณหภูมิ รับความเจ็บปวดโดยเฉพาะปลายมือปลายเท้าลดลง
การพยาบาล
ใช้สิ่งช่วยเตือนความจำ
เพิ่มแสงสว่างในที่ทำงาน
ให้ทำอย่างช้าๆ
ใช้อักษรตัวใหญ่
ใช้สีสว่าง สีฉูดฉาด
พูดด้วยเสียงทุ้ม ใช้ประโยคสั้นๆพูดช้าๆ
หลีกเลี่ยง ระมัดระวังของที่มีความร้อน
ระบบกล้ามเนื้อ กระดูกและข้อต่อ
กล้ามเนื้อ
ค.แข็งแรงลดลงจากการเสียน้ำ โปแทสเซียม enz. เลือด
กระดูกและข้อ
สูญเสียปริมาตรกระดูก ช>ญ
กระดูกสันหลังโก่งได้เร็ว ในญ หมดปจด
หูยาว จมูกกว้าง ใบหน้าเกิดรอยย่น
เข่า สะโพกงอ ส่วนสูงลดลง
การพยาบาล
ทำกิจกรรมที่ไม่เกิดการกระแทกกลางแดดอ่อนๆ
รับประอาหารแคลเซียมสูง
ใส่อุปกรณ์พยุง เช่น สนับเข่า
จัดสิ่งแวดล้อมป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
กล้ามเนื้อหัวใจความยืดหยุ่นลดลง
ลิ้นหัวใจ aortic,mitral aorticนิวเคลียสลดลง ไขมันสะสมมากขึ้น แคลเซียมสะลมเปิดปิดได้น้อย
หลอดเลือดแดงโคโรนารี Elasticลดลง สะสมแคลเซียมและไขมันมากขึ้น
=เกิดหลอดเลือดแข็งตัว
อัตราการเต้นของหัวใจลดลง เพราะSA node ทำงานลดลง
เลือดเข้าหัวใจล่างซ้ายช้าลงเลือดออกจากหัวใจขณะพักลดลง ทำให้ การเต้นของหัวใจช้าลงและstorke volumeลดลง
อาจเกิดหัวใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจตาย
อาจเกิดเส้นเลือดดำโป่งขอด โป่งพองและอุดตัน
อาจเกิดความดันโลหิตสูง
การพยาบาล
ลดน้ำตาล ลดเค็ม งดอาหารไขมันสํูง หลีกลี่ยงชา สุรา กาแฟ
ควบคุมน้ำหนัก
ใส่อุปกรณ์กระตุ้นการไหลเวียนเลือด
หลีกเลี่ยงการนั่งไขว้ขา การยืนนานฟ
ตรวจและฟังเสียงหัวใจสม่ำเสมอ
ระบบหายใจ
ปลายจมูกงุ้มลง
ขจัดสิ่งแปลกปลอมได้ลดลง
แคลเซียมสะสมที่ฝาปิดกล่องเสีง ทำให้ปิดไม่สนิทสำลักอาหารง่าย
แคลเซียมสะสมทำให้การยืดขยายของหลอดลมลดลง
ทรวงอกและปอดคล้ายถังเบียร์
ถุงลมลดลงลดลงเนื่องจากเนื้อเยื่อเกี่ยวพที่ห่อหุ้มลดลง
ผลกระทบ
คอแห้ง เจ็บคอ หลังการนอนหลับอากาศผ่านจมูกลดลง ต้องใช้ปากช่วย จึงทำให้นอนกรน
สำลักได้ง่าย
ติดเชื้อทางเดินหายใจได้ง่าย
ประสิทธิภาพการทำงานของปอดลดลง
ความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันลดลง เหนื่อยง่าย
การพยาบาล
จัดท่าให้ศีรษะสูงขณะกินและดื่มน้ำ
ออกกำลังกายเบาๆไม่หักโหม
หลีกเลี่ยงการอยู่ชุมชนแออัด ป้องกันการติดเชื้อ
บริหารการหายใจบ่อยๆ
ฝึกกลืนอาหาร
ระบบทางเดินอาหาร
ฟัน หลุดง่ายต้องใช้ฟันปลอม
กระเพาะอาหาร กรดน้ำย่อยหลั่งลดลง เบื่ออาหาร ท้องอืดง่าย
ลำไส้เล็ก เคลื่อนไหวลดลงอย่างชัดเจน
ดูดซึมคาร์โบไฮเดรตและไขมันลดลง
