Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบริหารยาฉีด - Coggle Diagram

- - - - ไล่อากาศออกจากกระบอกฉีดยาจนหมดก่อนฉีดยา
      - ผิวหนังให้ตึง
      - แทงเข็มทํามุม5-15องศากับผิวหนังโดยหงายปลายตัดเข็มขึ้นและแทงเข้าไปเพียงให้ปลายตัดเข็มเลยเข้าไปในผิวหนังเล็กน้อย
      - ไม่ต้องทดสอบว่ําปลายตัดเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - สังเกตบริเวณที่ฉีดจะมีตุ่มนูนขึ้นมาถ้าไม่มีตุ่มนูนแสดงว่าฉีดลึกเข้าไปในชั้นใต้ผิวหนัง
      - ไม่ต้องคลึงบริเวณที่ฉีดยา
      - ใช้ปากกําลูกลื่นหมึกสีน้ำเงินหรือดํา เขียนรอบรอยนูนที่เกิดจากการฉีดยาและ บอกผู้ป่วยไม่ให้ลบรอยหมึกที่เขียนไว้ จนกว่ําจะอ่านผลเรียบร้อยแล้ว
  - - - ตําแหน่งสําหรับฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง
        
        บริเวณต้นแขนส่วนกลางด้านนอก
        
        บริเวณส่วนกลางของหน้าขา
        
        บริเวณหน้าท้องที่อยู่ระหว่ํางแนวใต้ชายโครงกับแนวของ anterior
        superior iliac spine ยกเว้นบริเวณรอบสะดือ 1 นิ้ว เพราะมี pain receptor มาก
        
        บริเวณสะบัก
      - ทําผิวหนังให้ตึงก่อนแทงเข็มหรือการใช้นิ้วมือจับรวบเนื้อเยื่อบริเวณที่จะฉีดเข้า หากัน แต่วิธีหลังนี้จะไม่ใช้ในการฉีด heparin
      - การแทงเข็มถ้าใช้เข็มยาว5/8นิ้วให้แทงเข็มทํามุม45องศาถ้าใช้เข็มยาว1⁄2 นิ้ว ให้แทงเข็มทํามุม 90 องศา
      - การฉีดheparinไม่ต้องทดสอบว่ําปลายเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - การฉีดheparinและinsulinห้ามคลึงบริเวณที่ฉีดยาแล้ว
  - - - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อต้นแขน
        
        เป็นบริเวณที่ อยู่ต่ำกว่าขอบล่างของ acromion process 2 นิ้ว
        
        เป็นบริเวณที่มีกล้ามเนื้อมาก
        
        ควรฉีดบริเวณส่วนกลาง ของกล้ามเนื้อ ซึ่งมีขอบเขตเป็นรูปสามเหลี่ยม
      - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อสะโพก
        
        วิธีท่ี 1 แบ่งสะโพกออกเป็น 3 ส่วนใช้ landmark 2 แห่ง
        
        anterior superior iliac spine
        
        coccyx
        
        วิธีที่ 2 แบ่งสะโพกออกเป็น 4 ส่วน
        
        ด้านบน มีขอบเขตตามแนวของ iliac crest
        
        ด้านล่าง มีขอบเขตตามแนวของก้นย้อย (glutealfold)
        
        ด้านใน (medial) มีขอบเขตตามแนวแบ่งครึ่งจํากกระดูก Coccyx ขึ้นไปตํามแนวแบ่งครึ่งของกระดูก sacrum
        
        ด้านนอก (lateral) มีขอบเขตตามแนวด้านข้างของต้นขาและสะโพก
        
        วิธีที่ 3 ลากเส้นจาก posterior superior iliac spine ไปยังปุ่มกระดูกต้นขาเส้นนี้จะขนานกับ sciatic never ตําแหน่งที่ฉีด
      - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ
        
        ให้ แบ่งหน้าขาตามความยาว (จาก greater trochanter ไปยัง lateral femoral condyle) ออกเป็น 3ส่วน
        
