Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram
ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน
ยากลุ่ม อื่น ๆ
Asparaginase
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยาเร่งปฏิกิริยา hydrolysisCancer cell ขาดสารที่ใช้แบ่งตัวและเติบโตCancer cell ไม่สามารถสร้าง/แบ่งตัวได
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALLใน เด็ก (ใช้ร่วมกับ Vincristine และ Prednisone)
ผลข้างเคียง
ปฏิกิริยาแพ้รุนแรงจนเสียชีวิตได้ มีอาการ เช่น ตับอ่อนอักเสบ, เกิดพิษต่อตับ,ชัก และ โคม่า
Mitotane
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ทำให้ไมโตครอนเดรียในเซลล์ต่อมหมวกไตชั้นนอกฝ่อลง - ลดการสร้างcortisol
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
มะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenocortical carcinoma)
ผลข้างเคียง
Depression, Dizziness, Skin rash - คลื่นไส้,อาเจียน,เบื่ออาหาร,อุจจาระร่วง, กล้ามเนื้ออ่อนแรง
ยากดภูมิคุ้มกัน
กลุ่มยับยั้งเอนไซม์แคลซินิวริน
Cyclosporin A (CsA)
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
เอนไซม์ calcineurinยับยั้งการสร้างและหลั่ง IL2จาก T cellกระตุ้นการแบ่งตัว/ สร้าง cancer cell
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
Acute graft rejection :ปลูกถ่ายไต หัวใจ ปอดและตับ (ใช้ร่วมกับcorticosteroidsและ cytotoxic agentsหรือ mTOR inhibitor) -GVHD: ปลูกถ่ายไขกระดูก(ใช้ร่วมกับCorticosteroids) - โรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง :RA, psoriasi, ม่านตาอักเสบ (uveitis)
ผลข้างเคียง
พิษต่อไต, ต่อระบบประสาท เช่น แขนขา ชา สั่น - อาจพบ : BP สูง น้ำตาลในเลือดสูง, ไขมันในเลือดสูง, ตับทำงานผิดปกติ, เหงือกบวม และขนดก - กดไขกระดูกน้อย เสี่ยงต่อการติดเชื้อน้อยเมื่อใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน
Tacrolimus (FK506®)
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
คล้ายกับ Cyclosporin (แต-เป็นยาใหม่กว-า และฤทธิ์แรงกว่า Cyclosporin100 เท่า)
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
ใช้แทน Cyclosporinในการรักษาผู้ป่วยที่ได้รับorgan transplantation - เนื่องจากมีผลข้างเคียงน้อยและลดขนาดของยา corticosteroids ที่ใช้ร่วมด้วยได้
ผลข้างเคียง
คล้ายกับ Cyclosporin แต่ไม่ทำให้เหงือกบวมและขนดก -พิษต่อระบบประสาท พบบ่อยกว่า Cyclosporin เช่น ปวดศีรษะ สั่น นอนไม่หลับ และชัก - อาจพบผมร่วงได้
กลุ่มยาที่มีพิษต่อเซลล์
Azathioprine (Imuran®)
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยับยั้งการสร0าง DNA, RNA และโปรตีน
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
Acute graft rejection จากการปลูกถ่ายไตและตับ แบบ triple therapy (ใช้ร่วมกับcorticosteroidsและ cyclosporin) - โรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง:RA ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น, SLE, AIHA และ ITP
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก ทำให้เม็ดเลือดขาวหรือเกร็ดเลือดต่ำ
คลื่นไส้, อาเจียน, เกิดพิษต่อตับ เมื่อให้ในขนาดสูง
ตัวเหลือง, ตาเหลือง,ผมร่วง,กล้ามเนื้ออ่อนแรง,เพลีย, ผื่น
Mycophenolate mofetil (MMF)
Cellcept®
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยับยั้งการแบ่งตัวของ B และ T lymphocytes - ยับยั้งการสร้าง DNA, RNA และโปรตีน
ผลข้างเคียง
พบบ่อย
กดไขกระดูก, เม็ดเลือดขาวต่ำ, เสี่ยงต่อการติดเชื้อ - ท้องร่วง อาเจียน
พบน้อย
ความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง, ตับอ่อนอักเสบ, พิษต่อตา, พิษต่อตับ, มีผื่น, ปวดกล้ามเนื้อ
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
Acute graft rejection จากการปลูกถ่ายอวัยวะ (ใช้ร่วมกับยาตัวอื่นแทน Azathioprine)
Sirolimus หรือ Everolimus
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
Acute graft rejection (ใช้ร่วมกับcorticosteroidsและ cyclosporin) - ใช้กดระบบภูมิคุ้มกัน
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก, เกร็ดเลือดและเม็ดเลือดขาวต่ำ, ซีด, เสี่ยงติดเชื้อง่าย - หากใช้ยา Sirolimus ร่วมกับ Cyclosporineจะเป็นพิษต่อไตและมีภาวะไขมันในเลือดสูง - ภาวะโพแทสเซียมต่ำในเลือด
