Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การบริหารยากินและ ยาเฉพาะที่ - Coggle Diagram
การบริหารยากินและ
ยาเฉพาะที่
การบริหารยา
หมายถึง กำรจัดการให้ผู้ป่วยได้รับยาโดยำนึงถึงความ ถูกต้องตามหลักการให้ยาและประสิทธิภาพของระบบการบริหารยาสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของหน่วยงาน
ระบบการตวงวัดยา
ระบบเมตริก ถ้าเป็นน้ำหนักส่วนใหญ่ใช้หน่วยเป็น กรัม มิลลิกรัม ลิตร
ระบบมาตราตวงวัดประจําบ้าน มีหน่วยที่ใช้เป็น หยด ช้อนชา ช้อนโต๊ะ ถ้วยชา และถ้วยแก้ว สามารถเทียบได้กับระบบเมตริก
ระบบอโพที่คารี ถ้าเป็นน้ำหนักส่วนใหญ่ใช้หน่วยเป็นปอนด์ ออนซ์ เกรน
คําสั่งแพทย์ คํานวณขนาดยา
คําสั่งแพทย์
ส่วนประกอบของคําสั่งการรักษา
ชื่อของยา
ขนาดของยา
วันที่เขียนคําสั่งการรักษา
วิถีทางการให้ยา
ชื่อของผู้ป่วย
เวลาและความถี่ในการให้ยา
ลายมือผู้สั่งยา
ลักษณะคําสั่งแพทย์ตามทาง
วิถีทางการให้ยา
ทางผิวหนัง (skin)
ทางกล้ามเนื้อ (intramuscular)
ทางเยื่อบุ (mucous)
ทางชั้นผิวหนัง (intradermal)
ทางสูดดม (inhalation)
ทางหลอดเลือดดํา (intravenous)
ทางใต้ผิวหนัง (subcutaneous / hypodermal)
ทางปาก (oral)
คํานวณขนาดยา
คําย่อและสัญลักษณ์เกี่ยวกับ
คําสั่งการให้ยา
คําสั่งแพทย์ในการรักษาส่วนใหญ่ใช้เป็นคําย่อและสัญลักษณ์ พยาบาลจึงจําเป็นต้องทราบความหมาย
วัตถุประสงค์ของการให้ยา
เพื่อการป้องกันโรคและส่งเสริมสุขภาพ
ฉีดวัคซีนบีซีจีเพื่อป้องกันวัณโรค ให้วิตามินเพื่อบำรุงร่างกายให้แข็งแรง
เพื่อการตรวจวิเคราะห์โรค
ให้กลืนแป้งเบเรี่ยม ซัลเฟต แล้วเอ็กซเรย์เพื่อตรวจดูสภาพของกระเพาะอาหารและลำไส้
เพื่อการรักษา
รักษาเฉพาะโรค
ทดแทนสิ่งที่ร่างกายขาด
รักษาตามอาการ
ให้ร่างกายปฏิบัติหน้าที่ตามปกติ
ปัจจัยที่มีผลต่อการออกฤทธิ์ของยา
ภาวะจิตใจ
ภาวะสุขภาพ
กรรมพันธุ์
ทางที่ให้ยา
เพศ
เวลาที่ให้ยา
สิ่งแวดล้อม
อายุและน้ำหนักตัว
บทบาทพยาบาลในการให้ยาผู้ป่วย การบริหารยาให้มีประสิทธิภาพเพื่อป้องกันการคลาดเคลื่อน ทางการให้ยา
เวรบ่าย พยาบาลจะตรวจสอบรายการยาในใบ MAR กับคําสั่งแพทย์ให้ตรงกัน และดูยาใน ช่องลิ้นชักยาอีกครั้ง
กรณีคําสั่งสารน้ำ ให้เขียนด้วยปากกาเมจิก อักษรตัว ใหญ่บนป้ายสติ๊กเกอร์ของสารน้ําให้ชัดเจนเพื่อสังเกตได้ง่าย
การจัดยาให้ระมัดระวัง
การจัดยาจะจัดตามหน้าซองยาหลังจากตรวจสอบความถูกต้องแล้ว ในการจัดยาที่เป็นคําสั่ง ใหม่
กรณีผู้ป่วยที่ NPO ให้มีป้าย NPO และเขียนระบุว่า NPO เพื่อผ่าตัดหรือเจาะเลือดเช้า ให้ อธิบายและแนะนําผู้ป่วยและญาติทุกครั้ง
ให้ยึดหลัก 6R ตามที่กล่าวมาข้างต้น
เมื่อมีคําสั่งใหม่ หัวหน้าเวรลงคําสั่งในใบ MAR ทุกครั้ง
การแจกยาไล่แจกยาตามเตียงพร้อมเซ็นชื่อทุกครั้งหลังให้ยาและให้พยาบาลตรวจดูยา
การซักประวัติ
มีผู้จัด-ผู้ตรวจสอบ คนละคนกันตรวจสอบซ้ําก่อนให้ยา ให้ตรวจสอบ 100% เช็คดูตามใบ MARทุกครั้ง
เมื่อผู้ป่วยเข้ามานอนรักษาในครั้งแรก พยาบาลตรวจสอบยาให้ตรงกับคําสั่งแพทย์พร้อมกับ เช็คยาและจํานวนให้ตรงตามฉลากยา หากไม่ตรงให้แจ้งเจ้าหน้าที่ทันที
กระบวนการพยาบาลในการบริหารยาทางปากและยาเฉพาะที่
การวางแผนการพยาบาล หลังจากได้ข้อมูลและปัญหาหรือข้อบ่งชี้ในการให้ยาแล้วทําการ