        ส่วนกลางเป็นส่วนที่เหมาะสมสําหรับฉีดยา
    - - ทําความสะอาดผิวหนังบริเวณที่จะฉีดยาด้วยสําลีชุบ alcohol70% โดยหมุนออก จากจุดที่จะแทงเข็มให้เป็นวงกว้างประมําณ 2-3 นิ้ว ปล่อยให้ alcoholแห้ง
      - ถอดปลายเข็มออก จับกระบอกฉีดยาต้ังขึ้น ไล่อากาศ
      - ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างถนัด ส่วนมือข้างไม่ถนัดทาผิวหนังบริเวรฉีดยาให้ตึงโดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้กางออกขณะกดลงบนผิวหนัง
      - แทงเข็มด้วยความเร็วและมั่นคงแทงเข็มทามุม90องศา
      - ยึดหัวเข็มและกระบอกฉีดยาให้มั่นคง
      - เมื่อยาหมดให้ใช้สําลีกดตําแหน่งแทงเข็มขณะที่ถอนเข็มออกด้วยความรวดเร็ว
      - คลึงบริเวณฉีดยาเบา ๆ เพื่อช่วยให้ยาดูดซึมได้เร็วขึ้นและลดอาการเจ็บปวดได้
      - ปลดเข็มออกจากกระบอกฉีดยาแยกเข็มฉีดยาทั้งในชามรูปไตหรือภาชนะ สําหรับทิ้งเข็มโดยเฉพาะเพื่อนําเข็มไปทําลายต่อไป
      - จัดเสื้อผ้าผู้ป่วยให้เรียบร้อย และจัดให้อยู่ในท่าที่สบาย
      - ล้างมือให้สะอาด
    - - เลือกเข็มเบอร์เล็กที่สุดที่เหมาะสมกับชนิดของยาและตําแหน่งที่จะฉีดยา
      - เข็มที่ใช้ฉีดยาจะต้องไม่มียาเคลือบอยู่ภายนอก
      - ใช้Z-tracktechniqueในการฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
      - จัดท่าให้ผู้ป่วยผ่อนคลายที่สุดจะช่วยบรรเทาความเจ็บปวดและไม่สุขสบายลงได้
      - อย่าฉีดยาบริเวณที่เนื้อเยื่อแข็งตัวหรือกดเจ็บ
      - แทงเข็มและดึงเข็มออกจากเนื้อเยื่ออย่างรวดเร็วในทิศทางเดียวกัน
      - จับกระบอกฉีดยาให้อยู่กับที่ขณะฉีด
      - เดินยาช้าๆเพื่อให้ยากระจายไปรอบๆเนื้อเยื่อได้ดีกดบริเวณที่ฉีดเบาๆหลังฉีดยา ยกเว้นมีข้อห้าม
  - - - การซักประวัติการได้รับยา
      - การแพ้ยา
      - โรคประจําตัว
      - ประเมินตําแหน่งที่ สามารถฉีดยาได้
      - กํารประเมินอาการก่อนและหลังการได้รับยา
    - - มีโอกาสเกิดภาวะเลือดออกง่าย/หยุดยาก เนื่องจากมีประวัติ/รอยโรค
      - มีโอกาสเกิดการแพ้ยาจากอาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์
    - - คํานึงถึงหลัก
        6Rs (10 Rs)
    - - ข้ันการเตรียมอุปกรณ์
      - การเตรียมยาฉีด
      - การฉีดยาตามวิถีทาง
        ต่างๆ ตามแผนการพยาบาลที่วางไว้
    - - ควรมีการประเมินผู้ป่วยภายหลังจากได้รับยาทุกคร้ัง
      - เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้
- - - - สิ่งที่ต้องเข้าใจ
        
        การฉีดยา Morphine เข้าทางหลอดเลือดดาต้องผสมให้เจือจางเป็น 10 ml
        
        ยา Morphine 1 amp มี 10 mg/ml (ดูได้จากข้าง amp ยา)
      - วิธีทํา
        
        ผสม Morphine กับ sterile water ให้ตัวยาเจือจางเป็น 10 ml
        
        ยา Morphine 1 amp มี 1 ml จึงใช้ sterile water จํานวน 9 ml
        
        เมื่อเจือจางเป็น 10 cc แล้ว ความเข้มข้นจะเท่ากับ 10 mg/10 ml
        
        Morphine 10 mg = 10 ml
        ต้องการใช้ 3 mg = 3x10 ml /10ml
    - - สิ่งที่ต้องเข้าใจ
        
