Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กานพยาบาลเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาทางโลหิตวิทยาและนีโอพลาสมา - Coggle…

- - - - พุงใหญ่เนื่องจากม้ามโต
      - ซีด โลหิตจาง
      - ตัวเล็กผิกปกติ หน้าผากตั้งชัน ตาเหลือง
      - อาจมีแผลเรื่อรังที่ขา
    - - สอนผู้ป่วยเด็กและครอบครัวเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันการติดเชื้อ ได้แก่ การรักษาความสะอาดร่างกายปากฟันและสิ่งแวดล้อม
      - ดูแลให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารที่มีแคลเซียม ได้แก่ นม ปลาเล็กปลาน้อยและระมัดระวังการเกิดอุบัติเหตุเลือกกิจกรรมที่เหมาะสมเพื่อป้องกันกระดูกหัก
      - ดูแลให้ได้รับอาหารที่มีประโยชน์ต่อการสร้างเม็ดเลือดเช่นโปรตีนวิตามินซีและอาหารที่มีโฟเลตสูงมีมากในผักต่าง ๆ และผลไม้หลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง
      - ดูแลการได้รับยา Folic acid เพื่อช่วยในการสร้างเม็ดเลือดแดง
      - ภายหลังได้รับยาขับเหล็กให้สังเกตลักษณะสีของปัสสาวะจะน้ำตาลแดง
    - - เกิดจากความผิดปกติในการสังเคราะห์โกลบิน ทำให้เม็ดเลือดแดงมีอายุสั้นเกิดปัญหาซีดเรื้อรังตั้งแต่แรกเกิด
    - - การรักษาทั่วไป อธิบายให้ผู้ป่วยและผู้ปกครองเข้าใจเกี่ยวกับโรคการถ่ายทอดทางพันธุกรรม การปฏิบัติตนเพื่อป้องกันการเกิด ภาวะแทรกซ้อน
      - การให้เลือด เพื่อเพิ่มปริมาณเม็ดเลือดแดงในร่างกาย
      - การผ่าตัดม้าม (Splenectomy) การผ่าตัดจะทำในกรณีที่ม้ามโตมากจนทำให้เกิดอาการอึดอัด หรือมีภาวะม้ามทำงานมากกว่าปกติ (Hypersplenism)
      - การเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก ซึ่งเป็นการรักษา โรคธาลัสซีเมียให้หายได้ ซึ่งจะช่วยให้มีการสร้างเม็ดเลือดแดงที่ปกติในตัวผู้ป่วยได้
      - การให้คำปรึกษาทางพันธุศาสตร์
  - - - เลือดกำเดาไหล
      - เลือดออกในเยื่อบุต่างๆ
      - จุดจ้ำเลือดที่ผิวหนัง
      - ผู้ป่วยจะไม่มีอาการผิดปกติอื่นๆ
    - - ส่วนใหญ่โรคหายได้เอง 70-80 %ภายในเวลา 1-2เดือน และจะไม่กลับเป็นซ้ำอีก
      - ควรให้กิน prednisolone เพื่อให้ผนังของหลอดเลือดแข็งแรงขึ้น
    - - 2.แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีวิตามินซีจะช่วยเพิ่มจำนวนเกล็ดเลือดและช่วยให้หลอดเลือดแข็งแรง
      - หลีกเลี่ยงสาเหตุที่ทำให้เลือดออกเช่นหลีกเลี่ยงการฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อหรือเจาะเลือดห้ามใช้ยา aspirin หรือ Ibuprofen
    - - ระดับเกล็ดเลือดต่ำกว่า 20,000 เซลล์/ไมโครลิตร ถือว่ามีภาวะเกล็ดเลือดต่ำรุนแรง และอาจเกิดการมีเลือดออกในอวัยวะ
      - การสร้างเกล็ดเลือดลดลง เนื่องจากโรคของไขกระดูกเอง
      - ภาวะที่มีเกล็ดเลือดน้อยกว่า100,000 เซลล์/ไมโครลิตร ค่าปกติของเกล็ดเลือด เท่ากับ 140,000 –400,000 เซลล์/ไมโครลิตร
      - เกล็ดเลือดถูกทำลายมากกว่าปกติ เกล็ดเลือดถูกใช้ไปมากกว่าปกติ
  - - - ซีดลงอย่างรวดเร็ว
        
        ปัสสาวะดำเป็นสีโค๊ก (Hemoglobinuria)
        
