Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 3.2 การตรวจทรวงอก และปอด - Coggle Diagram
บทที่ 3.2 การตรวจทรวงอก และปอด
Chest landmark
Mid Sternal Line (MSL)
Mid Clavicular Line (MCL)
Anterior Axillary Line (AAL)
Mid Axillary Line (MAL)
Posterior Axillary Line (PAL)
Vertebral Line
Scapular Line
anatomical landmark
หัวนม (nipple)
Angle of Louis เป็นส่วนต่อระหว่ำง manubrium และ
sternum
Suprasternal notch อยู่ที่ฐำนคอด้ำนหน้ำ อยู่เหนือ manubrium
Costal angle มุมที่เกิดจำกชำยโครงทั้ง 2 ข้ำงมำต่อกับ sternum
Spinous process
กระดูกไหปลำร้ำ (clavicle)
Inferior angle of scapular หรือมุมแหลมล่ำงของกระดูกสะบัก
Costrovertebral angle (CVA)
Surface anatomy
เป็นตำแหน่งและกำรแบ่งกลีบปอด
-ปอดกลีบบน (upper lobe) อยู่เหนือเส้นแบ่งกลีบปอด oblique fissure
-ปอดกลีบกลำง (middle lobe) มีเฉพำะด้านขวา
-ยอดปอดแต่ละข้ำงจะอยู่เหนือ 1/3 ด้ำนในของกระดูก
ไหปลำร้าประมำณ 2-4 เซนติเมตร
-ขอบปอดด้านล่างหรือฐานปอด
การตรวจทรวงอกและปอด
การดู
รูปร่างของทรวงอก
สังเกตจากงกระดูกทรวงอก
ความโค้งของกระดูกซี่โครง กระดูกไหปลาร้า กระดูก sternum ดูความหนาหรือเส้นผ่าศูนย์กลางจากด้านหน้าไปด้านหลัง และดูความกว้างหรือเส้นผ่าศูนย์กลางจากด้านซ้ายไป ด้านขวา
ขนาดของทรวงอก
สังเกตทรวงอก 2 ข้าง เปรียบเทียบกันและสังเกตช่องซี่โครง
การเคลื่อนไหวของทรวงอก
ทรวงอกจะขยำยตัวออกเมื่อหายใจเข้า และจะแฟบลงเมื่อหายใจออก
การคลำ
การคลำส่วนต่าง ๆ
ของทรวงอกคลำกล้ามเนื้อ กระดูก
ตำแหน่งกดเจ็บ หรือยุบลง หรือตำแหน่งที่มีควำมผิดปกติ
คลำการขยายตัวของทรวงอก (ปอด) (expansion of
thorax or lung)
ด้านหน้า ด้านหลัง
การคลำ tactile (vocal) fremius)
ตรวจการ
สั่นสะเทือนที่เกิดจากเสียงที่ผู้รับ บริการพูด และส่งผ่านจากปอด
มายังผนังทรวงอก
การเคาะทรวงอก (ปอด)
เปรียบเทียบเสียงที่เกิดจำกกำรเคำะ (percussion note) บนทรวงอก (ปอด) ทั้งสองข้ำง เพื่อประเมินสภำพปอดที่อยู่ภำยใน
การฟัง
การฟังเสียงหายใจ หรือเสียงปอด (breath sound)
ยังหายใจเข้าสั้น ออกยาว มีช่วงเงียบอยู่กลางระหว่างหายใจเข้าและหายใจ
Broncho-vesicular breath sound ลักษณะเสียงดัง
ปานกลาง และออกยาวพอๆ กัน
Vesicular breath sound ลักษณะเสียงเบาเสียงหายใจเข้ายาว ออกสั้น : 3.1 ไม่มีช่วงเงียบระหว่างหายใจเข้าและออก
การฟังเสียงพูด (voice sound)
เสียงพูดที่เปล่งออกมาจาก
ลำคอ สามารถได้ยินด้วย การใช้หูฟังตามจุดต่างๆ
Egophony เป็น vocal resonance ที่มีลักษณะขึ้นจมูก
Whisper เป็น vocal resonance ที่ฟังได้เมื่อผู้รับบริการ
กระซิบโดยไม่เปล่งเสียง
เสียงผิดปกติ (adventitious sound)
Crepitation หรือ crackle ได้ยินขณะหายใจเข้า
ลักษณะเสียงไม่ต่อเนื่อง
Rhonchi ได้ยินทั้งช่วงหำยใจเข้ำและออก แต่จะได้
ยินชัดขณะหำยใจออก