ดูดซึมโปรตีนเท่าเดิม
ดูดซึมวิตามิน A K ได้มากขึ้น
ดูดซึมวิตามิน D ลดลง
ดูดซึม แคลเซียมลดลง
ลำไส้ใหญ่และทวารหนัก อาหารผ่านช้า ทำให้คั่งค้างนาน ท้องผูกมาก
ตับอ่อน พังผืดเพิ่มขึ้น ไขมันแทรกมากขึ้น
ตับและระบบน้ำดี ตับมีขนาดเล็กลง. เซลล์ตับตาย น้ำดีมีความหนืด เกิดนิ่วได้
ผลกระทบ
ได้รับสารอาหารไ่เพียงพอ
ท้องผูกบ่อย กลั้นอุจจาระไม่อยู่
อาจเกิดภาวะสารพิษตกค้าง
อาจเกิดนิ่วในถุงน้ำดีได้
การพยาบาล
แปรงฟัน 2-3 ครั้งต่อวัน ชุ่มชื้น กระตุ้นการอยากอาหาร
ตรวจสุขภาพฟันทุกๆ 6 เดือน
หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้ท้องอืด
ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 1,500 cc
แนะนำให้เข้าทันทีที่ปวด ไม่ควรกลั้นอุจจาระไว้
ฝึกขับถ่ายให้เป็นเวลา
ระบบทางเดินปัสสาวะ
ไต หน่วยการกรองน้อยลง
ทำให้ปัสสาวะเข้มขึ้น
กระเพาะปัสสาวะ ช่องขับถ่ายปัสสาวะและกล้ามเนื้อหูรูดมีสมรรถภาพลดลง ไม่สามรถกลั้นปัสสาวะได้
ผลกระทบ
เสี่ยงต่อประสิทธิภาพการทำงานของไตลดลง
ปัญหากลั้ปัสสาวะไม่อยู่
อาจเกิดการติดเชื้อ
การพยาบาล
ติดตามค่า GFR, BUN, Creatinin
จัดบ้านไม่ให้มีสิ่งกีดขวางทางไปห้องน้ำ
วางแผนการขับถ่าย
ระบบต่อมไร้ท่อ
ต่อมหมวกไต
ต่อมส่วนนอก
พังผืดเพิ่ม
หลั่ง corticol ลดลง
สร้าง ATC เพิ่มไปยับยั้ง Aldosterone สูญเสียโซเดียมมากขึ้น
ต่อมส่วนใน
หลังEpinerhrine, Norepinephrine ยาวนานขึ้น
ต่อมไทรอยด์
พังผืดมากขึ้นน้ำหนักคงเดิม
T3, T4ลดลง
เกิดการสลายกระดูกมากขึ้น
แคลเซียมตกตะกอนที่หน่วยไต
การสะสมกระดูกตามข้อลดลง
ตับอ่อน เซลล์ฝ่อ กลูโคสในเลือดสูงทำให้เป็นโรคเบาหวาน
ต่อมพาราไทรอยด์ เอสโตรเจนออกฤทธิ์ต้านการทำงานของ H.พาราไทรอยด์
ต่อมเพศ GnRH, FSH, LH มีการปริมาณการสร้างปกติ
การตอบสนองของรังไข่และอัณฑะลดลง
ผลกระทบ
เสียสมดุลเกลือแร่
เกิดความดันโลหิตสูง
น้ำตาลในเลือดสูง
ภาวะกระดูกพรุน
การพยาบาล
ตรวจ TSH น้ำตาลและความดันโลหิตสม่ำเสมอ
แนะนำอาหารมีแคลเซียมสูง
ออกกำลังกายท่ามกลางแสงแดดอ่อนๆ
ระบบสืบพันธุ์
เพศหญิง
กายภาพ
ายนอกเหี่ยวย่น
ผิวช่องคลอดบาง ยืดหยุ่นลดลง น้ำหลั่งต่างๆลดลง
ปากมดลูกมีขนาดเล็กลง เยื่อบุมดลูกเสื่อม มีพังผืดมากขึ้น
ท่อนำไข่เส้นผ่านศูนย์กลาง ความยาวลดลง มีพังผืดมาแทนซีเลีย
รงไข่ขนาดเล็กลง
ประจำเดือน รอบเดือนสั้นลง
การเปลี่ยนแปลง H. เลิกผลิตเอสโตรเจน ทำให้นมห้อย เหี่ยว ยาน
ผลกระทบ
อาจเกิดเนื้องอกชนิดธรรมดาหรือเนื้อร้าย
เจ็บปวดขณะมีเพศสัมพันธ์
