Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 7 โภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
บทที่ 7
โภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ
:fire:ความต้องการสารอาาหรในผู้สูงอายุ
-ผู้สูงอายุมีความต้องการพลังงานลดลง
-ผู้ที่ไม่มีความผิดปกติของตับและไต ต้องการโปรตีน 1-1.2 กรัมต่อกก.ต่อวัน
-คาร์โบไฮเดรตร้อยละ 50-60
-จำกัดไขมันไม่เกินร้อยละ 30 เน้นไขมันจากพืช
:fire:ภาวะทุพโภชนาการ
•หมายถึง ภาวะที่มีปัญหาด้านการได้รับสารอาหาร เช่น การได้รับสารอาหารเกินหรือค่ำกว่ามาตรฐาน
•ภาวะโภชนาการพร่อง มี 2 ปัจจัย
-การได้รับสารอาาหรที่จำเป็นไม่เพียงพอทำให้น้ำหนักลดลง
-ความผิดปกติของการดูดซึมและการนำสารอาหารไปใช้
•ดัชนีมวลการออกกำลังกายน้อยกว่า 18.5 kg./m2
•น้ำหนักน้อยกว่าตัวลดลงโดยไม่ตั้งใจมากกว่า 10% ภายใน 3-6 เดือน
•บุคคลที่เสี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหาร คือ คนที่รับประทานอาหารน้อย หรือไม่รับประทานอะไรเลยมากกว่า 15 วัน
:fire:ผลกระทบของภาวะโภชนาการพร่องต่อผู้สูงอายุ
•ความเสี่ยงในการติดเชื้อ
•แผลหายช้าขึ้น
•ระบบหายใจบกพร่องเพราะกล้ามเนื้ออ่อนแรง
•ซึมเศร้า หดหู่
:fire:ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะโภชนาการในผู้สูงอายุ
•การเปลี่ยนแปลงในวัยสูงอายุ
•ภาวะทางเศรษฐกิจแลสังคม
•สภาวะทางจิตใจ
•ภาวะโภชนาการเดิมและบริโภคนิสัย
•ความรู้ด้านโภชนาการ
•ภาวะสุขภาพและโรคประจำตัว
:fire:การเปลี่ยนแปลงด้านร่างกายที่ผลต่อภาวะโภชนาการ
-ตามองไม่เห็น จมูกได้กลิ่นผิดปกติ ฟันผุหรือไม่มีฟัน
-การบีบตัวของกระเพาะและลำไส้ทำงานน้อยลง
-การรับรู้รสชาติเสื่อม การหลั่งกรดในกระเพาะอาหารลดลง
-การหลั่งน้ำย่อยจากตับอ่อนลดลง และการไหลเวียนเลือดที่ตับลดลง
:fire:ความต้องการสารอาหารของผู้สูงอายุ
•พลังงาน
-ต้องการน้อยกว่าในวัยหนุ่มสาว
-ความต้องการพลังงานที่ต้องการประจำวัน ไม่เกินวันละ 2,250 และ 1,850 กิโลแคลอรี่ หรือ 30 กิโลแคลอรี่ต่อกิโลกรัม
•โปรตีน
1 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กก.ต่อวัน
-โปรตีนที่มีคุณค่า คือ เนื้อสัตว์ นม ไข่
-ดื่มนมอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง
-ไข่สัปดาห์ละ 3 ฟอง
•ไขมัน
-โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคมะเร็ง เป็นสาเหตุการตายที่พบแล้ว
-ไขมันเป็นแหล่งให้พลังงานสูง ร่างกายต้องการในปริมาณน้อย
-ทำให้รสชาติอาหารดีขึ้น
-อาหารที่มีโคเลสเตอรอลสูง ได้แก่ ไข่ปลา มันสมอง หอยนางรมและไข่แดง
•คาร์โบไฮเดรต
-ความทนต่อกลูโคสลดลง มีโอกาสเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำช้่วคราว
-อาหารที่มีน้ำตาลต่ำ มีใยอาหารที่ละลายน้ำสูง ทำให้ร่างกายตอบสนองต่ออินสุลินดีขึ้น
-เอนไซม์แลคเตสลดลง มีโอกาสเกิดภาวะท้องอืด ควรดื่ม นมเปรี้ยว โยเกิร์ต
-ไม่รับประทานน้ำตาลทรายหรือน้ำตาลอื่นๆมากเกินร้อยละ 10 ของพลังงานทั้งหมด
•วิตามิน
🎄วิตามินเอ
-รักษาสายตาไม่ให้เสื่อมสภาพเร็ว
-พบมากในไขมันสัตว์ เช่น น้ำมันตับปลา และเบต้าแคโรทีน
🎄วิตามินดี