        ภาวะไตวาย เนื่องจากมีกรดยูริกเพิ่ม
        
        จำนวนขึ้นไปอุดหลอดเลือดฝอยในไต
        
        ตัวเหลืองภายหลังคลอดในทารกแรกเกิดที่
        
        มีภาวะพร่องเอ็นไซม์ G-6-P-D
        
        ภาวะซีดเรื้อรัง
    - - การรักษาภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะไตวาย
      - ให้เลือด ถ้ามีอาการซีดมากๆ
      - หาสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการซีด ได้แก่ ชนิดของยาหรือสารเคมีที่ได้รับก่อนเกิดอาการ
      - ทารกแรกเกิดที่มีอาการตัวเหลือง
    - - เม็ดเลือดแดงอายุสั้นกว่าปกติ ทำให้เกิดการแตกของเม็ดเลือดแดงอย่างเฉียบพลันถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบX – linkedส่วนใหญ่พบในเพศชาย
      - สารเคมี เสื้อผ้าที่อบด้วยลูกเหม็น
      - ยา ยารักษามาลาเรีย ยาปฏิชีวนะ เช่น chloramphenicol ยาแก้ปวด เช่น aspirin, paracetamal
      - อาหาร ถั่วปากอ้าดิบๆ
      - การติดเชื้อ: ไทฟอยด์ ปอดอักเสบตับอักเสบ ไข้หวัด มาลาเรีย
    - - อธิบายให้ผู้ป่วยและครอบครัวเข้าใจโรคสาเหตุอาการและการหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตกไม่ควรซื้อยามารับประทานเองแจ้งแพทย์ทุกครั้งเมื่อเกิดเจ็บป่วย
      - แนะนำให้สังเกตอาการที่ควรมาพบแพทย์ ได้แก่ ซีดลงอย่างรวดเร็วอ่อนเพลียปัสสาวะมีสีโคล่าควรดูแลให้น้ำอย่างเพียงพอก่อนส่งโรงพยาบาล
      - ดูแลให้ได้รับอาหารที่มีประโยชน์ต่อการสร้างเม็ดเลือดเช่นโปรตีนวิตามินซีและอาหารที่มีโฟเลตซึ่งมีมากในผักต่าง ๆ และผลไม้
      - ทำบัตรประจำตัวผู้ป่วยระบุหมู่เลือดและโรงพยาบาลประจำ
  - - - วัยทารกจะมีอาการจ้ำเขียวตามตัวหรือแขนขาเมื่อเริ่มหัดคลานตั้งไข่เดินจะมีน้ำเขียวมากขึ้นเมื่อฟันหลุดจะมีเลือดออกมากกว่าปกติ
      - อาการเลือดออกในข้อ (Spontaneous hemarthrosis) เป็นลักษณะเฉพาะของโรคข้อที่มีเลือดออกบ่อยที่สุดคือข้อใหญ่ ๆ เช่น ข้อเข่า ข้อเท้า ข้อศอก ข้อนิ้วเท้า
      - ทารกหลังคลอดมักไม่มีอาการเลือดออกแต่มีจุดจำเขียวหรือมี cephathematorna ที่ศีรษะ
    - - แนะนำการปฏิบัติตัวเมื่อเพื่อป้องกันการมีเลือดออก
      - แนะนำให้ทำบัตรผู้ป่วยโรคฮีโมฟีเลียหมู่เลือดและโรงพยาบาลที่รักษาประจำพกติดตัวเพื่อให้เด็กได้รับการรักษาที่เหมาะสมและถูกต้องเมื่อเกิดอุบัติเหตุ
      - ผู้ป่วยมีอาการปวดข้อข้อบวมใช้ผ้ายืด (Elastric bandage) พันรอบข้อที่มีอาการปวดบวมและจำกัดการเคลื่อนไหวของข้อหากปวดมากดูแลให้ได้รับยาแก้ปวดพาราเซตามอลไม่ควรให้แอสไพรินหรือบรูเฟน
    - - ฮีโมฟีเลีย B (Christmas disease) พร่องแฟคเตอร์ 9 พบได้ประมาณ 10-15% ของโรคฮีโมฟีเลีย
      - ฮีโมฟีเลีย C พร่องแฟคเตอร์ 11 พบ ได้ประมาณ 5 % ของฮีโมฟีเลีย อาการไม่รุนแรงมีการ
      - ฮีโมฟีเลีย A (Classical Hemophilia) พร่องแฟคเตอร์ 8 พบได้บ่อยที่สุด ประมาณ 80-85 % ของโรคฮีโมฟีเลีย
  - - - Low Platelet
        
