Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยากดภูมิคุ้มกัน (Immunosuppressive agents) - Coggle Diagram
ยากดภูมิคุ้มกัน (Immunosuppressive agents)
กลุ่มยับยั้งเอนไซม์แคลซินิวริน
Cyclosporin A (CsA)
กลไกการออกฤทธิ์
ยา ยับยั้งเอนไซม์ calcineurin ยับยั้ง สร้างและหลั่ง IL-2จาก T cell ยับยั้งกระตุ้นการแบ่งตัว/สร้าง cancer cell
Clinical use
Acute graft rejection :ปลูกถ่ายไต หัวใจ ปอดและตับ
โรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง :RA, psoriasi, มQานตาอักเสบ
GVHD: ปลูกถ่ายไขกระดูก
ผลข้างเคียง
พิษต่อไต, ต่อระบบประสาท เช่น แขนขา ชา สั่น
กดไขกระดูกน้อย
อาจพบ : BP สูง น้ําตาลในเลือดสูง, ไขมันในเลือดสูง
Tacrolimus (FK506®)
Clinical use
ใช้แทน Cyclosporinในการรักษาผู้ป่วยที่ได้ รับorgan transplantation
ผลข้างเคียง
คล้ายกับ Cyclosporin แต่ไม่ทําให้เหงือกบวมและขนดก
ผมร่วง
กลไกการออกฤทธิ์
คล้ายกับ Cyclosporin
กลุ่มยาที่มีพิษต่อเซลล์
Azathioprine (Imuran®)
Clinical use
Acute graft rejection จากการปลูกถ่ายไตและตับ
โรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก ทําให้เม็ดเลือดขาวหรือเกร็ดเลือดต่ำ
ตัวเหลือง, ตาเหลือง,ผมร่วง,กล้ามเนื้ออ่อนแรง,เพลีย, ผื่น
กลไกการออกฤทธิ์
ยามี active metabolite คือ 6-thioinosinic acid ยับยั้งการสร้าง purineCancer cell ไม่สามารถแบ่งตัว และ สร้าง DNAได้
Mycophenolate mofetil (MMF) : Cellcept®
Clinical use
Acute graft rejection จากการปลูกถ่ายอวัยวะ
ผลข้างเคียง
พบบ่อย ไขกระดูก, เม็ดเลือดขาวต่ํา,
พบน้อย ความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง, ตับอ่อนอักเสบ, พิษต่อตา, พิษต่อตับ, มีผื่น
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการแบ่งตัวของ B และ T lymphocytes
ยับยั้งการสร้าง DNA, RNA และโปรตีน
Sirolimus หรือ Everolimus
Clinical use
Acute graft rejection
ใช้กดระบบภูมิคุ้มกัน
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก, เกร็ดเลือดและเม็ดเลือดขาวต่ํา
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งmTOR (เอนไซมVสําคัญต่อการออกฤทธิ์ของ IL-2) ยับยั้งการเจริญและแบ่งตัวของ T cell
ยับยั้งการตอบสนองของT cell ต่อIL-2
Cancer cell ไม่สามารถสร้าง/แบ่งตัวได้
Leflunomide
Clinical use
รักษา RA
ผลข้างเคียง
พิษต่อตับ พิษต่อไต ต่อทารกในครรภ์
กดไขกระดูก, เกร็ดเลือดต่่ำ
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidineยับยั้งการสร้าง DNA, RNA ของ cancer cellต้านการอักเสบ+ ยับยั้งการเจริญเติบโตของ cancer cell Cancer cellไม่สามารถแบ่งตัว/สร้างได้
กลุ่มอดรีโนคอร์ติคอยด์
เป็นยากดภูมิคุ้มกันที่ใช้ในระยะยาว
Prednisolone
Betamethasone
Dexamethasone
Methyprednisolone
Prednisone
กลไกการออกฤทธิ์