-ควบคุมแคลเซียมและฟอสฟอรัสในลำไส้
-ปัญหากระดูกพรุนบ่อย
-ควรรับประทานอาหารทะเลและนม
-ได้แก่ แซลมอน ทูน่า และน้ำมันตับปลา
🎄วิตามินอี
-ต้านออกซิเดชั่น ชะลอกระบวนการเสื่อมถอยและอนุมูลอิสระ
-ได้แก่ อะโวคาโด ถั่วต่างๆ ผักใบเขียว
🎄วิตามันเค
-มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด
-ได้แก่ ผักใบเขียว ผลไม้และธัญพืช
🎄วิตามินซี
-สำคัญต่อการสร้างกระดูก เลือด คอลลาเจน
-เป็นสารต้านมะเร็ง
-ต้องการวิตามินซีเพิ่มขึ้นร้อยละ 60 มิลลิกรัม
🎄วิตามินบี 1 (Thaiamine)
-มีแนวโน้มที่จะขาด เนื่องจากน้ำย่อยในกระเพาะอาหารลดลง
-ผู้สูงอายุที่เป็นโรคพิษสุราเรื้อรัง มักจะขาด
🎄วิตามินบี 2 (Ribroflavin)
-เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาออกซิเดชัน
-พบได้ในเนื้อ นม ไข่ และผักใบเขียว
-จะถูกเก็บในร่างกายน้อย จึงควรรับประทานอย่างเพียงพอ
-ยาขับปัสสาวะไทอะไซด์ ทำให้มีการขับ ribroflavin ทางปัสสาวะเพิ่มมากขึ้น
🎄วิตามินบี 6
-รับวิตามินบี 6 ไม่เพียงพอจะมีอาการซึมเศร้า หงุดหงิดง่าย มีอาการชา และซีด
-มีมากในเนื้อหมู และธัญพืช
-การดูดซึมในทางเดินอาหารลดลง และการสังเคราะห์ที่ลำไส้ลดลง
🎄วิตามินบี 12
-มีความจำเป็นต่อการสังเคราะห์ DNA
-ขาดบี12 ทำให้สร้างเม็ดเลือดแดงผิดปกติ เกิดภาวะซีด
-เนื่องจากมีการดูดซึมน้อยลงและมีการเจริญเติบโตของแบคทีเรียในลำไส้ผิดปกติ
-ได้แก่ อาหารทะเล เนื้อสัตว์ ไข่ นม คนที่เคร่งในการทานมังสวิรัติจะขาดบี 12
-ควรทานเต้าเจี้ยว เต้าหู้ยี้ (ไม่เหมาะสมกับความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจ ให้ทานเต้าหู้ นมถั่วเหลืองแทน)
•เกลือแร่
🎃โฟเลท
-เมื่อขาดจะทำให้เกิดภาวะซีด
-ได้แก่ ผักใบเขียว ตับ เนื้อสัตว์ ถั่วต่างๆ ยีสต์ และธัญพืช
🎃แคลเซียม
-การสูญเสียเนื้อกระดูกพบมากในผู้หญิง มีอาากรหักของข้อมือ สะโพก และกระดูกสันหลังได้ง่าย
-มีการดูดซึมลดลงตามอายุ
-ต้องการแคลเซียม 800 มิลลิกรัม
-ได้แก่ นม ปลาเล็กปลาน้อย ธัญพืช เต้าหู้ ผักใบเขียว
🎃เหล็ก
-จะดูดซึมดีเมื่ออยู่ภาวะเป็นกรดหรือได้รับวิตามินซีเสริม
-ถ้านับอาาหรที่มีไฟเตทและออกซาเลทร่วมด้วย จะทำให้การดูดซึมเหล็กลดลง
-อาจให้ยาเสริมถ้ามีอาการซีด
-ได้แก่ ตับ เนื้อแดง เลือด ไข่ ถั่วเมล็ดแห้ง ลูกเดือย เม็ดบัว
🎃สังกะสี
-ถ้าขาดจะทำให้การรับรสและกลิ่นลดลง มีผลต่อความอยากอาหารลดลง
-การหายของแผลช้า
-ได้แก่ ไข่ ตับ เนื้อแดง และอาหารทะเล
:fire:หลักการจัดอาหารสำหรับผู้สูงอายุ
-พลังงาน ลดจำนวนอาหารประเภทพลังงานลดลง
-ลดอาาหรที่ให้พลังงานสูง เช่น ขนมหวาน
-ไม่รับประทานน้ำตาลทรายมากเกินไป
-โปรตีน รับประทานไข่วันละ 1 ฟอง กรณีที่มีโคเลสเตอรอลสูงให้ทานวันเว้นวันหรือทานเฉพาะขาว เนื้อสัตว์อื่นๆ
-ไขมัน ใช้น้ำมันพืชที่มีกรดไลโนเลอิกในการปรุงอาหาร เช่น น้ำมันถั่วเหลือง
-ใยอาหาร ควรรับวันละ 20-35 กรับ เช่น ตำลึง ผักบุ้ง ผักกาดขาว มะเขือเทศ กล้วยสุก ส้มเขียวหวาน มะละกอสุก
-ลดการดื่มสุรา สูบบุหรี่ ชา และกาแฟ
-น้ำ ควรได้รับ ย่างเพียงพอ อย่างน้อยวันละ 1,500 มิลลิลิตร
-จัดอาหารให้น่ารับประทาน