Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การสร้างเสริมสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุ - Coggle Diagram

- - - - การนอนหลับที่ไม่มีการกรอกตาอย่างรวดเร็วMREM
        
        ระยะ2
        
        อัตราการเผาผลาญและอุณหภูมิร่างกายต่ำลง
        
        จะสะดุ้งตื่นเมื่อถูกกระตุ้นแรง
        
        ระยะผ่อนคลาย ไม่มีการกรอกตาหรือมีน้อยมาก
        
        ใช้เวลา10-15นาที
        
        ระยะ3.
        
        พบกล้ามเนื้อคลายตัวมาก ประสาทซิมพาราซิมพาเธติก ทำให้อัตราการหายใจและระดับความดันลดลง
        
        การเผาผลาญต่ำ
        
        เริ่มหลับสนิทหลังจากเกิดการนอน 30-45นาที
        
        ระยะ1. Light sleep
        
        หลับตื้นแบบเคลิ้ม กล้ามเนื้อผ่อนคลาย อัตราการหายใจช้าลง
        
        ปกติระยะนี้ใช้เวลา 1-7 นาที
        
        เมื่ออายุมากขึ้นระยะการนอนหลับนี้เพิ่มขึ้นร้อยละ 8-15 นาที และถูกกระตุ้นได้ง่าย ทำให้ตื่นบ่อย
        
        ระยะ4
        
        หลั่งโกรทฮอร์โมนและฮอร์โมนที่กระตุ้นการสังเคราะห์โปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรต ส่งเสริมการเจริญเติบโตของกระดูกและกล้ามเนื้อ
        
        ปัสสาวะรดที่นอน กรน ฝันเปียก และตื่นมาสามารถจำความฝันได้ร้อยละ20
        
        หลับสนิทที่สุดหลังจากการนอนหลับระยะ1ประมาณ40นาที
      - ระยะที่มีการกรอกตาไปมาอย่างรวดเร็ว
        
        ปลุกได้ยาก กล้ามเนื้อคลายตัวเต็มที่ ไม่มีปฎิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้น ยกเว้นกล้ามเนื้อตา
        
        ประสาทซิมพาเธติก หลังอะดรีนาลินเพิ่มขึ้นเป็น2เท่า ทำให้ร่างกายต้องการออกซิเจนเพิ่ม
        
        เริ่มต้นหลังการนอนประมาณ90-100นาที
  - - - ความสูงอายุ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของระบบประสาท เกิดความไม่สมดุลในการปล่อยสารสื่อประสาทบริเวณไซแนป การลดลงของเซลล์ประสาทแคทีโคลามิเนอร์จิกทำให้NREMระยะที่1เพิ่มขึ้น และระยะที่3,4 และการนอนหลับในระยะREMลดลง
      - ความเจ็บปวด
        
        ชนิดเฉียบพลันได้แก่การผ่าตัด การอักเสบ อุบัติเหตุ
        
        ชนิดเรื้อรัง ได้แก่ ข้ออักเสบ ข้อเสื่อม โรคหัวใจ โรคมะเร็ง
      - ความไม่สุขสบายและการขับถ่ายปัสสาวะ มีการเปลี่ยนแปลงทำให้กลั้นปัสสาวะลดลง และบ่อยในตอนกลางคืนส่งผลต่อคุณภาพการนอนหลับของผู้สูงอายุ
      - การหายใจลำบาก
      - การไอ สิ่งระคายเคืองกระตุ้นประสาทให้เกิดการยั้บยั้งหายใจเข้า กระตุ้นหายใจออกทำให้ความดันในปอดมากขึ้น จะดันฝาปิดกล่องเสียงเปิด เกิดการนำฝุ่นละอองหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ทางเดินหายใจ
      - การกระตุกของแขนขาขณะนอนหลับ พบในระยะการนอนหลับที่1และ2NREM เกิดร่วมกับการหยุดหายใจ มีภาวะไตวายเรื้อรัง
      - ยา ส่วนใหญ่มีโรคประจำตัวจึงจำเป็นต้องใช้ยา
        
