Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram

- - - - เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อเซลล์ระยะหนึ่งของวงจรเซลล์เท่านั้น
      - ไม่มีผลต่อเซลล์ระยะอื่น
    - - กลุ่มยาฮอร์โมน
        
        ยาออกฤทธิ์ต้านฮอร์โมน
        
        รักษามะเร็งต่อมลูกหมาก , มะเร็งเต้านม โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญ ผิดปกติ
        
        ผลข้างเคียง
        
        ร้อนวูบวาบ
        
        เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
        
        เซลล์มะเร็งเจริญมากขึ้น
        
        Goserelin , leuprolide Abarelix
        
        ยาฮอร์โมนเอสโตรเจน
        
        รักษามะเร็งเต้านม
        
        ผลข้างเคียง
        
        ร้อนวูบวาบ
        
        มีเลือดประจำเดือนผิดปกติ
        
        Tamoxifen , Toremifene , Raloxifene
        
        ยากลุ่มสเตียรอยด์
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin's , non-Hodgkin lymphoma
        
        ผลข้างเคียง
        
        มีโอกาสติดเชื้อง่าย
        
        Prednisolone , Prednisone , Hydrocortisone
        
        ยาฮอร์โมนโปรเจสติน
        
        Megestrol acetate
        
        รักษามะเร็งเยื่อบุมดลูก มะเร็งเต้านม มะเร็งของไต
        
        ผลข้างเคียง
        
        progestins เพิ่มอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
      - 4.ยากลุ่มสารสกัดจากพืชธรรมชาติ
        
        ยากลุ่ม vinca alkaloids
        
        2.Velban
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin's , non-Hodgkin lymphoma
        
        มะเร็งลูกอัณฑะ
        
        3.Navelbine
        
        รักษา non-small cell lung cancer
        
        มะเร็งเต้านม
        
        Oncovin
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด acute lymphocytic leukemia
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin's , non-Hodgkin lymphoma
        
        ผลข้างเคียงจากกลุ่มยา vinca alkaloids
        
        มีพิษต่อระบบประสาทกล้ามเนื้อ
        
        Vinblastine และ vinorelbine กดไขกระดูกมากกว่า vincristine
        
        คลื้นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ท้องเดิน ปวดท้อง เม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ ซีด ความดันโลหิตต่ำ
        
        พบการอักเสบของหลอดเลือดดำ
        
        ยากลุ่ม taxanes
        
        รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งไข่ มะเร็งศีรษะและคอ
        
        ผลข้างเคียงจากกลุ่มยา taxanes
        
        กดไขกระดูก
        
        เกิดภาวะคั่งน้ำในร่างกาย
        
        ปฏิกิริยาแพ้ยา
        
        อวัยวะส่วนปลายบวม
        
        ผลต่อทางเดินอาหาร
        
        ปลายประสาทผิดปกติ
      - 2.ยากลุ่ม Antimetabolites
        
        2.1)Antifolate/Folate antagonist
        
        Methotrexate (MTX)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ dihydrofolate reductase
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        ยามีทั้งยาชนิดรับประทาน ยาฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ ย่ฉีดทางกล้ามเนื้อ
        
        Pemetrexed
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เมื่อยาเข้าสู่ร่างกายจะถูก metabolite ให้กลายเป็นสารที่มีฤทธิ์ไปยับยั้งการสังเคราะห์และสร้างสารตั้งต้นของ DNA,RNAและโปรตีน
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        ใช้รักษามะเร็งปอด,มะเร็งตับ
        
        ผลข้างเคียงจากยากลุ่ม Antifolate/Folate antagonist
        
        ผิวหนังจะถูกแสงแดดเผาได้ง่าย
        
        ระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร
        
        ผมร่วง
        
        จำนวนเม็ดเลือดขาวลดลง
        
        อาจทำให้แท้งและเด็กในครรภ์พิการได้
        
        2.2)Purine analogs
        
        ยา 6-mercaptopurine (6-MP)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เป็นสารที่มีโครงสร้างคล้ายเบสเพียวรีน
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        เป็นยารับประทาน ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด All และ AML
        