        Cloxacillin เป็นยารูปแบบผง 1 vial = 1 gm
        
        ใช้ sterile water 4 ml เข้าไปทําละลายตัวยารวมกับยาจะได้ 5 ml
      - วิธีทํา
        
        Cloxacillin 1 gm หรือ 1000 mg = 5 ml
        Cloxacillin 500 mg = 500x5ml / 1000ml
- - - - ยาที่บรรจุในหลอดจะเป็นยาน้ำซึ่งใช้ฉีดคร้ังเดียว
      - ยาที่บรรจุในขวดจะมีทั้งชนิดที่เป็นผงและยาน้ำ มีทั้งแบบ single dose และ multiple dose
    - - ประกอบด้วย 2 ส่วนคือ
        
        กระบอก (barrel) ซึ่งมีปลาย (tip) ที่มีขนาดสวมได้พอดีกับหัวเข็มฉีดยา
        
        ลูกสูบ (plunger)
        
        ชนิดทําด้วยแก้วกระบอกฉีดยาที่ ทําด้วยแก้วเมื่อล้างสะอาดแล้วและทําให้แห้งจะห่อด้วยผ้ํา 2 ชั้น
        
        กระบอกฉีดชนิดทที่ ทำด้วยพลาสติกซึ่งใช้แล้วทิ้ง
    - - ประกอบด้วย 3 ส่วน
        
        หัวเข็ม (hub)
        
        ตัวเข็ม (shaft)
        
        ลายเข็ม (bevel or slanted tip)
      - เบอร์เข็มมีตั้งแต่เบอร์18ถึง28
        
        ถ้าเบอร์เข็มใหญ่ขนาดของเส้นผ่ําศูนย์กลาง ของตัวเข็มจะเล็ก
        
        แต่ถ้าเบอร์เข็มเล็กขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางจะใหญ่ขึ้น
      - เกณฑ์การเลือกเข็มและกระบอกฉีดยาเพื่อใช้ในการฉีดยา
        