จับกับ steroid receptor ภายในเซลล์ ยับยั้งการสร้าง mRNA ของโปรตีน-ยับยั้งการสร้าง cytokine ต่าง ๆ กดการทํางานของเซลล์ macrophage, T และ B lymphocyte ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์ lymphocyteทําใหRlymphocyte ในเลือดลดลง Cancer cell ไม่สามารถ สร้าง/แบ่งตัว ได้
Clinical use
ป้องกันและรักษาTransplant rejection,GVHD ในการปลูกถ่ายไขกระดูก
ใช้กดอาการแสดงของโรคภูมิคุ้มกัน เช่น SLE
ผลข้างเคียง
ขึ้นกับขนาดและระยะเวลาในการใช้ยา
ใช้ระยะเวลานานจะส่งผลต่อร่างกายหลายระบบ
กลุ่มสารยับยั้ง Cytokines
Anti-IL-2 receptor antibody: Daclizumab, Basiliximab
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้ง IL-2ร่างกายไม่ปฏิเสธอวัยวะที่ปลูกถ่ายทําให้lymphocyteไม่ถูกกระตุ้นภูมิคุ้มกันร่างกาย ไม่ถูกกระตุ้น ร่างกายไม่ปฏิเสธอวัยวะที่ปลูกถ่าย
Clinical use
ป้องกันAcute graft rejectionจากการปลูกถ่ายไต
ผลข้างเคียง
อาจพบ hypersensitivity reaction
Anti-CD2: Alefacept
กลไกการออกฤทธิ์
จับกับCD2 บนผิว T cell-ยับยั้งการแบ่งตัวของ T cell-ทําลาย T cell จํานวน T cellในเลือดลดลงการแบ่งตัว/สร้าง cancer cell ลดลง
Clinical use
รักษา Psoriasis, ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วย HIV
ผลข้างเคียง
Cytokine release syndrome : ไข้, หนาวสั่น, ปวดกล้ามเนื้อ, ติดเชื้อได้ง่าย
Anti-IgE mAbs: Omalizumab
Clinical use
รักษา Allergic asthma ในผูRที่ไม่ตอบสนองต่อ steroids ชนิดสูดพ่น
ผลข้างเคียง
อาจเกิด Anaphylactic reaction, เสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสเพิ่มขึ้น,
กลไกการออกฤทธิ์
ปิดกั้นการจับของ IgE กับ Fc receptorลดการหลั่ง IgE-mediatedhypersensitivityreaction type I ลดการเกิด การอักเสบ การแบ่งตัว/สร้าง cancer cell ลดลง
Anti-TNF-αantibody
Clinical use
รักษาRA ร่วมกับยา Methothexate
รักษา Crohn’s disease ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น
ผลข้างเคียง
พบปฏิกิริยาบริเวณที่ฉีดยา เช่น ผื่นแดง คัน ปวดหรือบวม
กดไขกระดูก, เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย
กลไกการออกฤทธิ์
ยาจับกับ TNF-α ลดการหลั่ง IL-1, IL-6 เพิ่มการส่งเม็ดเลือดขาวไปยังบริเวณที่อักเสบ ลดการเกิด การอักเสบการแบ่งตัว/สร้าง cancer cell ลดลง
ATGและ ALG : Lymphoglobulin, Thymoglobulin
Clinical use
รักษาAcutetransplant rejection จากการปลูกถ่ายไต
รักษาโรคไขกระดูกฝ่อ
ผลข้างเคียง
ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ํา เกล็ดเลือดต่ํา
เสี่ยงติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย
ไข้ หนาวสั่น
กลไกการออกฤทธิ์
จับกับโมเลกุลบนผิว T cell ยับยั้งการแบ่งตัวของ T cell และเกิดการทําลาย T cell กดภูมิคุ้มกันแบบ cell-mediated immune response T cellในเลือดลดลงการแบ่งตัว/สร้าง Cancer cell ลดลง