        ยา 6-thioguanine (6-TG)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        คล้ายกับ 6-MP
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLL หรือ AML ใช้ร่วมกับยา Daunorubicin และ Cytarabine
        
        ยา Fludarabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เข้าไปแทรกกระบวนการเชื่อมจับของสาย DNA
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษา CLL และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ไม่รุนแรง
        
        ผลข้างเคียงจากกลุ่มยา Purine analogs
        
        กดไขกระดูก
        
        มีแผลในปาก
        
        อาการอื่นๆ
        
        2.3)Pyrimidine analogs
        
        2.) Capectibine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        คล้ายกับ 5-FU
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        เพื่อบรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว
        
        3.) Cytarabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาจะไปเติมหมู่ฟอตเฟต
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
        
        1.) 5-fluorouracil
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการทำงานของเอมไซม์ thymidylate synthase
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร
        
        4.) Gemcitabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาจะถูกกระตุ้นให้มีการเติมหมู่ฟอตเฟตจะเข้าไปแทรกกระบวนการเชื่อมจับของสาย DNA เกิดการยับยั้งการสร้าง DNA
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษามะเร็งตับอ่อนที่แพร่กระจายไปแล้ว มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งที่ศีรษะและคอ
        
        ผลข้างเคียงจากกลุ่มยา Pyrimidine analogs
        
        มีแผลในทางเดินอาหารตั้งแต่ที่ริมฝีปาก
        
        อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียนพะอืดพะอมหรืออาการท้องเสีย
        
        กดการสร้างเม็ดเลือด
        
        อาจพบอาการอ่อนเพลียไม่มีแรง
        
        มีการลอกของฝ่ามือและฝ่าเท้า
        
        ผิวหนังจะถูกแสงแดดเผาได้ง่าย
        
        ผมร่วง แต่ผมจะงอกขึ้นใหม่หลังหยุดยา
      - Anticancer antibiotics
        
        2.) Doxorubicin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        มีหลายกลไก เชเนยัยยั้ง topoisomerase2 แมรกไปอยู่ระหว่าง DNA base parirs ในสาย DNA ปิดกั้นการสังเคราะห์DNAและRNA
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษามะเร็งได้หลายชนิด
        
        3.) Bleomycin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์โดยจับกับธาตุเหล็ก
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin's , non-Hodgkin lymphoma , Epithelial tumor
        
        1.) Dactinomycin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        สอดแทรกเข้าไปในสาย DNA ยับยั้ง RNA polymerase ทำให้สาย single-strand ของ DNA แตก
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษา Wilms'tumor และ มะเร็งของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในเด็ก
        
        4.) Mitomycin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาถูกเปลี่ยนแปลงในเซลล์ไปเป็นสาร Alkylating agents
        
        การนำไปใช้รักษาใรคลินิก
        
        รักษามะเร็งปากมดลูก มะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งลำไส้ใหญ่
        
        ผลข้างเคียงจากกลุ่มยา Anticancer antibiotics
        
        ยา Bleomycin มีพิษต่อปอด
        
        ยา Mitomycin มีพิษต่อไตและเกิดพังพืดในปอด
        
        ยา Doxorubicin มีพิษต่อหัวใจ
        
        ยากดการทำงานของกระดูกของไขกระดูก
        
        รบกวนทางเดินอาหาร
        
        ผิวหนังไวต่อการฉายรังสี
        
        หายยารั่วออกนอกหลอดเลือด จะทำให้ผิวหนังบริเวณรอบๆตาย
      - 1.ยากลุ่ม Alkylating agents
        
        ตัวอย่างยา
        
        4.Carmustine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ทำให้เกิดหมู่ Alkyl ไปจับกับสายของ DNA
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งสมอง
        
        5.Dacarbazine (DTIC)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เมื่อยาเข้าสู่ร่างกายจะถูกเปลี่ยนแปลง
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin's lymphomaและมะเร็งผิวหนัง
        