สูญเสียภาพลักษณ์ในตนเอง
การพยาบาล
ปรึกษาแพทย์ใช้ H.ทดแทน
ใช้สารหล่อลื่นขณะมีเพศสัมพันธุ์
ขจัดความคิดที่ว่าเพศสัมพันธ์เป็นเรื่องต้องห้าม
เพศชาย
อัณฑะ
ขนาดเล็กลง
เชื้อสุจิที่หลั่งในแต่ละครั้งเท่าเดิม
ความสามารถในการสร้างอสุจิในแต่ละวันลดลง
อสุจิเคลื่อนที่ช้า แต่สามารถผสมกับไข่ได้เหมือนเดิม
Testosterone สร้างน้อย
ต่อมลูกหมาก โตขึ้นเนื่องจากมีคอลลาเจนมาแทนที่
ถุงเก็บน้ำอสุจิ ความจุเล็กลงจาก 5ml เหลือ 2.2ml
องคชาติ ความสามารถในการเเข็งตัวลดลง
ผลกระทบ
เสี่ยงต่อกรเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด เพราะเลือดน้อยลงจากH.Testosterone ลดลง
ต่อมลูกหมากโต ปัสสาวะลำบาก
หย่อนสมรรถภาพทางเพศ
ระบบภูมิคุ้มกัน
อัตตราการเกดโรคautoimmuneและโรคมะเร็งมากกว่าหนุ่มสาว
ระบบภูมิคุ้มกันทำหน้าที่ลดลงเมื่ออายุมากขึ้น
อิมมูโกลบูลินน้อยลง
ผลกระทบ
ติดเชื้อง่าย
ป่วยด้วยโรค Autoimmune ,Cancerได้ง่าย
การพยาบาล
ล้างมือก่อนและหลังทำการพยาบาล
ดูแลให้ได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่และปอดอักเสบ
หลีกเลี่ยงการสัมผัสเชื้อโรคและให้การพยาบาลโดยหลักปราศจากเชื้อ
กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านจิต สังคมและจิตวิญญาณ
จิตใจ
ลักษณะที่เปลี่ยนแปลงทางจิตใจ
อารมณ์ แปรปรวน กลัวถูกทอดทิ้ง ขาดความคุ้นเคย ความมั่นใจ
นิสัย เฉยชา ไม่เข้าสังคม หงุดหงิด ใจน้อย โกรธง่าย
ความทุกข์ใจ อาลัยอาวรณ์เกี่ยวกับอดีต
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจ
จากสภาพร่างกายที่เสื่อมลงป่วยบ่อย
บทบาทสังคมที่เปลี่ยนแปลง
ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงทางจิต สังคม
ทำหน้าที่ที่ดีที่สุดจะเกิดความพอใจ มีอารมณ์มั่นคงทางใจ Integrity
ถ้ารู้สึกชีวิตขมขื่น ทุกข์ร้อน ผิดหวัง ไม่ประสบความสำเร็จ Despair
พัฒนาการทางจิตใจ
บุคลิกภาพ
การเรียนรู้
ความจำ
สติปัญญา
สมรรถภาพ
เจตคติ
การรับรู้ตนเองและความรู้สึกมีคุณค่า
บุคลิกภาพของผู้สูงอายุ
ผสมผสาน
Integrated
Reorganizers ค้นหากิจกรรมเพื่อปรับความสามารถเดิมที่หายไป
Focusedมีกิจกรรม ระดับความพึงพอใจปานกลาง
Disengaged ถอยตนเองออกากสังคม กิจกรรมน้อยแต่มีความพอใจสูง
ต่อต้าน
Defended
Holding on เกลยด กลัวความชรา พยายามยึดบุคลิกภาพวัยกลางคนไว้ พึงพอใจระดับสูงที่ยึดถือเช่นนี้
Constricted เกลียด กลัวคามชรา ชอบจำกัดบทบาท พึงพอใจสูงเมื่อบทบาทมีน้อยตามที่คาดหวังไว้
เฉยชา
passive-dependent