Wheezing ได้ยินทั้งช่วงหำยใจเข้ำและออกลักษณะ
เสียงจะต่อเนื่อง (Continuous) เป็นเสียงสูง
Pleural friction rub ได้ยินทั้งช่วงหายใจเข้า-ออก ลักษณะเสียงคล้ายการถูไถ และเสียงนี้จะไม่เปลี่ยนแปลงเวลาไอ
การตรวจหัวใจ (Heart
การดู
ภาวะปกติ
สีผิวทรวงอกเหมือนสีผิวกาย ไม่มีรอยโรค หลอด
เลือดดำไม่โป่งพอง
ภาวะผิดปกติ
ผิวหนังเขียวคล้ํำ อาจพบ spider nervi
หลอดเลือดำที่ผนังทรวงอกขยาย ผิดปกติ
การคลำ
ภาวะผิดปกติ
apex beat เลื่อนจากตำแหน่งปกติ ซึ่งต้องบอกว่า
อยู่ตรงกับช่องซี่โครงใดและห่ำงหรือใกล้กับเส้น mid clavicular
line หรือ anterior axiliary line กี่เซนติเมตร
ภาวะปกติ
apex beat คลำได้กว้างประมาณ 1-2 เซนติเมตร อยู่ที่ช่องซี่โครงที่ 5 ข้ำงซ้ำยไม่เกินแนว mid clavicular line ออกไป
การเคาะ
ภาวะปกติ
ริมซ้ายของหัวใจจะอยู่ไม่เกินแนว mid clavicular line และริมขวา จะเกินขอบขวาของ sternum เล็กน้อยเท่านั้น
ภาวะผิดปกติ
ริมซ้ายและริมขวาของหัวใจกว้างเกินปกติ
การฟัง
ภาวะปกติ
จะได้ยินเสียงหัวใจอย่างน้อย 2 เสียง คือ S1 หรือเสียงหัวใจเสียงที่ 1
และ S2 หรือเสียงหัวใจเสียงที่ 2 แต่เนื่องจากลิ้น aortic กับ
ลิ้น pulmonic ปิดไม่พร้อมกัน จึงอาจได้ยินเป็นเสียง S2 เป็นสอง
เสียง หรือ A2 และ P2 หรือ split S2 และเมื่อให้หายใจเข้าเสียง
split S2 จะหายไป
ภาวะผิดปกติ
อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ จังหวะไม่สม่ำเสมอเสียงผิดปกติอื่นๆ เช่น S3 S4 ในผู้ใหญ่ เสียง click เสียง murmur และเสียง friction rub
หลอดเลือด
การตรวจหลอดเลือดดำที่คอ (Jugular vein)
ภาวะปกติ
ไม่เห็น jugular vein โป่งพองหรือ neckvein engorge
ภาวะผิดปกติ
jugular vein โป่งพอง ความดันเลือดดำ jugular เกินกว่า 4 เซนติเมต หาก jugular vein โป่งพองด้านเดียวให้นึกถึงปัญหาที่คอ
การตรวจหลอดเลือดดำส่วนปลาย
จะคลำหลอดเลือดแดงเพื่อประเมินความแรงของการ ไหลเวียนที่ไปยังอวัยวะส่วนปลายโดยเปรียบเทียบซ้าย-ขวา
เต้านม
การดู
ภาวะปกติ
เต้านมทั้งสองข้างไม่ควรแตกต่างกันมาก สีผิว
อ่อนกว่าผิวกาย ไม่มีก้อน ไม่พบหลอดเลือดที่ผิดปกติ
หัวนมสีชมพูหรือน้ำตาลเข้ม ไม่มีสิ่งคัดหลั่งที่ผิดปกติไหลออกมา
ภาวะผิดปกติ
เต้านมขนาดใหญ่มากกว่าปกติ หรือทั้งสอง
ข้างไม่เท่ากันแตกต่างกันมาก ผิวหนังมีสีแดง มีลักษณะ
เหมือนผิวส้ม มีการอักเสบ เห็นหลอดเลือดขยายชัดเจน หัวนมมีสิ่งคัดหลั่งที่ผิดปกติ มีตุ่ม มีแผล มีก้อน มีแผล
การคลำ
ภาวะปกติ
เต้านมจะยืดหยุ่น กดไม่เจ็บ อาจเจ็บได้บ้ำง
เล็กน้อยสัมพันธ์กับฮอร์โมน คลำไม่พบก้อน แผล หัวนมกด
ไม่เจ็บ ไม่มีแผล ไม่มีสิ่งคัดหลั่ง
ภาวะผิดปกติ
อาการบวมแดง กดเจ็บของเต้านมหรือหัวนม
คลำพบก้อน มีแผล หรือผิวดำ นมไม่นุ่ม แข็ง หัวนมมีสิ่งคัดหลั่ง
การตรวจรักแร้
การดูและคลำ
ภาวะปกติ
คลำไม่พบก้อน คลำไม่พบต่อมน้ำเหลือง
ภาวะผิดปก
ติ พบก้อนหรือต่อมน้ำเหลืองขนาดใหญ่กว่าปกติ