        เลือดออกในอวัยวะต่างๆ มีจุดจ้ำเลือดตามลำตัวและแขนขา เลือดออกตามไรฟันและเลือดกำเดา เลือดออกในทางเดินอาหารทำให้มีอาการอาเจียนหรือถ่ายเป็นเลือด
      - Low RBC
        
        ซีด เหนื่อยง่าย ชีพจรเบาเร็ว และถ้ามีการเสียเลือดร่วมด้วย ทำให้มีอาการซีดรุนแรงเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้
    - - สังเกตอาการแสดงของการมีเลือดออกทั้งทางผิวหนังและภายใน เช่นจุดจ้ำเลือดอุจจาระและปัสสาวะมีเลือดปนระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลงปวดศีรษะตามัวแสดงถึงการมีเลือดออกในสมอง
      - สังเกตอาการติดเชื้อ เช่น มีไข้จากการภูมิคุ้มกันของร่างกายและได้รับยากดภูมิ
      - หากมีเลือดกำเดาไหลให้ประสบความเย็นที่ดั้งจมูกหรือก๊อซชุบ adrenaline 1% อุดในรูจมูกข้างที่เลือดกำเดาออก
      - ดูแลให้ได้รับยา prednisolone, ฮอร์โมน androgen หรือยากดภูมิต้านทานสังเกตพิษจากยาตาตัวเหลืองบวมมีผื่นแดง
      - หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้ทำให้เกิดอุบัติเหตุหรือเลือดออก
    - - 2.ความผิดปกติที่เกิดขึ้น
        ภายหลัง เช่น การได้รับยาบางชนิด การได้รับสารเคมี
      - 1.ความผิดปกติแต่กำเนิด(Congenital)
    - - การเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก ใช้ในผู้ป่วยเด็กที่ไขกระดูกไม่ทำงานขั้นรุนแรง คือ ซีด เลือดออก และติดเชื้อรุนแรง ไม่ตอบสนอง
        ต่อการรักษาด้วยยา โดยเปลี่ยนถ่ายไขกระดูกจากพี่น้องพ่อแม่เดียวกัน จะช่วยให้ ผู้ป่วยหายขาดจากโรคได้ถึงร้อยละ 80 -90
      - การรักษาด้วยฮอร์โมน ใช้ในผู้ป่วยเด็กที่มีอาการไม่รุนแรงมาก เนื่องจากฮอร์โมนAndrogen จะกระตุ้นให้ร่างกายมีการหลั่ง Erythropoietinซึ่งเป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง
      - การรักษาด้วยยากดระบบ Immune ได้แก่ Antilymphocyte Globulin (ALG),Antithymocyte Globulin (ATG) หรือ Cyclosporin
      - การรักษาตามอาการเป็นการรักษาประคับประคองตามอาการ ได้แก่ การรักษาด้วยการให้เลือด
  - - - อาการซีด
      - อาการตับโต ในผู้ป่วยเด็กบางราย
      - มีเลือดออกในสมอง ทางเดินอาหาร ผิวหนัง อาการมักเกิดอย่างเฉียบพลัน โดยไม่มีอาการเจ็บป่วยใดๆ นำมาก่อน ทารกมักมีอาการซีด ซึม ไม่ดูดนม ชัก หรือมีกระหม่อมหน้าโป่งตึง
      - มีจ้ำเขียวตามตัว หรือเลือดหยุดยาก
      - ในรายที่ไม่เสียชีวิตจากการมีเลือดในสมอง อาจมีอาการพิการทางสมองใน
    - - ให้ Fresh Frozen Plasma ถ้าผู้ป่วยมีอาการเลือดออกรุนแรง เพื่อเป็นการเพิ่มโปรทรอมบิน คอมเพล็กซ์
      - ให้เม็ดเลือดแดงเข้มข้น (Packed Red Cell) ถ้าซีดมาก
      - เมื่อได้รับการวินิจฉัยแล้ว ให้วิตามินเค2-5 มิลลิกรัม เข้าทางหลอดเลือดดำ เป็นเวลา1- 3 วัน
    - - ทารกแรกเกิดมีวิตามิน เค ในเลือดน้อยมาก
      - ทารกไม่ได้รับวิตามิน เค เมื่อแรกเกิด
      - ภาวะเลือดออกผิดปกติในทารกขวบปีแรก เนื่องจากขาดองค์ประกอบในการแข็งตัวของเลือดตัวที่ 2 7 9 และ10
      - การได้รับอาหารเสริมที่ไม่ถูกต้อง
  - - - ซีด : สีผิวหนัง ฝ่ามือฝ่าเท้า ริมฝีปาก เหงือก เปลือกตาด้านใน
      - ปวดศีรษะ เฉื่อยชา
      - เหนื่อยง่าย : เนื่องจากหัวใจต้องทำงานเพิ่มขึ้นในการที่จะหมุนเวียนเม็ดเลือดแดงที่มีน้อยลงให้นำออกซิเจนไปยังเซลล์ให้เพียงพอ
      - ชีพจรเร็ว ความดันโลหิตต่ำ
      - เบื่ออาหาร อาหารไม่ย่อย ท้องผูก ท้องเสีย
    - - 2.แก้ไขปัญหาที่เป็นสาเหตุ เช่น การให้ยาถ่ายพยาธิ
      - 3.การให้เลือด : มีภาวะซีดมาก หรือมีอาการแสดงของภาวะหัวใจวาย โดยให้เม็ดเลือดแดงเข้มข้น
      - 1.การให้เหล็กโดยการกิน : Ferrous sulfate วันละ 3 ครั้ง ระหว่างมื้ออาหาร
    - - ได้รับอาหารที่มีธาตุเหล็กน้อย
      - พบในเด็กที่อายุต่ำกว่า5ปี
      - การดูดซึมที่ลำไส้ไม่ดีจากท้องร่วงเรื้อรังหรือการอักเสบของลำไส้
    - - 2.ตรวจร่างกาย : ฝ่ามอฝ่าเท้าซีด เยื่อบุตา
      - 3.ตรวจทางห้องปฏิบัติการ : เม็ดเลือดแดงเล็กและติดสี
      - 1.ซักประวัติ : การตั้งครรภ์ของมารดา
    - - ดูแลให้ได้รับสารอาหารที่เพียงพอและอาหารที่มีธาตุเหล็กมากเช่นเนื้อสัตว์ตับ เครื่องในสัตว์ เลือดหมู นม ผักใบเขียว
      - แนะนำมารดาเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาเพราะช่วยให้การดูดซึมธาตุเหล็กของทารกดีกว่านมผสม
      - ดูแลให้ได้รับยา Ferrous sulfate
- - - - ตับม้ามโต
      - อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
      - ต่อมน้ำเหลืองโต
    - - ผสมผสานระหว่างเคมีบำบัด รังสีรักษาและการปลูกถ่ายไขกระดูก
      - ยาเคมีบำบัดที่ได้ผลดี:Cyclophosphamide, Vincristine, เพรดนิโซโลน
    - - Lymphoma จะถูกแบ่งออกเป็น2ชนิด
        
