Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความเครียดและการจัดการความเครียด ของผู้สูงอายุ, การค้นหา…
ความเครียดและการจัดการความเครียด
ของผู้สูงอายุ
ความหมาย
ภาวะทางชีวภาพที่แสดงให้รู้ได้โดยปรากฎการณ์ของกลุ่มอาการเฉพาะซึ่งเกิดขึ้นจากปฏิกิริยาตอบสนองของร่างกายต่อสิ่งรบกวน
(Selye, 1976)
เป็นผลมาจากความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับสิ่งแวดล้อม โดยที่บุคคลเป็นผู้ประเมินด้วยสติปัญญา (Cognitive appraisal) ว่าความสัมพันธ์นั้นเกินขีดความสามารถหรือแหล่งประโยชน์ที่ตนเอง จะใช้ต่อต้านได้ และรู้สึกว่าถูกคุกคามเป็นอันตรายหรือสูญเสีย หรือท้าทายต่อความมั่นคงปลอดภัยของชีวิต
(Lazarus & Flokman, 1984)
อาการแสดงของภาวะเครียดทางด้านร่างกายและอารมณ์
การนอนไม่หลับ ฝันร้าย
การรับประทานอาหารไม่อร่อย
อาการปัสสาวะบ่อย
อาการปวดกล้ามเนื้อ
วิตกกังวล กลัว ท้อแท้ ซึมเศร้า
อ่อนล้า สมาธิสั้น หลงลืม
ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเครียด
การเปลี่ยนแปลงตามวัย:
การเสื่อมถอยอย่างรวดร็ว ทำให้ส่งผลกระทบต่อ ADL คุณค่าตนเองลดลง
การเกษียณอายุราชการ
: ปรับเปลี่ยนบทบาท เข้าร่วมกิจกรรมสังคมลดลง รายได้ลดลง
การที่ต้องรับภาระในการดูแลบุตรหลาน
: การเลี้ยงดูเด็กเป็นกิจกรรมค่อนข้างหนัก อาจทำให้พักผ่อนไม่เพียงพอ ปวดข้อ เกิดแผลในกระเพาะอาหาร
การดูแลคู่สมรสหรือบุคคลใกล้ชิดที่เจ็บป่วยเรื้อรังและการสูญเสียคู่สมรส
สัมพันธภาพระหว่างเพื่อนลดลง
สถานภาพทางสังคมลดลง
เช่น บทบาทของผู้นำครอบครัว บทบาทหัวหน้างาน บทบาทหน้าที่การงาน
การจัดการกับความเครียด
การค้นหาแนวทางการเผชิญปัญหา
ความหมาย
เป็นความพยายามทางความคิดและการกระทำของบุคคลที่ใช้ในการจัดการกับความต้องการของร่างกาย ทั้งภายนอกและภายในของบุคคล ซึ่งต้องใช้แหล่งประโยชน์มากกว่าที่บุคลมีอยู่
การเผชิญปัญหาถือเป็นกระบวนการที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา และไม่มีการตัดสินว่าวิธีการเผชิญปัญหาวิธีใดมีประสิทธิภาพมากกว่ากัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับบริบทนั้น ๆ
บุคคลที่เผชิญปัญหาได้ดี คือ บุคคลที่รู้จักเลือกวิธีการที่เหมาะสมกับเหตุการณ์ การเผชิญปัญหาที่มุ่งลดอารมณ์ ตึงเครียด
การเผชิญปัญหา
การเผชิญปัญหาที่มุ่งแก้ปัญหา
(problem focused coping)
เผชิญหน้ากับปัญหา (confrontive coping)
การที่บุคคลมีความคิดหรือพฤติกรรมตรงไปตรงมาในการเผชิญปัญหา ไม่หลีกหนี ถอยหนี หรือกระทำสิ่งต่างๆ อย่างหุนหันพลันแล่น แต่หันหน้าเผชิญปัญหา และมีความเข้าใจสภาพของปัญหาตามความเป็นจริง
การวางแผนแก้ปัญหา (Planful problem solving)
การที่บุคคลพยายามที่จะเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ และจัดการกับปัญหาที่เกิดขึ้น โดยมีการกระทำที่เป็นขั้นตอน มีการวิเคราะห์ปัญหา และหาวิธีการต่างๆ มากกว่า 1 วิธี หรือใช้ประสบการณ์เดิม ๆ ในการแก้ปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นให้ได้ผลดีมากที่สุด