        ยากั้นเบต้าทำให้เกิดฝันร้าย
        
        ยาคอร์ติโคเสตียรอยด์ รบกวนการนอนหลับและทำให้นอนไม่หลับ
        
        ยารบกวนการนอน บาบิทูเรต
        
        ยาขับปัสสาวะทำให้ปัสสาวะบ่อยกลางคืน
      - คาเฟอีน กระตุ้นการตื่นทำให้เข้าสู่ระยะการนอนหลับช้า
    - - อุณหภูมิ ที่เหมาะสมคือสูงกว่า23.9ถึง27.0 องศาเซลเซียส
      - แสง ระดับความเข้มข้นมากกว่า 2000 ลัคซ์ มีผลต่อการหลั่งเมลาโทนินลดลง
      - เสียง ไม่เกิน50เดซิเบล
  - - - สัมภาษณ์ครอบครัว ผู้สูงอายุ สาเหตุที่ที่ให้นอนไม่หลับ
      - การตรวจการนอนหลับทางห้องปฎิบัติการ
      - สังเกตอาการนอน การตื่น รวมทั้งผลการนอนหลับไม่เพียงพอ
    - - ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงลักษณะการนอนที่ถูกต้องให้ผู้สูงอายุทราบ
      - จัดให้ผู้สูงอายุเข้านอนด้วยเครื่องนอนที่นำมาจากบ้าน
      - ทำความสะอาดร่างกาย ปาก ฟัน และการถ่ายปัสสาวะก่อนเข้านอน หากมียาควรให้ตอนเช้า
      - จัดหาหม้อนอนหรือกระบอกถ่ายปัสสาวะให้ใช้สะดวก แนะนำวิธีใช้สถานที่เก็บเพื่อคลายความกังวล
- - - - กลุ่มยา beta blocker จะลด exercise tolerance
      - ยาอินซูลิน ควรปรับขนาดลง หรือหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายเมื่ออินซูลินออกฤทธิ์สูงสุด
      - ยาขับปัสสาวะ อาจทำให้มีภาวะแคลเซียมและโปรแตสเซียมในเลือดต่ำ
    - - เพื่อประเมินตนเองก่อนอกกำลังกาย อัตราการเต้นหัวใจเพิ่มขึ้นร้อยละ 70 ของอัตราการเต้นหัวใจสูงสุด ควรหยุดเมื่อเจ็บหน้าอก ปวดกระดูกหรือข้อ
  - - - หากมีปัญหากระดูกและกล้ามเนื้อ ควรออกกำลังในสระน้ำหรือปั่นจักรยานอยู่กับที่
      - ควรเป็นกิจกรรมที่ผู้สูงอายุสนใจ มีความสนุกสนาน อาจผสมผสานกับกิจวัตรประจำวันเช่นเดินจ่ายตลาด ทำสวน
    - - ควรเพิ่มความแรงของการออกกำลังกายทีละน้อย
    - - ถ้าชนิดเบา ควรออกเป็นวันละ3-4ครั้ง
      - ขึ้นกับความแรงของการออกกำลังกาย
    - - ควรออกกำลังกาย3-5ครั้งต่อสัปดาห์ ระยะเวลาราว20-30นาทีต่อครั้ง หรือต่อวัน
      - ประมาณ30นาทีในแต่ละวัน
- - - - ปรับเปลี่ยนบทบาท เข้าร่วมสังคมลดลง รายได้ลดลง
    - - การเสื่อมถอยอย่างรวดเร็วส่งผลให้ ADL คุณค่าตนเองลดลง
  - - - การวางแผนแก้ปัญหา(Planful problem solving) พยายามจัดการปัญหาโดยการกระทำเป็นขั้นตอน
      - การเผชิญปัญหาที่มุ่งแก้ปัญหา(confrontive coping) เข้าใจสภาพของปัญหาตามความเป็นจริง
    - - ควบคุมตนเอง(Self controlling)
      - แสวงหาการเกื้อหนุนทางสังคม(seeking social support)
      - แสดงความรับผิดชอบต่อปัญหา (accepting responsibility)
      - ถอยห่าง (distancing)
      - ประเมินสถานการณ์ใหม่ทางบวก (positive reappraisal) มีความคิดสถาณการณ์ปัญหาในทางที่ดี ช่วยให้เกิดความพึงพอใจและความภาคภูมิใจลดอารมณ์เศร้า
      - หลีกเลี่ยงปัญหา(escape avoidance)
- - - - BMIน้อยกว่า 18.5 kg/m2
      - บุคคลที่ไม่รับประทานอะไรเลยมากกว่า 5 วัน
      - น้ำหนักตัวลดลงโดยไม่ตั้งใจมากกว่า 10% ภายใน 3-6 เดือน
    - - แผลหายช้า
      - ระบบหายใจบกพร่องเพราะกล้ามเนื้ออ่อนแรง
      - ซึมเศร้า หดหู่
      - ความเสี่ยงในการติดเชื้อเพิ่มขึ้น
    - - -สภาวะทางจิตใจภาวะโภชนาการเดิมและบริโภคนิสัย
