Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบริหารยากินและยาเฉพาะที่ - Coggle Diagram

- - - - รักษาเฉพาะโรค เช่น ยาฆ่าเชื้อในผู็ป่วยที่มีภาวะติดเชื้อ
      - ทดแทนสิ่งที่ร่างกายขาด เช่นผู้ป่วยเป็นโลหิตจางเพราะขาดธาตุเหล็ก ให้ได้รับเฟอรัส ซัลเฟต
      - รักษาตามอาการ เช่น อาการปวด ให้ได้รับ
        ยาบรรเทาอาการปวด ให้ของเพื่อบรรเทา
        อาการคลื่นไส้อาเจียน เป็นต้น
      - ให้ร่างกายปฎิบัติหน้าที่ตามปกติ เช่น หัวใจเร็วเกินไป อาจได้รับยาจิทาลิส
- - - - ผู้ชํายมีขนําดตัวใหญ่กว่าผู้หญิง น้ําหนักย่อมมํากกว่า ถ้าได้รับยาขนสดเท่ากัน ยาจะมี ปฏิกิริยําต่อผู้หญิงมากกว่าผู้ชายนอกจํากนี้ผู้หญิงมีไขมันมากกว่าและมีของเหลวในร่างกายน้อยกว่าผู้ชาย ยาบางชนิดละลายในไขมันได้ดี บสงชนิดละลายในน้ําได้ดี ปฏิกิริยาของยาจึงต่างกัน
    - - บางคนอําจมีความไวผิดปกติต่อยาบางชนิด บางคนแพ้ยาง่ายซึ่งอําจเกิดจาก พันธุกรรม
    - - เด็กเล็กๆ
      - ผู้สูงอายุ
    - - เช่น ผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกที่ได้รับยรดคมีบําบัดบางรายมีอาการคลื่นไส้ อําเจียน มาก โดยมีสําเหตุมาจากจิตใจ เป็นการตอบสนองแบบมีเงื่อนไขจากการเรียนรู้และจดจําประสบการณ์ที่ไม่ ดีจากการได้รับยาเคมีบําบัดครั้งก่อน
    - - ผู้ป่วยที่เป็นโรคหรือมีอาการป่วย เมื่อได้รับยาจะมีผลต่อการแสดงออกของฤทธิ์ ยาต่างจากคนปกติ
    - - ยาที่ให้ทํางหลอดเลือดจะดูดซึมได้เร็วกว่ายาที่ให้รับประทานทางปาก
    - - ยาบางชนิดต้องให้เวลาที่ถูกต้องยาจึงออกฤทธิ์ตามที่ต้องกําร เช่น ยาปฏิชีวนะ บางชนิดต้องให้ก่อนอาการจึงจะดูดซึมได้ดี
    - - ยาที่รักษาการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบางชนิด ต้องให้ผู้ป่วยอยู่ในที่สงบ เพื่อจะได้ พักผ่อน
- - - - bid
        
        bis in die
        
        วันละ 2 ครั้ง
      - tid
        
        ter in die
        
        วันละ3ครั้ง
      - คำย่อ OD
        
        ภาษาละติน omni die
        
        วันละ1ครั้ง
      - did
        
        quarter in die
        
        วันละ 4 ครั้ง
      - q 6 hrs
        
        quaque 6 hora
        
        วันละ 5 ครั้ง
    - - m
        
        เข้ากล้ามเนื้อ
      - sc
        
        เข้าชั้นใต้ผิวหนัง
      - o
        
        รับประทานทางปาก
      - v
        
        เข้าหลอดเลือดดำ
      - ID
        
        เข้าชั้นระหว่างผิวหนัง
    - - h.s.
        
        hora omni
        
        ก่อนนอน
      - p.r.n.
        
        pro re nata
        
        เมื่อจำเป็น
      - p.c.
        
        post cibum
        
        หลังอาหาร
      - stat
        
        static
        
        ทันทีทันใด
      - a.c.
        
        ante cibum
        
        ก่อนอาหาร
- - - - 4.2 การให้ยาหลังอาหารเป้าหมายเพื่อให้ยาได้สัมผัสกับอาหารเพื่อช่วยเรื่องการดูดซึม ดังนั้น การให้ยาต้องให้หลังอาหารทันทีจนถึง 2 ชั่วโมงหลังอาหาร หรือให้ในกรณีที่ยามีผลระคายเคือง กระเพาะอาหารซึ่งอาหารจะช่วยลดการระคายเคืองได้
        
        4.3 การให้ยาช่วงใดก็ได้คืออาหารไม่มีผลต่อการดูดซึมดังนั้นจึงให้ช่วงเวลาใดก็ได้
        
        4.4 การให้แบบกําหนดเวลาหรือให้เฉพาะกับอาหารที่เฉพาะ เช่น การให้พร้อมกับอาหาร คําแรก ห้าม รับประทานพร้อมนม การให้ขณะนั่งหัวสูงเป็นเวลา 30 นาที เป็นต้น
  - - - ก่อนเอายาออกจากภาชนะใส่ยา
    - - ก่อนเก็บภาชนะใส่ยาเข้าที่หรือก่อนทิ้งภาชนะใส่ยา
    - - ก่อนหยิบภาชนะใส่ยาออกจากที่เก็บ
  - - - Right History and assessment คือการซักประวัติ และการประเมินอาการก่อน-หลังให้ยา โดยการสอบถามข้อมูล/ ตรวจสอบประวัติการแพ้ยาของผู้ป่วยทุกครั้งก่อนการให้ยา ควรมีกํารทดสอบ Skin test ในกรณีทผู้ป่วยได้รับยา Antibiotic ทาง IV เป็นครั้งแรก เพื่อจะได้สังเกตอาการและปฏิกิริยาที่ เกิดขึ้นกับผู้ป่วยก่อนการให้ยา