        2.Lymphoma( non-Hodgkins’s Lymphoma หรือ NHLs)
        
        1.Hodgkin’s Lymphoma (Hodgkin’s Disease ,HL)
        
        กลุ่มโรคที่เกิดจากการแบ่งตัวของ
        เซลล์ในต่อมน้ำเหลืองผิดปกติ
        
        ไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง แต่อาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัส การได้รับยากดภูมิคุ้มกันเป็นระยะเวลานานๆ
    - - Stage II เป็นต่อมน้ำเหลืองหลายกลุ่ม แต่ยังอยู่ด้านเดียวกันของกระบังลม
      - Stage III เป็นต่อมน้ำเหลืองทั้งสองข้างของกระบังลม หรือเป็นที่ต่อมน้ำเหลืองและอวัยวะอื่นๆ อีก 1 แห่ง
      - Stage I เป็นที่ต่อมน้ำเหลืองต่อมเดียวหรือกลุ่มเดียว หรือเป็นเพียงแห่งเดียว ยกเว้นตับ ปอด ไขกระดูก
      - Stage IV เป็นที่อวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกาย ทั้งในต่อมน้ำเหลืองและนอกต่อมน้ำเหลือง เช่น ตับ ปอด ไขกระดูก ระบบประสาทส่วนกลาง
  - - - คลำพบก้อนในท้อง
        
