Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 3 การตรวจประเมินร่างกายทุกระบบ, นางสาวกัลชิญา อทุมชาย…

- - - - สังเกตโดยใช้สายตาสังเกต
      - วิธีการดู 1) ดูให้ทั่ว ด้านหน้า ด้านข้าง ด้านหลัง โดยดู เปรียบเทียบกันทั้งสองข้าง 2) ในการดู ผู้ตรวจต้องทราบด้วยว่าอวัยวะที่ดีปกติเป็นอย่างไร
        3) ดูลักษณะที่สัมพันธ์กับโรค เช่น เหลือง ให้นึกถึง ดีซ่าน
    - - วัตถุประสงค์
        
        1) คลำก้อนเพื่อดูลักษณะผิดปกติ
        
        2) คลำอวัยวะที่คิดว่าถูกดันหรือดึงให้ผิดตำแหน่ง
        
        3) เพื่อตรวจสอบอวัยวะที่อยู่ภายใต้ว่าคืออะไร
        
        4) คลำเพื่อดูว่าอวัยวะนั้นใหญ่หรือเล็กลง
        
        5) คลำเพื่อดูหลอดเลือดต่างๆ เช่น ชีพจรที่ข้อมือ
      - หลักการคลำ
        
        1) คลำบนร่างกายของผู้ป่วยที่ปราศจากเสื้อผ้า
        
        2) ให้ผู้ป่วยนั่งหรือนอนในท่าที่สะดวกต่อการคลำ
        
        3) ผู้ตรวจจะใช้นิ้วมือข้างที่ถนัดคลำโดยไม่ใช้ปลายนิ้ว
        
        4) ขณะคลำให้ผู้ตรวจสังเกตสีหน้าท่าทางผู้ป่วยตลอดเวลา
        
        5) การคลำลึกๆเป็นการคลำสองมือ เพื่อแยกอวัยวะต่างๆในช่องท้อง
      - วิธีการคลำ
        
        2 วิธี
        
        1) การคลำมือเดียว (UNIMANUAL PALPATION)
        
        2) การคล้าสองมือ (BIMANUAL PALPATION)
    - - เป็นการใช้ปลายนิ้ว ฝ่ามือ สันมือหรือกำปั้นทุบ เพื่อ ตรวจดูว่ามีความเจ็บปวดหรือไม่ และฟังเสียงของการเคาะ เพื่อจะหาตำแหน่ง
        
        การตรวจ แล้วเกิดเสียงสะท้อนกลับคืนมา คือ เสียงโปร่ง (Resonance) โปร่งมาก (Hyperresonance) เสียงกังวาน (Tympany) เสียงทึบ (Dullness) หรือ
        เสียงทึบมาก (Flatness)
      - หลักการเคาะ
        
        1) การเคาะ ควรใช้การเคลื่อนที่ของข้อมือข้างที่ถนัด ไม่ใช้นิ้วมือ หรือข้อศอก
        
        2)การเคาะเพื่อฟังเสียงทึบ
        
        3) การเคาะอวัยวะที่มี 2 ด้าน ให้เคาะตำแหน่งเดียวกันสลับซ้าย ขวา
        
        4) ขณะทำการเคาะควรสังเกตการเปลี่ยนแปลงของเสียง
      - วิธีการเคาะ
        
        การเคาะโดยตรงใช้ปลายนิ้วมือทั้งสองถึงสามนิ้วคือนิ้วชี้นิ้วกลางและ นิ้วนางงอเล็กน้อย
    - - ตรวจโดยอาศัยการได้ยิน
        
        หลักการฟัง
        
        1) ห้องตรวจต้องเงียบ ไม่มีเสียงรบกวนภายนอก
        
        2) การฟังจากบนลงล่าง หรือซ้ายไปขวา เพื่อเปรียบเทียบเสียงที่ได้ในระดับเดียวกัน
        
        3) ระวังการกระทบกันของท่อสายยาง
        
        4) การใช้หูฟังส่วนนอก ด้านแบน ช่วยเสียงที่มีความถี่ต่ำให้ค่อยลง ทำให้ได้ยินเสียงที่มีความถี่สูงเพิ่มขึ้น
        
        1 more item...
      - วิธีการฟัง
        
        1) การฟังโดยตรง (Direct Auscultation)
        