เผชิญหน้ากับปัญหา (confrontive coping)
การที่บุคคลเลือกใช้วิธีการเผชิญปัญหาที่จะช่วยควบคุม ปรับอารมณ์ และความรู้สึกของตนเองหรือ เป็นความคิดหรือพฤติกรรมของบุคคลที่มุ่งลดความไม่สบายใจ เมื่อไม่สามารถแก้ไขปัญหาหรือสถานการณ์ได้
เป็นการรักษาสมดุลเท่านั้น ไม่ได้จัดการปัญหาให้หมดไป เป็นเพียงวิธีบรรเทาปัญหาหรือลดความเครียด
ถ้าใช้บ่อย ๆ โดยขาดการตระหนักรู้ในตนเอง มีความคิดหรือการกระทำที่บิดเบือน จะก่อให้เกิดความเครียดมากยิ่งขึ้นอาจนำไปสู่การเจ็บป่วยทางจิต เช่น วิตกกังวล ซึมเศร้า (Forman, 1993)
วิธี
ประเมินสถานการณ์ใหม่ทางบวก (positive reappraisal)
การที่บุคคลมีความคิดและพฤติกรรมที่พยายามจะให้ความหมายของสถานการณ์ในรูปแบบ ใหม่ในทางที่ดี
วิธีการเหล่านี้จะช่วยให้เกิดความพึงพอใจและมีความภาคภูมืใจ ช่วยลดอารมณ์เศร้า
การศึกษาพบว่า การประเมินค่าใหม่ ทางบวกมีความสัมพันธ์ทางบวกกับอารมณ์ทางบวก เช่น ความพึงพอใจ ความสุข ความเชื่อมั่น และความปลอดภัย (Lazarus & Folkman, 1986)
แสดงความรับผิดชอบต่อปัญหา (accepting responsibility)
การที่บุคลมีความคิด และพฤติกรรมที่ตระหนักว่าตนเองเป็นผู้สร้างปัญหา และปัญหานั้นไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ การแสดงความรับผิดชอบปัญหา เช่น เตรียมพร้อมที่จะยอมรับแม้ว่าสถานการณ์นั้นจะเลวลง วิพากษ์วิจารณ์ ตำหนิตนเองได้
ควบคุมตนเอง (self controlling)
การที่บุคคลมีความคิดและพฤติกรรมที่จะควบคุมอารมณ์ตนเองอย่างสม่ำเสมอ หรือเป็นการพึ่งตนเอง เช่น อยู่คนเดียว ๆ เงียบ ๆ เพื่อคิด แก้ปัญหาด้วยตนเอง หรือพยายามพิสูจน์ว่าตนเองสามารถแก้ไขสถานการณ์ให้ดีขึ้นได้
แสวงหาการเกื้อหนุนทางสังคม (seeking social support)
การที่บุคคลมีความคิดหรือพฤติกรรมที่แสวงหาความเกื้อหนุน ทั้งที่เป็นข่าวสาร ปัจจัยทางวัตถุ และการช่วยเหลือทางด้านจิตใจ
ถอยห่าง (distancing)
การที่บุคคลใช้ความพยายามทางความคิด ที่จะให้ความสำคัญกับสถานการณ์นั้นให้น้อยลง โดยการถอยห่างจากสถานการณ์ที่ต้องเผชิญ เช่น ปล่อยตามยถากรรม พยายามคิดเป็นโชคร้ายของตนเอง เป็นต้น
หลีกเลี่ยงปัญหา (escape avoidance)
บุคคลมีความคิดและพฤติกรรมที่พยายามหลีกเลี่ยงปัญหาชั่วขณะ เช่น การไม่ให้ความสนใจ ลดการเข้าไปเกี่ยวข้องกับสถานการณ์นั้น โดยพยายามคิดเรื่องอื่น ๆ การปลอบใจตนเอง คิดว่าเวลาจะช่วยให้ทุกอย่างดีขึ้น
การหลีกเลี่ยงปัญหาอาจช่วยลดความทุกข์ได้ แต่มีการศึกษา พบว่า อาจส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจได้ คือ ก่อให้เกิดความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้า (Folkman , et al. 1986 cited by Lazarus & Folkman, 1991)
การจัดการความเครียด
ค้นหาสาเหตุของความเครียด
การหาวิธีผ่อนคลาย
สนับสนุนให้มีการเข้าร่วมกิจกรรม
การมองโลกในแง่ดี
การขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ
การค้นหา แนวทางการเผชิญปัญหา
ค้นหาสาเหตุของความเครียด