      - -ความรู้ด้านโภชนาการภาวะสุขภาพและโรคประจำตัว
      - -การเปลียนแปลงในวัยสูงอายุ
  - - - ความต้องการพลังงานไม่เกินวันละ2250 และ1850 หรือ30กิโลแคลอรี่ต่อกิโลกรัม
      - ต้องการพลังงานน้อยกว่าวัยหนุ่มสาว เนื่องจากอัตราเมตาบอลิซึ่มลดลง
    - - ดื่มนมอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 แก้ว ไข่อย่างน้อย 3 ฟอง
      - โปรตีนที่มีคุณค่า ย่อยง่าย ไม่ติดมัน และจากพืช
      - 1 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน ทำให้ความสมดุลของไนโตรเจนดีที่สุด
    - - ไขมันมีหน้าที่ขนส่งวิตามินที่ละลายในไขมัน คือ เอ ดี อี เค
      - โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคมะเร็ง เป็นสาเหตุการตายที่พบบ่อย สัมพันธ์กับระดับไขมันในเลือด โดยเฉพาะไขมันอิ่มตัวและโคเลสเตอรอล
    - - เอนไซม์แลคเตสลดลง มีโอกาสเกิดภาวะท้อง ท้องอืด เป็นตะคริว ควรดื่ม นมเปรี้ยว โยเกิร์ตเพื่อลดและป้องกัน
      - ความทนต่อกลูโคสลดลง มีโอกาสเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำชั่วคราว
    - - วิตามินบี 1 (Thaiamine) มีแนวโน้มที่จะขาดไทอะมีน เนื่องจากน้ำย่อยในกระเพาะอาหารลดลง
      - วิตามินบี 2 (Ribroflavin) มีความเกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาออกซิเดชั่น ควรทาน เนื้อ นม ไข่ และผักใบเขียว
      - วิตามินซี สำคัญต่อการสร้างกระดูก เลือด คอลลาเจน
      - วิตามินบี 6 เปลี่ยนแปลงเยื่อบุลำไส้หลั่งน้ำย่อยน้อยลง ภาวะความเป็นกรดลดลง การดูดซึมวิตามินบี 6ลดลง ทำให้มีอาการซึมเศร้า หงุดหงิดง่าย มีอาการชา และซีด
      - วิตามินเค มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด ควรทาน ผักใบเขียว ผลไม้และธัญพืช
      - วิตามินบีสิบสอง ความจำเป็นต่อการสังเคราะห์ DNA ขาดB12 ทำให้สร้างเม็ดเลือดแดงผิดปกติ เกิดภาวะซีด และมีผลต่อการคงสภาพของไมอีลินของเนื้อเยื่อประสาท ควรทานอาหารทะเล เนื้อสัตว์ ไข่นม
      - วิตามินอี ต้านออกซิเดชั่น ชะลอกระบวนการเสื่อมถอยและอนุมูลอิสระ ไควรทาน อะโวคาโด ถั่วต่างๆ เมล็ดทานตะวัน
      - วิตามินเอ รักษาสายตาไม่ให้เสื่อมสภาพเร็ว ช่วยการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อและระบบภูมิคุ้มกัน ควรทาน น้ำมันตับปลา และเบต้าแคโรทีน
      - วิตามินเอ รักษาสายตาไม่ให้เสื่อมสภาพเร็ว ช่วยการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อและระบบภูมิคุ้มกัน ควรทาน น้ำมันตับปลา และเบต้าแคโรทีน
    - - แคลเซียม การสูญเสียเนื้อกระดูกสาเหตุสำคัญ คือ ได้รับแคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินไม่เพียงพอ ร่วมกับการขาดการออกกำลังกายหรือกิจกรรมลดลง ควรทานนม ผลิตภัณฑ์นม ปลาเล็กปลาน้อยที่กินทั้งกระดูก เนื้อสัตว์ต่าง ๆ ธัญพืช
      - เหล็ก ขาดธาตุเหล็กสาเหตุจากเสียเลือดเนื่องจากโรคเรื้อรัง หรือการดูดซึมเหล็กลดลง อาหารที่มีธาตุเหล็กมากได้แก่ ตับ เนื้อแดง เลือด ไข่ ถั่วเมล็ดแห้ง ลูกเดือย เม็ดบัว
      - โฟเลท ขาดโฟเลทจะทำให้เกิดภาวะซีดอาหารที่มีโฟเลทมาก ได้แก่ ผักใบเขียว ตับ เนื้อสัตว์ ถั่วต่างๆ ยีสต์ และธัญพืช
      - สังกะสี ขาดสังกะสี ทำให้ผู้สูงอายุรับรสและกลิ่นลดลง ความอยากอาหารลดลง แผลหายช้า อาหารที่มีสังกะสีได้แก่ ไข่ ตับ เนื้อแดง และอาหารทะเล