        3.Chorambucil
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DAN แบบ cross linking
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษาเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง
        
        7.Busulfan
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        การเชื่อมจับของสาย DNA แบบ cross-linking ส่งผลทำให้เซลล์มะเร็งไม่สามารถสร้างหรือแบ่งตัวได้ และทำให้เซลล์ตาย
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิดและใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดอื่น
        
        2.Ifosfamide
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        กนไกเหมือน Cyclophosphamide
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งอัณฑะ มะเร็งของเนื้อเยื่ออ่อน
        
        6.Cisplatin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA เกิดการยับยั้งกระบวนการ DNA replication และ DNA transcription
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งปอด
        มะเร็งทางเดินอาหาร
        
        1.Cyclophosphamide
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เปลี่ยนแปลงโดย CYP450 ให้กลายเป็น phosporamide mustard
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม มะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin'sและ non-Hodgkin lymphoma มะเร็งเลือดขาวทุกชนิดและมะเร็งหลายชนิดในเด็ก
        
        8.Mechlorethamine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA ทำให้เกิดสาย DNA แตกและยับยั้งกระบวนการ DNA transcription
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง
        
        ผลข้างเคียงจากยากลุ่ม Alkylating agents
        
        3.อาการพิษต่อระบบประสาท
        
        4.ความเป็นพิษต่อไต
        
        2.ผลข้างเคียงต่อระบบทางเดินอาหาร โดยมีผลต่อ mucosal cells ของทางเดินหายใจ
        
        5.ยากลุ่มนี้มีโอกาสเพิ่มความเสี่ยงการเกิดพิษต่อต่อหัวใจได้
        
        1.ทำให้เกิดการกดการทำงานของไขกระดูก
        
        6.ผลต่อผิวหนัง
      - ยามะเร็งมุ่งเป้า
        
        ยาโมโนโคลนอลแอนติบอดี
        
        2.Rituximab
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง B-cell lymphoma
        
        ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้เกิด infusion reaction ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต
        
        กดไขกระดูก
        
        ยาไปจับกับ CD20 ที่ผิว B cell กระตุ้นให้เกิดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็ง
        
        3.Cetuximab
        
        ซึ่งไปจับที่ epidermal growth factor ทำให้ไม่สามารถรับสัญญาณที่จะไปกระตุ้น
        
        รักษามะเร็งบริเวณศีรษะและลำคอและมะเร็งลำไส้ส่วนล่าง
        
        ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้ความดันต่ำและหายใจลำบาก
        
        1.Trastuzumab
        
        รักษาโรคมะเร็งเต้านม
        
        ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวคั่ง
        
        ยาไปจับกับ HER-2
        
        4.Alemtuzumab
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด B-cell chronic lymphocytic leukemia
        
        ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้เกิด infusion reaction ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต
        
        กดไขกระดูก
        
        ไปจับกับ CD52 กระตุ้นให้เกิดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็งต่อไป
        
        ยาโมเลกุลขนาดเล็ก
        
        3.Nilotinib
        
        รักษา chronic myeloid leukemiaและ acute lymphoblastic leukemia และมะเร็งที่ดื้อยา
        
        2.Dasatinib
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด chonic myeloid leukemia และ acute lymphoblastic leukemia
        
        1.Imatinib
        
        รักษามะเร็งลำไส้ที่พบได้น้อยชนิดหนึ่งและเม็ดเลือดขาว
        
        ปฏิกิริยา
        
        ยับยั้งเอมไซม์CYP450
        
        ลดการทำลายและขับยา Imatinib ทำให้ระดับยา Imatinib ในกระแสเลือดสูงขึ้น
      - 7.ยากลุ่มอื่นๆ
        
        1.Asparaginase
        
        รักษา ALL ในเด็ก
        
        ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาแพ้ที่รุนแรง
        
        ยาจะไปเร่งปฏิกิริยา hydrolysis
        
        2.Mitotane
        
        รักษามะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก
        
        อาจทำให้เกิดอาการซึมเศร้า
        
        รบกวนการทำงานของไมโตครอนเดรีย
- - - - รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอย
      - ผลข้างเคียง
        