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยับยั้งmTOR (เอนไซม์สำคัญต่อการออกฤทธิ์ของ IL-2) ยับยั้งการเจริญและแบ่งตัวของ T cell ยับยั้งการตอบสนองของ T cell ต่อIL-2
Leflunomide
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidineยับยั้งการสร้าง DNA, RNA ของ cancer cell ต้านการอักเสบ+ ยับยั้งการเจริญเติบโตของ cancer cell
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
รักษา RA
ผลข้างเคียง
พิษต่อตับ พิษต่อไต ต่อทารกในครรภ์ - กดไขกระดูก, เกร็ดเลือดต่ำ, เม็ดเลือดขาวต่ำ, เสี่ยงติดเชื้อง่าย
กลุ่มอดรีโนคอร์ติคอยด์
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
จับกับ steroid receptor ภายในเซลล์ยับยั้งการสร้าง mRNA ของโปรตีน –ยับยั้งการสร้าง cytokine ต่างๆ
กดการทำงานของเซลล์ macrophage, T และ B lymphocyte ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์ lymphocyte ทำให้Rlymphocyte ในเลือดลดลง Cancer cell ไม่ สามารถ สร้าง/ แบ่งตัว ได้
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
ใช้กดอาการแสดงของโรคภูมิคุ้มกัน เช่น SLE - ปองกันและรักษาTransplant rejection,GVHD ในการปลูกถ่ายไขกระดูก
ผลข้างเคียง
ขึ้นกับขนาดและระยะเวลาในการใช้ยา - เพื่อลดผลข้างเคียง ควรใช้ร่วมกับยาอื่น เช่น cyclosporine
กลุ่มสารยับยั้ง Cytokines (Cytokines inhibitors)
Anti-IL-2 receptor antibody
Daclizumab, Basiliximab
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยับยั้ง IL-2ทำใหR lymphocyteไม่ถูกกระตุ้น ภูมิคุ้มกันร่างกายไม่ถูกกระตุ้นร่างกายไม่ปฎิเสธอวัยวะที่ปลูกถ่าย
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
ปองกันAcute graft rejection จากการปลูกถ่ายไต (ใช้ร่วมกับยา cyclosporine และ corticosteroids)
ผลข้างเคียง
อาจพบ hypersensitivity reaction
Anti-CD2
Alefacept
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
จับกับCD2 บนผิว T cell-ยับยั้งการแบ่งตัวของ T cell -ทำลาย T cellจำนวน T cell ในเลือดลดลงการแบ่งตัว/สร้างcancer cell ลดลง
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
รักษา Psoriasis, ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วย HIV
ผลข้างเคียง
Cytokine release syndrome : ไข้, หนาวสั่น, ปวดกล้ามเนื้อ, ติดเชื้อได้ง่าย
Anti-IgE mAbs
Omalizumab
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ปิดกั้นการจับของ IgE กับ Fc receptorลดการหลั่ง IgE-mediated hypersensitivityreaction type Iการแบ่งตัว/สร้าง cancer cell ลดลงAnti-IgE mAbs: Omalizumabลดการเกิด การอักเสบ
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
รักษา Allergic asthma ในผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อ steroids ชนิดสูดพ่น
ผลข้างเคียง
อาจเกิด Anaphylactic reaction, เสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสเพิ่มขึ้น, อาจเหนี่ยวนำทำ ให้เกิดมะเร็งได้, ปวดศีรษะ หรือบริเวณที่ฉีดยา
Anti-TNF-αantibody
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยาจับกับ TNF-αลดการหลั่ง IL-1, IL-6 ลดการเกิด การอักเสบการแบ่งตัว/สร้าง cancer cell ลดลงเพิ่มการส่งเม็ดเลือดขาวไปยังบริเวณที่อักเสบ
การนำไปใช้รักษาทางคลีนิก
รักษาRA ร่วมกับยา Methothexate(ในผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อกลุ่มยา DMARDs) - รักษา Crohn’s disease ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก, เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย เช่น วัณโรคหรือติดเชื้อทางเดินหายใจ
พบปฏิกิริยาบริเวณที่ฉีดยา เช่น ผื่นแดง คัน ปวดหรือบวม - อาจพบ: ปวดศีรษะ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
ATG และ ALG
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
จับกับโมเลกุล บนผิว T cellT cell ในเลือดลดลงการแบ่งตัว/สร้าง Cancer cell ลดลงกดภูมิคุ้มกันแบบ cell-mediated immune response ยับยั้งการแบ่งตัวของ T cell และเกิดการทำลาย T cell
การนำไปใช้ทางคลีนิก
รักษาAcutetransplant rejection จากการปลูกถ่ายไต (ใช้ร่วมกับยากดภูมิคุ้มกันอื่น ๆ) - รักษาโรคไขกระดูกฝ่อ
ผลข้างเคียง
ไข้ หนาวสั่น - ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ
เป็นตุ่มตามผิวหนัง - ปวดข้อ - เสี่ยงติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย