การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงอันตรายและภาวะแทรกซ้อนทางอายุรกรรม

โรคโลหิตจางจากโรคธาลัสซีเมีย

ภาวะการไม่เข้ากันของหมู่เลือดระบบRh

ภาวะการไม่เข้ากันของหมู่เลือดระบบ ABO

อาการและอาการแสดง

click to edit

click to edit

ผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์และทารก

สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม

แนวทางการรักษาและการพยาบาล

การประเมินและวินิจฉัย

click to edit

click to edit

click to edit

สาเหตุ

click to edit

click to edit

อาการและอาการแสดง

click to edit

สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม

หมู่เลือดระบบABO ไม่เข้ากับมารดา

ตับโต

สมองถูกทําลายอย่างรุนแรง

การซักประวัติการตรวจกลุ่มเลือด และประวัติการตั้งครรภ์และการคลอดที่ผ่านมา

แนวทางการประเมินและวินิจฉัย

แนวทางการรักษา

ติดตามภาวะ jaundiceด้วยการตรวจร่างกายและผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ

การพยาบาล

การกระตุ้นให้คลอด หลังจากคลอดทารกที่มีอาการเล็กน้อยถึงปานกลาง

ประเมินภาวะตัวเหลืองของทารกแรกเกิด หากตรวจพบภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด

อธิบายถึงสาเหตุและปัจจัยส่งเสริม พยาธิสรีรภาพ ผลกระทบต่อทารกในครรภ์

ทารกแรกเกิดที่ได้รับการส่องไฟ ให้วางทารกไกลแสงไฟพอประมาณ ระวัง burn พลิกตัวทุก 3-4 ชั่วโมง

ประเมินความเสี่ยงของคู่มารดาและทารกจากการซักประวัติ

รับการส่องไฟ (phototherapy)เพื่อลดระดับบินลิรูบิน

หากรุนแรงอาจต้องเปลี่ยนถ่ายเลือดในระหว่างการตั้งครรภ์

การตรวจร่างกายทารกที่มีจุดเลือดออกตามตัว ตับ ม้าม

click to edit

ตรวจนับเม็ดเลือด

Direct Coomb’s testเพื่อตรวจหาmaternal antibodies Rh and ABO typing

ระดับบิลิรูบินใน serum

ตรวจหมู่เลือด ของมารดาและทารกแรกเกิด

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ

ภาวะแทรกซ้อน

เกิดmental retard หรือdevelop paralysis or nerve deafness

เสียชีวิต

เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ kernicterus

ตัวเหลือง

แอนติบอดีในมารดาจะถูกลบล้าง(neutralized) ด้วยแอนติเจนA หรือ B ของทารก

ภาวะเม็ดเลือดแดงแตกของทารก

มักจะเกิดในคนผิวดํา

การไม่เข้ากันของกลุ่มเลือดRh ของมารดาและทารกในครรภ์

ซีดมาก

หัวใจวายตัวบวมนํ้า

เสียชีวิตในครรภ์

ผลกระทบต่อทารก

click to edit

ไม่ค่อยพบผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์

ผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์

เกิดภาวะ neonatal anemia, hydrops fetalis, ตับและม้ามโต, hyperbilirubinemia, kernicterus, dead fetus in uterus, still birth

การตรวจร่างกายทารกมีภาวะโลหิตจาง

click to edit

การซักประวัติการตรวจกลุ่มเลือด ทั้งของสตรีตั้งครรภ์และคู่สมรส ประวัติการตั้งครรภ์และการคลอดที่ผ่านมา

ผลการตรวจCoombs’ test

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ

ผลการตรวจความเข้มข้นของเลือดพบ hematocrit ต่ํามาก reticulocyte count สูง

ระดับของbilirubin สูงขึ้น

ป้องกันการเกิด Isoimmunization(Rh Isoimmunization) จะเกิดขึ้นเมื่อหญิงตั้งครรภ์มี Rh negative และทารกมี Rh positive