การปฏิบัติการพยาบาล
การวินิจฉัยการพยาบาล
การประเมินผล
การประเมินสภาพ
สมรรถนะของพยาบาลในการใช้ยาอย่างสมเหตุผล (Competencies of nurses for Rational Drug Use)
สามารถให้ข้อมูลที่จำเป็นต่อการใช้ยาได้อย่างเพียงพอ (Provide information)
สามารถติดตามผลการรักษา และรายงานผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาได้ (Monitor and review)
บริหารยาตามการสั่งใช้ยาได้อย่างถูกต้อง
สามารถใช้ยาได้อย่างปลอดภัย
ทั้งต่อผู้ป่วย และไม่เกิดผลกระทบต่อสังคมโดยรวม (Prescribesafely)
สามารถสื่อสารเพื่อให้ผู้ป่วยร่วมตัดสินใจในการใช้ยา โดยพิจารณาจากข้อมูลทางเลือกที่ถูกต้อง เหมาะสมกับบริบทและเคารพในมุมมองของผู้ป่วย (Reach a shared decision)
สามารถใช้ยาได้อย่างเหมาะสม ตามความรู้ความสามารถทางวิชาชีพ และเป็นไปตามหลักเวชจริย ศาสตร์ (Prescribe professionally)
สามารถร่วมพิจารณาการเลือกใช้ยาได้อย่างเหมาะสมตามความจําเป็น (Consider the options)
สามารถทํางานร่วมกับบุคลากรอื่นแบบสหวิชาชีพ เพื่อส่งเสริมให้เกิดการใช้ยาอย่างสมเหตุผล (Prescribe as part of a team)
สามารถประเมินปัญหาผู้ป่วยที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยา หรือมีความจําเป็นต้องใช้ยาในการรักษา (Assess the patient)
สามารถพัฒนาความรู้ความสามารถในการใช้ยา ได้อย่างต่อเนื่อง (Improve prescribing practice)
การให้ยาทางปากและยาเฉพาะที่
การให้ยาทางปาก
ข้อควรปฏิบัติในการให้ยาทางปาก
ยาลดกรดในกระเพาะอาหารควรให้อันดับสุดท้ายเพื่อช่วยลดอาการระคายเคืองและ เคลือบผนังของหลอดอาหารและกระเพาะ
ยาอมใต้ลิ้น เช่น ไนโตรกลีนเซอลีน (Nitroglycerine) ไอซอร์ดิล (Isodril) ที่ใช้รักษา อาการเจ็บหน้าอกจากการขาดเลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ
การให้ยาเม็ดในเวลาเดียวกัน สามารถรวมกันได้ ส่วนยาน้ําให้แยกใส่แก้วยาต่างหาก
ยาที่ระคายเคืองทางเดินอาหารให้กินหลังอาหารหรือนม (ยกเว้นยาพวก Tetracycline ไม่ ควรให้ผู้ป่วยรับประทานพร้อมนม)
การให้ยาเฉพาะที่
การสูดดม (Inhalation)
การให้ยาทางตา (Eye instillation)
การให้ยาทางหู (Ear instillation)
การหยอดยาจมูก (Nose instillation)
การเหน็บยา
วิธีการเหน็บยาทางทวารหนัก (Rectum suppository)
วิธีการเหน็บยาทางช่องคลอด (Vaginal suppository) ควรทําหลังจากการทํา ความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก แล้วให้ผู้ป่วยนอนหงาย
ความคลาดเคลื่อนในการบริหารยา
ความคลาดเคลื่อนในการคัดลอกคําสั่งใช้ยา (Transcribing error)
ความคลาดเคลื่อนในการบริหารยา (Administration error)
ความคลาดเคลื่อนในการสั่งใช้ยา (Prescription error)
ความคลาดเคลื่อนในการบริหารยา (Administration error)
รูปแบบ
การบริหารยา
Right dose (ถูกขนาด)
Right time (ถูกเวลา)
Right History and assessment
Right route (ถูกวิถีทาง)
Right Drug-Drug Interaction and Evaluation
Right drug (ถูกยา)
Right technique (ถูกเทคนิค)
Right documentation (ถูกการบันทึก)
Right to refuse
Right patient/client (ถูกคน)
Right to Education and Information