Succurance พึ่งพาบุคคลอื่นเพื่อตอบสนองความต้องการทางด้านอารมณ์ของตนเอง
Apathy or rocking chair พฤติกรรมเฉยชามึนซึม ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม กิจกรรมน้อย พอใจระดับปานกลางถึงต่ำ
ขาดการสมผสาน
Unintegrated
พบในผู้สูงอายุที่ไม่สามารถปรับตัวรับความชราของตนเองได้
หลักการช่วยเหลือ
การเรียนรู้
กระตุ้นและเสริมแรงด้านต่างๆ
ให้เวลามากขึ้นใการทำกิจกรรมไม่เร่งรัด
ให้ทำกิจกรรมที่สัมพันธ์กบกิจกรรมเดิม
ความจำ
เขียนหนังสือตัวโตๆ ใช้สีฉูดฉาด
การจดบันทึกสมุดติดตัว
ฝึกคำนวณเล่นเกมบ่อยๆ
ทำสมาธิ ออกกำลังกาย
กินอาหารที่มีวิตามินบี12
ไม่ควรถามซ้ำ หรือเน้นเรื่องที่จำไม่ได้ถ้าต้องการรู้ให้บอกเลย
สังคม
ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงสังคม
ปลดเกษียณ
ปรับตัวไม่ทัน
เกิดปัญหาทุกข์ใจอย่างมากถ้ายอมรับไม่ได้
สังคมครอบครัวเปลี่ยน
อยู่ลำพัง ถูกทอดทิ้ง
การตายของคู่ทำให้เหงาขั้นรุนแรง
ผูกพันธ์กับสิ่งแวดล้อมที่เคยอยู่
ต้องพึ่งพาผู้อื่นกดดันทางจิตใจ
เศรษฐกิจเปลี่ยน
ถูกมองว่าขาดคุณคาขาดความสามารถเนื่องจากไม่สามารถหาเงินได้แล้ว
วัฒนธรรมเปลี่ยน
ล้าสมัย
ยึดมันคตินิยมขนมธรรมเนยม ประเพณีดั้งเดิม
ต่อต้านความคิดใหม่ๆ
ช่องว่างระหว่างวัยมากขึ้น
ขาดการเรียนรู้และจดจำสิ่งใหม่ๆ
ปัญหาที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมลดลง
รู้สึกมีคุณค่าลดลง
การการเรียนรู้เเลกเปลี่ยนจากสังคม
จิตวิญญาณ
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อจิตวิญญาณ
ความเชื่ออำนาจภายในตน
เชื่อว่าทุกสิ่งเกิดขึ้นจากการกระทำความสามรถของตน
ความเชื่อภายนอกตน
เชื่อว่าทุกสิ่งที่เกิดขึ้นเกิดจากโชคชะตาเคราะห์กรรม
ผลกระทบด้านจิตวิญญาณต่อพฤติกรรมสุขภาพ
ภาวะสุขภาพ
เชื่ออำนาจภายใน สุขภาพดีจากการปฏิบัติตัวถูกต้อง
เชื่ออำนาจภายนอก ไม่แสวงหาความรู้ ไม่ต้องปฏิบัติตนให้ถูกต้องก็ได้
การป้องการโรค
เชื่ออำนาจภายใน มีพฤติกรรมป้องกันโรคดี
การเผชิญความเจ็บป่วย
เชื่ออำนาจจภายในสูงจะมีการปรับตัวได้ดีกว่า
การให้ความร่วมมือในการรักษาพยาบาล
เชื่ออำนาจภายในสูงจะปฏิบัติตามคำเเนะนำและเต็มใจรับการรักษา
การพยาบาล
ให้ความรู้ทั้งผู้สูงอายุและครอบครัว
ส่งเสริมกรปรับตัวด้านจิตสังคม การดูตนเอง การปรับสิ่งแวดล้อม
ให้การดูแลช่วยเหลือ ยามเจ็บป่วย
ส่งเสริม. สนับสนุนหรือปรับแก้พฟติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพให้สอดคล้องกับความเชื่อด้านจิตวิญญาณ