เฝ้าระวังและตรวจหา antibodies ในหญิงตั้งครรภ์

การสร้าง globin สายใดสายหนึ่งลดลงหรือไม่สร้างเลย

ควรให้คําแนะนําเพื่อให้หญิงตั้งครรภ์เข้าใจถึงแผนการรักษา จะช่วยลดความกลัวและความวิตกกังวลได้

การเจาะเลือดครั้งแรกที่มาฝากครรภ์ เพื่อตรวจหาหมู่เลือด Rh typing ทุกราย

click to edit

การเปลี่ยนแปลงการเรียงตัวของ amino acid บน polypeptide chain

มีการสร้าง globin สายใดสายหนึ่งลดลงหรือไม่สร้างเลย

ความผิดปกติของโครโมโซม

โรคผิดปกติทางพันธุกรรมของเม็ดเลือด

β-thalassemia เป็นความผิดปกติที่ทําให้มีการสร้าง β-globin น้อยลงหรือไม่สร้างเลย

ชนิดของโรคธาลัสซีเมีย

α-thalassemia เป็นความผิดปกติที่ทําให้มีการสร้าง α-globin น้อยลงหรือไม่สร้างเลย

ซีดปานกลาง ตับและม้ามโต ตัวเหลืองตาเหลือง

อาการและอาการแสดง

ไม่มีอาการแสดง แต่อาจมีฮีโมโกลบินต่ํากว่าปกติเล็กน้อย

บวมน้ําทั้งตัว ซีด ตับม้ามโต รกมีขนาดใหญ่

ผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์

ผลกระทบต่อสตรีและทารก

click to edit

คลอดก่อนกําหนด

เกิดภาวะขาดออกซิเจนเรื้อรัง

น้ําหนักน้อย

เกิดภาวะขาดออกซิเจนเรื้อรัง

คลอดยาก

เสี่ยงต่อการแท้ง

ความดันโลหิตสูงระหว่างตั้งครรภ์

ผลต่อทารก

การตรวจร่างกาย อาจพบภาวะซีด ตับและม้ามโต ตัวเหลือง ตาเหลือง

การประเมินและวินิจฉัย

การให้เลือดเพื่อป้องกันไม่ให้มีภาวะซีด

แนวทางการรักษา

การให้ยาขับเหล็กให้ในรายที่ได้รับเลือดมากกว่า10-20 ครั้ง

ทางเลือกของคู่สมรสที่มีอัตราเสี่ยงในการมีลูกเป็นโรคชนิดที่รุนแรง

การตัดม้าม

การให้ความรู้ คําแนะนําเกี่ยวกับ สาเหตุ อาการ การดําเนินของโรค

การปลูกถ่ายไขกระดูก

อธิบายให้สตรีตั้งครรภ์ที่เป็นพาหะของธาลัสซีเมีย และสามีเข้าใจถึงความจําเป็นในการคัดกรองหาพาหะธาลัสซีเมีย

อธิบายสตรีตั้งครรภ์และครอบครัวเกี่ยวกับโรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย ลักษณะของการถ่ายทอดทางพันธุกรรม

ควรแนะนําเกี่ยวกับการตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์ก่อนคลอด

ในกรณีที่ตัดสินใจที่จะยุติการตั้งครรภ์ให้การสนับสนุนทางด้านจิตสังคมแก่สตรีตั้งครรภ์และครอบครัว

แนะนําเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวขณะตั้งครรภ์ โดยเน้นการป้องกันการติดเชื้อในระบบต่างๆ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การพักผ่อนอย่างเพียงพอ

การพยาบาล

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ตรวจ CBC จะพบ Hb, Hct และจํานวนเม็ดเลือดแดงต่ํากว่าปกติ

การซักประวัติ เกี่ยวกับโรคโลหิตจางในครอบครัว ประวัติโรคเลือด