        พิษต่อตับ พิษต่อไต
        
        กดไขกระดูก
      - ยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidine
    - - ป้องกันการเกิด acute graft rejection
      - ผลข้างเคียง
        
        กดไขกระดูก
        
        ทำพิษต่อไต
        
        ภาวะโพแทสเซียมต่ำในเลือด
      - ยับยั้งการทำงานของ mammalian target of rapamycin
    - - ป้องกัน acute graft Cyclosporin จากการปลูกถ่ายไตหรือตับ หรือ ใช้รักษาโรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเองหลายชนิด
      - ผลข้างเคียง
        
        คลื่นไส้ อาเจียน เกิดพิษต่อตับ เมื่อให้ในขนาดสูง
        
        ตัวเหลือง ตาเหลือ ผมร่วง กล้ามเนื้ออ่อนแรง อ่อนเพลีย
        
        กดการทำงานของไขกระดูก
      - ยับยั้งการสร้าง DNA , RAN และโปรตีน
    - - ใช้ป้องกันและรักษา acute graft rejection
      - ผลข้างเคียง
        
        ท้องร่วง อาเจียน
        
        ความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง ตับอ่อนอักเสบ พิษต่อตา พิษต่อตับมีผื่น ปวดกล้ามเนื้อ
      - มีฤทธิ์ยับยั้งเอมไซม์ inosine monophosphate dehydrogenase
  - - - การให้ยา corticosteroids เป็นระยะเวลานานมีผลต่อระบบต่างๆในร่างกาย
  - - - ป้องกันและรักษา acute graft rejection
      - ผลข้างเคียง
        
        พิษต่อไต
        
        พิษต่อระบบประสาท
        
        ยามีฤทธิ์กดไขกระดูกเพียงเล็กน้อย
        
        อาจทำให้ความดันโลหิตสูง
      - ยับยั้งเอนไซม์ calcineurin
    - - รักษาผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ
      - ผลข้างเคียง
        
        คล้าย Cyclosporin แต่ยาไม่ทำให้เหงือกหนาและขนดก
        
        ยามีพิษต่อระบบประสาท
      - ออกฤทธิ์เหมือนกับ cyclosporin แต่เป็นยาใหม่
  - - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษาผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงิน
      - ผลข้างเคียง
        
        อาจพบไข้ หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ ติดเชื้อง่าย
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาออกฤทธิ์โดยจับกับ CD2 บนพื้นผิว T cell
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        เป็น antibodies ที่จับกับ TNF-alpha ซึ่งเป็น cytokine ที่เหนี่ยวนำให้เกิดการอักเสบ
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - ผลข้างเคียง
        
        ผื่นแดง คัน ปวดหรือบวม
        
        อาจพบอาการปวดศีรษะ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
        
        กดไขกระดูก
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        ใช้ในผู้ป่วยที่มีการปลูกถ่ายไต
      - ผลข้างเคียง
        
        อาจพบอาการแพ้ยา
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์ยับยั้งการกระตุ้น lymphocyte ด้วย IL-2
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษาโรคหอบหืดที่เกิดจากภูมิแพ้
      - ผลข้างเคียง
        
        อาจเกิด anaphylactic reaction หลังจากได้รับยา 2 ชั่วโมง
        
        เสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสเพิ่มขึ้น
        
        อาจพบอาการปวดหัว
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาไปปิดกั้นการจับของ IgE กับ Fc receptor
    - - ผลข้างเคียง
        
        มักมีไข้ หนาวสั่น ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ เป็นตุ่มตามผิวหนังและปวดข้อเกิดการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรียได้สูง
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษาภาวะปฏิเสธการปลูกถ่ายไตแบบฌฉียบพลัน ในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายไต
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาออกฤทธิ์โดยจับกับโมเลกุลบนพื้นผิว T cell