        ทางที่ให้ยาเข้าสู่ร่างกาย
        
        ความหนืดของยา
        
        ปริมาณของยาที่จะฉีด
        
        ขนาดรูปร่างของผู้ป่วย
        
        ชนิดของยา
  - - - ถาด
      - ผ้ารองถาดยา
      - อับสําลี
      - กระปุก forceps card ยา
    - - ซักถามประวัติการแพ้ยาของผู้ป่วย
      - อ่ํานและตรวจสอบรายละเอียดบนขวดยาหรือหลอดยาเกี่ยวกับชื่อยา วิถีทางการให้ยา วันหมดอายุของยา (Exp.date)
      - ศึกษาเกี่ยวกับขนาดฤทธิ์ข้างเคียงวิธีละลายยาในกรณีเป็นยาผง
      - คํานวณปริมาณยาฉีดที่ผู้ป่วยควรได้รับอย่างถูกต้อง
      - ดูแลบริเวณสําหรับเตรียมยาให้สะอําด แห้ง มีแสงสว่ํางเพียงพอ
      - ตรวจดูความพร้อมของเครื่องมือเครื่องใช้
      - ล้างมือให้สะอาด เช็ดมือ
    - - ทําความสะอาดรอบคอหลอดยาและใบเลื่อยด้วยสําลีชุบalcohol70%
      - เลื่อยรอบคอหลอดยาพอเป็นรอยโดยคลี่สําลีชุบalcoholรองหลังคอหลอดยา
      - เช็ดรอบคอหลอดยําด้วยสําลีชุบ alcohol
      - คลี่สําลีชุบalcoholหรือgauzeที่ผ่ํานการฆ่าเชื้อโรคแล้วหุ้มรอบบริเวณคอหลอด ยาเพื่อป้องกันหลอดยาที่หักปลายแล้วบาดนิ้วมือ
      - ฉีกซองกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - สวมหัวเข็มสําหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่น
        พอประมําณ
      - ถอดปลอกเข็มออกจับหลอดยาด้วยมือข้างที่ไม่ถนัดถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างที่ถนัด
      - เอียงหลอดยาให้ปลายตัดเข็มจุ่มในน้ำยา ดูดยาตามจํานวนที่ต้องการ
      - ตรวจสอบชื่อยาบนหลอดยาอีกครั้งหนึ่งก่อนทิ้งหลอดยา
      - เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสมสําหรับการฉีดยานั้น ๆ
      - ถ้ําเตรียมยาสําหรับฉีดผู้ป่วยหลายคนหรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวาง กระบอกฉีดยําที่เตรียมยาแล้วบนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง และมีการ์ดยาแนบกระบอกฉีดยาไว้เพื่อป้องกัน การนายาผิดชนิดไปฉีดให้ผู้ป่วย
    - - เขย่าขวดยาเบาๆให้ยาเข้ากัน
      - ทําความสะอาดจุกขวดยาด้วยสําลีชุบalcohol70%โดยวิธีหมุนจํากจุดที่ แทงเข็มวนออกด้านนอกจนถึงคอขวดยา
      - ฉีกซองห่อกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - สวมหัวเข็มสําหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่น
      - ถอดปลอกเข็มออกดูดอากาศเข้ากระบอกฉีดยาเท่าปริมาณยาที่ต้องการ
      - แทงเข็มเข้าจุกยางใช้นิ้วหัวแม่มือดันลูกสูบให้อากาศเข้าขวดยาจนหมด
      - คว่ำขวดยาลง โดยให้นิ้วดันลูกสูบอยู่ ปรับให้ปลายตัดเข็มอยู่ในน้ำยา
      - ค่อย ๆ ปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก น้ำยาจากขวดจะไหลเข้ามาในกระบอกฉีดยาเมื่อได้ยาครบตามปริมาณที่ต้องการ ถอนเข็มและกระบอกฉีดยาออกจากจุกขวดยา
      - ตรวจสอบชื่อยาบนขวดยาอีกครั้งหนึ่ง
      - เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสมสําหรับการฉีดยานั้นๆ
      - หากเตรียมยาสําหรับฉีดผู้ป่วยหลายคน หรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวาง กระบอกฉีดยา (ที่เตรียมยาแล้ว) บนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง และแนบการ์ดยาไว้เพื่อป้องกันการนายาผิด ชนิดไปฉีดให้ผู้ป่วย
    - - ตรวจดูตัวทําละลาย (น้ำกลั่นหรือน้ำเกลือ) ว่ํามีฝุ่นผงหรือไม่ โดยคว่ำขวดยกส่องดูหากมีฝุ่นผงไม่ควรนํามาใช้
      - ทําความสะอาดจุกขวดตัวทําละลาย และจุกขวดยาด้วยสําลีชุบ alcohol70% จนถึงคอขวด ปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - ดูดตัวทําละลายตามปริมาณที่ต้องการ
      - ถอนเข็มและกระบอกฉีดยาออกจากขวดยานาปลอกเข็มที่ถอดออกมาสวมครอบเข็มไว้
      - เขย่าขวดให้ตัวทําละลายละลายผงจนหมดเป็นเนื้อเดียวกัน
      - ทําความสะอาดจุกขวดยาอีกครั้งด้วยสําลีชุบalcoholปล่อยให้alcoholแห้ง
      - ใช้กระบอกฉีดยาพร้อมเข็มชุดเดิมดูดยาออกจากขวดตามปริมาณที่ต้องการ
      - หากยาที่ละลายแล้วใช้ไม่หมดและมีอายุที่จะเก็บไว้ใช้ได้ให้เขียนฉลากติดขวดไว้เกี่ยวกับความเข้มข้นของยา วัน เดือน ปีที่ละลาย ผู้ละลาย และเก็บยาไว้ในที่ที่เหมาะสมตามสลากยาที่ แนบมากับยา