        การฟังด้วยหูฟัง โดยตรง ไม่ผ่านตัวกลางหรือเครื่องมือ
        
        เช่น
        
        ฟังเสียงพูด
        
        เสียงหายใจ ดังวี้ดๆ
        
        2) การฟังโดยใช้เครื่องมือ (Indirect Auscultation)
        
        มีเครื่องมือที่ช่วยในการรับฟังเพื่อให้ได้ยิน ชัดเจนขึ้นนิยมใช้ Stethoscope
- - - - ก. ผิวสีซีด (pallor)
        
        เช่น เยื่อบุตา เยื่อบุช่องปาก
      - ข. ผิวเหลือง (jaundice)
        
        คือ ตาขาว (sclera)
      - ค. ผิวสีเขียวคล้ำ (cyanosis)
        
        คือ ริมฝีปาก ใบหน้า ฝ่า มือ-เท้า ลิ้น และเล็บ
      - ง. ผิวสีแดง (erythema)
        
        คือ ใบหน้า หน้าอกส่วนบน
      - จ. ผิวสีอื่นๆ
        
        จากการเปลี่ยนแปลงของเม็ดสี เช่น ผู้สูงอายุ
    - - ผิวปกติจะเรียบ เกลี้ยง ไม่ หยาบหรือขรุขระ
        
        เช่น ผิวหนัง ผู้สูงอายุ
    - - ตรวจโดยใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือ หยิบผิวหนังและไขมันใต้ผิวหนังขึ้น มาแล้วปล่อย
        
        ภาวะปกติ ผิวหนังกลับสภาพเดิมทันที
        
        ภาวะผิดปกติ ผิวหนังตั้งอยู่นานเกิน
    - - ภาวะปกติ ผิวหนังจะอุ่นทั่วกาย
      - ภาวะผิดปกติ ผิวหนังร้อน ในรายมีไข้
      - ผิวหนังเย็น ในรายที่ทีภาวะช็อก มือเท้าเย็น
    - - ภาวะปกติ ผิวจะแห้ง ชุ่มชื้น
      - ภาวะผิดปกติ เหงื่อออกมาก เหงื่อขึ้นทั่วร่างกาย
    - - เมื่อพบเม็ดผื่นต่างๆ ให้ตรวจดู สี ชนิดหรือประเภท รูปร่าง
    - - จ้ำเลือดที่เกิดจากการขยายของหลอดเลือด ชั้นตื้น
    - - ระดับการบวม มี 4 ระดับ
        
        1+ กดบุ๋มลงไป 2 ม.ม
        
        2+ กดบุ๋มลงไป 4 ม.ม
        
        3+ กดบุ๋มลงไป 6 ม.ม
        
        4+ กดบุ๋มลงไป 8 ม.ม
  - - - เล็บปกติ ทำมุม 160 องศา
      - เล็บปุ้ม ทำมุมมากกว่า 180 องศา
- - - - ภาวะปกติ เด็ก แรกเกิดของศีรษะใหญ่กว่ารอบอก
    - - ใช้ปลายนิ้ววนเป็น วงกลมและเบาๆไปทั่วศีรษะ
  - - - สังเกตความ สมมาตรของใบหน้า
        
        เช่น
        
        ให้เลิกคิ้ว หลับตาปี๋ ยิงฟัน ทำปากจู๋
    - - ได้แก่
        
        Nephrotic syndrome : ใบหน้าบวมมาก จนทำให้สีผิว ค่อนข้างซีด
      - Cushing syndrome : ใบหน้าจะกลม เรียกว่า moon face แก้มป่อง แดงผมหยาบ
  - - - ภาวะปกติ สามารถเคลื่อนไหวได้ตามที่ให้ท า และเห็น พื้นที่หรือขอบเขตของคอ
    - - ภาวะปกติ สามารถต้านแรงผู้ตรวจได้
  - - - ภาวะปกติ หลอดลมอยู่ตรงกลางคอ คือ นิ้วทั้งสองแยงได้สะดวก เท่ากัน คลำได้เนื้อนุ่มๆเท่ากันทั้งสองข้าง
  - - - ภาวะปกติ ส่วน isthmus ของไทรอยด์จะ เคลื่อนที่ข้างบนขณะกลืน
  - - - ภาวะปกติ ไม่พบก้อน