        เบื่ออาหาร ปัสสาวะเป็นเลือด และมีอาการซีด
        
        ความดันโลหิตสูง
    - - ผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกออก
      - รังสีรักษา ที่บริเวณตำแหน่งของโรค
      - ให้เคมีบำบัด
      - ห้ามคลำท้อง
    - - ภาวะเนื้อไต มีการเจริญเติบโตผิดปกติกลายเป็นก้อนเนื้องอกภายในเนื้อไต
  - - - ไข้ ซีด เลือดออก ปวดข้อหรือปวดกระดูก
      - ตับ ม้าม และต่อมน้ำเหลือง มีขนาดโต มีก้อนที่คอหรือในท้อง
    - - การให้เคมีบำบัด
        
        การแก้ไขภาวะซีด ภาวะติดเชื้อ
        
        การเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก
    - - มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน จำแนกได้เป็น 2 ชนิดหลัก
        
        1.มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิดมัยอิลอยด์(Acute Myeloid Leukemia – AML) เกิดจากความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวชนิดมัยอิลอยด์ พบได้บ่อยกว่าชนิดลิมฟอยด์ ถึงแม้มะเร็งชนิดนี้จะสามารถพบได้ทุกช่วงอายุ แต่มักจะพบบ่อยในผู้ป่วยสูงอายุ
        
        2.มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิดลิมฟอยด์(Acute Lymphoblastic Leukemia – ALL) เกิดจากความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวชนิดลิมฟอยด์มักพบในผู้ป่วยอายุน้อยหรือผู้ป่วยสูงอายุ
      - รังสี ยา พันธุกรรม ติดเชื้อ
      - มีความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวที่มีการสร้างเม็ดเลือดขาวทั้งในรูปของตัวอ่อนและตัวแก่ออกมามากมายและควบคุมไม่ได้ ทำให้มีจำนวนของเซลล์เม็ดเลือดขาวตัวอ่อนแทรกอยู่ในไขกระดูกและอวัยวะต่างๆเป็นสาเหตุให้ผู้ป่วย
  - - - มะเร็งเกิดจากเซลล์ประสาทอ่อน(Neural crest) พบโรค ได้ตามแนวของเส้นประสาทซิมพาเธติค
      - ก้อนเนื้องอกมักเป็นก้อนขนาดใหญ่ที่เกิดจากการแบ่งตัวผิดปกติของเซลล์ประสาทอ่อน (neural crest)
      - ไม่ทราบแน่นอน แต่เนื่องจากเป็นเนื้องอกที่พบมากในวัยเด็ก และมีรายงานพบว่ามีผู้ป่วยหลายคนในครอบครัวเดียวกัน
        จึงมีข้อสันนิษฐานว่าอาจมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
    - - มักพบที่บริเวณต่อมหมวกไตชั้นเมดัลลา (adrenal medulla) มีอาการท้องโตหรือคลำก้อนได้ในท้อง
      - ถ้ามีการแพร่กระจายของมะเร็งอาจมีตาโปน
      - เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง ซีด อ่อนเพลีย ปวดกระดูก
    - - การผ่าตัด เหมาะกับกรณีที่มะเร็งอยู่ในระยะเริ่มแรก ก้อนมีขนาดไม่ใหญ่มากและอยู่ในตำแหน่งที่ไม่สำคัญ
      - การให้รังสีรักษา หลังผ่าตัด
        
        ผลข้างเคียง
        
        ผลข้างเคียงที่เกิดทันที (Acute effect) เป็นอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นระหว่างที่ได้รับการรักษาหรือภายหลังจากการรักษาภายในระยะเวลาไม่นาน อาการข้างเคียงชนิดนี้มักจะเกิดขึ้นระหว่างที่ผู้ป่วยเด็กได้รับรังสีรักษาหรือภายหลังจากการรักษา ได้แก่ เซลล์เยื่อบุผิวหนัง เยื่อบุช่องปาก ลำไส้เล็ก ลำไส้ใหญ่ กระเพาะปัสสาวะ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการถ่ายเหลว ถ่ายเป็นมูกเลือด ปัสสาวะเป็นเลือด เป็นต้น แต่อาการข้างเคียงชนิดนี้จะดีขึ้นหลังจากหยุดการให้รังสีรักษา
        
        ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นภายหลัง (Late effect) เป็นอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นภายหลังจากการฉายรังสีไปแล้วเป็นระยะเวลานานพอสมควร
      - การให้ยาเคมีบัดบัด
        
        ผลข้างเคียง
        
        คลื่นไส้อาเจียน
        
        เบื่ออาหาร
        
        ปากอักเสบ/แผลในปาก
        
        ท้องผูก
        
        การกดไขกระดูก
        
        ผมร่วง
        
        อ่อนเพลีย
      - การปลูกถ่ายไขกระดูก